Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gorzowie Wlkp. w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Krzysztof Dziedzic Sędziowie Sędzia WSA Jacek Jaśkiewicz (spr.) Asesor WSA Jarosław Piątek Protokolant referent stażysta Katarzyna Grycuk po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 19 lipca 2017 r. sprawy ze skargi A.W. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia [...] r., nr [...] w przedmiocie uchylenia decyzji i odmowy rejestracji pojazdu oddala skargę.

1. Wnioskiem z dnia [...] czerwca 2014r. J.P. wystąpił do Starosty o zarejestrowanie samochodu marki [...] (nr nadwozia [...]). Do wniosku załączył między innymi dowód rejestracyjny tego pojazdu wydany przez Starostę na rzecz I.H.M. oraz umowę sprzedaży zawartą w dniu [...] czerwca 2014 r. pomiędzy I.H.M. a J.P..

Na podstawie złożonych dokumentów decyzją z dnia z dnia [...] lipca 2014 r., nr [...] Starosta dokonał rejestracji opisanego wyżej samochodu [...] na rzecz J.P., wydając tablice rejestracyjne o nr [...] oraz dowód rejestracyjny serii [...].

W dniu 27 września 2016 r. organu wpłynęła ostateczna decyzja Starosty z dnia [...] sierpnia 2016 r., nr [...], w sprawie uchylenia, w wyniku wznowienia postępowania, decyzji Starosty z dnia [...] stycznia 2014 r. w przedmiocie rejestracji samochodu na rzecz I.M. oraz odmawiająca rejestracji tego pojazdu. Jak wynikało z treści tej decyzji podstawę wznowienia postępowania w sprawie był sprzeciw Prokuratora Okręgowego i ustalenie, że dokument (umowa sprzedaży pojazdu), stanowiąca podstawę rejestracji pojazdu na rzecz W.M. okazała się sfałszowana. Fakt sfałszowania umowy "kupna-sprzedaży" pojazdu z dnia [...] marca 2007 r. stwierdzony został prawomocnym wyrokiem Sądu Rejonowego z dnia [...] listopada 2014 r., sygn. akt [...].

Postanowieniem z dnia [...] października 2016r. Starosta wznowił postępowanie w sprawie rejestracji pojazdu marki [...] na rzecz J.P., powiadamiając stronę o wszczęciu postępowania oraz o jego wznowieniu a następnie decyzją z dnia [...] grudnia 2016 r. uchylił własną decyzję z dnia [...] lipca 2014 r., nr [...], w przedmiocie rejestracji samochodu marki [...] o numerze rejestracyjnym [...], na rzecz J.P. oraz odmówił rejestracji tego pojazdu.

W uzasadnieniu zaskarżonej decyzji organ I instancji przedstawił okoliczności

uzasadniające uchylenie decyzji w sprawie rejestracji pojazdu i wyjaśnił, że w związku z uchyleniem decyzji Starosty o poprzedniej rejestracji pojazdu wystąpiła przesłanka do wznowienia postępowania w przedmiocie rejestracji pojazdu, opisana w art. 145 § 1 pkt 8 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jedn. Dz.U. z 2016 r. poz. 23 ze zm., dalej k.p.a.) Uchylona decyzja Starosty stanowiła bowiem podstawę dokonani rejestracji pojazdu na rzecz Pana J.P.. Wskazał, że aktualnie pojazd [...] jest zarejestrowany w [...] na rzecz A.W. i posiada numer rejestracyjny [...].

2. Od decyzji Starosty odwołanie złożył A.W. (aktualny właściciel pojazdu) wnosząc o jej uchylenie. W odwołaniu wskazał na naruszenia przez organ pierwszej instancji naruszenie art. 151 § 1 pkt 2 k.p.a. w zw. z art. 145 § 1 pkt 8 k.p.a. zarzucając brak przesłanek do wznowienia postępowania, uchylenia rejestracji pojazdu i odmowy jego zarejestrowania na rzecz J.P.. Wskazał, że pojazd marki [...] został nabyty przez J.P. od I.M. w dobrej wierze, a umowa kupna-sprzedaży, która okazała się sfałszowana, stanowiła podstawę rejestracji pojazdu na rzecz innej osoby. Odwołujący się nie miał możliwości weryfikacji prawdziwości tej umowy, a dla potrzeb rejestracji przedłożył wszystkie wymagane dokumenty, które funkcjonowały w obrocie prawnym. Ponadto zarzucił, że uchylona decyzja Starosty nie stanowiła bezpośredniej podstawy decyzji Starosty o rejestracji pojazdu.

