drukuj    zapisz    Powrót do listy

6116 Podatek od czynności cywilnoprawnych, opłata skarbowa oraz inne podatki i opłaty, Podatki inne, Samorządowe Kolegium Odwoławcze, Uchylono zaskarżony wyrok i przekazano sprawę do ponownego rozpoznania przez Wojewódzki Sąd Administracyjny, II FSK 30/09 - Wyrok NSA z 2010-05-20, Centralna Baza Orzeczeń Naczelnego (NSA) i Wojewódzkich (WSA) Sądów Administracyjnych, Orzecznictwo NSA i WSA

II FSK 30/09 - Wyrok NSA

Data orzeczenia
2010-05-20 orzeczenie prawomocne
Data wpływu
2009-01-12
Sąd
Naczelny Sąd Administracyjny
Sędziowie
Aleksandra Wrzesińska- Nowacka /przewodniczący sprawozdawca/
Jacek Brolik
Krystyna Nowak
Symbol z opisem
6116 Podatek od czynności cywilnoprawnych, opłata skarbowa oraz inne podatki i opłaty
Hasła tematyczne
Podatki inne
Sygn. powiązane
I SA/Gl 143/08 - Wyrok WSA w Gliwicach z 2008-07-21
Skarżony organ
Samorządowe Kolegium Odwoławcze
Treść wyniku
Uchylono zaskarżony wyrok i przekazano sprawę do ponownego rozpoznania przez Wojewódzki Sąd Administracyjny
Powołane przepisy
Dz.U. 2002 nr 153 poz 1270 art. 183 par. 1 i par. 2 pkt 4, art. 18 par. 1 pkt 6,
Ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi.
Dz.U. 1997 nr 78 poz 483 art. 45 ust. 1, art. 190 ust. 1,
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. uchwalona przez Zgromadzenie Narodowe w dniu 2 kwietnia 1997 r., przyjęta przez Naród w referendum konstytucyjnym w dniu 25 maja 1997 r., podpisana przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej w dniu 16 lipca 1997 r.
Sentencja

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Aleksandra Wrzesińska-Nowacka (sprawozdawca), Sędziowie NSA: Jacek Brolik, Krystyna Nowak, Protokolant: Justyna Nawrocka, po rozpoznaniu w dniu 20 maja 2010 r. na rozprawie w Izbie Finansowej skargi kasacyjnej M. F. i M. F. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z dnia 21 lipca 2008 r. sygn. akt I SA/Gl 143/08 w sprawie ze skargi M. F. i M. F. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w K. z dnia 19 grudnia 2007 r. nr [...] w przedmiocie podatku od nieruchomości za 2000 r. 1) uchyla zaskarżony wyrok w całości i przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Gliwicach, 2) zasądza od Samorządowego Kolegium Odwoławczego w K. na rzecz M. F. i M. F. kwotę 297 (dwieście dziewięćdziesiąt siedem) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.

Uzasadnienie

Wyrokiem z dnia 21 lipca 2008 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w sprawie o sygn. akt I SA/Gl 143/08 ze skargi M. i M. F. (dalej: skarżący) oddalił skargę na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w K. z dnia 19 grudnia 2007 r. nr [...] w przedmiocie łącznych zobowiązań pieniężnych. Jako podstawę prawną rozstrzygnięcia podano art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.; powoływanej dalej jako: p.p.s.a.). Z przedstawionego w wyroku stanu sprawy wynika, że decyzją z dnia 19 grudnia 2007 r. Samorządowe Kolegium Odwoławcze w K. utrzymało w mocy zaskarżoną odwołaniem skarżących decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w K. z dnia 26 lipca 2007 r. nr [...]. Uzasadniając rozstrzygnięcie organ odwoławczy stwierdził, że decyzja SKO z dnia 26 lipca 2007 r. uchylała jego wcześniejszą decyzję nr [...] z dnia 6 lutego 2006 r. oraz poprzedzającą ją decyzję nr [...] z dnia 15 marca 2004 r. odmawiającą wszczęcia postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji Wójta Gminy P. nr [...] z 24 stycznia 2000 r. oraz odmawiała stwierdzenia nieważności powołanej decyzji Wójta Gminy P. W odwołaniu od tej decyzji odwołujący podnieśli, że SKO należycie stosując prawo winno respektować elementarne standardy praworządności o czym stanowi art. 2 Konstytucji RP, zaś zgodnie z art. 120 i art. 121 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm., dalej jako: O.p.) w związku z art. 7 Konstytucji RP, organ obowiązany jest działać na podstawie i w granicach prawa, a także w sposób budzący zaufanie do organów podatkowych. Skarżący powołali wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 18 maja 2001 r. sygn. akt I SA/Kr 1487/2000.

Organ odwoławczy stwierdził, iż w jego ocenie okoliczność wskazania częściowo błędnej podstawy prawnej decyzji (rozporządzenia w sprawie łącznego zobowiązania podatkowego, które w tej sprawie nie miało zastosowania) nie ma charakteru rażącego naruszenia prawa. W decyzji wskazano także przepisy regulujące podatek od nieruchomości i tylko ten podatek został ustalony. Również doręczenie decyzji wyłącznie jednemu ze współwłaścicieli (M. F.) nie jest wystarczająca do stwierdzenia, że decyzja ta nie ma przymiotu decyzji ostatecznej. Ponadto organ podkreślił, iż obowiązek przestrzegania przepisów dotyczy również podatników, którzy w tej sprawie także nie dopełnili ciążących na nich obowiązków składania wykazu nieruchomości.

W skardze na powyższą decyzję skierowanej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach skarżący wnieśli o uchylenie w całości decyzji Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia 19 grudnia 2007 r. oraz poprzedzającej jej decyzji z dnia 26 lipca 2007 r., stwierdzenie nieważności lub alternatywnie uchylenie decyzji wymiarowej Wójta Gminy P. w formie nakazu płatniczego łącznego zobowiązania pieniężnego z 24 stycznia 2000 r. ustalającej podatek od nieruchomości za 2000 r. z powodu wydania jej z rażącym naruszeniem prawa:

- przepisów rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 21 grudnia 1999 r. w sprawie łącznego zobowiązania pieniężnego (Dz.U. Nr 105, poz. 1200 ze zm, dalej jako rozporządzenie),

- art. 210 § 1 pkt 3, pkt 4 i pkt 6 O. p. w związku z art. 2 ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz.U. Nr 9, poz. 31 ze zm., dalej jako: u.p.i o.l.) .

