Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Zdzisław Romanowski (spr.) Sędziowie Sędzia WSA Ewa Frąckiewicz Sędzia WSA Magdalena Maliszewska Protokolant Jan Czarnacki po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 21 lipca 2009 r. sprawy ze skargi W. N. na decyzję Urzędu Patentowego Rzeczypospolitej Polskiej z dnia [...] grudnia 2008 r. Nr Sp. [...] w przedmiocie unieważnienia prawa z rejestracji wzoru przemysłowego nr [...] pt.: "Podstawka reklamowa Star Lux’’ 1. uchyla zaskarżoną decyzję; 2. stwierdza, że uchylona decyzja nie podlega wykonaniu; 3. zasądza od Urzędu Patentowego Rzeczypospolitej Polskiej na rzecz skarżącego W. N. kwotę 1617 (jeden tysiąc sześćset siedemnaście) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania.

W. N., działający jako N. W. N. w P. (dalej: skarżący), podaniem skierowanym do Urzędu Patentowego Rzeczypospolitej Polskiej (dalej: UP lub organ) z dnia [...] grudnia 2006 r. (data wpływu do organu – zgłoszenie nr [...]) wniósł o udzielenie prawa z rejestracji na wzór przemysłowy pt. "Podstawka reklamowa Star lux".

W opisie wzoru podał, powołując się na dołączone rysunki (por. akta administracyjne), że jego przedmiotem jest podstawka reklamowa przeznaczona do umieszczania na niej pieniędzy podczas realizacji operacji finansowych, a także do prezentacji etykiet reklamowych usytuowanych pod częścią czołową podstawki. Istotą wzoru jest nowy i oryginalny kształt podstawki, przejawiający się w jej ukształtowaniu zewnętrznym. Cechy istotne wzoru według rysunków ukazujących podstawkę przejawiają się tym, że składa się ona z części dolnej, górnej i etykiety reklamowej. Część dolna ma w widoku z góry kształt zbliżony do sześciokąta i składa się z dwóch bliźniaczo podobnych i połączonych ze sobą części, w których wykonane są podłużne i płaskie zagłębienia prostokątne. W jednym z tych zagłębień prostokątnych od góry umieszczona jest część górna. Ma ona postać płaskiej płytki szklanej i w widoku z góry kształt prostokątny, przy czym krótsze boki tego prostokąta wystają poza obręb boków części dolnej. Te krótsze boki mają ścięcia i tworzą w widoku z boku kształty podobne do wystających obustronnie języczków. Część środkowa części dolnej stanowi przelotowy kwadratowy otwór. Po obu jego stronach na łącznikach wykonane są otwory, w których osadzone są wkręty przelotowe łączące części. Między płaską powierzchnią części górnej i łącznikami usytuowana jest etykieta reklamowa. Górne i dolne krawędzie części podstawki są zaokrąglone, a krawędzie podłużne płaskiego zagłębienia części wystają ponad górną powierzchnię części górnej. Od spodu łączniki zaopatrzone są w stopki przeciwpoślizgowe.

Decyzją z dnia [...] kwietnia 2007 r. UP, po rozpatrzeniu w/w zgłoszenia, działając na podstawie przepisów art. 110 i art. 111 ustawy z dnia 30 czerwca 2000 r. Prawo własności przemysłowej (Dz. U. z 2003 r., Nr 119, poz. 1117 ze zm., dalej: Pwp) udzielił na rzecz skarżącego – N., P., Polska prawa z rejestracji w/w wzoru przemysłowego pt. "Podstawka reklamowa Star lux".

W dniu [...] grudnia 2007 r. (data wpływu pisma do organu) sprzeciw od powyższej decyzji rejestracyjnej UP złożył K. B. (dalej: wnioskodawca), zarzucając w nim niespełnienie przez przedmiotowy wzór przemysłowy ustawowych warunków wymaganych do uzyskania prawa z rejestracji, przewidzianych w art. 102 ust. 1, art. 103 ust. 1 i art. 104 ust. 1 Pwp oraz naruszenie praw osobistych i majątkowych, przewidzianych w art. 117 ust. 2 Pwp. Według wnioskodawcy wzór przemysłowy pt. "Podstawka reklamowa Star lux" nr [...] był znany na polskim rynku przed dniem zgłoszenia go do Urzędu Patentowego przez skarżącego, to jest przed dniem [...] grudnia 2006 r. i jest naśladownictwem wzoru przemysłowego pt. "Bilonownica" nr [...], na który wnioskodawca uzyskał w UP prawo z rejestracji, z pierwszeństwem od dnia [...] marca 2005 r. oraz wzoru przemysłowego pt. "Bilonownica" nr [...], na który uzyskał prawo z rejestracji, z pierwszeństwem od dnia [...] lipca 2005 r. O naśladownictwie tym decyduje wrażenie, jakie wywołuje ogólny efekt wizualny porównywanych wzorów, przejawiający się w ich następujących cechach istotnych: każda z bilonownic składa się z części zewnętrznej (podstawki) oraz umieszczonej na niej części wewnętrznej (płytki). Część zewnętrzna (podstawka) poszczególnych bilonownic posiada w widoku z góry kształt sześciokątny, część wewnętrzna (płytka) bilonownicy ma kształt prostokątny i jest umiejscowiona tak, że wystająca z obu stron dłuższych boków tej części część zewnętrzna (podstawka), przedstawia w widoku z góry dwie figury trójkątne. Każda część wewnętrzna (płytka) bilonownicy jest ponadto wyposażona w ulotkę reklamową.

