Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Alina Dominiak, Sędziowie WSA Jolanta Sudoł, WSA Bartłomiej Adamczak (spr.), Protokolant Starszy Sekretarz Sądowy Agnieszka Januszewska, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 27 czerwca 2013 r. sprawy ze skargi D. G. na decyzję [...] Kuratora Oświaty [...] z dnia 14 lutego 2013 r. nr [...] w przedmiocie nadania stopnia awansu zawodowego nauczyciela mianowanego 1) uchyla zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję Starosty [...] z dnia 28 listopada 2012 r. nr [...]; 2) zasądza od [...] Kuratora Oświaty [...] na rzecz skarżącej D. G. 240 (dwieście czterdzieści) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Zaskarżoną decyzją z dnia 14 lutego 2013 r. (nr [...]) [...] Kurator Oświaty utrzymał w mocy decyzję Starosty z dnia 28 listopada 2012 r. (nr [...]) o odmowie nadania stopnia awansu zawodowego nauczyciela.

Zaskarżone rozstrzygnięcie zostało wydane w następujących okolicznościach faktycznych i prawnych:

Wnioskiem z dnia 27 czerwca 2012 r., uzupełnionym w dniu 4 lipca 2012 r., D. G. (dalej: "strona", "skarżąca") wystąpiła do Starosty o wszczęcie postępowania egzaminacyjnego na nauczyciela mianowanego.

Decyzją z dnia 16 lipca 2012 r. (nr [...]) Starosta odmówił stronie nadania stopnia awansu zawodowego, jednak decyzja wskutek złożonego odwołania została - decyzją [...] Kuratora Oświaty z dnia 10 września 2012 r. (nr [...]) – uchylona a sprawa została przekazana do ponownego rozpatrzenia przez organ I instancji z uwagi na naruszenie przepisów postępowania dotyczących zapewnienia stronie czynnego udziału w postępowaniu oraz uzasadnienia podjętego rozstrzygnięcia w zakresie wykazania, że ukończony przez stronę kierunek studiów w zakresie administracji gwarantuje lub nie gwarantuje realizację programu nauczania przedmiotów: "Obiekty budowlane w środowisku" oraz "Prawne aspekty ochrony środowiska".

Po ponownym rozpoznaniu sprawy Starosta – działając na podstawie art. 9b ust. 6 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela (t.j.: Dz. U. z 2006 r. nr 97, poz. 674 ze zm.), zwana dalej: "Karta Nauczyciela" oraz art. 104 i art. 107 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (t.j.: Dz. U. z 2000 r. nr 98, poz. 1071 ze zm.), zwana dalej: "k.p.a." – wydał dnia 28 listopada 2012 r. decyzję (nr [...]), która odmówił nadania stronie stopnia awansu zawodowego nauczyciela.

W uzasadnieniu organ wskazał, że strona w dniu 1 września 2004 r. rozpoczęła pracę w charakterze nauczyciela kontraktowego w Powiatowym Zespole Szkół Nr [...] w K., gdzie podjęła i odbyła w okresie od dnia 1 września 2009 r. do dnia 31 maja 2012 r. staż w wymiarze 18/18 na stopień awansu zawodowego nauczyciela mianowanego, prowadząc zajęcia z takich przedmiotów jak: "Podstawy przedsiębiorczości", "Obiekty budowlane w środowisku" oraz "Prawne aspekty ochrony środowiska". Organ wskazał, że strona złożyła sporządzone przez Dyrektora Powiatowego Zespołu Szkół Nr [...] w K. dokumenty stwierdzające zgodność nauczanych przedmiotów z przedmiotami realizowanymi w czasie studiów. Organ wyjaśnił, że strona w dniu 20 czerwca 1997 r. ukończyła Wydział Prawa i Administracji Uniwersytetu [...] uzyskując tytuł magistra administracji. Ukończyła również studia podyplomowe w [...] Akademii Pedagogicznej [...] w zakresie pedagogicznych studiów kwalifikacyjnych.

Na podstawie zgromadzonej dokumentacji organ zakwestionował kwalifikacje do nauczania przez stronę przedmiotów: "Obiekty budowlane w środowisku" oraz "Prawne aspekty ochrony środowiska" stwierdzając, że strona – wbrew uznanej przez Dyrektora Szkoły zbieżności studiów z ww. przedmiotami - nie posiada w istocie kwalifikacji zawodowych do ich nauczania, gdyż w ocenie organu figurujący w indeksie w programie II roku studiów przedmiot – "Prawo administracyjne" nie daje wiedzy co do konkretnych regulacji prawa administracyjnego materialnego, a zatem nie można uznać, że w zakres nauczania tym przedmiotem wchodziły przyjęte przez Dyrektora Szkoły za podstawę stwierdzenia kwalifikacji strony do nauczania ww. przedmiotów takie akty materialnego prawa administracyjnego, jak: ustawa o ochronie środowiska, ustawa o ochronie przyrody, prawo wodne, ustawa natura 2000, ustawa o utrzymywaniu czystości i porządku w gminach, ustawa o gospodarstwach ekologicznych, ustawa o ochronie gruntów rolnych i leśnych, prawo budowlane, prawo geodezyjne i kartograficzne, ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Wniosek taki organ wywiódł na podstawie analizy treści wybranych przykładowo podręczników do Prawa administracyjnego stwierdzając, że zawierają one indywidualnie wybrane zagadnienia materialnego prawa administracyjnego lub nie zawierają ich w ogóle.

