Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku w składzie następującym: Przewodniczący sędzia NSA Danuta Tryniszewska-Bytys, Sędziowie sędzia NSA Grażyna Gryglaszewska,, sędzia NSA Stanisław Prutis (spr.), Protokolant Marta Marczuk, po rozpoznaniu w Wydziale II na rozprawie w dniu 09 grudnia 2010 r. sprawy ze skargi Prokuratora Rejonowego B. - Południe w B. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w B. z dnia [...] sierpnia 2010 r., nr [...] w przedmiocie cofnięcia upoważnień do wykonania badań technicznych pojazdów oddala skargę

Skarga została wywiedziona na podstawie następujących okoliczności faktycznych.

Wyrokiem z dnia [...] października 2009 r. sygn. akt [...] Sądu Rejonowego w B., R. G. został uznany za winnego popełnienia czynów z art. 271 § 2 kk polegających na dwukrotnym poświadczeniu w dniu 10 grudnia 2007 r. i w dniu 10 grudnia 2008 r. nieprawdy w wydanym przez siebie zaświadczeniu co do okoliczności mającej znaczenie prawne o spełnieniu wymogów technicznych pojazdu marki ACURA MDX o nr [...] mimo, że pojazd ten wbrew przepisom rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych pojazdów oraz zakresu ich niezbędnego wyposażenia (Dz. U. nr 32, poz. 262 ze zm.) oraz z dnia 16 grudnia 2003 r. w sprawie zakresu i sposobu przeprowadzania badań technicznych pojazdów oraz wzorów dokumentów stosowanych przy badaniach (Dz.U. nr 227, poz. 2250 ze zm.) nie posiadał wymaganego tylnego światła przeciwmgielnego, a także posiadał nieprawidłową barwę świateł pozycyjnych przednich barwy żółtej-samochodowej. R. G. zaświadczenia te wystawił działając z imiennego upoważnienia Prezydenta Miasta B. do dokonywania badań technicznych pojazdów, jako diagnosta Okręgowej Stacji Kontroli Pojazdów w Komunalnym Przedsiębiorstwie Komunikacyjnym spółka z o.o. W uzasadnieniu wyroku Sąd stwierdził, że orzeczenie względem osoby oskarżonego zakazu wykonywania zawodu diagnosty nie jest konieczne, albowiem jest on osobą z wieloletnim stażem pracy, w tym ma za sobą kilkuletni okres wykonywania tego zawodu. Poświadczenie nieprawdy odnosiło się do kwestii o niezbyt wielkiej wadze, a nieprawidłowości techniczne, których dotyczyło w zasadzie nie wywołały zagrożenia w ruchu drogowym. Oskarżony wystawiając zaświadczenie był przekonany, że wszelkie nieprawidłowości zostaną wkrótce usunięte. Zdaniem Sądu, mimo popełnienia zarzucanych mu czynów, w dalszym ciągu daje gwarancję rzetelnego wykonywania zawodu. Orzeczenie zakazu, zwłaszcza w aktualnej sytuacji oskarżonego, który jest osoba samotną w wieku przedemerytalnym, stanowiłoby dolegliwość znacznie przekraczającą stopień winy oskarżonego. Tym bardziej, że przestępne zachowanie, zdaniem Sądu miało charakter incydentalny.

W związku z tym wyrokiem, Prokurator Rejonowy B. – Południe w B. w dniu 7 maja 2010 r. (data wpływu do organu), złożył do Prezydenta Miasta B. wniosek o wszczęcie postępowania administracyjnego w przedmiocie cofnięcia R. G. uprawnienia do wykonywania badań technicznych pojazdów. W dniu 21 maja 2010 r. wszczęto z urzędu postępowanie w przedmiocie cofnięcia w/w uprawnienia do wykonywania badań technicznych pojazdów nr [...] z dnia [...] marca 2001 r.

