Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gorzowie Wielkopolskim w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Sławomir Pauter (spr.) Sędziowie Sędzia WSA Adam Jutrzenka – Trzebiatowski Sędzia WSA Michał Ruszyński po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w trybie uproszczonym w dniu 16 kwietnia 2020 r. sprawy ze skargi Prokuratora Rejonowego na uchwałę Rady Gminy z dnia 28 października 2016 roku nr XX/121/16 w sprawie regulaminu utrzymania czystości i porządku na terenie gminy stwierdza nieważność zaskarżonej uchwały w całości.

Uchwałą z dnia 28 października 2016 r. Nr XX/121/2016 Rada Gminy [...] po uprzednim zasięgnięciu opinii Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego

przyjęła regulamin utrzymania czystości i porządku na terenie Gminy [...]. Uchwałę opublikowano w Wojewódzkim Dzienniku Urzędowym Województwa z dnia 4 listopada 2016 r. pod poz. 2195. Uchwała została podjęta na podstawie delegacji ustawowej zawartej w art. 4 ust. 2 ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminie (aktualnie t.j. Dz. U. z 2019 r., poz. 2010 ze zm., dalej również jako ustawa, u.c.p.g.).

Prokurator Rejonowy, za pośrednictwem Rady Gminy, wniósł skargę na powyższą uchwałę podnosząc dalsze zarzuty w piśmie procesowym z dnia [...] maja 2020 r. i wnosząc o stwierdzenie nieważności zaskarżonej uchwały w całości.

Zaskarżonej uchwale Prokurator zarzucił:

1. Istotne naruszenie art. 4 ust. 2 pkt 6 u.c.p.g. poprzez nakazanie w § 16 ust. 2 uchwały na terenie przeznaczonym do wspólnego użytku wyprowadzania zwierząt domowych, w szczególności psów na uwięzi, a psy ras uznanych za agresywne lub psy wzbudzające zagrożenie, także w kagańcu, co wykracza poza delegację ustawową, albowiem wskazany przepis ustawowy wskazuje cel ustawowy jakim jest ochrona przed zagrożeniem lub uciążliwością dla ludzi oraz przed zanieczyszczeniem terenów przeznaczonych do wspólnego użytku, a nie wszystkie psy stwarzają jednakowe zagrożenie dla otoczenia. Brak rozróżnienia obowiązków osób utrzymujących psy

w zakresie ochrony przed zagrożeniem dla innych ze względu na cechy osobowe psów prowadzi do przypisywania odpowiedzialności karnoadministracyjnej za zachowanie obiektywnie nie mogące stwarzać jakiekolwiek zagrożenie dla otoczenia;

2. Istotnie naruszenie art. 4 ust. 2 pkt 1 lit. a ustawy poprzez przekroczenie delegacji ustawowej i nałożenie na właścicieli nieruchomości w § 2 ust. 1 uchwały obowiązku selektywnego zbierania czternastu rodzajów odpadów komunalnych;

3. Bezpodstawne nałożenie na właścicieli nieruchomości w § 13 uchwały obowiązku uprzątnięcia wzdłuż chodników błota, śniegu, lodu oraz innych zanieczyszczeń z części nieruchomości służących do użytku publicznego, które to kwestie zostały uregulowanie zapisami ustawowymi tj. w art. 5 ust. 1 pkt 4 ustawy przy jednoczesnym rozszerzeniu tego obowiązku na wszystkie chodniki położone bezpośrednio przy granicy nieruchomości, podczas gdy zapisy ustawowe dotyczą chodników stanowiących wydzieloną część drogi publicznej, służące dla ruchu pieszego, położone bezpośrednio przy granicy z nieruchomością i to z wyłączeniem sytuacji, gdy na takim chodniku dopuszczony jest płatny postój lub parkowanie pojazdów samochodowych;

4. Pominięcie uregulowania w zaskarżonej uchwale wymagań w zakresie uprzątnięcia błota, śniegu, lodu oraz innych zanieczyszczeń z części nieruchomości służących do użytku publicznego stosownie do wymogu art. 4 ust. 2 pkt 1 lit. b ustawy

w brzmieniu obowiązującym w dniu podjęcia zaskarżonej uchwały (aktualnie art. 4 ust. 2 pkt 1 lit. c o takim samym brzmieniu), co skutkuje brakiem pełnej realizacji upoważnienia ustawowego, która to okoliczność winna prowadzić do eliminacji z obrotu prawnego całej zaskarżonej uchwały;

