Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Jerzy Solarski /spr./ Sędziowie NSA Stanisław Śliwa NSA Maria Zarębska-Kobak Protokolant: st.sekr.sąd.B.Krztoń po rozpoznaniu w dniu 10 lutego 2005 r. na rozprawie sprawy ze skargi A. i A. S. na decyzję Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Geodezyjnego i Kartograficznego z dnia [...] kwietnia 2004 r. nr [...] w przedmiocie rozpatrzenia zastrzeżeń do projektu operatu modernizacji gruntów i budynków I. uchyla zaskarżoną decyzję i poprzedzającą ją decyzję Prezydenta Miasta z dnia [...] stycznia 2004 r. Nr [...]; II. stwierdza, że zaskarżona decyzja nie podlega wykonaniu do czasu uprawomocnienia się niniejszego wyroku; III. zasądza od Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Geodezyjnego i Kartograficznego na rzecz skarżących A. i A. S. solidarnie kwotę 440 zł (czterysta czterdzieści złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego

II SA/Rz 428/04 UZASADNIENIE

Decyzją z dnia [...] kwietnia 2004 r. nr [...] Wojewódzki Inspektor Nadzoru Geodezyjnego i Kartograficznego na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 k.p.a. oraz art. 20 ust. 1 i 2, art. 7b ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 17 maja 1989 r. prawo geodezyjne i kartograficzne /Dz. U. z 2000 r., Nr 100, poz. 1086 ze zm./ po rozpatrzeniu odwołania A. i A. S. od decyzji Prezydenta Miasta z dnia [...] stycznia 2004r. w sprawie rozpatrzenia zastrzeżeń złożonych przez H. R. do projektu operatu modernizacji ewidencji gruntów i budynków miasta T. obr. [...] - utrzymał w mocy zaskarżoną decyzję.

W uzasadnieniu stwierdzone zostało, że decyzją z dnia [...] sierpnia 2003 Prezydent Miasta orzekł o zatwierdzeniu projektu operatu modernizacji ewidencji gruntów i budynków dla miasta T. obr. [...]. Organ podał, że projekt operatu opisowo kartograficznego był wyłożony do publicznego wglądu od 5 do 19 listopada 2002 r. i w tym terminie H. R. zgłosiła zastrzeżenie dotyczące przebiegu granicy działek nr 426/2 i 433 domagając się wykazania granic zgodnie ze stanem wykazanym na mapie znajdującej się w aktach Kw nr [...]. W punkcie I. 5 decyzji organ I instancji orzekł o uwzględnieniu zastrzeżenia zgłoszonego przez H. R. Na skutek odwołania A. i A. S. organ II instancji decyzją z dnia [...] listopada 2003 r. uchylił decyzję Prezydenta Miasta w części dotyczącej rozpatrzenia zastrzeżenia H. R. i w tym zakresie przekazał sprawę temu organowi do ponownego rozpatrzenia. Po przeprowadzeniu dodatkowego postępowania organ I instancji decyzją dnia [...] stycznia 2004 r. orzekł o uwzględnieniu zastrzeżeń H. R. i wykazaniu w operacie ewidencyjnym na jej rzecz działek nr 426/2 i 433 zgodnie z wpisem w Księdze wieczystej nr [...].

Od decyzji tej odwołanie wnieśli A. i A. S. zarzucając organowi I instancji, że nie uwzględnił w całości zebranego materiału dowodowego. Powołując się na wpis w Kw nr [...] założonej w oparciu o akt notarialny z dnia 20 lutego 1986 r. Rep. [...] wywodzili, że są właścicielami działek nr 427/1 - odpowiadająca części obecnej działki nr 426/2 i 433, które niesłusznie zostały przypisane H. R. Wskazując następnie na dokumenty uwłaszczeniowe potwierdzające własność H. i L. R. podważali dokonany w oparciu o te dokumenty wpis w Kw [...]. W dalszej części odwołania A. i A. S. podnieśli, że istnienie dwóch ksiąg wieczystych nie upoważnia organu ewidencyjnego do decydowania o stanie prawnym nieruchomości. Wskazali również, że zawarta w dniu 27 listopada 1993 r. przed uprawnionym geodetą ugoda o przebiegu granicy między działkami stanowiącymi ich własność nr 427/1 i 433, a działkami H. R. nr 426/2 i 432/2 ma moc ugody sądowej i ostatecznie rozstrzyga o przebiegu granicy pomiędzy tymi gruntami.