Organ stwierdził, że z podstawy programowej kształcenia w zawodzie "Technik ochrony środowiska" wynika, iż najważniejszą rolę przypisuje się szeroko pojętym regulacjom prawnym z zakresu ochrony środowiska. W ocenie organu, z analizy dokumentów (w szczególności indeksu studiów) złożonych przez stronę nie wynika, by program studiów obejmował ww. regulacje prawne, które mają znaczenie w nauczaniu przez stronę przedmiotów: "Obiekty budowlane w środowisku" oraz "Prawne aspekty ochrony środowiska" (nie ma pośród przedmiotów wymienionych w indeksie ani przedmiotu ogólnie określonego jako ochrona środowiska, ani konkretnych regulacji prawnych, które uczeń winien poznać w cyklu kształcenia).

Biorąc powyższe pod uwagę organ zakwestionował prawidłowość dokumentów sporządzonych w dniu 14 lipca 2008 r. przez Dyrektora Powiatowego Zespołu Szkół Nr [...] w K. stwierdzających "Zgodność nauczanego przedmiotu z przedmiotami realizowanymi w czasie studiów".

W podsumowaniu stwierdził, że strona nie ma kwalifikacji do nauczania przedmiotów: "Prawne aspekty ochrony środowiska" i "Obiekty budowlane w środowisku", zatem nie został spełniony warunek określony w art. 9b ust. 1 pkt 2 Karty Nauczyciela.

Strona odwołała się od tej decyzji podnosząc, że organ nie powołał pełnej podstawy prawnej, nie rozpatrzył w pełni całego zgromadzonego materiału dowodowego oraz nie uzasadnił przyczyn, z powodu których wydał decyzję odmowną. W ocenie strony posiada ona pełne kwalifikacje do nauczania zakwestionowanych przez Starostę przedmiotów, co stwierdzają pisma Dyrektora Szkoły, który na podstawie obowiązujących przepisów miał kompetencję do uznania ukończonego kierunku (specjalności) studiów za zbliżony do nauczanego przedmiotu lub rodzaju prowadzonych zajęć. Ponadto, zarówno Starosta (organ prowadzący szkołę) jak i Kurator Oświaty (organ sprawujący nadzór pedagogiczny), zatwierdzając wykaz kadr i wiedząc, jaki kierunek strona ukończyła i jakich przedmiotów od roku szkolnego 2008/2009 uczy, nie podważały zbieżności jej kwalifikacji w tym zakresie. Ponadto, strona powołując się na orzecznictwo podniosła, że organ I instancji nie był uprawniony do badania jej kwalifikacji, gdyż do tego uprawniony był Dyrektor Szkoły, w której pracuje. Dokonana przez Dyrektora ocena zbieżności nauczanych przedmiotów z kierunkiem studiów może, co najwyżej być przedmiotem badania przez Kuratora w ramach nadzoru pedagogicznego czyli w ramach odrębnego postępowania. W tej sytuacji Starosta bezprawnie wstąpił w uprawnienia Kuratora Oświaty, czym naruszył prawo.

Po rozpatrzeniu odwołania [...] Kurator Oświaty decyzją z dnia 14 lutego 2013 r. (nr [...]) – działając na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 k.p.a. w zw. z art. 9b ust. 7 pkt 2 Karty Nauczyciela - utrzymał w mocy decyzję organu pierwszej instancji.

Organ odwoławczy wskazał, że strona uzyskała stopień awansu zawodowego nauczyciela kontraktowego w dniu 20 lipca 2007 r. po przeprowadzeniu postępowania kwalifikacyjnego. Od dnia 1 września 2009 r. do dnia 31 maja 2012 r. odbyła staż na stopień nauczyciela mianowanego. W okresie odbywania stażu realizowała zajęcia odpowiednio:

- od 1 września 2009 r. do 31 sierpnia 2010 r. – "Podstawy przedsiębiorczości" w wymiarze 9/18, "Obiekty budowlane w środowisku" w wymiarze 9/18 i "Prawne aspekty ochrony środowiska" w wymiarze 5/18 tygodniowego obowiązkowego wymiaru zajęć,

- od 2 września 2010 r. do 31 sierpnia 2011 r. – "Podstawy przedsiębiorczości" w wymiarze 8/18, "Obiekty budowlane w środowisku" w wymiarze 9/18 i "Prawne aspekty ochrony środowiska" w wymiarze 7/18 tygodniowego obowiązkowego wymiaru zajęć,

- od 1 września 2011 r. do 31 sierpnia 2012 r. – "Obiekty budowlane w środowisku" w wymiarze 11/18 i "Prawne aspekty ochrony środowiska" w wymiarze 7/18 tygodniowego obowiązkowego wymiaru zajęć.