5. Bezpodstawne nałożenie na właścicieli nieruchomości utrzymujących zwierzęta domowe w § 16 ust. 1 pkt 2 uchwały obowiązku umieszczenia na ogrodzeniu nieruchomości tablicy ostrzegawczej, że "przebywa na niej pies bez uwięzi", które to postanowienie stanowi naruszenie zasady proporcjonalności wyrażonej w art. 31 ust. 3 Konstytucji RP w zakresie nakładania dodatkowych obowiązków na właścicieli psów, stanowi ograniczenie wolności i praw innych osób bez wyraźnej delegacji ustawowej

i braku takiego ograniczenia w akcie prawnym rangi ustawowej;

6. Przekroczenie delegacji ustawowej zawartej w art. 4 ust. 1 pkt 8 ustawy poprzez określenie sytuacji nadzwyczajnych, w których należy przeprowadzić deratyzację podczas gdy powołany przepis ustawy upoważnia organ do wskazania

w uchwalonym regulaminie wyłącznie obszarów podlegających deratyzacja i terminów jej przeprowadzenia, a nadto ustawodawca w art. 22 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r.

o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (t.j. Dz. U. z 2019 r., poz. 1239) nałożył na właścicieli nieruchomości obowiązek utrzymania jej

w należytym stanie higieniczno-sanitarnym w celu zapobiegania zakażeniom i chorobom zakaźnym w szczególności zwalczanie gryzoni, insektów i szkodników.

W odpowiedzi na skargę organ uznał zarzuty podniesione w skardze noszącej datę [...] stycznia 2020 r. za niezasadne, nie zajmując stanowiska co do zarzutów podniesionych w piśmie Prokuratora Rejonowego z dnia [...] marca 2020 r.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Skarga jest zasadna.

Stosownie do art. 147 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo

o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz. U. z 2019 r., poz. 2325 ze zm., dalej jako p.p.s.a.), sąd uwzględniając skargę na uchwałę lub akt, o których mowa w art. 3 § 2 pkt 5 i 6, stwierdza nieważność tej uchwały lub aktu w całości lub w części albo stwierdza, że zostały wydane z naruszeniem prawa, jeżeli przepis szczególny wyłącza stwierdzenie ich nieważności. Wprowadzając sankcję nieważności jako następstwo naruszenia prawa, ustawodawca nie określił rodzaju naruszenia prawa, które prowadziłoby do zastosowania tej sankcji. Należy zatem odwołać się do przepisów ustawy o samorządzie gminnym, gdzie przewidziano dwa rodzaje naruszeń prawa, które mogą być wywołane przez ustanowienie aktów uchwalanych przez organy gminy. Mogą być to naruszenia istotne lub nieistotne (art. 91 u.s.g.). Jednak i ten przepis nie definiuje obu rodzajów naruszeń, co stwarza konieczność sięgnięcia do stanowiska wypracowanego w tym zakresie w doktrynie i w orzecznictwie. Za "istotne" naruszenie prawa uznaje się uchybienie, prowadzące do skutków, które nie mogą być tolerowane

w demokratycznym państwie prawnym. Do nich zalicza się między innymi naruszenie przepisów prawa ustrojowego oraz prawa materialnego, a także przepisów regulujących procedury podejmowania uchwał (por. M. Stahl, Z. Kmieciak, Akty nadzoru nad działalnością samorządu terytorialnego w świetle orzecznictwa NSA i poglądów doktryny, Samorząd Terytorialny 2001, z. 1-2, s. 101-102).

W judykaturze za istotne naruszenie prawa, będące podstawą do stwierdzenia nieważności aktu, uznaje się takiego rodzaju naruszenia prawa jak: podjęcie uchwały przez organ niewłaściwy, brak podstawy do podjęcia uchwały określonej treści, niewłaściwe zastosowanie przepisu prawnego będącego podstawą podjęcia uchwały, naruszenie procedury podjęcia uchwały (por. wyroki Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 11 lutego 1998 r., II SA/Wr 1459/97, Lex nr 33805;

z dnia 8 lutego 1996 r., SA/Gd 327/95, Lex nr 25639).