Decyzją z dnia [...] czerwca 2010 r. nr [...] Prezydent Miasta B. umorzył postępowanie. W uzasadnieniu podano, że zgodnie z art. 84 ust. 3 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. nr 108, poz. 908 ze zm.) cofnięcie przez starostę uprawnień diagnoście do wykonywania badań technicznych musi być poprzedzone przeprowadzeniem kontroli i jedynie uchybienia stwierdzone w jej trakcie mogą stanowić podstawę do nałożenia sankcji. Brak jest podstaw do cofnięcia przez starostę uprawnień w związku z zapadłym wyrokiem karnym za przestępstwo poświadczenia nieprawdy. Z uwagi na to, że uchybienia nie zostały stwierdzone w trakcie kontroli postępowanie dotyczące cofnięcia uprawnień należało umorzyć jako bezprzedmiotowe.

Z decyzją tą nie zgodził się Prokurator i złożył odwołanie. Zarzucił kwestionowanemu rozstrzygnięciu niezgodność z prawem, tj. naruszenie art. 105 § 1 kpa, art. 84 ust. 3 ustawy – Prawo o ruchu drogowym, polegające na błędnym przyjęciu, że brak jest podstaw do wydania decyzji o cofnięciu diagnoście uprawnień do wykonywania badań technicznych w sytuacji, gdy uchybienia uzasadniające takie rozstrzygnięcie zostały ujawnione, jednak nie w wyniku przeprowadzonej kontroli, ale w związku z zapadłym wyrokiem. Wskazując na powyższe wniesiono o uchylenie zaskarżonej decyzji i orzeczenie co do istoty sprawy, ewentualnie o uchylenie zaskarżonej decyzji i przekazanie sprawy do ponownego rozpatrzenia. W uzasadnieniu odwołania podkreślono, że fakt stwierdzenia uchybień w pracy diagnosty przez organy ścigania, nie zaś w wyniku kontroli organu nadzorczego nie pozbawia organu istnienia podstawy prawnej do wydania obligatoryjnego rozstrzygnięcia cofającego uprawnienia diagnosty. Na poparcie swojego stanowiska wskazano wyrok NSA z 1 października 2008 r. sygn. .akt I OSK 1450/07, w którym stwierdzono, ze przy uwzględnieniu celu przepisu art. 84 ust. 3 ustawy – Prawo o ruchu drogowym, dla możliwości zastosowania sankcji, nie może mieć podstawowego znaczenia sam sposób ujawnienia dopuszczenia się określonego zachowania.

Samorządowe Kolegium Odwoławcze w B., decyzją z dnia [...] sierpnia 2010 r. nr [...], utrzymało w mocy rozstrzygnięcie I – instancyjne i podało, że przepis art. 84 ust. 3 ustawy – Prawo o ruchu drogowym, z uwagi na restrykcyjny charakter sankcji w nim zawartej, nie może być interpretowany rozszerzająco. Literalna wykładnia tej regulacji prowadzi do wniosku, że uprawnienie do cofnięcia uprawnień przysługuje staroście jedynie, gdy w czasie kontroli, o której mowa w art. 83 ustawy, stwierdzi przeprowadzenie przez diagnostę badania technicznego niezgodnie z określonym zakresem i sposobem wykonywania lub wydanie przez diagnostę zaświadczenia albo dokonanie wpisu do dowodu rejestracyjnego pojazdu niezgodnie ze stanem faktycznym lub przepisami. Dlatego też organ odwoławczy podziela w całości stanowisko organu I instancji. Wskazano, że takie rozumienie powyższego przepisu znajduje potwierdzenie w orzecznictwie m.in. w wyroku WSA w Białymstoku z dnia 4 kwietnia 2009 r. sygn. akt II SA/Bk 41/09.