Stosownie do art. 9b ust. 1 pkt 2 Karty Nauczyciela warunkiem nadania nauczycielowi kolejnego stopnia awansu zawodowego jest spełnienie wymagań kwalifikacyjnych, o których mowa w art. 9 ust. 1 pkt 1, odbycie stażu zakończonego pozytywną oceną dorobku zawodowego nauczyciela, o której mowa w art. 9c ust. 6, oraz w przypadku nauczyciela kontraktowego - zdanie egzaminu przed komisją egzaminacyjną. Zgodnie z art. 9 ust. 1 Karty Nauczyciela stanowisko nauczyciela może zajmować osoba, która posiada wyższe wykształcenie z odpowiednim przygotowaniem pedagogicznym lub ukończyła zakład kształcenia nauczycieli i podejmuje pracę na stanowisku, do którego są to wystarczające kwalifikacje.

Organ przytoczył również treść § 2, § 3 i § 28 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 12 marca 2009 r. w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli oraz określenia szkół i wypadków, w których można zatrudnić nauczycieli niemających wyższego wykształcenia lub ukończonego zakładu kształcenia nauczycieli (Dz. U. Nr 50, poz. 400 ze zm.) oraz § 2, § 4 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 10 września 2002 r. w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli oraz określenia szkół i wypadków, w których można zatrudnić nauczycieli niemających wyższego wykształcenia lub ukończonego zakładu kształcenia nauczycieli (Dz. U. Nr 155, poz. 1288 ze zm.), obowiązującego w dniu 14 lipca 2008 r., tj. w dniu stwierdzenia przez Dyrektora Powiatowego Zespołu Szkół Nr [...] w K. "zbieżności" ukończonego kierunku studiów z nauczanymi przedmiotami.

Organ wskazał, że w chwili składania wniosku o podjęcie postępowania egzaminacyjnego na stopień nauczyciela mianowanego strona nauczała przedmiotów: "Obiekty budowlane w środowisku" i "Prawne aspekty ochrony środowiska" według modułowego programu nauczania - Technik ochrony środowiska 311[24] z uwzględnieniem podstawy programowej kształcenia w zawodzie technik ochrony środowiska zawartej w załączniku nr 8 do rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 24 października 2007 r. w sprawie podstaw programowych kształcenia w zawodach: fototechnik, mechanik - monter maszyn i urządzeń, modelarz odlewniczy, monter instalacji i urządzeń sanitarnych, operator maszyn i urządzeń odlewniczych, technik górnictwa odkrywkowego, technik górnictwa podziemnego, technik ochrony środowiska, technik odlewnik i technik technologii drewna (Dz. U. Nr 213, poz. 1569).

Dyrektor szkoły w ww. piśmie z dnia 14 lipca 2008 r. stwierdził zbieżność przedmiotów objętych programem studiów takich jak prawo administracyjne, postępowanie administracyjne, prawo pracy, prawo cywilne i prawo gospodarcze z nauczanym przedmiotem "Obiekty budowlane w środowisku". Uzasadniając powiązanie przedmiotów ujętych w indeksie do nauczanego przedmiotu wymienił cele kształcenia. Niemniej jednak analizując wymienione w programie nauczania jednostki modułowe modułu "Obiekty budowlane w środowisku" oraz wymienione w piśmie z dnia 14 lipca 2008 r. cele kształcenia osiągane w procesie kształcenia - w ocenie organu – nie można było przyjąć, iż przedmioty objęte programem studiów magisterskich na kierunku administracja - Prawo administracyjne, Postępowanie administracyjne, Prawo pracy, Prawo cywilne i Prawo gospodarcze dostarczyły dostatecznej wiedzy merytorycznej z zakresu nauczanego przedmiotu, w szczególności: pojęć ekologicznych, geodezyjnych, pojęć ochrony środowiska, pojęć z zakresu budownictwa, z zagospodarowania przestrzennego, podziału gruntów i ich klasyfikacji, zasad tworzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, dokumentacji technicznej związanej z rozpoczęciem budowy, warunkami zabudowy, decyzjami budowlanymi, posługiwaniem się dokumentacją budowlaną wraz z kosztorysowaniem, tworzeniem planów zagospodarowania przestrzennego, określeniem lokalizacji, układów przestrzennych, oceną wpływu obiektów budowlanych i inżynierskich na środowisko. Nie można również zgodzić się, że treści wynikające z przedmiotów realizowanych w ramach studiów magisterskich na kierunku administracja obejmują treści nauczanego przedmiotu "Obiekty budowlane w środowisku". Zatem strona po ukończeniu studiów magisterskich w zakresie administracji nie uzyskała dostatecznej wiedzy merytorycznej do nauczania przedmiotu "Obiekty budowlane w środowisku".

Organ odwoławczy nie zgodził się natomiast z organem I instancji i wskazał, że analizując wymienione w programie nauczania jednostki modułowe modułu "Prawne aspekty ochrony środowiska" i cele kształcenia można przyjąć, że przedmioty objęte programem studiów magisterskich dostarczyły stronie dostatecznej wiedzy merytorycznej z zakresu nauczanego przedmiotu.