Stwierdzenie nieważności uchwały może nastąpić więc tylko wtedy, gdy uchwała pozostaje w wyraźnej sprzeczności z określonym przepisem prawnym, co jest oczywiste i bezpośrednie oraz wynika wprost z treści tego przepisu. Nie jest zaś konieczne rażące naruszenie, warunkujące stwierdzenie nieważności decyzji czy postanowienia, o jakim mowa w przepisie art. 156 § 1 kodeksu postępowania administracyjnego.

Kontrola legalności zaskarżonego aktu wykazała, że skarga organu nadzoru jest zasada, albowiem zaskarżona uchwała w sposób istotny narusza prawo. Dokonując oceny legalności zaskarżonej uchwały należy zwrócić uwagę na zasadę praworządności, wyrażoną w art. 7 Konstytucji RP. Wymaga ona, aby materia regulowana wydanym aktem prawa wynikała z upoważnienia ustawowego, nie przekraczała zakresu tego upoważnienia, ale także realizowała wszystkie obowiązki

z upoważnienia tego wynikające. Zgodnie z art. 94 Konstytucji RP organy samorządu terytorialnego wydają akty prawa miejscowego obowiązujące na obszarze działania tych organów, na podstawie i w granicach upoważnień zawartych w ustawach. Organ uchwałodawczy gminy ma zatem obowiązek przestrzegać zakresu upoważnienia udzielonego w ustawie w zakresie tworzenia aktów prawa miejscowego, a przepisy tego aktu nie mogą wykraczać poza granice określone ustawowym upoważnieniem, zaś ich treść może być tylko i wyłącznie wykonywaniem przepisów ustawy.

Delegację ustawową dla podjęcia zaskarżonej uchwały stanowi art. 4 ust. 1 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach. Przepis ten upoważnia radę gminy do uchwalenia, po zasięgnięciu opinii państwowego powiatowego inspektora sanitarnego, regulaminu utrzymania czystości i porządku na terenie gminy w zakresie określonym w art. 4 ust. 2 powołanej ustawy.

Przyznane radzie gminy kompetencje do uchwalenia przedmiotowego regulaminu ograniczone zostały do ustalenia w tymże regulaminie jedynie szczegółowych zasad utrzymania czystości i porządku na terenie gminy i w zakresie ściśle określonym

w ustawie. Jeżeli katalog spraw, w zakresie których ustawodawca upoważnił radę gminy do określenia szczegółowych zasad postępowania, jest zamknięty, to organ ten może dokonywać regulacji prawnych tylko w takim zakresie, w jakim został do tego upoważniony. Elementy wskazane w wymienionym przepisie art. 4 ust. 2 ustawy, mają charakter wyczerpujący, nie jest zatem dopuszczalna wykładnia rozszerzająca zastosowania tego przepisu w odniesieniu do innych kwestii, które nie zostały w nim wymienione (wyrok NSA z dnia 8 listopada 2012 r., II OSK 2012/12). Przepis art. 4 ust. 2 ustawy nie daje radzie gminy prawa do stanowienia aktów prawa miejscowego regulujących zagadnienia inne niż wymienione w tym przepisie, jak również nie pozwala na podejmowanie regulacji w inny sposób niż wskazany przez ustawodawcę, gdyż oznaczałoby to wykroczenie poza zakres delegacji ustawowej.