Skarżący, jako uprawniony do wzoru przemysłowego nr [...], uznając sprzeciw za bezzasadny, wniósł o jego oddalenie (por. pismo skarżącego z dnia [...] stycznia 2008 r., data wpływu do organu). Wskazał na różnice pomiędzy wzorami nr [...] i nr [...] a wzorem przedmiotowym nr [...], który nie był znany na polskim rynku przed dniem zgłoszenia. W szczególności część dolna wzoru nr [...] ma w widoku z góry kształt zbliżony do sześciokąta i składa się z dwóch bliźniaczo podobnych i połączonych ze sobą części, w których wykonane są płaskie zagłębienia, natomiast we wzorach nr [...] i nr [...] część zewnętrzna ma w widoku z góry kształt sześciokątna foremnego (kształt prostokąta dla nr [...]), zaś część zewnętrzna jest bardzo płaska. Ponadto we wzorze nr [...] w płaskim zagłębieniu usytuowana jest część górna mająca kształt płaskiej płytki szklanej prostokątnej ze ścięciami tworzącymi z częścią dolną harmonijną całość, podczas gdy we wzorach przeciwstawnych w łukowatym zagłębieniu części zewnętrznej usytuowana jest łukowata część wewnętrzna o kształcie prostokątnym. Uprawiony zwrócił też uwagę na inne elementy odróżniające: we wzorze nr [...] wystające fragmenty części górnej tworzą obustronnie wystające języczki, części podstawki są połączone przelotowo wkrętami, tworzą kwadratowy otwór, a krawędzie tych części są zaokrąglone – podczas gdy we wzorach nr [...] i nr [...] brak wymienionych elementów. Różnice te wywołują odmienne w odbiorze wrażenie ogólne porównywanych wzorów.

Skutkiem w/w stanowisk stron, zgodnie z art. 247 ust. 2 Pwp, organ przekazał sprawę do rozpatrzenia, jako sprawę o unieważnienie prawa z rejestracji przedmiotowego wzoru, w trybie postępowania spornego.

Decyzją z dnia [...] grudnia 2008 r. nr [...] UP unieważnił prawo z rejestracji wzoru przemysłowego nr [...] pt. "Podstawka reklamowa Star lux".

W uzasadnieniu tego rozstrzygnięcia organ powołał się m.in. na brzmienie art. 102 ust. 1 Pwp, który podaje definicję legalną wzoru przemysłowego. W ocenie organu materiały wskazane przez wnioskodawcę, obejmujące jedynie należące do niego wzory przemysłowe nr [...] pt. "Bilonownica" oraz nr [...] pt. "Bilonownica", z wcześniejszym pierwszeństwem, nie stanowią dowodów, że sporny wzór przemysłowy nie spełniał wymogu nowości w dacie jego zgłoszenia do UP.

Przeciwstawione wzory nr [...] oraz nr [...] różnią się od wzoru przedmiotowego, zwłaszcza wysokością części dolnej, kształtem zagłębienia pod płytkę, płaskim kształtem płytki, ścięciami naroży płytki, zaokrągleniem krawędzi części dolnej. Różnic tych nie można uznać za nieistotne szczegóły w rozumieniu art. 103 ust. 1 Pwp.

Za zasadny organ uznał natomiast zarzut braku odznaczania się sporego wzoru indywidualnym charakterem, w rozumieniu art. 104 Pwp, w świetle wzoru przemysłowego nr [...] pt. "Bilonownica", z pierwszeństwem od dnia [...] marca 2005 r. Porównywane wzory, tj. wzór nr [...] oraz wzór nr [...] pt. "Bilonownica", charakteryzują się bowiem praktycznie sześciokątnym (w widoku z góry) kształtem podstawki wraz z płytką, która tylko nieznacznie wystaje poza zarys podstawki oraz prostokątnym kształtem płytki tak umieszczonej, że wystająca z obu dłuższych boków tej części podstawka przedstawia w widoku z góry dwie figury trójkątne z wyraźnym narożem o podstawach praktycznie pokrywających się z bokami płytki. Cechy te przesądzają o ogólnym wrażeniu, jakie wywołuje na zorientowanym użytkowniku wzór nr [...], które nie różni się od wrażenia wywołanego na tymże użytkowniku przez wzór nr [...] pt. "Bilonownica", publicznie udostępniony przed datą, według której oznacza się jego pierwszeństwo.

