Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Dnia 5 czerwca 2018 roku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi – Wydział III w składzie następującym: , Przewodniczący Sędzia WSA Krzysztof Szczygielski, Sędziowie Sędzia NSA Teresa Rutkowska (spr), Sędzia WSA Ewa Alberciak, , , Protokolant Specjalista Dominika Janicka, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 5 czerwca 2018 roku sprawy ze skargi S. N. o wznowienie postępowania zakończonego prawomocnym wyrokiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z dnia 14września 2017 r., sygn. akt III SA/Łd 557/17 w sprawie ze skargi S. N. na decyzję Wojewody [...] z dnia [...] nr [...] w przedmiocie utraty statusu osoby bezrobotnej oddala skargę o wznowienie postępowania.

Wyrokiem z dnia 14 września 2017 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w sprawie o sygn. III SA/Łd 557/17 oddalił skargę S. N. na decyzję Wojewody [...] z dnia [...] nr [...] w przedmiocie utraty statusu osoby bezrobotnej. Wyrok jest prawomocny od dnia 17 października 2017 r.

W dniu 20 grudnia 2017 r. S. N. wniósł skargę o wznowienie postępowania sądowoadministracyjnego w sprawie. W uzasadnieniu skargi , wnosząc o uchylenie wyroku z dnia 14 września 2017 r. wskazał, że w okresie od 28 czerwca 2017r. do 8 września 2017 r. nie odbierał żadnej korespondencji, ponieważ miał złamaną nogę i nie mógł się zajmować żadnymi sprawami. Skarżący wyjaśnił, że nie sądził, że sprawa tak szybko się potoczy i wskazał, że zwykle pierwszy list z sądu przychodzi po 3 miesiącach. Podał w dniu 11 grudnia 2017 r. udało mu się dodzwonić do Wojewody [...] i otrzymał informację, że zapadł wyrok oddalający jego skargę. Do skargi skarżący załączył skan karty informacyjnej ze szpitala z dnia 28 czerwca 2017 r. i skierowania do poradni specjalistycznej z dnia 3 lipca 2017 r.

Z karty informacyjnej wynika, że w dniu 28 czerwca 2017 r. skarżący zgłosił się z urazem stawu skokowego, stopy i pięty prawej, który nastąpił w wyniku upadku z drabiny. Stwierdzono złamanie kości piętowej.

Zarządzeniem z dnia 15 lutego 2018 r. skarżący został wezwany do uzupełnienia braków formalnych wniesionej skargi o wznowienie postępowania poprzez wskazanie podstawy prawnej żądania wznowienia postępowania oraz jej uzasadnienie, w terminie 7 dni pod rygorem odrzucenia skargi. Jednocześnie skarżący został pouczony o treści art. 271, art. 272, art. 273, art. 277 oraz art. 279 p.p.s.a.

W odpowiedzi na zarządzenie wzywające do uzupełnienia braków formalnych skargi, skarżący w piśmie z dnia 12 marca 2018 r. wskazał, że był pozbawiony możności obrony swoich praw z przyczyn losowych i domaga się uchylenia wyroku z dnia 14 września 2017 r. w sprawie III SA/Łd 557/17 zgodnie z art. 183 § 2 pkt 5 p.p.s.a. Skarżący powielił nadto argumentację zawartą w skardze o wznowienie postępowania.

Jak wynika z akt sprawy sygn. III SA/Łd 557/17 S. N. wniósł w dniu 23 maja 2017 r. skargę na decyzję Wojewody [...] z dnia [...] nr [...] w przedmiocie utraty statusu osoby bezrobotnej. Zarówno odpis odpowiedzi na skargę, jak i zawiadomienie o terminie rozprawy doręczono skarżącemu na wskazany przez niego adres w trybie art. 73 § 1-4 p.p.s.a.

W odpowiedzi na skargę Wojewoda [...] wnosił o jej oddalenie.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi zważył, co następuje:

Skarga S. N. o wznowienie postępowania sądowoadministracyjnego jest niezasadna.

Na wstępie należy zaznaczyć, że prawomocne orzeczenie sądu tj. takie, od którego nie przysługuje środek odwoławczy, zgodnie z art. 170 ustawy z dnia 30 sierpnia 2012 r. Prawo o postępowaniu przez sądami administracyjnymi (t.j. Dz. U. z 2017 poz. 1369 ze zm.), dalej p.p.s.a., wiąże nie tylko strony i sąd, który je wydał lecz również inne sądy i organy państwowe, a w przypadkach w ustawie przewidzianych także inne osoby. Przepisy określające warunki, w których może nastąpić uchylenie lub zmiana prawomocnych orzeczeń sądowych, muszą być interpretowane ściśle, gdyż wprowadzają wyjątki od reguły jaką jest zasada niewzruszalności orzeczeń sądowych.