W uzasadnieniu skargi skarżący podnieśli, iż od czasu wniesienia przez skarżącego (ponad 4 lata temu) wniosku z 20 maja 2003 r. o stwierdzenie nieważności ewidentnie nielegalnej w świetle prawa decyzji Wójta Gminy P. z dnia 24 stycznia 2000 r. SKO pod rozmaitymi pretekstami uporczywie odmawiało wyeliminowania cytowanego nakazu płatniczego z obiegu prawnego. Skarżący zauważyli, że Samorządowe Kolegium Odwoławcze ignorowało oczywiste fakty i podnoszone przez nich zarzuty, dotyczące wydanego nakazu płatniczego z 24 stycznia 2000 r., w którym naruszono przepisy rozporządzenia, nie został skierowany do obojga podatników i do dnia dzisiejszego nie został doręczony drugiemu skarżącemu. Zdaniem skarżących błędne jest również stanowisko SKO przejawiające się w przyjęciu, iż przedmiotowy nakaz płatniczy stał się ostateczny w rozumieniu art. 128 O. p. Strona skarżąca wskazała, iż za oczywistą insynuację należy uznać twierdzenie organu, jakoby skarżący chcieli się uchylić od ciążącego na nich obowiązku podatkowego. Wbrew tym twierdzeniom ponoszą ciążące na nich daniny publiczne, jednakże w tym przypadku warunek płatności ustawodawca uzależnił od uprzedniego ustalenia należnego podatku przez organ podatkowy stosowną decyzją. Skoro organy obu instancji okazały się niekompetentne, ponieważ skutkiem było wydanie wadliwych decyzji, to podnoszenie przeciwko skarżącym zarzutu próby uwolnienia się od ciążącego na nich obowiązku podatkowego było nadużyciem. W ocenie skarżących, skarga również była następstwem nienależytego wykonania przez SKO zadań ustawowych określonych w art. 1 ust. 1 ustawy o samorządowych kolegiach odwoławczych oraz art. 120, art. 121 i art. 122 w związku z art. 233 § 1 pkt 2a O. p., jak również art. 2 i art. 7 Konstytucji RP. Skarżący podnieśli, że rozstrzygnięcia przez Sąd wymagała kwestia: czy przedmiotowy nakaz płatniczy doręczony jedynie skarżącemu, z pominięciem skarżącej, został rzeczywiście skutecznie doręczony podatnikom w rozumieniu art. 148 § 1 O. p. i czy mógł stać się ostateczny. W odpowiedzi na skargę Samorządowe Kolegium Odwoławcze w K. wniosło o jej oddalenie. Odnosząc się do zarzutów skargi SKO wskazało, iż twierdzenie o braku uzyskania przez przedmiotowy nakaz płatniczy przymiotu ostateczności jest nieuzasadnione. Wojewódzki Sąd Administracyjny uznał, że skarga okazała się bezzasadna. Oceniając legalność poddanego kontroli Sądu rozstrzygnięcia stwierdzono, że zaskarżona decyzja z dnia 19 grudnia 2007 r. utrzymała w mocy własną decyzję wydaną w postępowaniu pierwszoinstancyjnym z dnia 26 lipca 2007 r., która uchyliła w całości swoją wcześniejszą decyzję z dnia 6 lutego 2006 r. oraz poprzedzającą decyzję z dnia 15 marca 2004 r. odmawiającą wszczęcia postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji Wójta Gminy P. z 24 stycznia 2000 r. oraz odmówiała stwierdzenia nieważności powołanej decyzji Wójta Gminy P.

Badana decyzja zapadła w związku z wnioskiem skarżącej z dnia 5 lutego 2007 r., w którym zwróciła się o wznowienie postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności wymienionej wyżej decyzji wymiarowej Wójta Gminy P. ustalającej podatek od nieruchomości za rok 2000 w formie nakazu płatniczego łącznego zobowiązania płatniczego, wskazując, iż nie brała udziału w postępowaniu przed Samorządowym Kolegium Odwoławczym w K., które najpierw decyzją z dnia 30 czerwca 2004 r., a po jej uchyleniu przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach wyrokiem z dnia 22 sierpnia 2005 r., sygn. SA/Gl 1144/04, ponownie decyzją z dnia 6 lutego 2006 r. utrzymało w mocy decyzję Kolegium z dnia 15 marca 2004 r. w sprawie odmowy wszczęcia postępowania w przedmiocie stwierdzenia nieważności powołanego wyżej nakazu płatniczego.

Nadto skarżąca we wniosku podniosła, iż przedmiotowa decyzja wymiarowa jest wadliwa, bowiem wydana została z rażącym naruszeniem przepisów rozporządzenia. W dalszej części wniosku wskazała, iż decyzja wymiarowa wskutek niedoręczenia jej wszystkim osobom zobowiązanym podatkiem nadal nie stała się ostateczna.

Samorządowe Kolegium Odwoławcze postanowieniem z dnia 31 maja 2007 r. wznowiło postępowanie zgodnie z wnioskiem i w oznaczonym zakresie.

Poza sporem było, że przedmiotowym nakazem płatniczym Wójt Gminy P. ustalił łączne zobowiązanie pieniężne na rok 2000 wymieniając poszczególne przedmioty opodatkowania ich wielkość lub wartość, wśród których nie znalazły się grunty podlegające podatkowi rolnemu.