Rozpoznając sprawę w trybie odwoławczym organ stwierdził, że w 1970r. podczas zakładania ewidencji gruntów obr. [...], na rzecz H. R. wykazane zostały m. in. działki nr 423 o pow. 0,06 ha, nr 426/2 o pow. 0,06 ha i nr 432/2 o pow. 0,06 ha; następnie aktem własności ziemi z dnia 24 września 1974 r. H. R. i L. R. zostali uwłaszczeni działkami nr 423, 426/2 i 433. Aktem tym nie została objęta działka wykazana w operacie ewidencyjnym na rzecz H. R. nr 432/2. W oparciu o powyższy akt własności w Kw nr [...] własność działek nr 423, 426/2 i 433 ujawniona została na rzecz H. i L. R. Pomimo, że H. i L. R. zostali uwłaszczeni działką nr 433 grunt len nie został wykazany w operacie ewidencyjnym na ich rzecz. Z kolei aktem własności ziemi z dnia 30 stycznia 1976 E. G. /ostała uwłaszczona m. in. działkami nr 427/1, 428/1, 434 i 433. Tak więc działka nr 433 została objęta dwoma różnymi aktami własności wydanymi na rzecz różnych osób. Aktem notarialnym Rep. A [...] E. G. sprzedała A. i A. S. działki nr 427/1, 428/1, 433 i 434 i na podstawie tego aktu założona została Księga wieczysta nr [...]. W tej sytuacji odnośnie do działki 433 założone są dwie różne księgi wieczyste. W 1993r. przeprowadzone zostało postępowanie rozgraniczeniowe pomiędzy działkami nr 427/1 i 433, a działkami nr 426/2 i 432/2. W postanowieniu Kierownika Urzędu Rejonowego z dnia [...] listopada 1993 r. wszczynającym to postępowanie wskazano, że działki nr 427/1 i 433 stanowią własność A. i A. S. natomiast działki nr 426/2 i 432/2 H. R. W trakcie czynności rozgraniczeniowych w dniu 27 listopada 1993 r. spisany został w obecności H. R. i A. S. akt ugody, po czym Kierownik Urzędu Rejonowego umorzył postępowanie w sprawie rozgraniczenia powyższych działek /decyzja z dnia [...] grudnia 1993 r./. W 200Ir. H. R. wystąpiła z pozwem do Sądu Rejonowego w T. o uchylenie skutków zawartej w dniu 27 listopada 1993 r. ugody z A. S. i wyrokiem z dnia 29 października 2001 r. powództwo to zostało oddalone. Na skutek apelacji H. R. Sąd Okręgowy w T. wyrokiem z dnia 28 grudnia 2001 r. sygn. [...] apelację oddalił. Z kolei Samorządowe Kolegium Odwoławcze po rozpatrzeniu wniosku H. R. stwierdziło nieważność decyzji Kierownika Urzędu Rejonowego z dnia [...] grudnia 1993r. o umorzeniu postępowania rozgraniczeniowego /decyzja z dnia [...] czerwca 2002r. [...]/. Zatem w świetle decyzji SKO postępowanie administracyjne o rozgraniczenie nieruchomości wszczęte w 1993 r. przez Kierownika Urzędu Rejonowego nie jest zakończone ostateczną decyzją administracyjną, a zawarta w dniu 27 listopada 1993 r. przed geodetą ugoda jest jednym z elementów tego postępowania i samodzielnie nie może stanowić podstawy do wykazania przebiegu granicy w operacie ewidencyjnym. W celu dostosowania ewidencji gruntów i budynków do systemu informatycznego prowadzenia ewidencji i przejścia na komputerowe zbiory danych zgodnie z przepisami rozporządzenia Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa z dnia 29 marca 2001 r. w sprawie ewidencji gruntów i budynków /Dz. U. Nr 38, poz. 454/ przeprowadzona została modernizacja ewidencji gruntów i budynków. W opracowanym projekcie operatu ewidencyjnego przebieg granicy pomiędzy gruntami H. R., a A. i A. S. przyjęto zgodnie z granicą ustaloną w trakcie dokonanego w 1993 r. rozgraniczenia. Zapoznany z takim stanem w dniu 23 listopada 200Ir. A. S. nie zgłosił żadnych zastrzeżeń. Stan ten zakwestionowała natomiast H. R. i podała do protokołu z 9 listopada 2001 r., że jest użytkownikiem działek nr 423, 426/2 i 433 w granicach wykazanych na wyrysie z mapy ewidencyjnej znajdującej się w aktach Kw nr [...]; domagała się wykazania w operacie ewidencyjnym takiego stanu. W dniu 18 września 200Ir. wykonawca prac