W dalszej części decyzji UP orzekł o zwrocie kosztów postępowania, przyznając je wnioskodawcy od skarżącego.

Skargę na powyższą decyzję UP z dnia [...] grudnia 2008 r. złożył W. N. (skarżący), reprezentowany w sprawie przez profesjonalnego pełnomocnika. Wniósł o uchylenie zaskarżonej decyzji oraz zasądzenie kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Zarzucił zaskarżonej decyzji naruszenie prawa materialnego, które miało istotny wpływ na rozstrzygnięcie sprawy, tj. art. 104 ust. 1 ustawy Pwp poprzez uznanie, że wzór nr [...] pt. "Podstawka reklamowa Star lux" nie odznacza się indywidualnym charakterem oraz art. 104 ust. 2 ustawy Pwp poprzez nieuwzględnienie przez organ zakresu swobody twórczej przy opracowywaniu wzoru nr [...] .

Zdaniem skarżącego organ naruszył również przepisy postępowania, co mogło mieć istotny wpływ na rozstrzygnięcie sprawy, a to art. 7 k.p.a. poprzez niedokładne wyjaśnienie stanu faktycznego istotnego dla rozstrzygnięcia sprawy oraz art. 107 § 3 k.p.a. poprzez nienależyte uzasadnienie zaskarżonej decyzji – brak wskazania dowodów, na których oparł się przy rozstrzyganiu sprawy.

W uzasadnieniu zarzutów dotyczących naruszenia przepisów prawa materialnego – art. 104 ust. 1 i 2 Pwp wskazał, że porównując przedmiotowe wzory można jedynie oceniać te cechy zewnętrzne, które są uwidocznione na rysunkach dokumentacji zgłoszeniowej, czyli wywołujące ogólne wrażenie na zorientowanym użytkowniku. Cechy porównywanych wzorów przemysłowych są różne i wywołują odmienne wrażenie, co wynika z ich budowy i kształtu. Wzór nr [...] charakteryzuje się dokładnie sześciokątnym kształtem podstawy (widzianym z góry) wraz z płaską płytką, która na przeciwległych końcach nieznacznie wystaje poza zarys, a jej końce tworzą obustronnie charakterystycznie wystające języczki. Płaska płytka osadzona jest w płaskim zagłębieniu, a część dolna wzoru, stanowiąca sześciokątną podstawę, składa się z dwóch bliźniaczo podobnych i połączonych ze sobą części tworzących podstawę o znacznej grubości. Porównywany wzór nr [...] charakteryzuje się natomiast bardzo płaską podstawą sześciokątną, w znacznej swej powierzchni niewidoczną z góry, bo zakrytą od góry prostokątną płytką, o powierzchni wklęsłej i wystającej swymi krótszymi prostokątnymi bokami poza zarys podstawki.

Ponadto dokonując oceny przedmiotowych wzorów przemysłowych organ nie rozważył funkcji użytkowej tychże wzorów i zawężonej w związku z tym swobody twórcy (przy opracowywaniu wzoru). Niekiedy bowiem przestrzeń pozostawiona projektantowi do zapełnienia przez wzór jest niewielka ze względu na funkcje użytkowe produktu. Dlatego też ocena indywidualnego charakteru wzoru zostaje z konieczności zawężona do tej przestrzeni.

Argumentując zarzut naruszenia przepisów prawa procesowego – art. 7 k.p.a. – skarżący podniósł brak odniesienia się przez organ do istotnych różnic między porównywanymi wzorami, których istnienie stwierdził w zaskarżonej decyzji. W ocenie strony organ naruszył powyższy przepis, bowiem ograniczył się jedynie do wskazania kilku podobieństw między porównywanymi wzorami. Odnośnie zarzutu naruszenia art. 107 § 3 k.p.a. skarżący zauważył, że rozstrzygając o indywidualnym charakterze wzoru organ powinien jednoznacznie określić, które środki dowodowe stanowiły podstawę rozstrzygnięcia lub którym dokumentom odmówił takiego charakteru. W braku tego określenia skarżący nie zna podstaw rozstrzygnięcia organu w tym zakresie.