W ocenie organu odwoławczego strona po ukończeniu studiów magisterskich w zakresie administracji nie uzyskała dostatecznej wiedzy merytorycznej do nauczania przedmiotu "Obiekty budowlane w środowisku". W tej sytuacji, organ stwierdził, że jeżeli nawet by przyjąć uznanie ukończonego przez stronę kierunku studiów magisterskich w zakresie administracji za zbliżony do nauczanego przedmiotu "Prawne aspekty ochrony środowiska" oraz przyjąć, iż jej kwalifikacje są wystarczające do realizacji celów kształcenia w nauczaniu tego przedmiotu, to w dniu składania wniosku oraz w okresie trwania stażu, nauczała ww. przedmiot w wymiarze 7/18 obowiązkowego tygodniowego wymiaru zajęć, tj. poniżej 1/2 etatu.

Z uwagi na powyższe okoliczności w sprawie nie ma zastosowania § 28 ww. rozporządzenia z dnia 12 marca 2009 r., z którego wynika, że nauczyciele zatrudnieni w dniu wejścia w życie rozporządzenia, którym na podstawie dotychczasowych przepisów uznano ukończony kierunek (specjalność) studiów za zbliżony do nauczanego przedmiotu lub rodzaju prowadzonych zajęć, zachowują nabyte kwalifikacje do zajmowania stanowiska nauczyciela w danym typie szkoły lub rodzaju placówki. Strona nie zachowała nabytych kwalifikacje do zajmowania stanowiska nauczyciela w danym typie szkoły, gdyż takich kwalifikacji (do nauczania przedmiotu "Obiekty budowlane w środowisku") nie posiadała.

D. G. zaskarżyła opisaną decyzję organu odwoławczego do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku domagając się jej uchylenia, jak również uchylenia decyzji organu pierwszej instancji.

Zaskarżonej decyzji zarzuciła obrazę prawa procesowego i materialnego poprzez brak pełnego (prawidłowego) powołania podstawy prawnej; brak uzasadnienia faktycznego decyzji w części dotyczącej wskazania przyczyn, z powodu których innym dowodom odmówiono mocy dowodowej; brak uzasadnienia prawnego w części dotyczącej wyjaśnienia podstawy prawnej decyzji; błędne podjęcie rozstrzygnięcia; niezgodne z przepisami postępowania administracyjnego przeprowadzenie tego postępowania, w szczególności brak oceny "dowodu z książek" w aktach sprawy.

Uzasadniając zarzuty skarżąca wskazała, że organ odwoławczy nie odniósł się do kwestii podniesionych w odwołaniu, czym naruszyły art. 6, art. 10 § 1 oraz art. 81 k.p.a. Podkreśliła, że nie miała możliwości wypowiedzenia się w sprawie przeprowadzonego "dowodu z książek", bo nie było żadnej adnotacji, protokołu czy też analizy tej czynności w aktach sprawy. Tymczasem organ pierwszej instancji użył tego dowodu na jej niekorzyść. Organ odwoławczy w tym zakresie – pomimo podniesienia tego dowodu w odwołaniu – nie odniósł się do niego.

Zdaniem skarżącej przedłożone przez nią dokumenty spełniają wymogi formalne, o których mowa w § 9 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 1 grudnia 2004 r. w sprawie uzyskiwania stopni awansu zawodowego przez nauczycieli. Zaświadczenie z dnia 21 czerwca 2012 r. oraz ocena dorobku zawodowego z dnia 20 czerwca 2012 r., wydane przez Dyrektora Powiatowego Zespołu Szkół Nr [...] w K. potwierdzają, że odbyła staż, a także uczyła przedmiotów: "Podstawy przedsiębiorczości", "Obiekty budowlane w środowisku" oraz "Prawne aspekty ochrony środowiska". Do nauczania tych przedmiotów została dopuszczona przez Dyrektora Szkoły. To Dyrektor Szkoły posiadał do dnia 1 września 2009 r. - na podstawie przepisów rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 10 września 2002 r. w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli oraz określenia szkół i wypadków, w których można zatrudnić nauczycieli niemających wyższego wykształcenia lub ukończonego zakładu kształcenia nauczycieli - kompetencje do uznania ukończonego kierunku (specjalności) studiów za zbliżony do nauczanego przedmiotu lub rodzaju prowadzonych zajęć. Uznanie to zostało dokonane w dniu 14 lipca 2008 r.

Ponadto organizację roku szkolnego oraz wykaz kadry do roku szkolnego 2007/2008 zatwierdzał Starosta oraz Kuratorium Oświaty. W wykazie kadry jest adnotacja, jakie studia i na jakim kierunku ukończył dany nauczyciel, a zatem organy, nie podważały wcześniej jej kwalifikacji. Zawsze była umieszczana na wykazach, jako ucząca przedmiotów: "Podstawy przedsiębiorczości", "Prawne aspekty ochrony środowiska" a od 2008/2009 także "Obiekty budowlane w środowisku". Nikt tego nie kwestionował, co przy bezczynności organu sprawującego nadzór pedagogiczny również wskazuje na posiadanie przeze nią kwalifikacji do nauczania wskazanych przedmiotów.