związanych z modernizacją operatu ewidencyjnego dokonał na gruncie ustalenia przebiegu granicy pomiędzy działkami nr 426/2 i 433 użytkowanych przez H. R., a działkami K. M. nr 422, 426/1 i 432/2, gdzie strony zgodnie ustaliły przebieg granicy i okoliczność tą potwierdziły podczas rozprawy administracyjnej w dniu 8 grudnia 2001 r. Od strony południowej gruntów H. R. przylegają grunty A. i A. S. Podczas prac związanych z modernizacją powstał spór między H. R. i A. S. gdzie strony oświadczyły, że działka nr 433 stanowi ich własność. Podczas rozprawy administracyjnej w dniu 8 grudnia 2003 r. okoliczność tą obie strony podtrzymały. Niezależnie od tego A. i A. S. roszczą pretensje o własność części działki nr 426/2, do którego to gruntu przyznaje się również H. R., przy czym zarówno jedna jak i druga strona swoje roszczenia opierają na wpisach w księgach wieczystych nr [...] i [...]. Nadto A. i A. S. powołują się na ugodę z dnia 27 listopada 1993 r. wskazując, że ma ona moc ugody sądowej i ostatecznie rozstrzyga o przebiegu granicy. Z zebranego materiału dowodowego wynika, że od założenia ewidencji gruntów obr. [...] w odniesieniu do spornych działek popełniło wiele nieprawidłowości, a to błędnie ustalono stan władania, podwójnie dokonano uwłaszczenia działki nr 433, na którą to nieruchomość założono dwie odrębne księgi wieczyste. Mając na uwadze powyższe okoliczności, a to istnienie sporu o własność brak jest możliwości wyeliminowania w całości tych błędów w postępowaniu administracyjnym, wobec czego na opracowanej podczas modernizacji mapie ewidencyjnej granice pomiędzy gruntami należącymi do H. R, a gruntami A. i A. S. oznaczono jako sporną. Rozgraniczenie tego sporu może nastąpić w postępowaniu cywilnym przed sądem powszechnym, bowiem organ prowadzący ewidencję nie jest właściwy do ustalania prawa własności oraz ustalania zasięgu nieruchomości. W tej sytuacji Prezydent Miasta w zaskarżonej decyzji słusznie orzekł o wykazaniu na rzecz H. R. działek nr 426/2 i 433 w granicach wykazanych na opracowanej podczas modernizacji mapie ewidencyjnej w skali 1:1000 oraz o wykreśleniu z jednostki rejestrowej nr 93 utworzonej na rzecz A. i A. S. działki nr 433. W sentencji zaskarżonej decyzji Prezydent zbędnie orzekł również o wykreśleniu z jednostki rejestrowej A. i A. S. działki nr 427/1, bowiem działka ta została zlikwidowana podczas przeprowadzonej modernizacji i zdaniem odwołujących się działka ta została włączona do obecnej działki nr 426/2. Zarzut odwołania jakoby w operacie ewidencyjnym należało wykazać stan wynikający z zawartej w dniu 27 listopada 1993 r. przed geodetą ugody nie znajduje uzasadnienia, ponieważ w świetle decyzji Samorządowego Kolegium Odwoławczego postępowanie rozgraniczeniowe nie jest zakończone ostateczną decyzją administracyjną. Odnosząc się z kolei do dalszych zarzutów organ odwoławczy stwierdził, że organy ewidencyjne nie są kompetentne do oceny prawidłowości wydanych aktów własności ziemi i do oceny zgodności wpisów w księgach wieczystych. Sprawy te należą do właściwości sądów powszechnych. Końcowo organ II instancji wskazując na § 57 ust. 2 wytycznych techniczno-organizacyjnych dotyczących prowadzenia ewidencji gruntów i budynków wprowadzonych w życie Zarządzeniem nr 16 Głównego Geodety Kraju z dnia 3 listopada 2003 r. zgodnie z którym, przy zaistnieniu sprzeczności stanów prawnych wynikających z dwóch różnych dokumentów, po przeprowadzeniu postępowania wyjaśniającego w trybie § 47 ust. 3 rozporządzenia, należy wykazać w ewidencji ten stan prawny, który jest zgodny z faktycznym stanem władania, przy czym jako dane dotyczące działki ewidencyjnej należy wskazać numery obu ksiąg wieczystych. Tak też postąpiono w przypadku działki nr 433.

