Wyrokiem z dnia 16 kwietnia 2013 r., sygn. akt II FSK 410/11, w sprawie ze skargi kasacyjnej M. sp. z o.o. z siedzibą w W., Naczelny Sąd Administracyjny uchylił wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie z dnia 25 listopada 2010 r., sygn. akt I SA/Rz 600/10 i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania przez ten Sąd. Przedmiotem kontroli sądowoadministracyjnej realizowanej w ramach toczącego się postępowania była decyzja podatkowa Dyrektora Izby Skarbowej w R. z dnia 1 lipca 2010 r.
W toku rozpoznawania niniejszej sprawy stwierdzono istotne naruszenie prawa wymagające zasygnalizowania właściwemu organowi. Zaskarżona do sądu administracyjnego decyzja Dyrektora Izby Skarbowej w R., jak i poprzedzająca ją decyzja Naczelnika P. Urzędu Skarbowego w R. dotknięte były wadą nieważności. Zostały one bowiem podpisane przez osoby nieuprawnione, tj. odpowiednio osobę pełniącą obowiązki Wicedyrektora Izby Skarbowej w R. oraz osobę pełniącą obowiązki Zastępcy Naczelnika P. Urzędu Skarbowego w R.. Działanie takie stanowiło konsekwencję - funkcjonującej we wskazanych jednostkach organizacyjnych - praktyki powierzania pełnienia obowiązków zastępcy organu podatkowego (p.o. zastępcy naczelnika urzędu skarbowego, p.o. wicedyrektora izby skarbowej), mimo braku wakatów w tym zakresie, i wywodzenia z tego faktu umocowania do podpisywania decyzji. Na tle stanu faktycznego rozpatrywanej sprawy zauważono ponadto, że osoba, której powierzono pełnienie obowiązków w strukturze organu odwoławczego (p.o. Wicedyrektora Izby Skarbowej w R.) zajmowała jednocześnie stanowisko Zastępcy Naczelnika P. Urzędu Skarbowego w R..
Dostrzeżone przez Naczelny Sąd Administracyjny zjawisko należy ocenić jako niepokojące zarówno z uwagi na wagę naruszenia, jak i jego konsekwencje. Podkreślenia wymaga, że ani przepisy prawa powszechnie obowiązującego ani akty prawa wewnętrznego (Regulaminy Organizacyjne P. Urzędu Skarbowego w R. i Izby Skarbowej w R.) nie przewidują możliwości powołania p.o. Zastępcy Naczelnika Urzędu Skarbowego czy p.o. Wicedyrektora Izby Skarbowej. Milczenie regulacji ustawowych i regulaminowych we wskazanym zakresie nie może być na gruncie prawa publicznego traktowane jako przyzwolenie na powierzanie tychże funkcji wyznaczonym osobom. Praktyka taka narusza nie tylko postanowienia regulaminów organizacyjnych, ale stanowi w istocie obejście art. 143 Ordynacji podatkowej przewidującego udzielanie upoważnień indywidualnych do załatwienia sprawy. Powierzanie określonych obowiązków w ramach struktury organizacyjnej organu podatkowego w sposób wykraczający poza ramy obowiązujących daną jednostkę przepisów godzi również w fundamentalną dla funkcjonowania administracji publicznej zasadę praworządności wyrażoną w art. 7 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej i potwierdzoną w art. 120 Ordynacji podatkowej. Skierowany do organów administracji publicznej (w tym organów podatkowych) nakaz działania na podstawie prawa oznacza w szczególności, że kompetencje do działania i uprawnienia do podejmowania określonych czynności muszą mieć wyraźną podstawę prawną. W żadnym zatem wypadku umocowanie do podpisywania aktów indywidualnych kształtujących w sposób władczy sytuację prawną jednostki nie mogą być domniemywane.
W tym stanie rzeczy Naczelny Sąd Administracyjny, mając między innymi na względzie brak informacji co do skali opisanej praktyki, w oparciu o art. 155 § 1 w związku z art. 193 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.), postanowił jak w sentencji orzeczenia.