W 2000 r. wieczystymi użytkownikami przedmiotowych gruntów i współwłaścicielami budynków i budowli na nich położonych byli skarżący, zaś ich posiadaczem pan M. P. właściciel Zakładu Drzewnego "T. G.". Przedmiotowa decyzja nie została doręczona skarżącej. Poza sporem było również, że prawomocnym wyrokiem Sądu z dnia 22 sierpnia 2005 r. sygn. akt I SA/Gl 1144/04 uchylono decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w K. z dnia 30 czerwca 2004 r. utrzymującą w mocy decyzję tego organu z dnia 15 marca 2004 r. odmawiającą wszczęcia na wniosek skarżącego postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności ostatecznej decyzji Wójta Gminy P. z dnia 24 stycznia 2000 r. w sprawie wymiaru łącznego zobowiązania pieniężnego za 2000 r. W wyroku tym Sąd stwierdził, że organ odwoławczy nie ustalił w sposób nie budzący wątpliwości czy decyzja organu podatkowego, doręczona podatnikowi w dniu 26 lutego 2000 r., wobec treści pisma podatnika złożonego w dniu 10 marca 2000 r., była ostateczna czy też nie miała i nie ma takiego przymiotu. W trakcie toczącego się postępowania sądowoadministracyjnego (sygn. akt I SA/Gl 1144/04) pismem z dnia 12 lipca 2005 r. skarżąca zgłosiła swój udział w sprawie wskazując, że wynik postępowania dotyczy także jej interesu prawnego, podnosząc zarzut bezzasadnego pominięcia jej w decyzji wymiarowej i bezprawne pozbawienie przez organ podatkowy uczestnictwa w każdym stadium postępowania podatkowego. Decyzją z dnia 6 lutego 2006 r. wydaną na skutek uchylenia przez Sąd decyzji z dnia 30 czerwca 2004 r. Samorządowe Kolegium Odwoławcze w K. ponownie utrzymało w mocy decyzję z dnia 15 marca 2004 r. odmawiającą wszczęcia postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności przedmiotowej decyzji Wójta Gminy P. ustalając jednocześnie, zgodnie ze wskazaniem Sądu, że skarżący w piśmie z dnia 10 czerwca 2000 r. wyjaśnił, że swoim pismem z dnia 10 marca 2000 r. nie wnosił o przeniesienie na aktualnego użytkownika obowiązku podatkowego dotyczącego podatku od nieruchomości, lecz informował jedynie, iż płatnikiem tego podatku pozostaje pan M. P. jako właściciel Zakładu Drzewnego "T. G.". Dlatego też organ odwoławczy ustalił, że odwołanie od decyzji Wójta Gminy P. z dnia 24 stycznia 2000 r. nie zostało wniesione, a tym samym decyzja ta stała się ostateczna z dniem 12 marca 2000 r.

Skarga skarżącego na powyższą decyzję postanowieniem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z dnia 26 lutego 2007 r. została odrzucona.

Bezsporne było, że skarżąca nie brała udziału w postępowaniu zakończonym ostateczną decyzją wymiarową Wójta Gminy P., jak i w postępowaniu nadzwyczajnym - o stwierdzenie jej nieważności zakończonym ostatecznie decyzją Samorządowego Kolegium Odwoławczego w K. z dnia 6 lutego 2006 r.

Zgodnie z treścią art. 240 § 1 pkt 4 O. p. w sprawie zakończonej decyzją ostateczną wznawia się postępowanie, jeżeli strona nie z własnej winy nie brała udziału w postępowaniu. Wznowienie postępowania z przyczyny wymienionej w art. 240 § 1 pkt 4 O.p. następuje tylko na żądanie strony wniesione w terminie miesiąca od dnia powzięcia wiadomości o wydaniu decyzji (art. 241 § 2 pkt 1 O. p.). W myśl art. 243 § 1 O. p. w razie dopuszczalności wznowienia postępowania organ podatkowy wydaje postanowienie o wznowieniu postępowania. Postanowienie stanowi podstawę do przeprowadzenia przez właściwy organ postępowania co do przesłanek wznowienia oraz co do rozstrzygnięcia istoty sprawy (art. 243 § 2 O. p.).

Organ podatkowy po przeprowadzeniu postępowania określonego w art. 243 § 2 wydaje decyzję, w której uchyla w całości lub w części decyzję dotychczasową, jeżeli stwierdzi istnienie przesłanek określonych w art. 240 § 1 i w tym zakresie orzeka co do istoty sprawy lub umarza postępowanie w sprawie (art. 245 § 1 pkt 1 O. p.).

W niniejszej sprawie doszło do wznowienia postępowania zakończonego decyzją ostateczną odmawiającą wszczęcia postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji podatkowej organu pierwszej instancji, która stała się ostateczna, po 14 dniach od jej doręczenia, tj. w dniu 26 lutego 2000 roku, wobec stwierdzenia, że wniosek w tej sprawie - podatnika któremu doręczono tę decyzję, z dnia 20 października 2003 r. - został złożony po upływie roku od jej doręczenia (art. 249 § 1 O. p. w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 2002 r. w związku z art. 24 § 1 ustawy z dnia 12 września 2002 r. o zmianie ustawy - Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw - Dz.U. Nr 169, poz. 1387 ze zm.).

Z uwagi na to, że żądanie wznowienia postępowania jak i żądanie stwierdzenia nieważności decyzji może dotyczyć wyłącznie bądź postępowania zakończonego decyzją ostateczną bądź samej decyzji ostatecznej, a sporne między stronami było czy brak doręczenia decyzji wymiarowej, niezależnie od prawidłowości jej podstawy prawnej, jednemu z podatników, określonego w niej podatku, skutkowało jej ostatecznością należy rozpocząć od stwierdzenia, że o tym czy dana decyzja jest ostateczna stanowi treść art. 128 O. p.

Stosownie do treści art. 2 ust. 3 ustawy podatkowej (w brzmieniu z 2000 r.) jeżeli nieruchomość stanowi współwłasność małżonków lub odrębną własność każdego z nich, obowiązek podatkowy ciąży łącznie na dwojgu małżonków. zaś zgodnie z art. 2 ust. 4 tej ustawy, jeżeli nieruchomość stanowi współwłasność lub współposiadanie (...), innych osób niż małżonkowie, obowiązek podatkowy od tej nieruchomości ciąży solidarnie na wszystkich współwłaścicielach lub współposiadaczach. Porównując treść tych przepisów można stwierdzić, że ustawodawca nie traktował małżonków jak innych współwłaścicieli, stanowiąc o ich łącznym, a więc innym niż solidarny, obowiązku podatkowym.