Na decyzję tą skargę wnieśli A. i A. S. formułując zarzut naruszenia przepisów prawa materialnego, a to art. 20 ust. 2 pkt 1 prawa geodezyjnego poprzez wykreślenie z ich jednostki rejestrowej działek nr 427/1 i 433 i wykazaniu tych działek na rzecz H. R., która nie jest ich właścicielem, naruszenie art. 20 ust. 1 tej ustawy poprzez sprzeczne ze stanem prawnym i faktycznym podanie położenia granic i powierzchni działki 426/2, do której wcielono działkę stanowiącą ich własność oznaczoną nr 427/1, naruszenie § 9 ust. 2 pkt 2 rozporządzenia z 29 marca 2001 r. w sprawie ewidencji gruntów i budynków poprzez niewykazanie w zmienionej ewidencji działki nr 427/1, stanowiącej ich własność, wynikającą Kw [...]. Niezależnie od tego zarzucili organom naruszenie przepisów postępowania administracyjnego, a to art. 7, art. 9, art. 10, art. 107, art. 75 § 1 i art. 77 § 1 k.p.a. i na tej podstawie wnieśli o uchylenie zaskarżonej decyzji wraz z poprzedzającymi rozstrzygnięciami, w tym decyzji Prezydenta Miasta z dnia [...] stycznia 2004 r., decyzji Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Geodezyjnego i Kartograficznego z dnia [...] listopada 2003 r. i uchylenie w punkcie I. 5 uchylonej nią i przekazanej do ponownego rozpatrzenia decyzji Prezydenta Miasta z dnia [...] sierpnia 2003 r., przy przekazaniu sprawy organowi I instancji do ponownego rozpatrzenia i zasądzenia kosztów. W obszernym uzasadnieniu skarżący przedstawili tok postępowania administracyjnego eksponując dokonane w księgach wieczystych wpisy prawa własności w szczególności, jeśli chodzi o Kw [...]. Wskazując następnie na zawartą ugodę w dniu 27 listopada 1993 r. wywodzili, że ma ona moc ugody sądowej, co potwierdził Sąd Najwyższy w sprawie I CR 225/81. W świetle tego orzeczenia ugoda zawarta przed geodetą nie wymaga zatwierdzenia przez organ administracji publicznej i nie podlega kontroli w decyzji o umorzeniu postępowania administracyjnego ani w wyniku zaskarżenia decyzji. Jest to ugoda, o jakiej mowa w art. 917 - 918 K.c. a jej celem jest skutek w zakresie prawa własności. Co się tyczy tej ugody to sprawę prawomocnie rozstrzygnął sąd powszechny, zaś Samorządowe Kolegium Odwoławcze jasno wskazało, że nie jest podmiotem kompetentnym do wypowiadania się o skuteczności bądź nieskuteczności tej ugody. Jeśli chodzi natomiast o działkę 427/1 to skarżący zakwestionowali stanowisko organów o likwidacji tej działki wskazując, że żadna logiczna argumentacja w tym zakresie nie została przedstawiona. Jedynie przez fakt powiększenia działki nr 426/2 należącej do H. R., przy czym dokonany zabieg jest niedopuszczalny w świetle przepisów w szczególności § 9 ust. 1 rozporządzenia w sprawie ewidencji gruntów i budynków. Urzędy nie mogły zakwestionować faktu istnienia tej działki, która ma swoją historię i występuje w obrocie prawnym. Niezależnie od tego nowe zapisy ewidencyjne mogą sugerować, że działka 426/2 i 427/1 zostały połączone i to w sposób sprzeczny z § 9 ust. 6 rozporządzenia. W efekcie tego działka 427 nie istnieje na mapie, a działka 426/2 otrzymała nowe niewiarygodne granice i powierzchnię. Nadto skarżący zarzucili, że całość postępowania modernizacyjnego prowadzona była wadliwie z naruszeniem zasad ogólnych postępowania administracyjnego. Pominięto też dowody z dokumentów w tym wypisów z ksiąg wieczystych, a w konsekwencji stanowisko organu, iż nie może rozstrzygać kwestii własnościowych jest nie do zaakceptowania.