Skarga o wznowienie postępowania sądowoadministracyjnego jako nadzwyczajny środek zaskarżenia prawomocnych orzeczeń sądów administracyjnych przysługuje od ściśle określonych orzeczeń (prawomocnych, kończących postępowanie) i na ściśle określonych podstawach. Wznowić postępowanie można jedynie w sytuacjach, gdy zachodzą oznaczone w przepisach ustawy (od art. 271 do art. 273 p.p.s.a.) przyczyny wznowienia, a także, gdy został zachowany termin do złożenia wniosku o wznowienie postępowania określony w art. 277 p.p.s.a.

Postępowanie wznowieniowe składa się z dwóch etapów, co wyraźnie wynika z art. 280 § 1 p.p.s.a. Pierwszy etap sprowadza się do badania na posiedzeniu niejawnym, czy skarga o wznowienie wniesiona jest w terminie i czy opiera się na ustawowej podstawie wznowienia. Chodzi w tym przypadku nie o badanie, czy rzeczywiście przyczyny wznowienia istnieją, ale czy skarżący wskazał w skardze podstawę wznowienia i czy wskazana przez niego podstawa odpowiada jednej z podanych w ustawie przyczyn uzasadniających żądanie wznowienia. W braku jednego ze wskazanych wymagań sąd odrzuci skargę, jeżeli zaś spełnione zostały wskazane wyżej wymogi, sąd przystępując do drugiego etapu wyznacza rozprawę.

Podstawy skargi o wznowienie postępowania zostały wyliczone w ustawie p.p.s.a. wyczerpująco i są to : 1/ przyczyny nieważności wskazane w art. 271 p.p.s.a., 2/ właściwe przyczyny restytucyjne określone w art. 273 p.p.s.a., 3/ orzeczenie TK o niezgodności aktu normatywnego, na podstawie którego zostało wydane orzeczenie, z Konstytucją RP, umową międzynarodową lub z ustawą.

Zgodnie z art. 271 pkt 2 p.p.s.a. można żądać wznowienia postępowania z powodu jego nieważności m.in. jeżeli wskutek naruszenia przepisów prawa strona była pozbawiona możności działania. Skargę o wznowienie w rozpatrywanym przypadku wnosi się w terminie trzymiesięcznym od dnia, w którym o orzeczeniu dowiedziała się strona /../ ( art. 277 p.p.s.a).

Zgodnie ze zdaniem drugim art. 271 pkt 2 p.p.s.a. nie można jednak żądać wznowienia, jeżeli przed uprawomocnieniem się orzeczenia niemożność działania ustala lub brak reprezentacji był podniesiony w drodze zarzutu albo strona potwierdziła dokonane czynności procesowe.

Zgodnie z treścią art. 275 p.p.s.a. do wznowienia z przyczyn nieważności właściwy jest sąd, który wydał zaskarżone orzeczenie.

W rozpoznawanej sprawie sąd uznał, że skarga o wznowienie postępowania została wniesiona w ustawowym terminie i opiera się na ustawowej podstawie wznowienia postępowania.

Jak wynika z akt sprawy, skarżący domaga się wznowienia postępowania zakończonego prawomocnym wyrokiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z dnia 14 września 2017 r. sygn. III SA/Łd 557/17 oddalającym jego skargę na decyzję Wojewody [...] z dnia [...] w przedmiocie utraty statusu osoby bezrobotnej. Sąd przyjął, iż skarżący zarzucając, że został pozbawiony możliwości obrony swoich praw z przyczyn losowych i odwołując się do art. 183 § 2 pkt 5 p.p.s.a., wskazał podstawę wznowienia przewidzianą w art. 271 pkt 2 p.p.s.a i tym samym spełnił wymogi formalne skargi. Określona w art. 183 § 2 pkt 5 p.p.s.a. przyczyna nieważności postępowania może być jednocześnie podstawą do ewentualnego wznowienia postępowania - przyczyną określoną w art. 271 pkt 2 p.p.s.a. – na wniosek uczestnika postępowania, który nie brał udziału w sprawie ( wyrok NSA z 24.08.2010 r. II OSK131/10, Legalis; wyrok NSA z 26.01.2011 r. II OSK 149/10, Legalis). Jak podkreślił NSA w wyroku z 11 maja 2011 r. (II GSK 501/10, Legalis) podstawa wznowienia związana z pozbawieniem strony możności działania powinna być rozumiana podobnie jak przyczyna nieważności określona w art. 183 § 2 pkt 5 p.p.s.a. Jednakże NSA zaznaczył, że art. 271 pkt 2 p.p.s.a. wprowadza dodatkowy warunek (którego brak w art. 183 § 2 pkt 5 p.p.s.a.) w postaci związku pomiędzy naruszeniem przepisów prawa a pozbawieniem strony możności działania. Z uwagi na to , to strona musi wykazać, że została pozbawiona możności działania wskutek naruszenia przepisów prawa (patrz: Drachal/Wiktorowska/Wojciechowska - Komentarz do ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi pkt 17 do art. 272 – str. 1100)

