Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Dnia 20 stycznia 2011 roku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi - Wydział III w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Ewa Alberciak (spr.), Sędziowie: Sędzia NSA Teresa Rutkowska, Sędzia WSA Monika Krzyżaniak, Protokolant Referendarz Sądowy Robert Adamczewski, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 20 stycznia 2011 roku sprawy ze skargi M. B. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Ł. z dnia [...] znak [...] w przedmiocie odmowy wydania wtórnika prawa jazdy oddala skargę

Decyzją z dnia [...], wydaną na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (tj. Dz.U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071 ze zm.), art. 98 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym (tj. Dz.U. z 2005 r. Nr 108, poz. 908 ze zm.), art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 12 października 1994 r. o samorządowych kolegiach odwoławczych (tj. Dz.U. z 2001r. Nr 79, poz. 856), Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Ł. utrzymało w mocy decyzję Prezydenta Miasta Ł.z dnia [...] o odmowie wydania M. B. wtórnika prawa jazdy.

Powyższe rozstrzygnięcie wydane zostało w oparciu o następujący stan faktyczny i prawny:

W dniu [...] r. M. B. złożył wniosek o wydanie wtórnika prawa jazdy kat. "B" o nr [...] wydanego przez Prezydenta Miasta Ł. w dniu [...]r. z powodu zmiany danych adresowych. Wniósł o wykreślenie adresu - [...] i zastąpienie powyższego wpisem "brak". Wnioskodawca złożył oświadczenie, iż nie posiada stałego miejsca zameldowania, oraz że zamieszkuje pod adresem: [...].

Decyzją z dnia [...] r. Prezydent Miasta Ł] odmówił wydania M.B. wtórnika prawa jazdy z powodu zmiany danych adresowych.

Uzasadniając organ pierwszej instancji wskazał, że w niniejszej sprawie nie zostały spełnione przesłanki do wydania wtórnika prawa jazdy z powodu zmiany danych zawartych w prawie jazdy w zakresie miejsca zamieszkania. W ocenie organu zaistnieniu tej zmiany przeczą dokumenty złożone przez stronę, która zarówno w części A pkt 6 wniosku z dnia [...] r. jak i w oświadczeniu z dnia [...] r. wskazała adres zamieszkania [...]. Dane w zakresie miejsca zamieszkania wnioskodawcy zawarte w prawie jazdy, wydanym stronie w dniu [...] r., są identyczne jak w powołanych powyżej wniosku i oświadczeniu z dnia [...] r.

W odwołaniu od powyższej decyzji M. B. podał, że wniosek o wydanie wtórnika prawa jazdy ma na celu zachowanie zgodności z dowodem osobistym. Podniósł, że wnosząc o wydanie wtórnika prawa jazdy poinformował urzędników, iż nie posiada miejsca zamieszkania oraz nie jest nigdzie zameldowany okazując dowód osobisty nr [...]. Ponadto odwołujący podniósł, że w myśl przepisów Kodeksu cywilnego miejscem zamieszkania jest miejscowość, w której osoba przebywa z zamiarem stałego pobytu, oraz że ustawa Prawo o ruchu drogowym nie wymaga podania adresu, a więc odmowa wydania mu wtórnika prawa jazdy stanowi naruszenie przepisów obowiązującego prawa oraz narusza jego prawa obywatelskie. Wniósł o wymianę dokumentu oraz o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego w stosunku do imiennie wskazanych pracowników Urzędu Miasta Ł., którzy odmówili mu wydania wtórnika prawa jazdy.

Decyzją z dnia [...]r. Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Ł. utrzymało w mocy zaskarżoną decyzję. W ocenie Kolegium, żądanie wydania dokumentu prawa jazdy bez wskazania adresu – tak jak ma to miejsce w wydanym stronie dowodzie osobistym o nr [...] – jest niemożliwe do zrealizowania. Dowód osobisty określa bowiem adres zameldowania M. B. obecnie nie wskazuje żadnego adresu zameldowania). Natomiast dokument prawa jazdy wskazuje nie adres zameldowania, lecz adres, który stosownie do rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 21 stycznia 2004 r. w sprawie wydawania uprawnień do kierowania pojazdami (Dz.U. z 2004 Nr 24, poz. 215 ze zm.) należy odnosić do adresu zamieszkania. Kolegium wskazało, że z wzoru wniosku o wydanie prawa jazdy (wtórnika) wynika, iż warunkiem wydania dokumentu potwierdzającego posiadanie uprawnień do kierowania pojazdami jest posiadanie miejsca zamieszkania, gdyż wnioskodawca oświadcza, że na dzień złożenia wniosku posiada miejsce zamieszkania zgodne z art. 90 ust. 1 pkt 5 ustawy – Prawo o ruchu drogowym. Ponadto Kolegium stwierdziło, iż na niezbędność wskazania miejsca zamieszkania strony ubiegającej się o wydanie prawa jazdy (wtórnika) wskazują przepisy art. 90 ust. 1 pkt 5 oraz art. 97 ust. 1 ustawy - Prawo o ruchu drogowym, gdyż wskazanie adresu zamieszkania jest niezbędne do ustalenia właściwości organu rozpatrującego wniosek. Stąd za chybiony uznać należy zarzut strony, iż przepisy ustawy Prawo o ruchu drogowym nie formułują normy, na podstawie której strona ubiegająca się o wydanie prawa jazdy jest zobowiązana do wskazania adresu zamieszkania.