Poza tym należy mieć na uwadze, że wymienione w art. 4 ust. 2 ustawy elementy regulaminu utrzymania czystości i porządku mają charakter obligatoryjny. Uchwalając regulamin rada gminy winna zawrzeć w nim postanowienia odnoszące się do wszystkich enumeratywnie wymienionych w powołanym przepisie zagadnień. Określając zakres owych zagadnień ustawodawca nie posłużył się bowiem sformułowaniem

"w szczególności", "może określić", lecz użył pojęcia "regulamin określa" co należy rozumieć w ten sposób, że z jednej strony wyliczenie zamieszczone w art. 4 ust. 2 ma charakter wyczerpujący, co oznacza, że w uchwale radzie gminy nie wolno zamieszczać postanowień, które wykraczałyby poza treść art. 4 ust. 2, a z drugiej strony w uchwale muszą znaleźć się postanowienia odnoszące do wszystkich punktów art. 4 ust. 2 (wyrok NSA z dnia 9 września 2014 r., II OSK 654/14; wyrok NSA z dnia 8 listopada 2012 r.,

II OSK 2012/12; wyrok WSA w Gliwicach z dnia 3 lipca 2014 r., II SA/Gl 465/14; wyrok WSA w Poznaniu z dnia 23 października 2013 r., IV SA/Po 748/13; wyrok WSA

w Szczecinie z dnia 18 kwietnia 2013 r., II SA/Sz 238/13, Wojciech Radecki, Komentarz do ustawy o utrzymaniu czystości i porządku gminy).

Przystępując do oceny zarzutów podniesionych w skardze Sąd stwierdził, że § 16 ust. 2 zaskarżonej uchwały nakładający obowiązek wyprowadzania psów na smyczy,

a psy ras uznanych za agresywne lub wzbudzające zagrożenie także w kagańcu, narusza m.in. wyrażoną w art. 31 ust. 3 Konstytucji RP zasadę proporcjonalności oraz zasadę humanitarnego traktowania zwierząt. Stosownie do art. 1 ust. 1 oraz art. 5 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o ochronie zwierząt, zwierzę, jako istota żyjąca, zdolna do odczuwania cierpienia, nie jest rzeczą. Człowiek jest mu winien poszanowanie, ochronę i opiekę. Człowiek ma obowiązek humanitarnego traktowania zwierząt. W art. 10a ust. 3 ustawy o ochronie zwierząt sformułowano zakaz puszczania psów bez możliwości ich kontroli i bez oznakowania umożliwiającego identyfikację właściciela lub opiekuna. Zawarta w cytowanym na wstępie § 16 ust. 2 regulacja ma charakter kategoryczny i niedopuszczający wyjątków, nie uwzględnia specyficznych cech biologicznych, wieku, stanu zdrowia, fizjologii zwierząt. Należy ją ocenić jako bardziej rygorystyczną niż tą zawartą w art. 10a ust. 3 ustawy o ochronie zwierząt. Upoważnienie do podjęcia tego rodzaju regulacji nie wynika z art. 4 ust. 2 pkt 6 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach. Ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. o ochronie zwierząt przez humanitarne traktowanie zwierząt rozumie traktowanie uwzględniające potrzeby zwierzęcia i zapewniające mu opiekę i ochronę. Generalny nakaz prowadzenia psów na uwięzi, a psów raz uznanych za agresywne dodatkowo w kagańcu nie uwzględnia indywidualnych potrzeb zwierzęcia, a w konsekwencji prowadzić może do naruszenia opisanej zasady humanitaryzmu. Generalny nakaz wyprowadzania psów na smyczy,

a psów ras agresywnych może w określonych sytuacjach prowadzić do sytuacji niehumanitarnych. Brak zróżnicowania obowiązków osób utrzymujących psy w zakresie ochrony przed zagrożeniem dla innych ze względu na cechy osobnicze psów prowadzić może do przypisywania właścicielowi odpowiedzialności za zachowania obiektywnie niemogące stwarzać jakiegokolwiek zagrożenia dla otoczenia (wyrok WSA w Krakowie

z dnia 16 stycznia 2020 r., II SA/Kr 1271/19, wyrok WSA w Kielcach z dnia 21 listopada 2019 r., II SA/Ke 786/19). Zagrożenie takie jest tym bardziej realne, że ani ustawa, ani zaskarżony regulamin nie definiuje pojęcia "terenów przeznaczonych do wspólnego użytku". Nadto użycie po zwrocie "zwierzęta domowe" zwrotu "w szczególności psy..." może sugerować, że obowiązek ten może dotyczyć innych zwierząt.