W odpowiedzi na skargę UP wniósł o jej oddalenie. Odnosząc się do zarzutów skargi dotyczących naruszenia art. 104 Pwp, wskazał na przeprowadzenie – przy okazji oceny nowości spornego wzoru – analizy merytorycznej porównywanych rozwiązań przez wykazanie ich różnic. Dlatego zbędne było jej powtarzanie przy ocenie indywidualnego charakteru. Analiza merytoryczna porównywanych rozwiązań, przez wykazanie ich podobieństw, była natomiast konieczna dla wykazania cech przesądzających o ogólnym wrażeniu, jakie wywołuje na zorientowanym użytkowniku wzór przemysłowy nr [...], które nie różni się od ogólnego wrażenia wywołanego przez wzór nr [...].

Co do nieuwzględnienia zakresu swobody twórczej przy opracowywaniu spornego wzoru organ podał, że nie rozważał funkcji użytkowej w/w wzorów i zawężonej w związku z tym swobody twórcy. Kwestia ta nie była przez strony podnoszona, a jej uwzględnienie – zgodnie z art. 107 ust. 1 pkt 1 Pwp – wymagałoby uzasadnienia przez stronę, które z cech i dlaczego wynikają wyłącznie z funkcji technicznej wzoru.

Według organu kwestia swobody twórcy wzoru została wzięta pod uwagę przy rozstrzyganiu przedmiotowej sprawy w kontekście 60 różnych wzorów podstawek zgłoszonych przez uprawnionego, o czym świadczy uznanie za posiadające indywidualny charakter pozostałych 6 wzorów przemysłowych dotyczących podstawek reklamowych rozpatrywanych jednocześnie z wzorem przedmiotowym przez UP działający w trybie postępowania spornego (decyzje [...]).

Stan faktyczny istotny dla rozstrzygnięcia sprawy został wyjaśniony dokładnie, bowiem obejmował jedynie istnienie w stanie techniki należących do wnoszącego sprzeciw wzorów przemysłowych nr [...] i nr [...].

Organ nie podzielił również zarzutu dotyczącego naruszenia art. 107 § 3 k.p.a., gdyż w decyzji określono, jako dowód, na którym oparł się przy rozstrzyganiu sprawy – wzór nr [...].

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje :

Zgodnie z art. 1 § 1 i 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269 ze zm.) sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej, przy czym kontrola ta sprawowana jest pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej. Innymi słowy, sąd administracyjny bada akty lub czynności z zakresu administracji publicznej pod kątem ich zgodności z prawem materialnym i przepisami procesowymi, a nie według przesłanek celowości czy słuszności.

Ponadto w świetle art. 134 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.), dalej p.p.s.a., Sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy, nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Gdy idzie o postępowanie przed Urzędem Patentowym (UP), to organ ten rozstrzyga sprawy w trybie postępowania spornego w granicach wniosku i jest związany podstawą prawną wskazaną przez wnioskodawcę (art. 255 ust. 4 Pwp). Do postępowania spornego przed UP w sprawach nieuregulowanych w ustawie (Pwp) stosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego (k.p.a.). Stanowi o tym art. 256 ust. 1 Pwp. Naczelną zasadą postępowania administracyjnego jest zasada prawdy obiektywnej, wyrażona w art. 7 k.p.a. Z zasady tej wynika obowiązek organu administracji publicznej wyczerpującego zbadania wszystkich okoliczności faktycznych istotnych dla prawidłowego ustalenia stanu faktycznego sprawy, co jest niezbędnym elementem właściwego zastosowania normy prawa materialnego. Organ administracji ma zatem obowiązek dokonać wszechstronnej oceny okoliczności konkretnej sprawy na podstawie analizy całego materiału dowodowego i swoje stanowisko wyrazić w uzasadnieniu podjętej decyzji. Realizację tej zasady zapewniają przede wszystkim przepisy regulujące postępowanie dowodowe. Zgodnie z art. 77 § 1 k.p.a. organ administracji publicznej jest obowiązany w sposób wyczerpujący zebrać i rozpatrzyć cały materiał dowodowy. Dokładne ustalenie stanu faktycznego możliwe jest tylko na podstawie wszystkich istotnych dowodów i poprzez wyjaśnienie wszystkich nasuwających się w sprawie wątpliwości. Jak stanowi bowiem art. 80 k.p.a. organ administracji publicznej ocenia na podstawie całokształtu materiału dowodowego, czy dana okoliczność została udowodniona. Organ może odmówić wiary określonym dowodom, jednakże dopiero po wszechstronnym ich rozpatrzeniu, wyjaśniając przyczyny takiej ich oceny, co winno mieć odzwierciedlenie w uzasadnieniu decyzji. W sytuacji, gdy wyniki postępowania dowodowego zawierają sprzeczne ustalenia, organ ma obowiązek ustosunkować się do tych sprzeczności przez wskazanie dowodów, które przyjął za podstawę faktyczną rozstrzygnięcia, oraz uzasadnić, dlaczego innym dowodom odmówił wiarygodności i mocy dowodowej. Uzasadnienie decyzji ma na celu wykazanie procesu myślowego, który doprowadził do ustalenia treści rozstrzygnięcia (por. art. 107 § 3 k.p.a.). Tym samym uzasadnienie, którego treść nie pozwala na poznanie motywów, którymi organ kierował się przy załatwianiu sprawy, skutkuje wadliwością uzasadniającą uchylenie decyzji z tego powodu, że nie poddaje się kontroli i ocena jej legalności nie jest możliwa.