Organ II instancji wyjaśnił, że M. B. nie zmienił adresu zamieszkania, lecz zmieniła się jego sytuacja odnośnie adresu zameldowania, który jak już wcześniej wskazano, nie podlega uwidocznieniu w dokumencie prawa jazdy. Stąd brak jest podstawowego warunku wydania wtórnika prawa jazdy, to jest zmiany danych zawartych w tym dokumencie.

Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Ł.uznało za niezasadny zarzut łamania przez pracowników UMŁ obowiązujących przepisów prawa, jak również wniosek o wszczęcie w stosunku do nich postępowania dyscyplinarnego.

M. B. wniósł skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi. Powołując się na przepisy art. 25 Kodeksu cywilnego; art. 90 ust. 1 pkt 5, art. 97 ust. 1, art. 100 ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy Prawo o ruchu drogowym; § 5 ust. 1 pkt 3 lit. a i c, § 7 ust. 1 pkt 1 lit. a i b, pkt 3 lit. a-e oraz ust. 2 pkt 1-12 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z 21 stycznia 2004r. w sprawie wydawania uprawnień do kierowania pojazdami; przepisy dotyczące wspólnotowego wzoru prawa jazdy, załącznik 1, z dnia 14 grudnia 2006r. (Dz. U. Unii Europejskiej z dnia 23 grudnia 2006r.) - ust. 3 pkt 8 lit. d – skarżący podniósł, że negatywne decyzje organu I instancji oraz Samorządowego Kolegium Odwoławczego Ł. są pozbawione podstaw prawnych i bazują na niespójnie oraz wybiórczo potraktowanych przepisach. Zdaniem skarżącego powinien otrzymać wtórnik prawa jazdy. Dokument ten powinien zawierać dane zgodne z dokumentem tożsamości, tj. w dokumencie tym nie musi być zamieszczony adres zamieszkania. W ocenie skarżącego miejsce zamieszkania nie jest określeniem adresu zamieszkania, pojęcia te nie są tożsame.

W odpowiedzi na skargę Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Ł.wnosiło o jej oddalenie. Powtórzyło argumenty zawarte w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Skarga nie jest zasadna.

Zgodnie z art. 1 § 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. - Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz.U. Nr 153, poz. 1269 ze zm.) sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę administracji publicznej. W myśl zaś § 2 art. 1 cyt. ustawy kontrola, o której mowa w § 1 sprawowana jest pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej.

Zgodnie z treścią art. 3 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.) sądy administracyjne sprawują kontrolę działalności administracji publicznej i stosują środki określone w ustawie.

Z wymienionych przepisów wynika, że sąd bada legalność zaskarżonej decyzji, czy jest ona zgodna z prawem materialnym, określającym prawa i obowiązki stron oraz z prawem procesowym, regulującym postępowanie przed organami administracji publicznej.

Stosownie do treści art. 134 § 1 ustawy - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

W niniejszej sprawie oceniając legalność zaskarżonej decyzji Sąd stwierdził, iż organy administracji publicznej nie naruszyły przepisów prawa w sposób określony w art. 145 § 1 powołanej ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, które obligowałoby do jej uchylenia, bądź stwierdzenia nieważności.

Materialnoprawną podstawę zaskarżonego rozstrzygnięcia stanowiły przepisy ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. - Prawo o ruchu drogowym (Dz.U. z 2005 roku Nr 108, poz. 908 ze zm.).