W stanie prawnym obowiązującym w 2000 r. oznaczało to, że oboje małżonkowie wspólnie (razem) byli obowiązani do poniesienia przedmiotowego ciężaru podatkowego. Małżonkowie ponosili więc odpowiedzialność wspólną, a nie solidarną za przedmiotowe zobowiązanie podatkowe, a zobowiązanie to nie przybierało formy łącznego zobowiązania pieniężnego (art. 97 O. p.). Podatek od wymienionych w art. 2 ust. 3 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz.U. z 2006 r. Nr 121, poz. 844 ze zm., dalej jako: u.p.i o.l.) nieruchomości stanowiących współwłasność małżonków wymierzany powinien być w jednej decyzji podatkowej, w której - jako zobowiązany mógł być wskazany jeden z małżonków lub oboje małżonkowie. Decyzję doręcza się małżonkowi lub małżonkom na ich wspólny adres, a w przypadku oddzielnego zamieszkiwania na adres jednego z nich. Decyzja taka skutkowała wobec obu małżonków niezależnie od tego, który z nich faktycznie odebrał taką decyzję. Wynikało to wprost z przepisu ustanawiającego ich łączny, a nie solidarny obowiązek podatkowy. Zgodnie bowiem z art. 5 O.p. zobowiązaniem podatkowym jest wynikające z obowiązku podatkowego zobowiązanie podatnika do zapłacenia na rzecz (...) gminy, podatku w wysokości, w terminach oraz w miejscu określonym w przepisach prawa podatkowego. Podatnikiem, jako podmiotem przedmiotowego zobowiązania podatkowego (podatku), byli łącznie oboje małżonkowie i do nich jako małżonków bądź do jednego z nich powinna być adresowana przedmiotowa decyzja.

Należy zgodzić się z poglądem, że nie tytuł decyzji wymiarowej czy też jej sformułowanie powinny przesądzać o charakterze powstania zobowiązania podatkowego, lecz okoliczność, w jakich to zobowiązanie mogło powstać. W tym jednakże celu sięgnąć należy do przepisu ustawowego, bowiem obowiązek podatkowy określają ustawy (tak wyrok NSA z dnia 27 stycznia 2000 r. sygn. akt I SA/Gd 1494/97).

Wydana w 2000 r. decyzja podatkowa w stosunku do małżonków i w odniesieniu do stanowiących ich współwłasność nieruchomości mogła więc być doręczona jednemu z nich ze skutkiem dla drugiego. Nie oznaczało to jednak, że w toczącym się postępowaniu w sprawie tego podatku nie powinni uczestniczyć oboje małżonkowie jako strony tego postępowania ani nie zwalniało organu podatkowego z obowiązku wskazania w decyzji jednego lub obu małżonków jako zobowiązanych do uiszczenia wymierzonego nią podatku. Przedmiotowa decyzja podatkowa mogła więc być doręczona tylko jednemu ze współmałżonków i winna być skierowana, wydana na imiona i nazwisko jednego lub obu małżonków. Brak oznaczenia obu małżonków w decyzji dotyczącej ich łącznego obowiązku podatkowego w podatku od nieruchomości i doręczenie decyzji jednemu z nich (określonemu w decyzji) nie powodowało, że w stosunku do drugiego z małżonków decyzja taka nie ma waloru ostateczności, o ile spełnione zostały warunki z art. 128 zd. 1 O. p. W tym przypadku małżonkowi, który nie z własnej winy nie brał udziału w postępowaniu i na imię którego nie została wydana decyzja tworząca zobowiązanie podatkowe, przysługiwało uprawnienie z art. 241 § 2 pkt 1 O. p. Jak wynika z akt sprawy w stosunku do decyzji podatkowej za 2000 r. skarżąca z tego prawa nie skorzystała, a określony w cytowanym wyżej przepisie termin upłynął. Skuteczne doręczenie decyzji przynajmniej jednej ze stron postępowania, nawet w sytuacji, gdy z przyczyn od niej niezależnych, inna strona nie brała w nim udziału już powoduje, że decyzja ta wywołuje skutki prawne wobec jej wejścia do obrotu prawnego (art. 212 O. p.) i staje się ostateczną, jeżeli nie służy od niej odwołanie (art. 128 O. p.).

Reasumując, można stwierdzić, że wniosek strony skarżącej o wznowienie postępowania oraz stwierdzenie nieważności dotyczył decyzji ostatecznych w pierwszym przypadku organu odwoławczego, a w drugim organu podatkowego pierwszej instancji. Stroną tych postępowań w rozumieniu przepisu art. 133 O. p. powinna być skarżąca, a brak jej udziału w wymienionych postępowaniach skutkował w stosunku do postępowania przed organem drugiej instancji wznowieniem, a w stosunku do decyzji pierwszoinstancyjnej wydanej przez Naczelnika Gminy P. możliwością żądania przez skarżącą stwierdzenia jej nieważności, bez względu na treść obowiązującego do końca 2002 r. przepisu art. 249 § 1 O. p. Decyzja ta nie była do niej kierowana, a przez to nie została jej doręczona.

Nawet gdyby przyjąć, że w stanie prawnym obowiązującym w 2000 r. wydanie decyzji podatkowej wyłącznie w stosunku do jednego ze współmałżonków w sytuacji, gdy nieruchomości będące przedmiotem opodatkowania stanowiły ich współwłasność, nie rodziło wspólnego zobowiązania podatkowego tych małżonków, lecz wyłącznie zobowiązania tego z nich, do którego została skierowana to i tak nie powodowałoby to nieważności takiej decyzji. Oznaczałoby to tylko tyle, że w stosunku do skarżącej, ciążący na małżonkach łączny obowiązek podatkowy nie przekształcił się w łączne zobowiązanie podatkowe, a decyzja podatkowa z 2000 r. nie czyniła ją podatnikiem przedmiotowego podatku. Rozstrzygnięcie to, w kształcie nadanym przez organ podatkowy, stało się decyzją ostateczną wiążącą organ podatkowy i stronę, której została doręczona. Brak wskazania w decyzji innej niż wymienione w niej osoby, do której - z uwagi na obowiązujące przepisy prawa - mogła być również skierowana, nie powoduje jej "nieostateczności" czy "nieistnienia", o ile została doręczona jednemu z podmiotów, na których ciążył, wynikający z przepisów prawa, obowiązek podatkowy i ustalone nią zobowiązanie.

Osobie, będącej stroną postępowania, która bez własnej winy w nim nie uczestniczyła, a wydana bez jej udziału decyzja została doręczona innym stronom postępowania i zgodnie z treścią art. 128 O. p. stała się ostateczna, przysługuje żądanie wznowienia takiego postępowania. Wznowienie postępowania bez wniosku takiej strony jest niedopuszczalne (art. 241 § 2 pkt 1 O. p.), podobnie jak pozbawione podstaw jest doręczenie tej osobie decyzji, która nie została (błędnie) do niej skierowana. Osoba taka może natomiast domagać się stwierdzenia nieważności takiej decyzji, o ile obarczona jest ona wadami wymienionymi w art. 247 O. p., w przypadku, gdy skutki stwierdzenia nieważności decyzji mogą dotyczyć jej interesu prawnego lub obowiązku.