Taki stan rzeczy zachodzi w rozpoznawanej sprawie.

Uzasadnienie zaskarżonej decyzji sprowadza się w głównej mierze do części opisowej, przedstawienia stanowisk stron i przytoczenia treści przepisów Pwp, mających zastosowanie w sprawie. Przesłanki podjętego rozstrzygnięcia o unieważnieniu prawa z rejestracji spornego wzoru nie zostały natomiast w sposób dostateczny zindywidualizowane. Sąd nie miał więc możliwości zbadania, czy ustalenia i oceny istotnych okoliczności stanu faktycznoprawnego tej sprawy, wyrażające się w treści tego rozstrzygnięcia, są prawidłowe. Organ uzasadnił je bowiem w sposób niepełny.

W art. 105 ust. 1 Pwp przesądzono, że na wzór przemysłowy udziela się prawa z rejestracji. Przez jego uzyskanie uprawniony nabywa prawo wyłącznego korzystania z wzoru przemysłowego w sposób zarobkowy lub zawodowy na całym obszarze Rzeczypospolitej Polskiej (art. 105 ust. 2).

Stosownie do art. 246 ust. 1 i 2 Pwp każdy może wnieść umotywowany sprzeciw wobec prawomocnej decyzji UP o udzieleniu prawa z rejestracji wzoru przemysłowego w ciągu 6 miesięcy od opublikowania w "Wiadomościach Urzędu Patentowego" informacji o udzieleniu prawa, przy czym podstawę sprzeciwu stanowią okoliczności uzasadniające unieważnienie prawa z rejestracji. Do okoliczności tych zalicza się brak spełnienia przez wzór warunku nowości i indywidualnego charakteru. Przesłanką ochrony wzoru jest kumulatywna realizacja nowości i indywidualnego charakteru. Brak spełnienia tych warunków może być stwierdzony przez organ w wyniku postępowania o unieważnienie udzielonego prawa z rejestracji wzoru przemysłowego (por. art. 255 pkt 1 Pwp), które ma charakter sporny. W postępowaniu tym przeprowadzana jest więc merytoryczna ocena, czy dane rozwiązanie (postać wytworu), któremu udzielono ochrony, spełnia ustawowe kryteria wzoru przemysłowego – tj. czy cechuje je nowość i indywidualny charakter (por. art. 102 ust. 1 Pwp). Celem tego postępowania jest doprowadzenie do wyeliminowania prawa z rejestracji wzoru z obrotu prawnego w sytuacji, gdy wykazany zostanie brak spełnienia ustawowych warunków wymaganych do jego uzyskania.

Zgodnie z art. 117 ust. 1 Pwp, do unieważnienia prawa z rejestracji wzoru przemysłowego stosuje się odpowiednio przepisy art. 89 tej ustawy. Zatem prawo to może być unieważnione w całości lub w części, na wniosek każdej osoby, która ma w tym interes prawny, jeżeli wykaże ona, że nie zostały spełnione ustawowe warunki wymagane do uzyskania tego prawa. Stosownie natomiast do art. 117 ust. 2 Pwp podstawą do unieważnienia prawa z rejestracji może być również stwierdzenie, że wykorzystywanie wzoru przemysłowego narusza prawa osobiste lub majątkowe osób trzecich.

W niniejszej sprawie interes prawny K. B., dochodzącego unieważnienia prawa z rejestracji wzoru przemysłowego nr [...] należącego do N., nie był kwestionowany. Zdaniem wnioskodawcy przedmiotowy wzór jest naśladownictwem wzoru przemysłowego nr [...] pt. "Bilonownica", do którego jest uprawniony. Oba podmioty rywalizują na rynku handlowym, wprowadzając do obrotu podobne produkty. Ponadto, interes prawny można wywieść z faktu złożenia przez wnioskodawcę zawiadomienia o podejrzeniu popełnienia przestępstwa przez skarżącego z art. 303 ustawy Pwp (por. akta administracyjne sprawy).

W myśl art. 102 ust. 1 Pwp, wzorem przemysłowym jest nowa i posiadająca indywidualny charakter postać wytworu lub jego części, nadana mu w szczególności przez cechy linii, konturów, kształtów, kolorystykę, strukturę lub materiał wytworu oraz przez jego ornamentację. Z treści tego przepisu wynika, iż o tym czy mamy do czynienia ze wzorem przemysłowym decyduje postać wytworu, czyli jego wygląd, a więc składające się na jedną całość dostrzegane wizualne elementy produktu, a nie sam produkt i jego walory funkcjonale czy też użytkowe. Jak już wzmiankowano - dla zakwalifikowania rozwiązania do grupy wzorów przemysłowych oba warunki, tj. nowości i indywidualnego charakteru, muszą być spełnione równocześnie.