Zgodnie z art. 98 ust. 1 ustawy osoba posiadająca uprawnienie do kierowania pojazdem jest obowiązana niezwłocznie zawiadomić starostę o utracie prawa jazdy, pozwolenia do kierowania tramwajem, o zniszczeniu tych dokumentów w stopniu powodującym ich nieczytelność, a także zmianie stanu faktycznego wymagającego zmiany danych w nich zawartych.

W sytuacji, o której mowa w ust. 1, starosta, na wniosek osoby uprawnionej, wydaje za opłatą wtórnik dokumentu pod warunkiem:

1) złożenia, pod rygorem odpowiedzialności karnej za fałszywe zeznania, oświadczenia o utracie dokumentu;

2) zwrotu zniszczonego dokumentu albo

3) zwrotu dokumentu wymagającego zmiany danych (art. 98 ust. 2 ustawy).

Z treści powyższego przepisu wyraźnie wynika, że "wtórnik" to duplikat dokumentu pozostającego w obiegu prawnym, inaczej drugi egzemplarz danego dokumentu. O wtórnik prawa jazdy można się ubiegać w przypadku utraty prawa jazdy, jego zniszczenia w stopniu powodującym jego nieczytelność, a także zmiany stanu faktycznego wymagającego zmiany danych w nim zawartych. Jeśli chodzi o zmiany w stanie faktycznym, to tylko o te, które zawarte są w prawie jazdy, pozwoleniu lub świadectwie kwalifikacji. W prawie jazdy, pozwoleniu, karcie rowerowej lub motorowej oraz świadectwie kwalifikacji może wchodzić w grę zmiana nazwiska lub imienia albo adresu zamieszkania (patrz: Stefański Ryszard A. komentarz LEX 2008, Komentarz do art. 98 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym (Dz.U.05.108.908), [w:] R.A. Stefański, Prawo o ruchu drogowym. Komentarz, LEX, 2008, wyd. III).

W niniejszej sprawie wniosek skarżącego dotyczy wydania wtórnika prawa jazdy ze względu na zmianę danych w prawie jazdy, tj. zmianę adresu. Zdaniem skarżącego to, iż nie posiada miejsca zameldowania oznacza, że została spełniona przesłanka do wydania wtórnika prawa jazdy. W ocenie Sądu, prawidłowe jest stanowisko organów administracji, iż wymeldowanie się skarżącego z jego dotychczasowego miejsca pobytu stałego, tj. [...], w sytuacji gdy nadal adres ten jest miejscem jego zamieszkania, nie powoduje zmiany danych w prawie jazdy, o jakich mowa w art. 98 ustawy – Prawo o ruchu drogowym.

Wskazać należy, że w myśl art. 90 ust. 1 pkt 5 ustawy – Prawo o ruchu drogowym prawo jazdy otrzymuje osoba, jeżeli przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez co najmniej 185 dni w każdym roku kalendarzowym ze względu na swoje więzi osobiste lub zawodowe albo przedstawi zaświadczenie, że studiuje od co najmniej sześciu miesięcy.

Stosownie do treści art. 97 ust. 1 ustawy dokument stwierdzający uprawnienie do kierowania pojazdem wydaje, za opłatą oraz po uiszczeniu opłaty ewidencyjnej, starosta właściwy ze względu na miejsce zamieszkania osoby ubiegającej się, a w uzasadnionych przypadkach - właściwy ze względu na miejsce czasowego pobytu, z zastrzeżeniem ust. 2.

Wobec powyższego w zakresie spraw związanych z wydawaniem dokumentów uprawniających do kierowania pojazdami mechanicznymi mamy do czynienia z - sankcjonowanym przepisami prawa materialnego - określeniem właściwości organu według obecnego miejsca zamieszkania strony.

W myśl art. 98a ustawy w przypadku gdy zmiana stanu faktycznego w zakresie adresu kierowcy wymagająca wydania nowego prawa jazdy, spowodowana została zmianami administracyjnymi, rada powiatu może, w drodze uchwały, zmniejszyć opłatę lub zwolnić od jej uiszczenia osoby obowiązane do ubiegania się o wydanie tego dokumentu.

Na podstawie art. 100 ust. 1 pkt 2 ustawy - Prawo o ruchu drogowym, minister właściwy do spraw transportu w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw wewnętrznych, uwzględniając konieczność prawidłowego zabezpieczenia praw jazdy przed podrobieniem, przerobieniem lub kradzieżą, został upoważniony do określenia w drodze rozporządzenia szczegółowych czynności organów w sprawach związanych z wydawaniem dokumentów, cofaniem i przywracaniem uprawnień do kierowania oraz wzory dokumentów stosowanych w tych sprawach.