Skarżący zachował też trzymiesięczny termin do wniesienia skargi, gdyż jak oświadczył, w dniu 11 grudnia 2017 r. dowiedział się telefonicznie od Wojewody [...] o tym, że zapadł wyrok w jego sprawie, a w dniu 20 grudnia 2017 r skierował do sądu skargę o wznowienie postępowania.

Zgodnie z art. 281 p.p.s.a. na rozprawie sąd rozstrzyga przede wszystkim o dopuszczalności wznowienia i jeżeli brak jest ustawowej podstawy wznowienia lub termin do wniesienia skargi nie został zachowany, odrzuca skargę o wznowienie. Sąd może jednak po rozważeniu stanu sprawy połączyć badanie dopuszczalności wznowienia z rozpoznaniem sprawy.

Na rozprawie, jak wynika z przytoczonego przepisu sąd bada już merytorycznie występowanie ustawowej podstawy wznowienia.

W myśl art. 282 § 1 p.p.s.a. sąd rozpoznaje sprawę na nowo w granicach, jakie zakreśla podstawa wznowienia.

Po ponownym rozpoznaniu sprawy stosownie do okoliczności, oddala skargę o wznowienie postępowania albo ją uwzględnia stosując odpowiednio przepisy o postępowaniu przed sądem, który wznowił postępowanie lub uchyla zaskarżone orzeczenie i skargę odrzuca lub postępowanie umarza ( art. 282 § 2 p.p.s.a.)

Oddalenie skargi jest wynikiem negatywnej merytorycznej oceny podstawy wznowieniowej. Sąd oddala skargę o wznowienie postępowania, jeżeli uzna, że a/ zgłoszona podstawa wznowienia jest bezzasadna , b/ stwierdzi istnienie przyczyny restytucyjnej, która nie miała wpływu na treść uprzednio wydanego orzeczenia. W każdym innym przypadku skarga o wznowienie postępowania powinna zostać uwzględniona ("Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz" pod redakcją prof. R. Hausera, prof. Marka Wierzbowskiego Wydawnictwo C.H.BECK 2017 Wydanie 5 str. 1221 ).

Przechodząc do merytorycznej oceny zasadności wniesionej skargi wskazać należy, że skarżący wywodzi, iż został pozbawiony możliwości obrony swoich praw, gdyż w związku z urazem jakiego doznał, od 28 czerwca 2017r. do 8 września 2017 r. nie odbierał żadnej korespondencji i tym samym nie został powiadomiony o terminie rozprawy, na której sąd rozstrzygnął jego sprawę.

Fakt złamania kości piętowej w wyniku upadku z drabiny potwierdził kartą informacyjną z Izby Przyjęć Szpitala w P. Ze złożonego "Skierowania do poradni specjalistycznej" z dnia 3 lipca 2017 r. wynika, że pacjent nie zgodził się na leczenie operacyjne. Jak wynika z akt sprawy III SA/Łd 557/17 zawiadomienie o terminie rozprawy wyznaczonej na dzień 14 września 2017 r. zostało przesłane skarżącemu na wskazany przez niego adres w dniu 8 sierpnia 2017r. tj po ok. 6 tygodniach od wypadku. Przesyłki nie doręczono adresatowi "z innych przyczyn" i w związku z tym w dniu 10 sierpnia 2017 r. przesyłkę pozostawiono w Urzędzie Pocztowym ul. A 83 w W., o czym umieszczono zawiadomienie w skrzynce oddawczej. Przesyłkę z zawiadomieniem o terminie rozprawy awizowano powtórnie w dniu 21 sierpnia 2017 r., a następnie w dniu 29 sierpnia 2017 r. nastąpił zwrot przesyłki do sądu. Zawiadomienie o terminie rozprawy Sąd uznał za doręczone. Również przez awizo została skarżącemu doręczona odpowiedź na skargę jaką złożył organ. Rozprawa odbyła się 14 września 2017 r., a po jej przeprowadzeniu Sąd ogłosił wyrok oddalający skargę.