Jej zdaniem organ wydający odmowę nadania stopnia awansu zawodowego nie jest uprawniony do badania spornych okoliczności, gdyż zbadał je wcześniej uprawniony do tego organ - Dyrektor Szkoły. Zgodność zatrudnienia nauczycieli z wymogami kwalifikacyjnymi podlega co najwyżej nadzorowi ze strony organu sprawującego nadzór pedagogiczny (tj. kuratora oświaty lub Ministra Edukacji Narodowej) – zgodnie z art. 33 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty. Powyższe znajduje potwierdzenie m.in. w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 6 grudnia 2006 r. (II SA/Wa 1725/06) i piśmiennictwie. Z tego powodu przyjąć należy, że Starosta bezprawnie wkroczył w kompetencje Kuratora Oświaty w zakresie oceny wymaganych kwalifikacji, co powinno skutkować uchyleniem tej decyzji przez organ odwoławczy. W konsekwencji [...] Kurator Oświaty także bezprawnie podjął próbę oceny jej kwalifikacji zawodowych, zamiast ewentualnie w odrębnym postępowaniu – w przypadku stwierdzenia nieprawidłowości – wydać Dyrektorowi Szkoły wiążące zalecenia (a nie Staroście).

Skarżąca stwierdziła, że organy winny zastosować § 28 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 12 marca 2009 r. w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli oraz określenia szkół i wypadków, w których można zatrudnić nauczycieli niemających wyższego wykształcenia lub ukończonego zakładu kształcenia nauczycieli, gdyż posiada kwalifikacje do nauczania wszystkich przedmiotów, których uczyła. Dodała, że w zaskarżonej decyzji organ sam wyraził pogląd, że posiada kwalifikacje do nauczania przedmiotu "Prawne aspekty ochrony środowiska".

Ponadto skarżąca zakwestionowała stanowisko wyrażone przez organ odwoławczy, że posiadane kwalifikacje do nauczania przedmiotu "Prawne aspekty ochrony środowiska" nie są wystarczające do ubiegania się o kolejny stopień awansu zawodowego, gdyż skarżąca realizowała ten przedmiot w wymiarze poniżej ½ etatu. Skarżąca podnosi, że przepisy Karty Nauczyciela nie określają minimalnego wymiaru zajęć koniecznego do zrealizowania w czasie stażu zgodnie z kwalifikacjami. Za wystarczające należy uznać, aby nauczyciel nauczał zgodnie z kwalifikacjami nawet przez mniejszą liczbę godzin niż połowa wymiaru zajęć.

W tej sytuacji skarżąca wskazała, że przyjmując nawet (z czym się nie zgadza), że nie posiada kwalifikacji do nauczania przedmiotu "Obiekty budowlane w środowisku", to jednak posiada kwalifikacje do nauczania przedmiotów: "Podstawy przedsiębiorczości" (nie było to kwestionowane) i "Prawne aspekty ochrony środowiska" (kwalifikacje te zostały potwierdzone przez organ odwoławczy). Przedmiotów tych skarżąca nauczała prze cały czas stażu w wymiarze 14/18 (2009/2010); 15/18 (2010/2011) oraz 7/18 (2011/2012).

Przepisy Karty Nauczyciela nie zabraniają awansu zawodowego nauczycielowi, który w okresie odbywania stażu uczył przedmiotów, do których posiadał kwalifikacje zawodowe oraz częściowo przedmiotów, co do nauczania których nie posiadał kwalifikacji zawodowych. Skarżąca wyjaśnia, że skoro Karta Nauczyciela nie mówi o wymiarze czasu pracy nauczania przedmiotów, do których posiada kwalifikacje oraz do nauczaniu przedmiotów, do których nauczania posiadała kwalifikacje i co do których (rzekomo) nie posiada kwalifikacji, to przyjąć należy, że warunek posiadania kwalifikacji został przez nią spełniony.

W odpowiedzi na skargę [...] Kurator Oświaty wniósł o jej oddalenie podtrzymując swoje dotychczasowe stanowisko.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku zważył, co następuje:

W myśl art. 1 § 1 i 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. o ustroju sądów administracyjnych (t.j.: Dz. U. Nr 153, poz. 1269 ze zm.) sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej. Oznacza to, iż sądy administracyjne legalność zaskarżonego aktu administracyjnego, czyli prawidłowość zastosowania przepisów prawa do zaistniałego stanu faktycznego, trafność ich wykładni oraz prawidłowość zastosowanej procedury. Sąd, rozpatrując sprawę nie podejmuje zatem merytorycznego rozstrzygnięcia w zakresie praw i obowiązków wynikających z przepisów prawa, lecz ogranicza się do stwierdzenia, czy w świetle ustalonego stanu faktycznego oraz obowiązującego stanu prawnego dopuszczalne było wydanie decyzji podlegającej ocenie.