Zgodnie z treścią art. 24 § 1 ustawy zmienionej żądanie uchylenia, zmiany lub stwierdzenia nieważności decyzji, która stała się decyzją ostateczną przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, podlega rozpatrzeniu w trybie, na zasadach i w terminach określonych w przepisach ustawy zmienionej w art. 1 w brzmieniu obowiązującym przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy. Ustawa ta generalnie weszła w życie z dniem 1 stycznia 2003 r. Jej przepisy przejściowe nie regulowały kwestii wznowienia postępowania zatem po dniu 31 grudnia 2002 r. do tego rodzaju postępowań, o ile nie zachodził przypadek, o którym mowa w art. 22 § 2 tej ustawy, należało stosować przepisy Ordynacji podatkowej w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 stycznia 2003 r.

Z powołanych wyżej przepisów oraz stanu faktycznego i prawnego rozstrzyganej sprawy wynika, że w stosunku do żądania wznowienia postępowania należało stosować przepisy Ordynacji podatkowej obowiązujące po dniu 31 grudnia 2002 r., a w stosunku do żądania stwierdzenia nieważności decyzji przepisy obowiązujące do tej daty. Postępowanie w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji jest postępowaniem nadzwyczajnym, którego celem nie jest ponowne rozpoznanie zakończonej sprawy podatkowej, lecz ustalenie czy decyzja ostateczna jest dotknięta jedną z wad wymienionych w art. 247 § 1 O. p. Stosownie do treści art. 247 § 2 tej ustawy w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 2002 r. organ podatkowy odmówi jednak stwierdzenia nieważności decyzji, jeżeli wydanie decyzji w tej sprawie nastąpiłoby po upływie terminów przewidzianych w art. 68 lub w art. 70. Oznaczało to, że upływ terminów przedawnienia prawa do wydania decyzji w danej sprawie bądź danego zobowiązania podatkowego, stanowi negatywną przesłankę stwierdzenia nieważności decyzji bez względu na to czy nosiła w sobie wadę stanowiącą o jej nieważności. Organ podatkowy, odmawiając stwierdzenia nieważności decyzji z przyczyn wymienionych w art. 247 § 2 O. p., stwierdza w uzasadnieniu, że zaskarżona decyzja została wydana z naruszeniem prawa oraz wskazuje okoliczności, z powodu których nie stwierdził nieważności tej decyzji (art. 251 § 2 O. p w brzmieniu do 31 grudnia 2002 r.).

Postępowanie wszczęte na podstawie art. 248 § 2 O. p. w brzmieniu obowiązującym przed dniem 1 stycznia 2003 r. wymagało, aby organ, w tym postępowaniu, badał każdą z przesłanek skutkujących stwierdzeniem nieważności decyzji, o których mowa w art. 247 § 1 tej ustawy. W przypadku, gdy wada taka zaistniała organ obowiązany jest ustalić czy w sprawie nie zachodzi przesłanka negatywna wymieniona w art. 247 § 2 O. p.

Poza sporem było, że w podstawie prawnej decyzji podatkowej za 2000 r. między innymi powołano przepisy rozporządzenia, które w sprawie nie miały zastosowania. Decyzję wydano w stosunku do jednego z małżonków, których współwłasnością lub współużytkowaniem wieczystym objęte były przedmioty opodatkowane podatkiem od nieruchomości i doręczono wyłącznie małżonkowi wymienionemu w decyzji. Doszło w ten sposób do naruszenia prawa.

Podstawą stwierdzenia nieważności decyzji może być rażące naruszenie każdego przepisu prawa, w tym również procesowego. Jednakże wada wskazująca na nieważność decyzji musi tkwić w samej decyzji, a to znaczy, iż z reguły jest następstwem rażącego naruszenia prawa materialnego. Nie będzie zatem uzasadniać stwierdzenia nieważności decyzji naruszenie przepisów postępowania, nawet o charakterze rażącym, jeżeli sama treść decyzji odpowiada prawu (tak wyrok NSA z dnia 8 grudnia 2005 r. sygn. akt II FSK 27/05). Błąd w przywołaniu częściowo błędnej podstawy prawnej nie może stanowić podstawy do stwierdzenia nieważności podjętego rozstrzygnięcia (tak wyrok NSA z dnia 3 listopada 2005 r. sygn. akt FSK 2684/04). O rażącym naruszeniu prawa można mówić, gdy decyzja została wydana wbrew nakazowi lub zakazowi ustanowionemu w przepisie prawnym, wbrew wszystkim przesłankom przepisu nadano prawa, albo ich odmówiono, albo też wbrew tym przesłankom obarczono stronę obowiązkiem albo uchylono obowiązki (tak wyrok NSA z dnia 13 października 2005 r. sygn. akt FSK 2294/04). Postawienie zarzutu rażącego naruszenia prawa musi być związane z konkretnym przepisem, którego treść nie budzi wątpliwości, a interpretacja w zasadzie nie wymaga sięgania po inne metody wykładni poza wykładnią językową (tak wyrok NSA z dnia 28 stycznia 2005 r. sygn. akt FSK 1371/04).

Jak wspomniano już wyżej w 2000 r. na podatnikach będących małżeństwem ciążył łączny obowiązek podatkowy w podatku od ich nieruchomości, a tym samym decyzja ustalająca to zobowiązanie podatkowe powinna być skierowana bądź do jednego bądź do obu małżonków jako podatników tego podatku i doręczona jednemu z nich ze skutkiem dla drugiego. Gdyby zaś uznać, że wydanie decyzji tylko wobec jednego z małżonków stanowiło naruszenie obowiązującego w 2000 r. przepisu art. 2 ust. 3 ustawy podatkowej, to i tak naruszenie to nie miało charakteru rażącego skoro ustalone nią zobowiązanie podatkowe powstało, choć - na mocy tej decyzji - nie mogło być dochodzone bezpośrednio od małżonka w niej niewymienionego. Należy bowiem zauważyć, że na podstawie art. 29 § 1 O.p. odpowiedzialność za takie zobowiązanie obejmowała również majątek wspólny wymienionego w niej podatnika i jego małżonka.