Odpowiadając na skargę Wojewódzki Inspektor Nadzoru Geodezyjnego i Kartograficznego wniósł o jej oddalenie i ponownie przedstawił stan faktyczny dotyczący przedmiotowych nieruchomości od momentu założenia ewidencji gruntów w 1970 r. Podtrzymał też argumentację dotyczącą braku właściwości po stronie organu ewidencyjnego odnośnie do rozstrzygania kwestii własnościowych, jak również wyrażone w decyzji stanowisko o braku podstaw uwidocznienia zawartej w dniu 27 listopada 1993 r. przed uprawnionym geodetą ugody, wobec niezakończenia postępowania administracyjnego decyzją ostateczną. Zaznaczył też, że działka nr 427/1 została zlikwidowana podczas przeprowadzonej modernizacji. Co się tyczy zaś działki 433 to uwłaszczenie tą nieruchomością H. i L. R. było zgodne ze stanem faktycznym użytkowania na gruncie. Natomiast kupno tej działki w 1986 r. i uwidocznienie jej w księdze wieczystej nie wywołuje skutków rękojmi wiary publicznej ksiąg wieczystych.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

skarga jest uzasadniona.

Zagadnienia związane z prowadzeniem ewidencji gruntów reguluje art. 20 ustawy z dnia 17 maja 1989 r. Prawo geodezyjne i kartograficzne /Dz. U. z 2000r. Nr 100, poz. 1086 ze zm./. Przepis ten w ustępie 1 ma brzmienie: ewidencja gruntów i budynków obejmuje informacje dotyczące:

1) gruntów - ich położenia, granic, powierzchni, rodzajów użytków gruntowych oraz ich klas gleboznawczych, oznaczenia ksiąg wieczystych lub zbiorów dokumentów, jeżeli zostały założone dla nieruchomości, w skład której wchodzą grunty,

2) budynków - ich położenia, przeznaczenia, funkcji użytkowych i ogólnych danych technicznych,

3) lokali - ich położenia, funkcji użytkowych oraz powierzchni użytkowej.

Natomiast zgodnie z ustępem 2 tego artykułu, w ewidencji gruntów i budynków wykazuje się także:

1) właściciela, a w odniesieniu do gruntów państwowych i samorządowych -inne osoby fizyczne lub prawne, w których władaniu znajdują się grunty i budynki lub ich części,

2) miejsce zamieszkania lub siedzibę osób wymienionych w pkt 1,

3) informacje o wpisaniu do rejestru zabytków,

4) wartość nieruchomości.

Dalsze unormowania ustawy stanowią, że ewidencję gruntów i budynków oraz gleboznawczą klasyfikację gruntów prowadzą starostowie (art.22 ust.1), a osoby, o których mowa w art. 20 ust. 2 pkt 1 i art. 51, są obowiązane zgłaszać właściwemu starościc wszelkie zmiany danych objętych ewidencją gruntów i budynków, w terminie 30 dni licząc od dnia powstania tych zmian. Obowiązek ten nie dotyczy zmian danych objętych ewidencją gruntów i budynków, wynikających z decyzji właściwych organów (ustęp 2).

Przytoczone unormowania wskazują, że ewidencja gruntów to jedynie zbiór informacji o gruntach i budynkach, ich właścicielach oraz osobach fizycznych lub prawnych władających tymi gruntami i budynkami.

Na tle wskazanych unormowań w orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego od lat ugruntowane jest stanowisko, że zapisy w ewidencji mają wyłącznie charakter techniczno-deklaratoryjny, a dokonywane zmiany nie mogą rozstrzygać o prawie własności oraz przedmiocie własności ( tak NSA w wyroku z dnia 14.11.1996r. sygn. USA 1824/95 - nie publ.). Z kolei w wyroku z dnia 17.02.1993r. sygn. II SA 1155/92 (ONSA Nr 2 z 1994r. poz. 61) stwierdzone zostało, że decyzja w przedmiocie wprowadzenia zmian w ewidencji gruntów nie może rozstrzygać żadnej kwestii spornej związanej z ustaleniem tytułu własności. W podobny sposób wypowiedział się NSA w wyroku z dnia 23 stycznia 1998 r. sygn. II SA 1283/97 (Wokanda 1998/9 str. 40) stwierdzając, iż wpis do ewidencji gruntów i budynków stanowi potwierdzenie istniejącego stanu prawnego nieruchomości. Postępowanie o zmianę treści wpisu nie służy samodzielnemu dokonywaniu zmian prawnych w tym zakresie. Takie rozumienie przepisów Prawa geodezyjnego i kartograficznego zadeklarował organ odwoławczy w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji, jednakże akceptując rozstrzygnięcie organu I instancji w istocie orzekał o prawie własności.