Zgodnie z art. 134 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j.: Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.), zwana dalej jako "p.p.s.a.", sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

W tak określonym zakresie kognicji Sąd uznał, że wniesiona skarga zasługuje na uwzględnienie.

Przedmiotem rozpoznawanej sprawy było nadanie nauczycielowi kolejnego stopnia awansu zawodowego, a ściśle mówiąc nadanie nauczycielowi kontraktowemu stopnia nauczyciela mianowanego.

Materialnoprawną podstawę wydanych przez organy decyzji stanowiły przepisy ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela (t.j.: Dz.U. z 2006 r., nr 97, poz. 674 ze zm.) - zwanej dalej "Kartą Nauczyciela", oraz wydanych na jej podstawie aktów wykonawczych.

Zgodnie z art. 9b ust. 1 Karty Nauczyciela uzyskanie przez nauczyciela kolejnego stopnia awansu zawodowego jest uzależnione od spełnienia przez niego trzech warunków: 1/ posiadania wymagań kwalifikacyjnych; 2/ odbycia stażu zakończonego pozytywną oceną dorobku zawodowego; 3/ uzyskania pozytywnego wyniku w postępowaniu przed komisją kwalifikacyjną lub egzaminacyjną.

Podstawowym warunkiem nadania kolejnego stopnia awansu zawodowego jest posiadanie przez nauczyciela wymaganych kwalifikacji określonych w art. 9 ust. 1 pkt 1 oraz ust. 2 i 3 Karty Nauczyciela. Zgodnie z treścią przepisu art. 9 ust. 1 pkt 1 Karty Nauczyciela stanowisko nauczyciela może zajmować osoba, która posiada wyższe wykształcenie z odpowiednim przygotowaniem pedagogicznym lub ukończyła zakład kształcenia nauczycieli i podejmuje pracę na stanowisku, do którego są to wystarczające kwalifikacje.

Drugim warunkiem nadania stopnia awansu zawodowego jest odbycie stażu zakończonego pozytywną oceną dorobku zawodowego. Pod pojęciem stażu, zgodnie z art. 3 pkt 3 Karty Nauczyciela, należy rozumieć okres zatrudnienia nauczyciela w przedszkolach, szkołach i placówkach oraz innych jednostkach organizacyjnych, o których mowa w art. 1 ust. 1 oraz ust. 2 pkt 2, w wymiarze co najmniej 1/2 obowiązkowego wymiaru zajęć, rozpoczętego i realizowanego w trybie i na zasadach określonych w przepisach rozdziału 3a, z tym że w przypadku nauczycieli, o których mowa w art. 9e ust. 1-3, równoważny z odbywaniem stażu jest odpowiednio okres zatrudnienia na tych stanowiskach lub czas urlopowania lub zwolnienia z obowiązku świadczenia pracy;

Trzeci warunek, od którego spełnienia zależy nadanie stopnia awansu zawodowego, to uzyskanie pozytywnego wyniku w postępowaniu przed komisją kwalifikacyjną lub egzaminacyjną.

Istotą sporu w niniejszej sprawie jest rozstrzygnięcie, czy skarżąca spełnia wymagania kwalifikacyjne do nadania jej stopnia nauczyciela mianowanego, w sytuacji gdy legitymując się dyplomem ukończenia studiów wyższych na kierunku: "Administracja" w zakresie administracji oraz świadectwem ukończenia studiów podyplomowych w zakresie: "Pedagogicznych Studiów Kwalifikacyjnych", w dniu złożenia wniosku o wszczęcie postępowania egzaminacyjnego na nauczyciela mianowanego nauczała przedmiotów: "Obiekty budowlane w środowisku" oraz "Prawne aspekty ochrony środowiska".

Do określenia szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli do nauczania w poszczególnych typach szkół (w szczególności co do poziomu ich wykształcenia i jego zakresu) upoważniony został na mocy art. 9 ust. 2 Karty Nauczyciela organ wykonawczy - Minister właściwy do spraw oświaty i wychowania, a w stosunku do nauczycieli szkół artystycznych - minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego, w porozumieniu z zainteresowanymi ministrami.

W dniu wydania zaskarżonej decyzji obowiązywało rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 12 marca 2009 r. w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli oraz określenia szkół i wypadków, w których można zatrudnić nauczycieli niemających wyższego wykształcenia lub ukończonego zakładu kształcenia nauczycieli (Dz. U. Nr 50, poz. 4000 ze zm.). W § 2 i § 3 tegoż rozporządzenia wskazano, że kwalifikacje do zajmowania stanowiska nauczyciela m.in. w technikach i zasadniczych szkołach zawodowych posiada osoba, która ukończyła:

1/ studia magisterskie na kierunku (specjalności) zgodnym z nauczanym przedmiotem lub prowadzonymi zajęciami oraz posiada przygotowanie pedagogiczne lub

2/ studia magisterskie na kierunku, którego zakres określony w standardzie kształcenia dla tego kierunku studiów w grupie treści podstawowych i kierunkowych obejmuje treści nauczanego przedmiotu lub prowadzonych zajęć, oraz posiada przygotowanie pedagogiczne, lub

3/ studia magisterskie na kierunku (specjalności) innym niż wymieniony w pkt 1 i 2 i studia podyplomowe w zakresie nauczanego przedmiotu lub prowadzonych zajęć oraz posiada przygotowanie pedagogiczne.