Prokurator od powyższej decyzji wywiódł skargę do sądu administracyjnego i zarzucił niezgodność z prawem, tj. naruszenie art. 105 § 1 kpa i art. 84 ust. 3 art. 84 ust. 3 ustawy – Prawo o ruchu drogowym, polegające na błędnym przyjęciu, że brak jest podstaw do wydania decyzji o cofnięciu diagnoście uprawnień do wykonywania badań technicznych w sytuacji, gdy uchybienia uzasadniające takie rozstrzygnięcie zostały ujawnione, jednak nie w wyniku przeprowadzonej kontroli, ale w związku z zapadłym wyrokiem, podczas gdy okoliczność ujawnienia uchybień przez organy ścigania, nie zaś w wyniku uprzedniej kontroli nie skutkuje brakiem podstawy prawnej do wydania decyzji co do istoty. Wskazując na powyższe naruszenia wniesiono o uchylenie zaskarżonej decyzji i przekazanie sprawy do ponownego rozpatrzenia przez organ odwoławczy.

Organ w odpowiedzi na skargę wniósł o jej oddalenie i podtrzymał swoje stanowisko zawarte w zaskarżonej decyzji.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku zważył co następuje.

Zarzuty i argumenty skargi nie podważają legalności zaskarżonej decyzji o umorzeniu postępowania, dlatego też skarga została oddalona.

Istota problemu w niniejszej sprawie sprowadza się do odpowiedzi na pytanie czy zastosowany w sprawie przepis art. art. 84 ust. 3 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. - Prawo o ruchu drogowym może stanowić podstawę prawną wydania decyzji przez organ administracji, w sytuacji gdy o nieprawidłowościach, których dopuścił się diagnosta starosta powziął wiadomość z wyroku sądowego, nie zaś w wyniku przeprowadzonej kontroli.

W pierwszej kolejności należy wyjaśnić kwestię wykładni i stosowania przepisu art. 84 ust. 3 w/w ustawy. W myśl tego przepisu starosta cofa diagnoście uprawnienie do wykonywania badań technicznych, jeżeli w wyniku przeprowadzonej kontroli, o której mowa w art. 83 ust. 6 stwierdzono przeprowadzenie przez diagnostę badania technicznego niezgodnie z określonym zakresem i sposobem wykonania (pkt 1), a także wydanie przez diagnostę zaświadczenia albo dokonanie wpisu do dowodu rejestracyjnego pojazdu niezgodnie ze stanem faktycznym lub przepisami (pkt 2). Zaznaczyć trzeba, iż cytowany przepis odwołuje się do kontroli "o której mowa w art. 83 ust. 6". Tymczasem art. 83 w brzmieniu obowiązującym w dacie wydania decyzji, nie zawierał ust. 6, co należy uznać jako oczywiste niedopatrzenie ustawodawcy, który nowelizując treść art. 83 mocą art. 22 pkt 1 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. - Przepisy wprowadzające ustawę o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. Nr 173, poz. 1808), wchodzącą w życie z dniem 21 sierpnia 2004 r., nie dokonał zmian w art. 84 ust. 3 pkt 2, pozostawiając odesłanie do nieistniejącego ust. 6 art. 83. Obowiązujący do 20 sierpnia 2004 r. przepis art. 83 ust. 6 ustawy stanowił, że "starosta przeprowadza, co najmniej raz w roku, kontrolę stacji kontroli pojazdów w zakresie zgodności z wymaganiami, o których mowa w ust. 2 i art. 82 ust. 2, prawidłowości wykonywania badań technicznych pojazdów oraz prowadzenia wymaganej dokumentacji". Wraz z wejściem w życie nowej treści art. 83, nie zawierającego już ust. 6, ustawodawca wprowadził do ustawy art. 83b. Ten nowo dodany art. 83b w istocie zastąpił normę prawną wynikającą z ust. 6 art. 83, podtrzymując m.in. zasadę zgodnie, z którą nadzór nad stacjami kontroli pojazdów sprawuje starosta. Stąd też organ administracji, stosując art. 84 ust. 3 powyższej ustawy zobowiązany jest zastosować ust. 2 art. 83b tejże ustawy.