3. Decyzją z dnia [...] stycznia 2017r., nr [...] Samorządowe Kolegium Odwoławcze, po rozpatrzeniu odwołania A.W., utrzymało w mocy zaskarżoną decyzję Starosty.

W uzasadnieniu decyzji Kolegium wskazało, że rejestracja pojazdu następuje w drodze rozstrzygnięcia sprawy administracyjnej w formie decyzji administracyjnej, po przeprowadzeniu postępowania w celu ustalenia okoliczności faktycznych i prawnych, od których ustawa i przepisy wykonawcze uzależniają dokonanie rejestracji. Dokumenty niezbędne do rejestracji pojazdu określone zostały w art. 72 ust. 1 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym (tekst jedn. Dz. U. z 2012 r. poz. 1137 ze zm., obecnie Dz.U. z 2017 r. poz. 128 – dalej p.r.d.) oraz § 2 i 3 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 22 lipca 2002 r. w sprawie rejestracji i oznaczania pojazdów (tekst jedn. Dz. U. z 2016 r. poz. 1038).

Kolegium wskazało, że zgodnie art. 72 ust. 1 pkt 5 p.r.d., rejestracji dokonuje się między innymi na podstawie dowodu rejestracyjnego, jeżeli pojazd był zarejestrowany. Dowód rejestracyjny spełnia dwojakiego rodzaju rolę: potwierdza wydanie decyzji o zarejestrowaniu pojazdu oraz jest dokumentem stwierdzającym dopuszczenie zarejestrowanego pojazdu do ruchu, co wynika wprost z przepisów art. 71 ust. 1 i ust. 2 p.r.d.

Dokument ten stosownie do § 2 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia w sprawie rejestracji i oznaczania pojazdów właściciel pojazdu jest zobowiązany dołączyć do wniosku o rejestrację pojazdu. Uchylenie w wyniku wznowienia postępowania decyzji administracyjnej, na mocy której pojazd został zarejestrowany pociąga za sobą anulowanie dowodu rejestracyjnego, który stanowił potwierdzenie wydania decyzji o zarejestrowaniu. Konsekwencją tego stanu rzeczy jest zatem konieczność wznowienia także postępowania, w którym podmiot ubiegający się o kolejną rejestrację pojazdu przedłożył taki unieważniony później dowód rejestracyjny. W takiej sytuacji zaistniała przesłanka do wznowienia postępowania z art. 145 § 1 pkt 8 k.p.a. i zgodnie z art. 151 § 1 pkt 2 k.p.a. należało uchylić decyzję o rejestracji pojazdu na rzecz skarżącego, co uczynił Prezydent Miasta, rozstrzygając równocześnie o istocie sprawy, tj. odmawiając zarejestrowania przedmiotowego pojazdu.

Organ wskazał, że decyzja Starosty z dnia [...] lipca 2014 r., nr [...], w przedmiocie rejestracji samochodu marki [...] na rzecz J.P. wydana została w oparciu o wcześniejszą decyzję Starosty o zarejestrowaniu samochodu na rzecz I.M., której odzwierciedleniem był wydany na jej nazwisko dowód rejestracyjny. Decyzja ta została następnie uchylona ostateczną decyzją Starosty z dnia [...] sierpnia 2016 r., nr [...]. W tej sytuacji zaistniała przesłanka do wznowienia postępowania przez Starostę na podstawie art. 145 § 1 pkt 8 k.p.a.

Prawidłowo organ I instancji uchylił własną decyzję w przedmiocie rejestracji pojazdu i odmówił jego zarejestrowania z uwagi na to, że J.P., w dacie merytorycznego rozstrzygania przez organ administracji sprawy po wznowieniu postępowania, nie mógł już posłużyć się ważnym dowodem rejestracyjnym, niezbędnym dla dokonania rejestracji uprzednio zarejestrowanego pojazdu.

Odnosząc się do treści odwołania wskazano, że w postępowaniu dotyczącym rejestracji organy administracji publicznej nie mogły zajmować się oceną istnienia dobrej wiary. Organy administracji nie są również władne rozstrzygać o prawie własności spełnieniu przesłanek z art. 169 kodeksu cywilnego czy też o innych zagadnieniach z tym związanych. Sprawy te rozstrzyga się bowiem w postępowaniu cywilnym, należącym do właściwości sądów powszechnych.