W § 28 tegoż rozporządzenia wskazano, że nauczyciele zatrudnieni w dniu wejścia w życie rozporządzenia (tj. w dniu 1 września 2009 r.), którym na podstawie dotychczasowych przepisów uznano ukończony kierunek (specjalność) studiów za zbliżony do nauczanego przedmiotu lub rodzaju prowadzonych zajęć, zachowują nabyte kwalifikacje do zajmowania stanowiska nauczyciela w danym typie szkoły lub rodzaju placówki.

Należy wyjaśnić, że na gruncie uprzednio obowiązującego w tej materii rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 10 września 2002 r. w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli oraz określenia szkół i wypadków, w których można zatrudnić nauczycieli niemających wyższego wykształcenia lub ukończonego zakładu kształcenia nauczycieli (Dz. U. Nr 155, poz. 1288 ze zm.) – na skutek wydania przez Trybunał Konstytucyjny wyroku z dnia 12 maja 2004 r. (sygn. akt U 1/04, OTK-A 2004/5/43), który zakwestionował kompetencję kuratora oświaty do stwierdzania, czy dany kierunek studiów (specjalność) jest zbliżony z nauczanym przedmiotem – począwszy od 31 maja 2004 r. wytworzyła się praktyka, że oceny w tym zakresie dokonuje każdorazowo dyrektor szkoły nawiązując z danym nauczycielem stosunek pracy (zob. A. Barański, Komentarz do art. 9 ustawy – Karta Nauczyciela, LEX 2012). Stanowisko takie znalazło potwierdzenie w orzeczeniach sądów administracyjnych, w których Sądy przyjęły, że dokonywanie pod rządami ww. rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 10 września 2002 r. oceny kwalifikacji nauczyciela (czyli zbieżności jego wykształcenia z nauczanym przedmiotem) należy do dyrektora szkoły, który będąc pracodawcą dokonuje indywidualnej oceny kwalifikacji osoby ubiegającej się o pracę. Stanowisko dyrektora w tym zakresie jest wiążące, co nie oznacza jednak, że stanowisko to jest ostateczne i niepodważalne. Zwrócono bowiem uwagę, że na podstawie art. 33 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (t.j.: Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 ze zm.) kurator oświaty, jak i Minister Edukacji Narodowej sprawują nadzór pedagogiczny i mogą wydawać zalecenia wiążące w zakresie sprawowanego nadzoru, jednakże powinni to robić w oddzielnym postępowaniu w ramach sprawowanego nadzoru nad szkołami, a nie w postępowaniu w sprawie nadania stopnia awansu zawodowego nauczyciela (zob. wyrok WSA w Warszawie z dnia 6 grudnia 2006 r., sygn. akt II SA/Wa 1725/06, LEX nr 299565; wyrok NSA w Warszawie z dnia 27 lutego 2008 r., sygn. akt I OSK 381/07, LEX nr 494832; wyrok WSA w Gdańsku z dnia 8 maja 2008 r., sygn. akt III SA/Gd 86/08, LEX nr 566691).

Sąd w składzie orzekającym podziela stanowisko zaprezentowane w przywołanych wyrokach, natomiast uznaje za niesłuszny pogląd zaprezentowany w powołanym przez organ odwoławczy wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 27 września 2007 r. (sygn. akt II SA/Wa 1002/07, LEX nr 469842), w którym uznano kompetencję kuratora oświaty do samodzielnej oceny spełnienia przez nauczyciela wymogów kwalifikacyjnych w postępowaniu o nadanie mu stopnia awansu zawodowego. Sąd pragnie zauważyć jednak, że wyrok ten zapadł na tle innego stanu faktycznego, gdyż dotyczył postępowania o nadanie stopnia nauczyciela dyplomowanego, gdzie uprawnionym do nadania stopnia awansu zawodowego jest na mocy art. 9b ust. 4 pkt 3 Karty Nauczyciela organ sprawujący nadzór pedagogiczny (czyli właśnie kurator oświaty), a nie tak jak w niniejszej sprawie dotyczącej postępowania w sprawie nadania stopnia nauczyciela mianowanego – organ prowadzący szkołę (czyli starosta) – art. 9b ust. 4 pkt 2 Karty Nauczyciela.

Z akt sprawy wynika, że Dyrektor Powiatowego Zespołu Szkół Nr [...] w K. stwierdził w dniu 14 lipca 2008 r. zgodność nauczanych przez skarżącą w technikum, liceum profilowanym oraz zasadniczej szkole zawodowej przedmiotów: "Obiekty budowlane w środowisku", "Prawne aspekty ochrony środowiska", a także "Podstawy przedsiębiorczości". W tej sytuacji, mając na uwadze dotychczasowe rozważania należy stwierdzić, że [...] Kurator Oświaty wydający w sprawie decyzję, nie miał prawa negować zgodności ("zbliżoności") kierunku studiów skarżącej z nauczanymi przez nią przedmiotami. Podobnie należy ocenić działanie organu pierwszej instancji. Tą kwestię przesądził bowiem Dyrektor Szkoły zatrudniając skarżącą. Istotny jest również fakt, że skarżącej nadano w dniu 20 lipca 2007 r. stopień awansu zawodowego nauczyciela kontraktowego. Decyzja ta jest ostateczna i nadal obowiązuje.