W związku z powyższym wymaga rozważenia, czy w takich okolicznościach zaistniała faktycznie przesłanka wznowienia postępowania wymieniona w art. 271 pkt 2 p.p.s.a. tj. czy skarżący był pozbawiony możności działania wskutek naruszenia przepisów prawa.

Wskazywane bowiem przez skarżącego pozbawienie możliwości obrony swoich praw jest przesłanką stwierdzenia nieważności postępowania. Jest ona zbliżona do przesłanki wznowienia postępowania zawartej w art. 271 pkt 2 p.p.s.a. ale nie jest z nią tożsama. Art. 271 pkt 2 p.p.s.a przewiduje bowiem jeszcze dodatkowy warunek, że można żądać wznowienia postępowania z powodu nieważności jeżeli pozbawienie strony możliwości działania nastąpiło wskutek naruszenia przepisów prawa. A więc w tym przypadku pozbawienie strony możności obrony jej praw oznacza sytuację, kiedy strona na skutek wadliwości procesowych sądu lub strony przeciwnej nie mogła brać udziału w postępowaniu lub jego istotnej części , jeżeli skutki tych wadliwości nie mogły zostać usunięte przed wydaniem orzeczenia (patrz wyrok NSA z 24 września 2015 r. I OSK 640/14 dostępny na stronie www.orzeczenia.nsa.gov.pl i przywołanie w jego uzasadnieniu wyroki SN z dnia 10 maja 2000 r sygn. III CKN 416/98 , wyrok SN z dnia 15 lipca 2010 r. sygn. IV CSK 84/10).

Takich okoliczności skarżący jednak nie podnosi i nie zarzuca sądowi naruszenia w sprawie III SA/Łd 557/17 przepisów prawa.

Z treści powołanego przepisu art. 271 pkt 2 wynika, że wskazana tam przyczyna nieważności postępowania skutkuje uchyleniem prawomocnego orzeczenia bez względu na to, czy miała ona wpływ na rozstrzygnięcie sprawy. Zawsze konieczne jest natomiast wykazanie, że zachodzi związek przyczynowy pomiędzy naruszeniem prawa procesowego a pozbawieniem możliwości działania. O pozbawieniu możności działania można mówić, gdy stronie nie dano w ogóle możliwości działania i z przyczyny leżącej poza nią nie mogła ona w ogóle wziąć udziału w sprawie. W innych przypadkach ewentualnie zachodzić może tylko utrudnienie działania, co nie uzasadnia już wznowienia postępowania sądowego. Generalnie można powiedzieć, że jeżeli w sprawie w ogóle nie doszło do uchybień procesowych, które pozbawiłyby osobę zainteresowaną możliwości podejmowania wszelkich dozwolonych w przepisach procedury sądowoadministracyjnej czynności procesowych, to zainteresowana strona nie może domagać się skutecznie wznowienia postępowania sądowego, gdyż w takiej sytuacji nie może być w ogóle mowy o pozbawieniu jej możności działania w omawianym znaczeniu (por. wyrok NSA z 28 lutego 2013 r., sygn. II GSK 1695/12, www.orzeczenia.nsa.gov.pl ).

Z akt sprawy wynika, że zarówno odpowiedź na skargę jak i zawiadomienie o terminie rozprawy w sprawie, której dotyczy wniosek o wznowienie postępowania, zostały doręczone skarżącemu w trybie zastępczym przewidzianym w art. 73 § 1 - 4 p.p.s.a. W myśl tego przepisu, w razie niemożności doręczenia pisma w sposób przewidziany w art. 65-72, pismo składa się na okres czternastu dni w placówce pocztowej w rozumieniu ustawy z dnia 23 listopada 2012 r. - Prawo pocztowe albo w urzędzie gminy, dokonując jednocześnie zawiadomienia określonego w § 2 (§ 1). Zawiadomienie o złożeniu pisma wraz z informacją o możliwości jego odbioru w placówce pocztowej albo w urzędzie gminy w terminie siedmiu dni od dnia pozostawienia zawiadomienia, umieszcza się w oddawczej skrzynce pocztowej, a gdy to nie jest możliwe, na drzwiach mieszkania adresata lub w miejscu wskazanym jako adres do doręczeń, na drzwiach biura lub innego pomieszczenia, w którym adresat wykonuje swoje czynności zawodowe (§ 2). W przypadku niepodjęcia pisma w terminie, o którym mowa w § 2, pozostawia się powtórne zawiadomienie o możliwości odbioru pisma w terminie nie dłuższym niż czternaście dni od dnia pierwszego zawiadomienia o złożeniu pisma w placówce pocztowej albo w urzędzie gminy (§ 3). Doręczenie uważa się za dokonane z upływem ostatniego dnia okresu, o którym mowa w § 1 (§ 4).