4. W skardze do sądu, wniesionej z zachowaniem terminu i warunków formalnych, A.W. wniósł o uchylenie zaskarżonej decyzji w całości i poprzedzającej ją decyzji Starosty, ewentualnie uchylenie skarżonej decyzji w całości i przekazanie sprawy organowi pierwszej instancji celem ponownego rozpoznania.

Decyzjom tym zarzucił:

- naruszenie przepisów prawa mogące mieć wpływ na wydanie decyzji, tj. 151 § 1 pkt 2 k.p.a. w zw. z art. 145 § 1 pkt 8 k.p.a., poprzez ich niewłaściwe zastosowanie i utrzymanie w mocy decyzji Starosty nr [...] z dnia [...] grudnia 2016 r. uchylającej po wznowieniu decyzję tegoż organu dnia [...] lipca 2014 r. nr [...] w sytuacji, gdy w niniejszej sprawie nie zaistniały przesłanki do wznowienia prawomocnie zakończonego postępowania;

- nieuzasadnione przyjęcie przez organ, że decyzja Starosty, uchylająca rejestrację oraz odmawiająca rejestracji pojazdu stanowi podstawę do wznowienia postępowania w sprawie prowadzonej przez Starostę;

- naruszenie przepisów prawa mogących mieć wpływ na wynik postępowania, tj. art. 6 do 10 k.p.a. czyli zasady praworządności i działania na podstawie przepisów prawa, zasady dążenia do prawdy obiektywnej, zasady pogłębiania zaufania do władczy publicznej.

W uzasadnieniu skargi wskazał, że wskazane w decyzji okoliczności nie mogą mieć wpływu na możliwość zarejestrowania przez niego pojazdu [...]. Skarżący już w odwołaniu od decyzji Starosty podnosił, iż auto to zostało zakupione przez niego w dobrej wierze od I.M. w dniu [...] czerwca 2014 roku. Umowa, która okazała się sfałszowana dotyczyła nabycia pojazdu przez Panią M. od poprzedniego posiadacza, a skarżący nie miał i nie mógł mieć żadnej wiedzy w tym temacie. Nie miał także możliwości weryfikacji autentyczności tej umowy. Podnieść należy, iż prawomocny wyrok w sprawie sfałszowania umowy kupna sprzedaży pojazdu [...] zapadł już po jego nabyciu przez skarżącego od J.P. tj. w dniu [...] listopada 2014 r.

Zdaniem skarżącego w sprawie zostały dokonane wszystkie wymagane prawem czynności związane z procesem rejestracji pojazdu. Przede wszystkim złożono stosowne dokumenty, które w dacie wydania decyzji funkcjonowały w obrocie prawnym tj. dowód rejestracyjny nr [...], kartę pojazdu oraz tablice rejestracyjne.

Wobec tego, zdaniem skarżącego decyzja Samorządowego Kolegium Odwoławczego nie odpowiada prawu, a sposób przeprowadzenia postępowania w niniejszej sprawie budzi poważne wątpliwości. Na Samorządowym Kolegium Odwoławczym spoczywał obowiązek prawidłowego rozważenia stanu faktycznego i prawnego rozpoznawanej sprawy, czego zdaniem strony organ nie uczynił. W konsekwencji powyższego Skarżący pozbawiony został prawa do rejestracji samochodu, który nabył zgodnie z prawem, wskutek działań osób trzecich, za które w żaden sposób nie ponosi odpowiedzialności. Takie działanie organu pozbawia skarżącego zaufania do organów administracji publicznej.

W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej oddalenie podtrzymując stanowisko zawarte w decyzji.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

5. Zgodnie z art. 1 § 1 i 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. – Prawo o ustroju sądów administracyjnych (tekst jedn. Dz.U. z 2016 r. poz. 1066) sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej, przy czym kontrola ta sprawowana jest pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej. Zgodnie natomiast z art. 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jedn. Dz.U. z 2016 r. poz. 718; dalej p.p.s.a.) wojewódzkie sądy administracyjne sprawują kontrolę działalności administracji publicznej pod względem zgodności z prawem, co oznacza, że w zakresie dokonywanej kontroli sąd zobowiązany jest zbadać, czy organy administracji w toku postępowania nie naruszyły przepisów prawa materialnego i przepisów postępowania w sposób, który miał lub mógł mieć wpływ na wynik sprawy (art. 145 § 1 pkt 1 p.p.s.a.).

Sądowa kontrola legalności zaskarżonych decyzji administracyjnych sprawowana jest przy tym w granicach sprawy, przy czym sąd nie jest związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną w niej podstawą prawną (art. 134 § 1 p.p.s.a.).