W myśl art. 31 Konstytucji RP wolność człowieka podlega ochronie prawnej; każdy jest obowiązany szanować wolności i prawa innych, nikogo nie wolno zmuszać do czynienia tego, czego prawo mu nie nakazuje; ograniczenia w zakresie korzystania

z konstytucyjnych wolności i praw mogą być ustanawiane tylko w ustawie i tylko wtedy, gdy są konieczne w demokratycznym państwie dla jego bezpieczeństwa lub porządku publicznego, bądź dla ochrony środowiska, zdrowia i moralności publicznej, albo wolności i praw innych osób. Ograniczenia te nie mogą naruszać istoty wolności i praw.

Z cytowanej normy wynika, że ograniczenia uprawnień właściciela psa bądź nałożenie na niego dodatkowych obowiązków, muszą być wprowadzane

z poszanowaniem zasady proporcjonalności, a ta w omawianym wypadku zachowana nie została. Powyższe czyni również zasadnym zarzut dotyczący nałożenia

z przekroczeniem powyższych zasad oraz z przekroczeniem delegacji ustawowej zawartej w art. 4 ust. 2 ustawy na właścicieli nieruchomości utrzymujących psy obowiązku zamieszczania na ogrodzeniu tablicy ostrzegawczej, że znajduje się na jej terenie pies bez uwięzi. Tym samym norma zawarta w § 16 ust. 1 pkt 2 uchwały w tym zakresie w sposób istotny narusza prawo. Podstawy nałożenia takiego obowiązku nie można wyinterpretować z art. 4 ust. 2 pkt 6 ustawy. Nadmienić należy, że nie w każdym przypadku konieczne jest zamieszczanie takiej informacji mając na uwadze cel jaki ma zostać osiągnięty poprzez jej umieszczenie.

Zasadny okazał się nadto zarzut dotyczący regulacji zawartej w § 2 ust. 1 uchwały, zgodnie z którym właściciel nieruchomości, na której powstają odpady komunalne obowiązany jest do selektywnego zbierania wymienionych frakcji odpadów komunalnych. Rację ma Prokurator podnosząc, że z zapisu tego można wywieść wniosek o tym, iż selektywne zbieranie odpadów komunalnych dotyczy wszystkich nieruchomości (a tym samym ich właścicieli), na których one powstają. Należy zauważyć, że z dniem 1 lutego 2015 r. zmieniono treść art. 5 ust. 1 pkt 3 u.c.p.g., który otrzymał brzmienie: "Właściciele nieruchomości zapewniają utrzymanie czystości

i porządku przez zbieranie powstałych na terenie nieruchomości odpadów komunalnych zgodnie z wymaganiami określonymi w regulaminie i przepisach wydanych na podstawie art. 4a". W art. 4a zawarto delegację do określenia w drodze rozporządzenia szczegółowego sposobu selektywnego zbierania wybranych frakcji odpadów oraz kiedy wymóg selektywnego zbierania uważa się za spełniony, a także odpadów komunalnych podlegających obowiązkowi selektywnego zbierania spośród wskazanych w art. 3b ust. 1 i art. 3c ust. 1. W art. 4 ustawy dodano także ust. 2a, zgodnie z którym regulamin może wprowadzić obowiązek selektywnego zbierania i odbierania odpadów komunalnych innych niż wymienione w ust. 2 pkt 1 lit. a. Niemniej jednak, według stanu prawnego obowiązującego w dacie uchwalenia zaskarżonej uchwały, właściciel nieruchomości był zobowiązany złożyć do wójta (burmistrza lub prezydenta miasta) deklarację o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi (art. 6m ustawy). Zgodnie z art. 3 ust. 2 pkt 5 ustawy, selektywne zbieranie odpadów komunalnych ustanawiają gminy, co oznacza, że to na gminach spoczywa obowiązek zorganizowania takiego selektywnego zbierania i stworzenia niezbędnych do tego warunków. Jednak o tym, czy odpady będą zbierane w sposób selektywny czy też nie, decydował na zasadzie dobrowolności właściciel nieruchomości, który z racji takiego wyboru nie mógł ponosić negatywnych konsekwencji. Przekładało się to na wysokość opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi, bowiem stawki opłat w przypadku, gdy odpady są zbierane i odbierane w sposób selektywny, były niższe (art. 6k ust. 3 ustawy). Ustawa pozwalała na stosowanie korzystniejszej, niższej stawki za odpady segregowane w celu promowania segregacji. Nie można jednak z tych zapisów ustawowych, dotyczących różnicowania stawki opłat, wnioskować, że na mieszkańców nakładało się obowiązek tylko i wyłącznie segregowania odpadów (por. wyrok WSA