Skierowanie decyzji ustalającej zobowiązanie podatkowe w podatku od nieruchomości za rok 2000 do jednego z małżonków, na których ciążył łącznie obowiązek podatkowy od nieruchomości stanowiących ich współwłasność lub odrębny majątek każdego z nich nawet gdyby naruszało prawo, to z uwagi na łączący małżonków małżeński ustrój majątkowy nie było rażące, gdyż w istocie nie zwalniało drugiego z nich z odpowiedzialności podatkowej w granicach ich majątku wspólnego. Małżonek, na imię którego wydano decyzję i któremu ją doręczono nie został obarczony podatkiem w zakresie szerszym niż wynikający z prawa skoro chodziło o łączny, a więc bezudziałowy, a nie solidarny obowiązek podatkowy. Zapłata tego podatku przez jednego z małżonków, na imię którego decyzja taka została wydana, stanowiło wypełnienie tego obowiązku w ramach łącznej małżonków wspólności majątkowej i działania w sprawach zwykłego zarządu ich wspólnym majątkiem.

Decyzja ustalająca zobowiązanie w podatku od nieruchomości wydana w stosunku do jednego z małżonków, na których ciążył łączny obowiązek podatkowy w tym podatku i doręczenia wyłącznie temu małżonkowi nie naruszała prawa w sposób "rażący" z uwagi na inny niż solidarny charakter tego obowiązku co oznaczało, że niezależnie od tego czy wynikające z tego obowiązku zobowiązanie powstało wobec jednego czy obu małżonków jego zakres, wymiar nie ulegał zmianie bowiem na każdym z nich razem czy oddzielnie ciążył łącznie taki sam obowiązek podatkowy. Małżonek, który został pominięty w takiej decyzji miał interes prawny o stwierdzeniu jej nieważności, skoro podatek w niej określony mógł być egzekwowany z majątku wspólnego małżonków. Nie mógł jednak domagać się stwierdzenia jej nieważności wskazując na to, że jest również podatnikiem ustalonego nim podatku, a w istocie zmierzając do wyeliminowania z obrotu prawnego decyzji tworzącej zobowiązanie drugiego z małżonków i w sytuacji, gdy stwierdzenie jej nieważności skutkowałoby zwolnieniem obu małżonków z ciążącego na nich obowiązku, z uwagi na przedawnienie prawa do ustalenia przedmiotowego zobowiązania.

Jak wynika z treści zaskarżonej decyzji uprawniony do tego organ nie stwierdził by przedmiotowa decyzja Wójta Gminy P. obarczona była wadami wymienionymi w art. 247 § 1 O. p. Samorządowe Kolegium Odwoławcze działając jako organ pierwszej i drugiej instancji prawidłowo uznało, że błędnie powołane w podstawie prawnej decyzji wymiarowej rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 21 grudnia 1999 r. w sprawie łącznego zobowiązania pieniężnego nie miało charakteru rażącego naruszenia prawa skoro obok wymienionego rozporządzenia powołano przepisy ustaw stanowiących podstawę ustalenia wysokości podatku od nieruchomości i tylko ten podatek ustalono. Zasadnie stwierdziło, że decyzja ustalająca przedmiotowe zobowiązanie stała się ostateczna, zaś brak udziału jednego z małżonków współwłaścicieli opodatkowanych nieruchomości jako strony w postępowaniu zakończonym tą decyzją oraz brak jej doręczenia temu małżonkowi nie mogło stanowić podstawy do stwierdzenia jej nieważności, gdyż jest to przesłanka wznowienia postępowania zakończonego taką decyzją. Przedmiotowa decyzja ustalająca zobowiązanie podatkowe za 2000 r., aczkolwiek nie odpowiadała treści ówczesnego art. 2 ust. 3 ustawy podatkowej, nie nakładała innych niż opisane w tym przepisie obowiązków, nie została skierowana do innej osoby niż jedna z wymienionych w tej normie prawnej ani też nie nakładała obowiązku podatkowego na inne niż pozostające we współwłasności małżonków przedmioty opodatkowania. Nie naruszała więc prawa w sposób opisany w art. 247 § 1 pkt 3 O. p. Na marginesie należy zauważyć, że skarżący nie kwestionowali wysokości ustalonego podatku, jego przedmiotu czy podmiotu. Twierdzili wyłącznie, że decyzja ta powinna być doręczona obu małżonkom oddzielnie skoro na obu z nich ciążył przedmiotowy obowiązek podatkowy. Wada ta nie stanowiła rażącego naruszenia prawa z przyczyn, o których była mowa wyżej. Przedmiotowa decyzja, co wynika z jej treści ustalała podatek od nieruchomości, a nie łączne zobowiązanie pieniężne mimo, iż została tak nazwana. Błąd ten również nie ma charakteru rażącego naruszenia prawa, gdyż o tym jakie zobowiązanie podatkowe zostało nią ustalone decyduje zaistniały w sprawie stan faktyczny oraz przepis ustawy określający daną powinność podatkową. Należy zgodzić się ze stroną skarżącą, że decyzja Wójta Gminy P. z dnia 24 stycznia 2000 r. nie odpowiadała w pełni treści art. 210 § 1 pkt 3, 4 i 6 O. p. jednak i w tym przypadku naruszenie to nie mogło doprowadzić do stwierdzenia jej nieważności, skoro wymieniono w niej współwłaściciela przedmiotowych nieruchomości, jednego ze współmałżonków, a nie osobę niebędącą podmiotem tego podatku, powołana podstawa prawna decyzji była błędna tylko częściowo i tylko w zakresie którego decyzja ta nie obejmowała zaś jej uzasadnienie faktyczne i prawne aczkolwiek szczątkowe nie było sprzeczne z zebranym w sprawie materiałem dowodowym i stanowiło wyjaśnienie stronie zasadniczych przesłanek rozstrzygnięcia. Uchybienia te nie miały takiego charakteru i tej wagi, by nakazywało ich kwalifikowanie jako rażąco naruszających prawo. Dodatkowo warto zauważyć, że organ rozpoznający sprawę właściwie wskazał, iż postępowanie dotyczyło decyzji konstytutywnej ustalającej podatek od nieruchomości za rok 2000, a zatem stwierdzenie jej nieważności z uwagi na upływ terminu przedawnienia było prawnie niemożliwe. W uzasadnieniu decyzji pierwszoinstancyjnej wyjaśniono, że decyzja, której stwierdzenia nieważności domagała się skarżąca, została wydana z naruszeniem prawa oraz podano okoliczności, z powodu których nie stwierdzono nieważności tej decyzji. W ten sposób spełniono wymogi art. 251 § 2 O. p. w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 2002 r. Skarżąca wniosła o stwierdzenie nieważności przedmiotowej decyzji pismem z dnia 5 lutego 2007 r., a więc po upływie trzyletniego terminu, o którym mowa w art. 68 § 1 O. p. Dlatego też organ właściwy w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji nawet w przypadku zaistnienia wymienionych w art. 247 § 1 O. p. musiałby odmówić żądaniu skarżącej, co też w niniejszej sprawie uczynił. Decyzja podatkowa za 2000 r. nie naruszała rażąco przepisów ustawy podatkowej czy przepisów postępowania, dlatego też nie była sprzeczna z art. 83 czy 87 Konstytucji RP, zaś decyzja odmawiająca stwierdzenia jej nieważności nie uchybiała ani art. 2 Konstytucji RP ani art. 120 i art. 121 § 1 O.p. w związku z art. 233 § 1 pkt 2a O. p., skoro została wydana na podstawie i w granicach obowiązującego prawa. Twierdzenie strony skarżącej, że organ odwoławczy powinien z urzędu uchylić decyzję wymiarową jeszcze przed upływem terminu przedawnienia żądania w tej sprawie nie zasługiwało na aprobatę, gdyż zarówno wówczas, jak i obecnie organ ten nie stwierdził jej uchybień tego rodzaju, które skutkowałyby stwierdzeniem jej nieważności. W skardze kasacyjnej skarżący zarzucili wyrokowi Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach:

