W dniu 5 grudnia 2008 r. do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwi-cach złożona została skarga kasacyjna od wyroku tego Sądu z dnia 21 sierpnia 2008 r. sygn. akt IV SA/Gl 298/08. W treści złożonej skargi, sporządzający ją pełnomocnik skarżącego wyznaczony w ramach prawa pomocy z urzędu zawarł wniosek o przywrócenie terminu do wniesienia tego środka zaskarżenia wskazując, iż dopiero w dniu 26 listopada 2008 r., w związku z uzyskaniem pełnomocnictwa procesowego, mógł podjąć skutecznie czynności w sprawie.
Postanowieniem z dnia 29 stycznia 2009 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach odmówił przywrócenia terminu. Jak wskazał Sąd pełnomocnik skarżącego, jako datę ustania przeszkody w dochowaniu terminu do sporządzenia skargi kasacyjnej przez uprawniony podmiot, wskazał dzień 26 listopada 2008 r. Tym samym jego wniosek o przywrócenie uchybionego do wniesienia skargi kasacyjnej terminu, wraz z tą skargą powinien zostać złożony najpóźniej w dniu 3 grudnia 2008 r. Skarga kasacyjna sporządzona przez pełnomocnika skarżącego wraz z wnioskiem o przywrócenie terminu złożona została natomiast w Wojewódzkim Sądzie Administracyjnym w dniu 5 grudnia 2008 r. W tym stanie rzeczy Sąd uznał, iż pełnomocnik skarżącego nie spełnił wskazanej w art. 86 § 1 p.p.s.a przesłanki, od której ustawodawca uzależnił możliwość przywrócenia uchybionego terminu.
Na powyższe postanowienie P. W. złożył zażalenie zarzucając mu naruszenie art. 86 § 1 i art. 87 § 1 p.p.s.a. przez błędną jego wykładnię i niewłaściwe stosowanie, wnosząc o jego zmianę i przywrócenie terminu lub uchylenie i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania. W zażaleniu podniesiono, że ustalenia Sądu są błędne ponieważ dopiero po zapoznaniu się z aktami sprawy w dniu 2 grudnia 2008 r. pełnomocnik miał możliwość podjęcia decyzji o wniesieniu skargi kasacyjnej lub o stwierdzeniu braku podstaw do dokonania takiej czynności. Pełnomocnik procesowy działający na wcześniejszym etapie postępowania czy to ustanowiony z wyboru, czy z urzędu ma 30 dni do wniesienia skargi kasacyjnej. Pełnomocnik ustanowiony stronie już po doręczeniu wyroku z uzasadnieniem nie ma już takiej możliwości. Sytuacja skarżącego, który korzysta z pomocy pełnomocnika po wydaniu wyroku nie może być gorsza, jeżeli prawo pomocy nie ma być iluzoryczne.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 87 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. Nr 153, poz. 1270 ze zm., dalej p.p.s.a.) pismo z wnioskiem o przywrócenie terminu wnosi się do sądu, w którym czynność miała być dokonana, w ciągu siedmiu dni od czasu ustania przyczyny uchybienia terminu. W orzecznictwie sądów administracyjnych funkcjonuje pogląd, który należy podzielić, że wniosek o przywrócenie terminu do wniesienia skargi kasacyjnej powinien zostać wniesiony przez pełnomocnika ustanowionego z urzędu w siedmiodniowym terminie od ustania przyczyny uchybienia terminu, a który należy liczyć od dnia udzielenia pełnomocnictwa. W niniejszej sprawie pełnomocnik skarżącego nie wskazał żadnych szczególnych okoliczności, które przemawiałyby za tym, że termin ten należałoby liczyć w inny sposób niż od dnia udzielenia mu pełnomocnictwa w sprawie. Od tego momentu pełnomocnik mógł bowiem podjąć wszystkie stosownie czynności w imieniu strony, dbając o jej należytą reprezentację. Jedynie szczególne okoliczności sprawy wskazane przez stronę mogłyby spowodować uznanie, że termin rozpoczął bieg w innym czasie. Stanowisko takie Naczelny Sąd Administracyjny zajmował wielokrotnie, m.in. w orzeczeniach sygn. akt I OZ 865/05 z 2.09.2005 r., II OZ 623/06 z 23.06.2006 r. , II OZ 513/07 z 27.05.2008 r., I OZ 497/08 z 3.07.2008 r. , I OZ 818/08 z 30.10.2008 r.
Przenosząc powyższe rozważania na grunt sprawy niniejszej należy wskazać, że w sytuacji, gdy pełnomocnictwo zostało udzielone przez skarżącego ustanowionemu w sprawie adwokatowi w dniu 26 listopada 2008 r., to jak trafnie zauważył Sąd I instancji, wniosek o przywrócenie terminu do wniesienia skargi kasacyjnej, wraz z tą skargą powinien zostać złożony najpóźniej w dniu 3 grudnia 2008 r. czyli w ciągu 7 dni od dnia udzielenia pełnomocnictwa (art. 87 § 1 p.p.s.a.). Jeżeli zatem wniosek o przywrócenie terminu został złożony przez pełnomocnika skarżącego wraz ze skargą kasacyjną dopiero w dniu 5 grudnia 2008 r. to wniosek ten nie mógł zostać uwzględniony pozytywnie. Odnosząc się do argumentu podniesionego w zażaleniu, że pełnomocnik ustanowiony z urzędu po doręczeniu wyroku powinien mieć również zagwarantowany termin 30 dniowy na wniesienie skargi kasacyjnej należy stwierdzić, że stanowisko takie miałoby normotwórczy charakter, gdyż wprowadzałoby do rozstrzygania w przedmiocie przywrócenia terminu pozaustawowy miesięczny termin na złożenie wniosku o przywrócenie terminu. Tak daleko idącą ingerencję sądu w treść interpretowanego przepisu nie uzasadnia nawet fakt, że w określonej sytuacji pełnomocnik ustanowiony z urzędu ma de facto krótszy termin na sporządzenie skargi kasacyjnej, której terminowi złożenia uchybił nie ze swojej winy. Na marginesie należy także wskazać, że Sąd orzekający w sprawie niniejszej powinien był odrzucić wniosek o przywrócenie terminu jako spóźniony, zgodnie z art. 88 p.p.s.a., a nie orzekać o jego oddaleniu. Jednakże z uwagi na zakaz reformationis in peius zawarty w art. 134 § 2 p.p.s.a. należało oddalić zażalenie, gdyż odrzucenie wniosku o przywrócenie terminu zamiast jego oddalenia byłoby bardziej niekorzystne dla skarżącego.
Mając powyższe na uwadze Naczelny Sąd Administracyjny w oparciu o art. 184 w związku z art. 197 § 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.) postanowił zażalenie oddalić.