6. Spór w sprawie ma charakter prawny bowiem fakty nie budzą wątpliwości i nie są kwestionowane. W ocenie Sądu skarżący nie ma racji twierdząc, że przepis art. 145 § 1 pkt 8 k.p.a. nie mógł mieć zastosowania w niniejszej sprawie, ponieważ decyzja organu I instancji nie została podjęta w oparciu o inną decyzję, lecz o dokumenty (dowód rejestracyjny, kartę pojazdu i umowę kupna – sprzedaży). Jak stanowi przepis art. 145 § 1 pkt 8 k.p.a. w sprawie zakończonej decyzją ostateczną wznawia się postępowanie, jeżeli decyzja została wydana w oparciu o inną decyzję lub orzeczenie sądu, które zostało następnie uchylone lub zmienione. Z powołanego przepisu wynika, że pomiędzy decyzją organu administracji, a inną decyzją lub orzeczeniem sądu musi istnieć związek przyczynowy, na który wskazuje zwrot "w oparciu".

Związek pomiędzy decyzją Starosty z dnia [...] sierpnia 2016 r. 2016 r. (uchylającą poprzednio wydaną decyzję o rejestracji i odmawiająca rejestracji pojazdu) a niniejszym postępowaniem ma charakter normatywny. Zgodnie bowiem z art. 72 ust. 1 pkt 5 p.r.d. rejestracji pojazdu dokonuje się m.in. na podstawie dowodu rejestracyjnego, jeżeli pojazd był zarejestrowany. Przepis art. 73 ust. 1 powołanej ustawy stanowi zaś, że rejestracji pojazdu dokonuje, na wniosek właściciela, starosta właściwy ze względu na miejsce jego zamieszkania (siedzibę), wydając dowód rejestracyjny i zalegalizowane tablice (tablicę) rejestracyjne oraz nalepkę kontrolną, jeżeli jest wymagana, z zastrzeżeniem ust. 2-5. Przy czym rejestracji dokonuje się w formie decyzji administracyjnej, której wzór określono zgodnie z § 2 ust. 19 rozporządzenia w sprawie rejestracji pojazdów w załączniku nr 2a do rozporządzenia. Z powyższego wynika, że wydanie decyzji o rejestracji pojazdu jest uzależnione (w rozumieniu art. 145 § 1 pkt 8 kpa) m.in. od przedłożenia decyzji o rejestracji pojazdu wydanej na rzecz poprzedniego właściciela, oczywiście jeżeli pojazd był zarejestrowany.

Decyzja o zarejestrowaniu pojazdu na rzecz określonej osoby i związany z tym dowód rejestracyjny ma istotne znaczenie prawne dla osób, które nabywają zarejestrowany już pojazd. Wynika to w sposób nie budzący wątpliwości z przepisów art. 78 ust. 1 oraz art. 72 ust. 1 pkt 5 ustawy o ruchu drogowym. Podstawę kolejnej rejestracji pojazdu stanowi bowiem wykazanie przejścia własności pojazdu, a także przedstawienie dowodu rejestracyjnego pojazdu wydanego na podstawie decyzji o zarejestrowaniu tego pojazdu na rzecz poprzedniego właściciela. Zatem wbrew zarzutowi skargi decyzja o kolejnym zarejestrowaniu pojazdu wydawana jest "w oparciu" o decyzję o zarejestrowaniu na rzecz poprzedniego właściciela.

7. Jeśli zaś chodzi o wznowienie postępowania i jego zakres przepis art. 145 § 1 pkt 8 k.p.a. stanowi, że w sprawie zakończonej ostateczną decyzją wznawia się postępowanie, jeżeli decyzja została wydana w oparciu o inną decyzję lub orzeczenie sądu, które zostało następnie uchylone lub zmienione.

Uchylenie w wyniku wznowienia postępowania decyzji administracyjnej, na mocy której pojazd został zarejestrowany pociąga za sobą anulowanie dowodu rejestracyjnego, który stanowił potwierdzenie wydania decyzji o zarejestrowaniu. Konsekwencją tego stanu rzeczy jest zatem konieczność wznowienia także postępowania, w którym podmiot ubiegający się o kolejną rejestrację pojazdu przedłożył unieważniony później dowód rejestracyjny (stanowisko w tych kwestiach jest jednolite, por. przykładowe wyroki NSA z 23 października 2013 r., I OSK 987/12 i 10 listopada 2004 r., OSK 802/04 oraz wyroki WSA w Poznaniu z dnia 5 marca 2009 r., II SA/Po 746/09; WSA w Szczecinie z dnia 30 listopada 2016 r., II SA/Sz 875/16; WSA w Gliwicach z dnia 16 września 2016 r., II SA/Gl 576/16 i WSA w Rzeszowie z dnia 10 kwietnia 2017 r., II SA/Rz 1620/16).