W tej sprawie organ w wyniku rozpatrzenia sprzeciwu uznał sporny wzór za nowy w rozumieniu art. 103 ust. 1 Pwp, jednak odmówił mu cechy oryginalności (indywidualnego charakteru) w rozumieniu art. 104 ust. 1 Pwp i z tego powodu unieważnił prawo z jego rejestracji.

Wzór przemysłowy ujmowany jest zawsze całościowo, nie zaś jako zbiór poszczególnych właściwości. Ujęcie to sprawia, że zarówno przy weryfikacji przesłanki nowości, jak i indywidualnego charakteru ocenie poddany zostaje wzór właśnie jako całość. Wzór nie spełnia zatem przesłanki indywidualnego charakteru, jeśli zachodzi ogólne wrażenie podobieństwa z wzorem wcześniej ujawnionym. Z drugiej strony, cechy nowości i indywidualnego charakteru ustala się zawsze w odniesieniu do określonego produktu (por. A. Wojciechowska: Wzory przemysłowe - warunki uzyskania prawa z rejestracji w świetle ustawy Prawo własności przemysłowej oraz regulacji wspólnotowej, Radca Prawny 2004/3/82, t. 6 w Lex Omega).

Uznanie cechy nowości wzoru przy jednoczesnym braku indywidualnego charakteru, co pozbawia wzór ochrony rejestrowej, winno wynikać z precyzyjnych ustaleń i być starannie uzasadnione.

Indywidualny charakter – zgodnie z art. 104 ust. 1 Pwp – charakteryzuje wzór wówczas, gdy ogólne wrażenie jakie wywołuje na zorientowanym użytkowniku różni się od ogólnego wrażenia wywołanego na nim przez wzór, który był wcześniej udostępniony publicznie (tj. przed datą, według której oznacza się pierwszeństwo). Wymaganie indywidualnego charakteru skupia się na ogólnym wrażeniu, a nie na detalach. Małe różnice nie dają więc wystarczającej podstawy do ustalenia tej cechy, jeżeli wzór (nowy) wywołuje to samo wrażenie co wcześniejszy.

Ustawodawca wskazał również, iż przy ocenie indywidualnego charakteru wzoru przemysłowego bierze się pod uwagę zakres swobody twórczej przy opracowywaniu wzoru (art. 104 ust. 2 Pwp). Okoliczność, iż działając w trybie postępowania spornego UP zobowiązany jest rozstrzygać sprawę w granicach wniosku (art. 255 ust. 4 Pwp) nie zwalnia go z dokonania całościowej oceny, wskazanej przez wnoszącego sprzeciw, przesłanki braku oryginalności (indywidualnego charakteru) spornego wzoru przemysłowego, nawet w sytuacji, gdy strony na tle zarzutu naruszenia art. 104 ust. 1 Pwp, nie poruszały w toku sprawy przed organem kwestii zakresu swobody twórczej i nie wskazywały w tym kontekście na przepis art. 104 ust. 2 Pwp. Ze względu jednak na jego brzmienie, organ zobowiązany był ex officio dokonać analizy zakresu swobody twórczej, jako istotnej przesłanki oceny indywidualnego charakteru wzoru, wskazanej przez ustawodawcę w art. 104 ust. 2 cyt. ustawy. Z obowiązku tego organ w tej sprawie się nie wywiązał (por. treść zaskarżonej decyzji i odpowiedź na skargę). Tymczasem test "swobody twórczej" oznacza, że gdzie są małe możliwości dokonania zmian, tam relatywnie małe będą wymagane różnice w celu ustalenia indywidualnego charakteru, i odwrotnie, gdzie swoboda twórcza jest większa tym większe różnice będą wymagane, aby określić ten charakter. Wyznacznikami swobody twórczej są z reguły charakter i przeznaczenie wytworu, do którego wzór się odnosi (por. Jakub Kępiński – Definicja wzoru przemysłowego oraz warunki jego ochrony, Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego nr 9 z 2007 r. str. 28-29).