Korzystając z tej delegacji Minister Infrastruktury wydał w dniu 21 stycznia 2004 r. rozporządzenie w sprawie wydawania uprawnień do kierowania pojazdami (Dz. U. Nr 24, poz. 215 ze zm.). Zgodnie z § 5 ust. 1 pkt 3 tego rozporządzenia wtórnik prawa jazdy wydaje się po otrzymaniu od osoby ubiegającej się o wydanie wtórnika prawa jazdy:

a) dokumentów, o których mowa w pkt 1 lit. a, e i f,

b) dokumentu, o którym mowa w pkt 1 lit. c, jeżeli zmiana dotyczy daty ważności uzyskanego uprawnienia,

c) kserokopii posiadanego prawa jazdy lub pozwolenia, jeżeli wydanie dokumentu następuje w wyniku zmiany danych.

Wydanie wtórnika prawa jazdy wymaga więc złożenia wniosku. Zgodnie z § 1 ust. 2 pkt 9 rozporządzenia w sprawie wydawania uprawnień do kierowania pojazdami ilekroć w rozporządzeniu jest mowa bez bliższego określenia o wniosku - rozumie się przez to wniosek, którego wzór określa załącznik nr 1 do rozporządzenia. W części A wniosku zatytułowanym "Dane personalne" w pkt 7 osoba ubiegająca się o wydanie prawa jazdy czy wtórnika prawa jazdy obowiązana jest wskazać adres zamieszkania. Z kolei w załączniku nr 1 do rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 21 kwietnia 2004 r. w sprawie wzorów dokumentów stwierdzających uprawnienia do kierowania pojazdami (Dz.U. Nr 89, poz. 855 ze zm.) ustala się wzór krajowego prawa jazdy. Opisowy wzoru krajowego prawa jazdy – określa w pkt 3.4 następujące rodzaje wypełnianych danych: 1 - nazwisko, 2 - imię (imiona), 3 - data i miejsce urodzenia, 4a - data wydania prawa jazdy, 4b - data ważności prawa jazdy, 4c - organ wydający, 4d - nr PESEL, 5 - numer prawa jazdy, 7 - podpis posiadacza, 8 - adres, 9 - kategorie, 10 - data wydania uprawnienia, 11 - data ważności uprawnienia, 12 - ograniczenia.

Z powołanych powyżej przepisów ustawy – Prawo o ruchu drogowym oraz przepisów wykonawczych wynika, że ustawodawca przewidział adres zamieszkania jako jedną z danych zawartych w dokumencie prawa jazdy, podlegającą aktualizacji. Adres zamieszkania to tożsame pojęcie co miejsce zamieszkania. Ustawa – Prawo o ruchu drogowym, ani przepisy wykonawcze nie definiują pojęcia "miejsca zamieszkania", a więc należy odwołać się do art. 25 Kodeksu cywilnego. Zgodnie z tym przepisem miejscem zamieszkania osoby jest miejscowość, w której osoba ta przebywa z zamiarem stałego pobytu.

W niniejszej sprawie bezsporne jest, że skarżący przebywa w [...]. Powyższe potwierdza we wniosku o wydanie wtórnika prawa jazdy oraz w oświadczeniu z dnia [...] r. W tej sytuacji należy uznać, iż miejsce zamieszkania M. B.nie uległo zmianie. A zatem dane zawarte w dokumencie prawa jazdy są zgodne ze stanem faktycznym. Zasadnie zatem organy orzekające w niniejszej sprawie uznały, iż brak jest podstaw do wydania wtórnika prawa jazdy.

W tym miejscu wyjaśnić należy, że nie są pojęciami tożsamymi "adres zamieszkania" i "adres zameldowania". Zgodnie z art. 2 ustawy z dnia 10 kwietnia 1974 r. o ewidencji ludności i dowodach osobistych (tj. Dz.U.06.139.993 ze zm.) osoba przebywająca na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest obowiązana wykonywać obowiązek meldunkowy określony w ustawie. W myśl zaś art. 10 ust. 1 osoba, która przebywa w określonej miejscowości pod tym samym adresem dłużej niż trzy doby, jest obowiązana zameldować się na pobyt stały lub czasowy najpóźniej przed upływem czwartej doby, licząc od dnia przybycia.