Jak podkreśla się w doktrynie i orzecznictwie, art. 84 ust. 3 powyższej ustawy daje staroście prawo do orzeczenie w drodze decyzji administracyjnej zakazu, który w swojej treści odpowiada orzeczeniu przez sąd powszechny środka karnego w postaci zakazu wykonywania określonego zawodu lub pełnienia funkcji. Tym samym na organie administracji spoczywa obowiązek zachowania wyjątkowej staranności w dokonywaniu oceny zebranego materiału dowodowego i wydawaniu decyzji o cofnięciu uprawnień (por. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 26 czerwca 2008 r., II SA/Po 106/2008). Należy przy tym podkreślić, iż okoliczności, w których organ administracji wykonuje ww. uprawnienie zostały ściśle określone przepisami ustawy Prawo o ruchu drogowym i nie jest dopuszczalna wykładnia rozszerzająca zastosowania tych przesłanek.

Rozpoznając podobną sprawę Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku zajął następujące stanowisko: "Cofnięcie przez starostę uprawnień diagnoście do wykonywania badań technicznych musi być poprzedzone przeprowadzeniem kontroli, przy czym wyłącznie uchybienia stwierdzone w jej trakcie mogą stanowić podstawę do nałożenia sankcji, o których mowa w cytowanym przepisie. Oznacza to, że o ile wyniki kontroli przeprowadzonej w trybie ustawowo określonym nie wykażą, aby diagnosta dopuścił się przeprowadzenia badania technicznego w sposób niezgodny z określonym zakresem i sposobem wykonania lub też by dopuścił się on wydania zaświadczenia albo dokonania wpisu do dowodu rejestracyjnego pojazdu w sposób niezgodny ze stanem faktycznym lub przepisami, niemożliwym staje się odebranie mu uprawnień w trybie określonym w art. 84 ust. 3 p.r.d." (wyrok z dnia 4 czerwca 2009 r., II SA/BK 41/09, Lex nr 563636). Skład orzekający w niniejszej sprawie podziela to stanowisko i argumentację przedstawioną w uzasadnieniu wyroku.

W konsekwencji stwierdzić należy, że samo powzięcie przez starostę wiadomości o naruszeniu przez stronę obowiązków diagnosty w związku z zapadłym wyrokiem karnym za przestępstwo poświadczania nieprawdy, nie może stanowić samodzielnej podstawy do wydania przez organ decyzji w trybie art. 84 ust. 2 pkt 3. Nie oznacza to bynajmniej, że diagnosta taki nie może ponieść konsekwencji popełnionego czynu. Jednakże kompetencje do pozbawienia diagnosty uprawnień zawodowych w takiej sytuacji posiada jedynie sąd, który może zdecydować o orzeczeniu środka karnego w postaci zakazu wykonywania określonego zawodu w oparciu o art. 39 pkt 2 k.k. (por. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie z dnia 18 lipca 2006 r., II SA/Sz 356/06).

Prawdą jest, iż w orzecznictwie sądów administracyjnych prezentowane jest również stanowisko odmienne, wyrażone w przywołanym przez Prokuratora wyroku NSA z dnia 1 października 2008 r. I OSK 1450/07, w którego uzasadnieniu NSA stwierdził: "biorąc pod uwagę cel przepisu (art. 84 ust. 3 ustawy) należy uznać, iż nie może mieć podstawowego znaczenia dla oceny możliwości zastosowania danej sankcji, sam sposób ujawnienia dopuszczenia się określonego naruszenia. Odmienna interpretacja godziłaby w zasadę równości i byłaby sprzeczna z interesem społecznym, ale przede wszystkim sankcjonowałaby naruszenie prawa przez osobę, która w zakresie wykonywania swych czynności pełni funkcję publiczną, co z oczywistych względów nie musi mieć miejsca" (Lex nr 529181). Przyjęta wykładnia przepisu art. 84 ust. 3 ustawy jest odosobniona, o czym świadczy późniejsze orzecznictwo NSA.