1. naruszenie prawa materialnego – art. 174 pkt 1 p.p.s.a. poprzez:

a) błędną wykładnię art. 2 ust. 3 i art. 6 ust. 7 u.p.i o.l. (w brzmieniu obowiązującym do 2002 r.) jakoby fakt w sprawie bezsporny:

- wydania przez organ podatkowy I instancji nieprawidłowej decyzji ustalającej wymiar podatku od nieruchomości za 2000 r., w formie nakazu płatniczego łącznego zobowiązania pieniężnego nr [...] z dnia 24.01.2000 r. i

- doręczenia cyt. decyzji wymiarowej tylko jednemu współwłaścicielowi opodatkowanej nieruchomości, a nie doręczenie jej już wcale przez organ podatkowy drugiemu współwłaścicielowi M. F., nie stanowiło rzekomo rażącego naruszenia prawa podatkowego, i mimo tego czyniło tę decyzję ostateczną;

b) błędna ocenę, że w świetle:

- art. 2 ust. 3 u.p.i o.l. (w brzmieniu obowiązującym w 2000 r.) w sytuacji, gdy nieruchomość stanowi współwłasność małżonków, to organ podatkowy nie ma obowiązku doręczania każdemu z nich odrębnie decyzji ustalającej wymiar podatku od nieruchomości, i to bez względu na to czy zamieszkują razem, czy też osobno i posiadają różne adresy do doręczeń;

- art. 21 § 1 O.p. pomimo doręczenia cyt. nakazu płatniczego jako decyzji ustalającej wymiar podatku od nieruchomości za 2000 r. tylko jednemu z obojga podatników, na których wg u.p.i o.l. ciążył obowiązek podatkowy, to zobowiązanie podatkowe w pełnym wymiarze ustalonym przedmiotowym nakazem, powstało w całości w stosunku do tego z podatników, któremu nakaz został doręczony;

c) błędne uznanie, że w sytuacji, gdy przedmiotem opodatkowania jest wyłącznie sama nieruchomość, nie jest natomiast wraz z nią ani gospodarstwo rolne ani las, to ustalenie wymiaru podatku od nieruchomości przez organ podatkowy w formie nakazu płatniczego zobowiązania pieniężnego nr [...] z dnia 24.01.2000 r., wydanego na podstawie rozporządzenia Finansów z dnia 21.12.1999 r. w sprawie łącznego zobowiązania pieniężnego (Dz.U z 1999 r. Nr 105, poz. 1200) nie stanowiło rażącego naruszenia prawa;

d) bezzasadne przerzucanie na podatników pełnej odpowiedzialności za upływ terminów, o których mowa w art. 249 i art. 256 O.p., do wyeliminowania z obrotu prawnego wadliwego w świetle prawa nakazu płatniczego łącznego zobowiązania pieniężnego nr [...] z dnia 24.01.2000 r., pomimo że ustalony na podstawie akt sprawy stan faktyczny dowodzi, iż upływ ten nastąpił właśnie z wyłącznej winy SKO w K.;

e) niedopełnienie przez SKO w K. w stosownym czasie powinności uchylenia lub stwierdzenia nieważności z urzędu wadliwej decyzji wymiarowej w przedmiocie podatku od nieruchomości wydanej nieprawidłowo przez organ podatkowy w formie nakazu płatniczego łącznego zobowiązania pieniężnego nr [...] z dnia 24.01.2000 r. w celu wyeliminowania go z obrotu prawnego oraz zastąpienia prawidłową decyzją;

2. naruszenie przepisów postępowania, w stopniu, który miał istotny wpływ na wynik sprawy – art. 174 pkt 2 p.p.s.a., w szczególności art. 135 p.p.s.a., poprzez uchylenie się przez Sąd I instancji od podjęcia środków określonych w tym przepisie, a zmierzających do cyt.: "... usunięcia naruszenia prawa w stosunku do aktów lub czynności wydanych lub podjętych we wszystkich postępowaniach prowadzonych w granicach sprawy, której dotyczy skarga, jeżeli jest to niezbędne dla końcowego jej załatwienia".

Skarżący zaskarżyli wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach w całości i w tym zakresie wnieśli o jego uchylenie i przekazanie sprawy temu Sądowi do ponownego rozpoznania i dokonania oceny legalności decyzji wymiarowej Wójta Gminy P. wydanej w formie nakazu płatniczego łącznego zobowiązania pieniężnego nr [...] z dnia 24.01.2000 r., ustalającej podatek od nieruchomości za rok 2000 oraz zasądzenie od organu – Samorządowego Kolegium Odwoławczego w S. na rzecz skarżących kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu skargi kasacyjnej skarżący podnieśli, iż dopiero doręczenie decyzji wymiarowej osobom, o których stanowi art. 2 ust. 1 u.p.i o.l., powoduje na podstawie art. 21 § 1 pkt 2 O.p. powstanie zobowiązania podatkowego.