Przy ustalaniu, czy warunek posiadania przez postać wytworu oryginalności (art. 104 Pwp) jest spełniony, należy także dokonać porównania jej z ujawnionymi wzorami wcześniejszymi, biorąc pod uwagę charakter produktu, do którego stosuje się wzór. Inaczej jednak niż przy ustaleniu cechy nowości, oceniając oryginalność nie ogniskujemy się na różnicy między konkretnymi właściwościami porównywanych wzorów (tylko na cechach podobnych). Zasadnicze znaczenie ma w tym przypadku fakt, iż porównywane wzory muszą wywoływać na użytkowniku różne wrażenie ogólne, a zatem różnice między wzorami weryfikowane są z poziomu ogólnego wrażenia, jakie wywołuje wzór (por. A. Wojciechowska: j. w. t. 5; podobnie: K. Wernicka – Nowość i indywidualny charakteru wzoru przemysłowego w praktyce Urzędu ds. Harmonizacji Rynku Wewnętrznego - Europejski Przegląd Sądowy, sierpień 2008).

Dopuszczalna jest też rejestracja wzorów stanowiących kombinację cech "kopiowanych" z już wprowadzonych do obrotu, albowiem taki wzór uzyska ochronę, jeżeli ogólne wrażenie, jakie wywiera, różni się od wrażenia wywieranego przez porównywane wzory (tak m.in. E. Nowińska [w:] E. Nowińska, U. Promińska, M. du Vall: Prawo własności przemysłowej. Przepisy i omówienie, Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis, Warszawa 2003 str. 96).

Podobnie jak w zakresie ustalenia istnienia wymogu nowości przedmiotowego wzoru, które organ skwitował ogólnikowym stwierdzeniem, że przeciwstawione wzory nr [...] i nr [...] różnią się od niego, zwłaszcza wysokością części dolnej, kształtem zagłębienia pod płytką, płaskim kształtem płytki, ścięciami naroży płytki oraz zaokrągleniem krawędzi części dolnej – co nie czyni zadość regułom analizy porównawczej poszczególnych rozwiązań porównywanych wzorów z akcentem na różnice i ich istotność dla ostatecznego wyglądu, tak samo ogólnikowa i niewyczerpująca jest – w kontekście poczynionych wyżej uwag – ocena oryginalności (indywidualnego charakteru) tego wzoru. Organ sprowadził ją bowiem do jednozdaniowego wskazania, że porównywane wzory, tj. nr [...] oraz nr [...] pt. "Bilonownica", charakteryzują się praktycznie sześciokątnym, w widoku z góry, kształtem podstawki wraz z płytką, która tylko nieznacznie wystaje poza zarys podstawki oraz prostokątnym kształtem płytki tak umieszczonej, że wystająca z obu dłuższych boków tej części podstawka przedstawia w widoku z góry dwie figury trójkątne z wyraźnym narożem o podstawach praktycznie pokrywających się z bokami płytki. Cechy te - zdaniem organu – przesądzają o braku odznaczenia się przez przedmiotowy wzór cechą "indywidualnego charakteru".

Nie przesądzając o prawidłowości rozstrzygnięcia zawartego przez organ w zaskarżonej decyzji, stwierdzić należy, że uzasadnienie braku przesłanki "indywidualnego charakteru" jest niepełne. Skarżący w odpowiedzi na zawiadomienie o sprzeciwie określił cechy, które jego zdaniem odróżniają przedmiotowy wzór nr [...] od pozostałych (nr [...] i [...]). Organ natomiast, zajmując stanowisko w kwestii oryginalności wzoru, wbrew wyraźnemu obowiązkowi nałożonemu przez ustawodawcę w art. 104 ust. 2 Pwp – nie uwzględnił w swojej ocenie zakresu swobody twórczej, jaką dysponuje twórca wzoru, ze względu na dziedzinę, do której przynależy sporny wzór. Jest to istotny mankament zaskarżonej decyzji. W przypadku bowiem wzorów, których ukształtowanie jest jedynie efektem założeń estetycznych, swoboda twórcza jest większa niż w przypadku wzorów, które realizują wymogi natury funkcjonalnej czy ergonomicznej. Organ winien zatem dokonać pod tym kątem analizy kwestii ograniczeń możliwości projektowania rozwiązań w zakresie typu podstawek do jakich zalicza się sporny wzór, bacząc na to, że tam gdzie zakres swobody twórczej jest większy, ocena oryginalności wzoru może uzasadnić tezę, iż różnice powinny mieć łatwo zauważalny charakter. Z kolei w przypadku wzorów o małym zakresie swobody twórczej, nawet niewielkie różnice nie pozostaną niezauważone przez zorientowanego użytkownika.