W wyroku z dnia 20 października 2009 r. (II GSK 87/09) Naczelny Sąd Administracyjny sformułował tezę, iż przepis art. 84 ust. 3 ustawy jest przepisem o charakterze sankcyjnym i z tego powodu musi być stosowany ściśle (Lex nr 573546). Zdaniem NSA w wypadku, gdy w drodze decyzji administracyjnej dochodzi do pozbawienia określonego uprawnienia, wykładnia rozszerzająca przepisu prawa materialnego, stanowiącego podstawę podjęcia decyzji nie może mieć miejsca. W związku z tym cofnięcie diagnoście uprawnienia nie może nastąpić przy zaistnieniu innych przesłanek, niż wymienione w przepisie art. 84 ust. 3. Jak należy stosować przepis art. 84 ust. 3 ustawy, NSA wskazuje w uzasadnieniu, którego fragment warto zacytować: "Stosownie do art. 84 ust. 3 ustawy Prawo o ruchu drogowym starosta cofa diagnoście uprawnienie do wykonywania badań technicznych, jeżeli w wyniku przeprowadzonej kontroli, o której mowa w art. 83 ust. 6 (obecnie 83b ust. 2) ustawy, stwierdzono: przeprowadzenie przez diagnostę badania technicznego niezgodnie z określonym zakresem i sposobem wykonania (pkt 1) lub wydanie przez diagnostę zaświadczenia albo dokonanie wpisu do dowodu rejestracyjnego pojazdu niezgodnie ze stanem faktycznym lub przepisami (pkt 2). Z przytoczonej regulacji wprost wynika, że niezbędnym warunkiem podjęcia decyzji o cofnięciu diagnoście uprawnienia do wykonywania badań technicznych jest stwierdzenie określonych uchybień w wyniku kontroli przeprowadzonej w trybie określonym w ustawie Prawo o ruchu drogowym. Oznacza to, że jeżeli przeprowadzona kontrola nie wykaże by diagnosta dopuścił się przeprowadzenia badania technicznego niezgodnie z określonym zakresem i sposobem wykonania lub wydania zaświadczenia albo dokonania wpisu do dowodu rejestracyjnego pojazdu niezgodnie ze stanem faktycznym lub przepisami, pozbawienie go uprawnienia do wykonywania badań technicznych jest wyłączone. Podkreślenia przy tym wymaga, że ustalenie dotyczące stwierdzenia uchybień w wykonywaniu obowiązków diagnosty powinno wynikać z czynności o charakterze kontrolnym a nie dopiero z aktów kończących postępowanie w sprawie." W dalszej części uzasadnienia wyroku NSA stwierdza, iż nawet " skazanie diagnosty w postępowaniu karnym nie stanowi podstawy cofnięcia mu uprawnienia do wykonywania badań technicznych w postępowaniu administracyjnym. Wymienione postępowania toczą się niezależnie od siebie i możliwość zastosowania przewidzianych prawem środków jest uzależniona od spełnienia odpowiednich przesłanek określonych właściwymi przepisami prawa. W ustawie Prawo o ruchu drogowym ustawodawca ściśle powiązał uprawnienie do cofnięcia uprawnienia diagnoście z wykonywaniem przez starostę nadzoru nad stacjami kontroli pojazdów w zakresie określonym w art. 83b ust. 2 ustawy. Takie ukształtowanie kompetencji starosty wyklucza wydanie decyzji, o której mowa w art. 84 ust. 3 ustawy Prawo o ruchu drogowym w wypadku gdy naruszenia nie zostaną stwierdzone w toku czynności kontrolnych.

Odnosząc powyższe wywody do stanu faktycznego rozpoznawanej sprawy należy stwierdzić, iż powzięcie przez organ administracji informacji o fakcie naruszenia obowiązków przez diagnostę, potwierdzonym wyrokiem skazującym za przestępstwo poświadczenia nieprawdy, nie stanowi samodzielnej podstawy do wydania przez organ decyzji w trybie art. 84 ust. 2 pkt 3 ustawy, zwłaszcza w sytuacji, gdy w wyroku skazującym sąd powszechny nie zastosował wobec skazanego diagnosty środka karnego w postaci zakazu wykonywania tego zawodu. Z taka sytuacją mamy do czynienia w rozpoznawanej sprawie. Dlatego też umorzenie postępowania administracyjnego uznać należy za zgodne z prawem.

Mając na uwadze powyższe rozważania Sąd orzekł, jak w sentencji, na podstawie art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2020 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. nr 153, poz. 1270 ze zm.).