w Bydgoszczy z dnia 25 czerwca 2019 r., II SA/Bd 1433/18, wyrok WSA

w Warszawie z dnia 6 czerwca 2018 r., VIII SA/Wa 705/18). Świadczy o tym także fakt zmiany legislacyjnej dokonanej ustawą z dnia 19 lipca 2019 r. o zmianie ustawy

o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz niektórych innych ustaw (Dz. U.

z 2019 r. poz. 1579), mocą której w art. 5 ust. 1 pkt 3 ustawy nałożono wprost na właścicieli nieruchomości obowiązek selektywnego zbierania odpadów. Podobnie zmianie uległ art. 6k ust. 3 ustawy, w którym mowa jest obecnie o niewypełnianiu przez właściciela obowiązku zbierania odpadów komunalnych w sposób selektywny (do czasu zmiany przedmiotowy fragment przepisu brzmiał: "(...) jeżeli odpady komunalne nie są

w sposób selektywny zbierane i odbierane (...)"). O ile zatem w świetle uregulowań obowiązujących na dzień podjęcia zaskarżonej uchwały rada gminy mogła uregulować wymagania, zasady i zakres selektywnego zbierania odpadów, o tyle stanowiąc o tym, że selektywne zbieranie odpadów dotyczy wszystkich nieruchomości, na których powstają, przekroczyła delegację ustawową.

Sąd uwzględnił także zarzuty skargi dotyczące § 13 uchwały nakładającego na właściciela nieruchomości obowiązek uprzątnięcia wzdłuż chodników błota, śniegu, lodu i innych zanieczyszczeń z części nieruchomości służących do użytku publicznego. Przepis art. 4 ust. 2 pkt 1 lit. b ustawy w brzmieniu obowiązującym w dacie uchwalania zaskarżonej uchwały upoważnił bowiem radę gminy jedynie do określenia wymagań

w zakresie utrzymania porządku i czystości na terenie nieruchomości obejmujących uprzątanie błota, śniegu, lodu i innych zanieczyszczeń z części nieruchomości służących do użytku publicznego. Należy przychylić się do stanowiska Prokuratora,

że w tym kontekście nałożenie przewidzianych w § 13 zaskarżonej uchwały obowiązków wykracza poza zakres upoważnienia ustawowego. Trzeba zauważyć, że zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 4 ustawy właściciele nieruchomości zapewniają utrzymanie czystości

i porządku przez uprzątnięcie błota, śniegu, lodu i innych zanieczyszczeń z chodników położonych wzdłuż nieruchomości, przy czym za taki chodnik uznaje się wydzieloną część drogi publicznej służącą dla ruchu pieszego położoną bezpośrednio przy granicy nieruchomości; właściciel nieruchomości nie jest obowiązany do uprzątnięcia chodnika, na którym jest dopuszczony płatny postój lub parkowanie pojazdów samochodowych.

W odróżnieniu od przepisu art. 5 ust. 1 pkt 4 u.c.p.g., delegacja zawarta w art. 4 ust. 2 pkt 1 lit. b ustawy dotyczy jedynie nieruchomości danego właściciela (w części służącej do użytku publicznego), a już nie położonego wzdłuż takiej nieruchomości chodnika.

W kwestii zaś usuwania błota, śniegu, lodu i innych zanieczyszczeń z chodników położonych "wzdłuż nieruchomości" wypowiada się art. 5 ust. 1 pkt 4 ustawy, a nie art. 4 ust. 2 pkt 1 lit. b. Przepis art. 5 ust. 1 pkt 4 ustawy nie reguluje więc kwestii powierzonych do uregulowania przez ustawodawcę radzie gminy, o których mowa w art. 4 ust. 2 pkt 1 lit. b, tj. zachowania czystości i porządku na terenie nieruchomości danego właściciela, ale dotyczy obowiązków właściciela nieruchomości odnośnie terenu leżącego poza jego nieruchomością, tj. chodnika położonego wzdłuż nieruchomości,