Użyty w art. 104 ust. 1 Pwp zwrot "ogólne wrażenie", jakie wzór wywołuje na zorientowanym użytkowniku, które jest cechą indywidualnego charakteru wzoru, jeżeli różni się od ogólnego wrażenia wywołanego przez wzór publicznie udostępniony przed datą pierwszeństwa, oznacza że wzór musi się różnić od wzoru już znanego i nie może wywoływać wrażenia, że taką postać wytworu już widziano. Żeby to ocenić konieczna jest analiza porównywanych wzorów pod tym właśnie kątem, obejmująca ocenę oddziaływania ogólnego wrażenia wywoływanego przez wzór z punktu widzenia tzw. zorientowanego użytkownika. Organ analizy tej nie wykonał, w tym nie wskazał, kogo – w realiach niniejszej sprawy – należy uważać za zorientowanego użytkownika. Przyjmuje się, że termin "zorientowany użytkownik" wskazuje na osobę, która używa w sposób stały danego produktu; nie jest więc to ani przeciętny konsument, ani przeciętny fachowiec. W realiach niniejszej sprawy organ powinien w pierwszej kolejności dokonać próby określenia zorientowanego użytkownika, a następnie ocenić jakie wrażenie wywołuje na nim wzór przedmiotowy, w sensie czy różni się ono od wrażenia wywoływanego przez wzór mu przeciwstawiony.

Uzasadnienie zaskarżonej decyzji odnośnie przesłanki "ogólnego wrażenia" należy uznać za niewystarczające również w kontekście dokonanej przez organ analizy innych wzorów podstawek reklamowych rozpatrywanych jednocześnie z wzorem przedmiotowym – o czym wspomniał organ w odpowiedzi na skargę (decyzje nr [...]). Okoliczność ta została też uwzględniona przez Sąd z urzędu z uwagi na zaskarżenie przez K. B. (tj. wnioskodawcę/uczestnika w tym postępowaniu) wskazanych wyżej decyzji UP (sprawy o sygn. akt VI SA/Wa 499/09, 500/09, 501/09, 502/09, 503/09, 504/09). W sprawach tych organ oddalił wnioski o unieważnienie wzorów rejestrowych, zaś Sąd uchylił zaskarżone decyzje w tym względzie.

W niniejszej sprawie analiza przesłanek nowości i indywidualnego charakteru wzoru przemysłowego powinna być zatem szczególnie dokładna, skoro decyzja organu dotycząca spornego wzoru była odmienna od zapadłych w tym samym czasie orzeczeń w analogicznych sprawach, pomiędzy tymi samymi stronami.

W ocenie Sądu organ nie uzasadnił w zaskarżonej decyzji w sposób wyczerpujący, dlaczego akurat wzór przemysłowy podlegający ocenie w niniejszej sprawie podlegał unieważnieniu. Aby zbadać zgodność z prawem zaskarżonej decyzji, Sąd musi dysponować stanowiskiem organu zawierającym precyzyjne odniesienie do wszystkich istotnych dla rozstrzygnięcia okoliczności, tu elementów (przesłanek) dotyczących oceny zarówno nowości, jak i indywidualnego charakteru spornego wzoru w kontekście wzorów przeciwstawionych oraz do zarzutów stawianych przez stronę skarżącą.

Reasumując, w świetle w/w uwag należy stwierdzić, iż UP nie rozpoznał sprawy w sposób wszechstronny i wyczerpujący, a tym samym naruszył zasady postępowania przewidziane w przepisach art. 7, art. 77 § 1, art. 80 oraz art. 107 § 3 k.p.a. w stopniu mogącym mieć istotny wpływ na jej wynik.

Ponownie rozpoznając sprawę organ w ramach oceny przesłanki nowości dokona analizy poszczególnych elementów wzoru przeciwstawionego i wzoru spornego, m.in. przez precyzyjne wskazanie istniejących różnic i rozstrzygnięcie, jaki charakter mają te różnice. Natomiast jeśli chodzi o ocenę oryginalności spornego wzoru, zobowiązany będzie ponownie dokonać porównania ogólnego wrażenia przeciwstawionych rozwiązań przy uwzględnieniu zakresu swobody twórczej, jaką dysponuje twórca wzoru, ze względu na dziedzinę, do której przynależy sporny wzór przemysłowy.

Biorąc pod uwagę konieczność ponownego przeprowadzenia w sprawie postępowania administracyjnego, Sąd nie odniósł się do pozostałych zarzutów podniesionych w skardze uznając, iż zajmowanie stanowiska odnośnie trafności rozstrzygnięcia zawartego w uchylonej decyzji jest przedwczesne. Należy podkreślić, że uchylenie zaskarżonej decyzji nie przesądza o mającym zapaść rozstrzygnięciu organu w sprawie, którą organ ten ponownie rozpozna skutkiem niniejszego wyroku Sądu, wykonując poczynione wyżej przez Sąd wskazania co do dalszego postępowania.

Z tych wszystkich powodów Sąd na zasadzie art. 145 § 1 pkt 1 lit. c p.p.s.a. orzekł, jak w sentencji orzeczenia. Rozstrzygnięcie w kwestii wykonalności uchylonej decyzji organu zostało wydane na zasadzie art. 152 p.p.s.a., zaś o zwrocie kosztów postępowania w oparciu o art. 200 p.p.s.a.