Nie doręczenie decyzji wymiarowej za 2000 r. skarżącej dowodzi, iż pominięcie jej przez organ podatkowy pozbawiło ją całkowicie uczestnictwa w postępowaniu podatkowym.

Skarżący twierdzą, że z powodu niedoręczenia w ogóle decyzji w przedmiocie podatku od nieruchomości za 2000 r. skarżącej, jako współwłaścicielowi opodatkowanej nieruchomości, decyzja ta w zasadzie nie mogła się stać ostateczną w rozumieniu art. 128 O.p.

Zarówno organ podatkowy I instancji, jak i Samorządowe Kolegium Odwoławczy w K., jako organy administracji publicznej złamały w ten sposób zasady praworządności, bowiem bezprawnie pozbawiły skarżącą, mimo że bezwzględnie powinna ona być stroną w sprawie, uczestnictwa w każdym stadium wszczętych postępowań podatkowych.

Zdaniem strony skarżącej Sąd I instancji błędnie ustalił i ocenił cały stan faktyczny sprawy, pominął istotne zarzuty podniesione w skardze z dnia 22.01.2008 r. oraz argumentację powołaną przez skarżących w tym piśmie.

Samorządowe Kolegium Odwoławcze w S. nie skorzystało z możliwości udzielenia odpowiedzi na skargę kasacyjną.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Skarga kasacyjna zasługuje na uwzględnienie, jednakże powodem uchylenia zaskarżonego wyroku jest nieważność postępowania, którą to Naczelny Sąd Administracyjny zobowiązany jest uwzględnić z urzędu (art. 183 § 1 p.p.s.a.).

Jedna z przyczyn nieważności, wymienionych w art. 183 § 2 pkt 4 p.p.s.a. zachodzi wówczas, gdy skład sądu orzekającego był sprzeczny z przepisami prawa albo jeżeli w rozpoznaniu sprawy brał udział sędzia wyłączony z mocy ustawy.

Zgodnie z art. 18 § 1 pkt 6 p.p.s.a. sędzia jest wyłączony z mocy samej ustawy w sprawach, w których brał udział w wydaniu zaskarżonego orzeczenia, jak też w sprawach o ważność aktu prawnego z jego udziałem sporządzonego lub przez niego rozpoznanego oraz w sprawach, w których występował jako prokurator. Wyrokiem z dnia 14 października 2008 r., sygn. akt SK 6/07 ( opubl. w Dz.U. z 2008 r., Nr 190,poz. 1171, OTK-A z 2008 r., nr 8, poz. 137) Trybunał Konstytucyjny stwierdził, iż art. 18 § 1 pkt 6 p.p.s.a. w zakresie, jakim pomija jako podstawę wyłączenia sędziego od udziału w orzekaniu, jego wcześniejszy udział w orzekaniu w sprawie dotyczącej decyzji wydanej we wznawianym postępowaniu administracyjnym, jest niezgodny z art. 45 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.

W uzasadnieniu tego orzeczenia Trybunał stwierdził, że bezstronność sędziowska jest jednym z elementów konstytucyjnego prawa do sądu. Instytucja wyłączenia sędziego jest jednym z rozwiązań, mających zapewnienie bezstronności sędziowskiej. Ma ona służyć budowie zaufania społecznego do wymiaru sprawiedliwości przez usuwanie choćby pozorów braku tej bezstronności, w tym również tej subiektywnej, polegającej na wewnętrznym przekonaniu sędziego o możliwości wydania wyroku bez faworyzowania jakiegokolwiek uczestnika postępowania.

Trybunał Konstytucyjny zwrócił uwagę, iż zarówno kontrola decyzji wydanej w postępowaniu zwykłym , jak nadzwyczajnym, ma swoje źródło w tym samym stanie faktycznym. Nie tylko więc wymaga ona oceny tych samych okoliczności i dowodów, ale niekiedy nawet ustosunkowania się przez skład orzekający do tych samych zarzutów (choć postawionych w innym celu). W ocenie Trybunału rodzić to może potencjalne zagrożenie dla bezstronności sędziego, może bowiem, niezależnie od okoliczności faktycznych sprawy, wzbudzać uzasadnione wątpliwości co do jego obiektywizmu. Z tych względów sędzia taki winien być wyłączony z orzekania w postępowaniu toczącym się po wznowieniu postępowania administracyjnego, w sprawie , której orzekał wcześniej.

Powołane orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego z mocy art. 190 ust. 1 Konstytucji ma moc powszechnie obowiązującą i Naczelny Sąd Administracyjny zobligowany jest je uwzględnić przy orzekaniu w tej sprawie.

Rozpoznawana sprawa została wszczęta w wyniku skargi M. F. o wznowienie postępowania w przedmiocie stwierdzenia nieważności decyzji Wójta Gminy P. z dnia 24 stycznia 2000 r., nr [...] w sprawie wymiaru łącznego zobowiązania pieniężnego za rok 2000 r. W składzie Sądu , który wydawał zaskarżony wyrok brał udział (jako sprawozdawca) sędzia E C. Ten sam sędzia (również jako sprawozdawca) orzekał w sprawie o sygn. akt I SA/Gl 1144/04, której przedmiotem było stwierdzenie nieważności decyzji Wójta Gminy P. z dnia 24 stycznia 2000 r., nr [...]. Zachodziła zatem w stosunku do niego bezwzględna przesłanka wyłączenia, wynikająca z art. 18 § 1 pkt 6 p.p.s.a. Udział sędziego E. skutkuje zatem nieważnością postępowania (art. 183 § 2 pkt 4 p.p.s.a.).

Stwierdzenie nieważności postępowania nie pozwala jednocześnie na odniesienie się do zarzutów skargi kasacyjnej.

Z tych względów zaskarżony wyrok na podstawie art. 185 § 1 p.p.s.a. uchylono i sprawę przekazano Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Gliwicach do ponownego rozpoznania.

O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 203 pkt 1, art. 205 § 2 w zw. z § 14 ust. 1 pkt 2 lit.b i ust.1 pkt 1 lit. c rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz.U. Nr 163,poz. 1348 ze zm.).



Powered by SoftProdukt