Analiza akt sprawy pozwala stwierdzić, że w sprawie zachowane zostały wymagane terminy awizowania oraz pozostawania przesyłek do odbioru w placówce pocztowej. Istotne jest także to, że zwrotne potwierdzenia odbioru przesyłek były prawidłowo wypełnione, a na kopertach są naniesione stosowne pieczęcie potwierdzające prawidłowość działań urzędu pocztowego.

Zawiadomienie o terminie rozprawy wyznaczonej na 14 września 2017 r. zostało, wobec niemożności doręczenia adresatowi pod wskazanym przez niego adresem, złożone w Urzędzie Pocztowym w W. w dniu 10 sierpnia 2017 r., a zawiadomienie o złożeniu pisma wraz informacją o możliwości jego odbioru tzw. "awizo" pozostawiono w skrzynce oddawczej adresata, a następnie ponownie awizowano przesyłkę w dniu 21 sierpnia 2017 r (k-15 akt sprawy III SA/Łd 557/17). Wobec powyższego należało przyjąć, że 14-dniowy termin określony w art. 73 § 1 p.p.s.a. upłynął w dniu 24 sierpnia 2017 r. i w tym dniu nastąpił skutek doręczenia przesyłki . Sąd w sprawie III SA/Łd 557/17 zgodnie zatem z art. 73 § 1 – 4 p.p.s.a. przyjął, że skarżący został prawidłowo zawiadomiony o terminie rozprawy. Nie doszło zatem do naruszenia przez Sąd przepisów postępowania.

Skarżący nie wykazał także, że doznany uraz rzeczywiście pozbawił go możliwości obrony jego praw. Okoliczność, że skarżący nie mógł zbyt długo z powodu odczuwanych dolegliwości siedzieć przy komputerze nie oznacza, że nie mógł on odebrać kierowanej do niego korespondencji i zwrócić się do sądu o ewentualne odroczenie terminu rozprawy lub zmianę jej terminu. Ocena, czy nastąpiło pozbawienie strony możliwości obrony jej praw musi być zawsze dokonywana przez pryzmat konkretnych okoliczności sprawy. Złamanie nogi zwykle nie pozbawia całkowicie osoby możliwości działania w prowadzonych przez nią sprawach , odbierania korespondencji i składania pism. Skarżący składając skargę do Sądu musiał liczyć się z tym, że będą do niego kierowane pisma oraz zawiadomienie o terminie rozprawy. Decydując o tym , że w okresie od wypadku 28 czerwca 2017 r. do 8 września 2017 r . nie będzie zajmować się żadnymi sprawami i nie będzie odbierał żadnej korespondencji (awiza pozostawiano w skrzynce oddawczej) skarżący w istocie sam pozbawił się możliwości działania w sprawie.

Zważywszy na powyższe należy uznać, że działania Sądu i przyjęty sposób doręczenia były zgodne z obowiązującymi przepisami i nie mogły narazić skarżącego na brak możności działania. Równocześnie skarżący nie wykazał, że w dacie skierowania do niego zawiadomienia o terminie rozprawy, co nastąpiło ok. 6 tygodni po wypadku, był faktycznie pozbawiony możności działania.

Reasumując, oddalenie skargi o wznowienie postępowania następuje, ponieważ powołana przez skarżącego przyczyna wznowienia okazała się nieistniejąca. Orzeczenie takie jest wynikiem negatywnej oceny zasadności zgłoszonej podstawy wznowienia postępowania.

Z tych przyczyn na podstawie art. 282 § 1 i 2 p.p.s.a Wojewódzki Sąd Administracyjny orzekł o oddaleniu skargi o wznowienia postępowania sądowoadministracyjnego.

E.C.