co oznacza, że w zakresie tego obowiązku brak jest podstaw do jego powtarzania

w regulaminie (wyrok WSA w Poznaniu z dnia 14 sierpnia 2019 r., IV SA/Po 365/19, wyrok WSA w Bydgoszczy z dnia 4 września 2019 r., II SA/Bd 506/19, wyrok WSA

w Gdańsku z dnia 28 czerwca 2019 r., II SA/Gd 80/19, wyrok WSA w Poznaniu z dnia 16 czerwca 2016 r., IV SA/Po 1060/15). Zapis § 13 zaskarżonej uchwały może świadczyć o tym, że uchwałodawca lokalny wkroczył w materię uregulowaną w art. 5 ust. 1 pkt 4 ustawy, dodatkowo przy pominięciu zapisu, że za taki chodnik uznaje się wydzieloną część drogi publicznej służącą dla ruchu pieszego położoną bezpośrednio przy granicy nieruchomości, oraz że właściciel nieruchomości nie jest obowiązany do uprzątnięcia chodnika, na którym jest dopuszczony płatny postój lub parkowanie pojazdów samochodowych. Ponadto przepis art. 4 ust. 2 pkt 1 lit. b ustawy zezwala radzie gminy na szczegółowe określenie zasad uprzątnięcia błota, śniegu, lodu i innych zanieczyszczeń z części nieruchomości służących do użytku publicznego i nie wprowadza wymogu aby ta nieruchomość położona była wzdłuż chodnika (por. też wyrok WSA w Kielcach z dnia 27 lipca 2015 r., II SA/Ke 572/15). Zapisy tego paragrafu świadczą, że uchwałodawca wkroczył w materię uregulowaną w art. 5 ust. 1 pkt 4 ustawy. Mówiąc o obowiązku uprzątnięcia błota, śniegu, lodu i innych zanieczyszczeń

z części nieruchomości służących do użytku publicznego nie określił natomiast zgodnie z art. 4 ust. 2 pkt 1 lit. b ustawy wymagań w tym zakresie. Zaskarżona uchwała nie zawiera więc w tym zakresie obligatoryjnych uregulowań.

Za uzasadniony Sąd uznał nadto zarzut dotyczący wydania z przekroczeniem delegacji ustawowej zawartej w § 19 ust. 5 uchwały regulacji dotyczącej sytuacji nadzwyczajnych, w których winna być przeprowadzona deratyzacja a jej termin miałby być określony na wniosek Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego i podane do publicznej wiadomości w drodze obwieszczenia. Wskazać należy, że przepis art. 4 ust. 2 pkt 8 ustawy nakłada na organ obowiązek wskazania w regulaminie wyłącznie obszarów podlegających deratyzacji i terminów jej przeprowadzenia. Ustawodawca

w art. 22 ust. 2 pkt 3 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (t.j. Dz. U. z 2019 r., poz. 1239) nałożył na właścicieli, posiadaczy i zarządców nieruchomości obowiązek utrzymania jej

w należytym stanie higieniczno-sanitarnym. W celu zapobiegania zakażeniom

i chorobom zakaźnym w szczególności poprzez zwalczanie gryzoni. Delegacja ustawowa określona w art. 4 ust. 2 pkt 8 ustawy nie daje podstawy do określenia

w przypadku zagrożenia sanitarnego dodatkowych terminów deratyzacji. W oparciu

o powyższą delegację ustawową organ nie może podejmować działań w razie wystąpienia stanu zagrożenia sanitarnego.

Mając na uwadze powyższe naruszenia, ilość regulacji, które należało uznać za wydane z istotnym naruszeniem prawa, co w konsekwencji powoduje, że sporna uchwała nie zawiera wymaganych, a wskazanych w art. 4 ust. 2 ustawy regulacji,

a nadto nie uregulowanie wymagań w zakresie uprzątania błota, śniegu, lodu i innych zanieczyszczeń z części nieruchomości służących do użytku publicznego na podstawie art. 147 § 1 p.p.s.a. Sąd orzekł o stwierdzeniu nieważności zaskarżonej uchwały

w całości.