Przepis art. 72 p.r.d. uznawany jest za przepis bezwzględnie obowiązujący, który w sposób enumeratywny określa na podstawie jakich dokumentów można dokonać rejestracji pojazdu. Wskazanie w art. 72 ustawy dokumentów, które są niezbędne dla dokonania rejestracji pojazdu oznacza, że postępowanie to ma cechy postępowania sformalizowanego i organ dokonujący rejestracji pojazdu zobowiązany jest wymagać dokumentów wymienionych w tym przepisie.

Oznacza to, że organ dokonujący rejestracji pojazdu nie może czynić własnych ustaleń na okoliczności objęte wymaganymi dokumentami. Organ w ramach prowadzonego postępowania w sprawie rejestracji pojazdu nie może również dokumentów wymienionych w art. 72 p.r.d. zastąpić innymi dokumentami, pismami, tym samym w tym postępowaniu ustawodawca ograniczył możliwości prowadzenia postępowania dowodowego przez organ określone w kodeksie postępowania administracyjnego, wskazując enumeratywnie jakie dokumenty musi przedłożyć wnioskodawca, aby możliwe było zarejestrowanie pojazdu (wśród dokumentów wymienionych w art. 72 ust. 1 pkt 5 p.r.d. jest dowód rejestracyjny, jeżeli pojazd był zarejestrowany).

Z powyższego wynika, że sprawa rejestracji pojazdu jest zamknięta po wydaniu ostatecznej decyzji w danym stanie faktycznym i prawnym, jaki wynika z przesłanki wznowienia. Ostateczne wyeliminowanie z obrotu prawnego poprzednio wydanego dowodu rejestracyjnego (poprzez wyeliminowanie z obrotu poprzedniej decyzji o rejestracji pojazdu) spowodowało konieczność wznowienia z urzędu postępowania a następnie na podstawie art. 151 §1 pkt 2 k.p.a. uchylenia tej decyzji i orzeczenia o odmowie zarejestrowania samochodu (por. wyrok NSA z dnia 4 kwietnia 2017 r., I OSK 1913/15).

8. Dla niniejszego postępowania, prowadzonego w granicach wznowienia, nie ma zatem znaczenia to czy skarżący nabył pojazd w dobrej wierze i brak wiedzy skarżącego oraz brak rozstrzygnięcia innego organu (sądu) co do ważności umowy sprzedaży pojazdu z dnia [...] marca 2007 r. na rzecz I.M.. Ocena istnienia dobrej wiary jednej ze stron umowy sprzedaży auta zawieranej w przekonaniu, że jest ona czynnością przenoszącą jego własność przynależy do drogi cywilnej i właściwości sądu powszechnego (por. wyrok NSA z dnia 9 grudnia 2005 r., I OSK 234/05). Dla niniejszego postępowania organu miało znaczenie tylko to, że wystąpiła przesłanka wznowienia i w ramach zakresu wyznaczonego tą przesłanką odpadła konieczna podstawa do rejestracji pojazdu z art. 72 ust. 1 pkt 5 p.r.d. (w takim zakresie był przecież rozpoznawany wniosek o rejestrację).

Wskazać tu należy, że kontrolowana decyzja wywiera skutki prawne tylko w zakresie wniosku opartego na poprzedniej rejestracji w kraju. Nie stanowi ona przeszkody do wystąpienia z wnioskiem o rejestrację opartą na innej podstawie faktycznej i prawnej (np. wskutek zasiedzenia). To jest już jednak inna sprawa administracyjna, która nie mogła być prowadzona w ramach wznowienia postępowania w sprawie zakończonej decyzją ostateczną o rejestracji pojazdu opartej na innych przesłankach.

Stan faktyczny i jego kwalifikacja prawna są więc prawidłowe. W sprawie strona miała też zagwarantowane wszelkie prawa procesowe (zawiadomienia, zapoznania). Nie można więc mówić o naruszeniu przepisów procesowych powołanych w skardze to jest art. 151 § 1 pkt 2 k.p.a. w zw. z art. 145 § 1 pkt 8 k.p.a., ani też żadnej z zasad ogólnych z art. 6 do 10 k.p.a. lub innych przepisów prawa.

Z tych względów skarga podlegała oddaleniu (art. 151 p.p.s.a.).