Ewidencja ludności polega więc na rejestracji danych o miejscu pobytu osób, a zameldowanie wiąże się ze zgłoszeniem przez osobę miejsca pobytu stałego danemu organowi ewidencji. Wykonanie obowiązku meldunkowego w postaci zameldowania lub wymeldowania polega na zgłoszeniu wymaganych danych (art. 9 ust. 1, art. 10, art. 15 ustawy o ewidencji) właściwemu organowi, który dokonuje ich rejestracji, będącej czynnością materialno-techniczną, rodzącą skutki prawne. Stosownie do przepisu art. 47 ust. 1 ustawy o ewidencji organ gminy prowadzący ewidencję ludności jest obowiązany na podstawie zgłoszenia dokonać zameldowania lub wymeldowania przez zarejestrowanie danych dotyczących osoby i miejsca jej pobytu. Czynności ewidencyjne podejmowane są zatem na podstawie zgłoszenia osoby wykonującej swój obowiązek meldunkowy, a wyjątki od tej zasady, dopuszczające wydanie decyzji, określone zostały w ustawie (art. 8 ust. 2, art. 15 ust. 2, art. 47 ust. 2). W myśl art. 37 ustawy o ewidencji ludności i dowodach osobistych w dowodzie osobistym zamieszcza się m.in. adres miejsca zameldowania na pobyt stały, a w razie jego braku zameldowania na pobyt czasowy trwający ponad 3 miesiące na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej; w przypadku braku zameldowania na pobyt stały albo pobyt czasowy trwający ponad 3 miesiące danych o adresie nie zamieszcza się.

A zatem w dowodzie zamieszczony jest "adres zameldowania", a w dokumencie prawa jazdy "adres zamieszkania".

Skarżący wymeldował się z lokalu nr [...], a więc nie posiada miejsca zameldowania na pobyt stały w rozumieniu ustawy o ewidencji ludności i dowodach osobistych. Z tego też powodu nie posiada w dowodzie wpisu o miejscu zameldowania. Jak wynika jednak z akt administracyjnych nadal pod ww. adresem zamieszkuje. Skoro ustawodawca w ustawie - Prawo o ruchu drogowym posługuje się pojęciem "adres zamieszkania", a nie "adres zameldowania", to adres wpisany w wydanym skarżącemu prawie jazdy jest zgodny ze stanem faktycznym. Brak jest zatem podstaw do wydania wtórnika prawa jazdy.

Odmienna interpretacja ww. przepisów prowadziłaby do wniosku o nieracjonalności ustawodawcy. Nie można byłoby znaleźć logicznego uzasadnienia dla zasadności wydania wtórnika prawa jazdy, w sytuacji gdy dane nie uległy zmianie. Ponadto zauważyć należy, że przepisy ustawy - Prawo o ruchu drogowym oraz przepisy wykonawcze do tej ustawy pozostają w zgodzie z dyrektywą 2006/126/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 20 grudnia 2006 r. w sprawie praw jazdy (Dz.U. L Nr 403, poz. 18 ze zm.), w której określone zostało miejsce zamieszkania osoby ubiegającej się o wydanie prawa jazdy, a nie miejsce jej zameldowania. Zgodnie z art. 12 do celów niniejszej dyrektywy "miejsce zamieszkania" oznacza miejsce, w którym osoba fizyczna mieszka zwykle, to znaczy przez co najmniej 185 dni w każdym roku kalendarzowym, ze względu na swoje więzi osobiste i zawodowe, lub - w przypadku osoby niezwiązanej z tym miejscem zawodowo - ze względu na więzi osobiste, które wskazują na istnienie ścisłych powiązań między tą osobą a miejscem, w którym mieszka. Jednak w przypadku osoby związanej zawodowo z miejscem innym niż miejsce, z którym łączą ją więzi osobiste i z tego względu mieszkającej kolejno w różnych miejscach w co najmniej dwu państwach członkowskich, za miejsce zamieszkania uważa się miejsce, z którym łączą ją więzi osobiste, pod warunkiem że regularnie do niego powraca. Ten ostatni warunek nie musi być spełniony, jeśli osoba ta mieszka w państwie członkowskim w celu wypełnienia zadania o określonym czasie trwania. Studia uniwersyteckie lub nauka w szkole nie oznaczają zmiany miejsca zamieszkania.

Okoliczności sprawy jednoznacznie wskazują więc, że nie ma podstaw do podważenia stanu faktycznego, dokonanej przez organy oceny dowodów oraz interpretacji przepisów prawa.

Z tych wszystkich względów, na podstawie art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, Sąd oddalił skargę.

t.p.