Należy zatem przyjąć, że w świetle ustalonego w sprawie stanu faktycznego organy dokonały błędnej wykładni art. 9b ust. 1 pkt 2 Karty Nauczyciela w zw. z § 28 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 12 marca 2009 r. w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli oraz określenia szkół i wypadków, w których można zatrudnić nauczycieli niemających wyższego wykształcenia lub ukończonego zakładu kształcenia nauczycieli.

W ocenie Sądu zakwestionowanie przez organy w niniejszym postępowaniu wymagań kwalifikacyjnych skarżącej prowadzi również do naruszenia zasady zaufania obywatela do organów państwa (art. 8 k.p.a.). Konsekwencje jakie mogłyby wynikać z generalnej akceptacji postępowania organów, prowadziłyby bowiem do permanentnej niepewności, co do możliwości awansu. Nauczyciel starając się o awans, odbywający staż pozostawałby w niepewności, że jego starania zakończone pozytywną oceną stażu nie przyniosą pożądanego skutku. Nawet po kilkunastu latach pracy jako nauczyciel kontraktowy mogłoby się okazać, że przy spełnieniu wszystkich innych przesłanek określonych przepisami, kurator mógłby kwestionować możliwość awansu z uwagi na nie podzielenie stanowiska, co do jego kwalifikacji. Trudno zgodzić się zatem z takim stanowiskiem, że w sytuacji, gdy skarżąca wykonywała zawód nauczyciela kilka lat i zbliżoność jej wykształcenia została potwierdzona przez Dyrektora Szkoły, to nie posiada kwalifikacji do wykonywania tego zawodu.

Sąd nie popiera także stanowiska organu odwoławczego wyrażonego w uzasadnieniu, jakoby uzyskanie kolejnego stopnia awansu zawodowego przez nauczyciela było uzależnione od prowadzenia w czasie stażu nauczania przedmiotów zgodnie z kwalifikacjami w wymiarze co najmniej ½ pełnego wymiaru zajęć. Taka konstatacja nie znajduje bowiem uzasadnienia w przepisach prawa. Karta Nauczyciela nie określa bowiem minimalnego wymiaru zajęć koniecznego do zrealizowania w czasie stażu zgodnie z posiadanymi kwalifikacjami. W art. 3 pkt 3 Karty Nauczyciela - przepisie definiującym pojęcie "stażu" - mówi się o co najmniej ½ obowiązkowego wymiaru zajęć w kontekście wymiaru zatrudnieniu nauczyciela a nie wymiaru nauczania przedmiotu, do którego nauczyciel posiada kwalifikacje. Zdarza się bowiem, że nauczyciel zatrudniony w pełnym wymiarze zajęć naucza w jego ramach różnych przedmiotów, również tych, do których nauczania nie posiada kwalifikacji. Jednak skoro Karta Nauczyciela nie określa minimalnego wymiaru zajęć koniecznego do zrealizowania zgodnie z posiadanymi kwalifikacjami, to dla uzyskania stopnia awansu zawodowego wystarczające jest to, aby nauczyciel nauczał przedmioty zgodnie z kwalifikacjami nawet przez mniejszą liczbę godzin niż połowa wymiaru zajęć (zob. A. Barański, Komentarz do art. 9b ustawy – Karta Nauczyciela, LEX 2012; wyrok WSA w Olsztynie z dnia 23 kwietnia 2007 r., sygn. akt II SA/Ol 378/07, LEX nr 958662).

Skoro zatem wymiar zatrudnienia skarżącej w czasie odbywania stażu przewyższał ½ obowiązkowego wymiaru zajęć nauczyciela (w roku 2009/2010 – 18/18; 2010/2011 – 24/18; 2011/2012 – 18/18), to dla uznania odbycia stażu wystarczające jest, by w tym okresie skarżąca prowadziła nauczanie przedmiotu, co do którego posiada kwalifikacje, bez względu na wymiar godzin nauczania tego przedmiotu.

Organ ponownie rozpatrujący sprawę winien uwzględnić powyższe rozważania i przeprowadzić postępowanie z uwzględnieniem faktu, że o "zbliżoności" studiów z przedmiotami nauczania przesądził już Dyrektor Szkoły, w której uczyła skarżąca.

Mając na względzie powyższe okoliczności Sąd, na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. a/ i c/ w związku z art. 135 p.p.s.a., orzekł jak w sentencji.

O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 200 oraz art. 205 § 2 p.p.s.a. w związku z § 14 ust. 2 pkt 1 lit. c/ rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu (t.j.: Dz. U. z 2013 r., poz. 490).