Prowadząc kompleksową modernizację obrębu [...] organy procedowały w oparciu o akt wykonawczy do Prawa geodezyjnego. W myśl § 44 pkt 8 rozporządzenia Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa z dnia 29 marca 2001 r. w sprawie ewidencji gruntów i budynków /Dz. U. Nr 38, poz. 454/, do zadań starosty związanych z prowadzeniem ewidencji należy modernizacja ewidencji, będąca zespołem działań technicznych, organizacyjnych i administracyjnych podejmowanych przez starostę w celu uzupełnienia bazy danych ewidencyjnych i utworzenia pełnego zakresu zbiorów danych ewidencyjnych zgodnie z wymogami rozporządzenia, modyfikacji istniejących danych ewidencyjnych do wymagań określonych w rozporządzeniu oraz poprawy funkcjonowania informatycznego systemu obsługującego bazę danych ewidencyjnych ( § 55). Zgodnie z § 56, działania modernizacyjne wykonuje się:

1) w sposób ciągły, w ramach bieżącej aktualizacji operatu ewidencyjnego na zasadach i w trybie, o których mowa w § 45-49,

2) kompleksowo, na zasadach i w trybie określonych przepisami rozdziału 2, (zakładanie ewidencji) z zastrzeżeniem § 82.

Według § 82 ust.l rozporządzenia, przy wykonywaniu kompleksowej modernizacji ewidencji, założonej przed wejściem w życie rozporządzenia, do sporządzenia numerycznego opisu granic działek ewidencyjnych wykorzystuje się istniejące materiały i dane państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego, nawet jeżeli nie spełniają one wymagań obowiązujących standardów technicznych. Natomiast w myśl ustępu 2, ustalenia granic i pomiaru punktów załamania linii granicznych działek ewidencyjnych dokonuje się w trakcie kompleksowej modernizacji ewidencji, jeżeli:

1) brak jest danych określających przebieg granic działek ewidencyjnych,

2) na podstawie istniejących materiałów, uzupełnionych pomiarem ograniczonej liczby punktów granicznych zidentyfikowanych w terenie i na mapie, nie można określić położenia tych punktów z dokładnością większą niż:

a) 3,0 m względem najbliższych elementów szczegółowej poziomej osnowy geodezyjnej - w obrębach wiejskich,

b) 0,60 m względem najbliższych elementów szczegółowej poziomej osnowy geodezyjnej - w obrębach miejskich.

Zatem dokonując modernizacji kompleksowej ewidencji organ miał obowiązek w pierwszej kolejności wykorzystać istniejące materiały i dane państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego. Skoro tak, to należało spożytkować przede wszystkim dokumentację rozgraniczeniową wynikającą z zawartej w dniu 27.11.1993r. przed uprawnionym geodetą ugody. Ugoda ta -wbrew poglądowi wyrażonemu przez organy - ma nadal moc ugody sądowej, ze wszystkimi z tego faktu wynikającymi konsekwencjami. Jest tak dlatego, ponieważ powództwo H. R. o uchylenie się od skutków tej ugody zostało prawomocnie oddalone (wyrok Sądu Okręgowego w T. z dnia 28.12.200Ir. sygn.[...]). Stwierdzenia tego nie podważa okoliczność, że postanowienie Kierownika Urzędu Rejonowego z dnia [...].12.1993r. o umorzeniu postępowania rozgraniczeniowego zostało wyeliminowane z obrotu prawnego poprzez stwierdzenie nieważności przez Samorządowe Kolegium Odwoławcze, co nastąpiło decyzją z dnia [...].06.2002r.[...].

Poparciem zaprezentowanego stanowiska jest uchwała Sądu Najwyższego -Izba Cywilna z dnia 6 maja 1970 r. sygn. III CZP 24/70 (OSNCP 1970/12 poz. 222), w świetle której uchylenie - w trybie wznowienia postępowania na podstawie art. 127 § 1 pkt 5 kpa - decyzji administracyjnej o umorzeniu postępowania rozgraniczeniowego w związku z zawarciem ugody (art. 7 ust. 2 dekretu z dnia 13 września 1946 r. o rozgraniczeniu nieruchomości - Dz. U. 1946 r. Nr 53 poz. 298) nie pozbawia tej ugody mocy. W jej uzasadnieniu Sąd Najwyższy podkreślił, że za uzasadniony należy uznać pogląd wyrażony w orzeczeniu Sądu Najwyższego z dnia 1 czerwca 1964 r. III CR 27/64 (OSNCP 1965/3 poz. 45), w myśl którego ugoda przewidziana w art. 7 ust. 1-2 dekretu jest również ugodą w rozumieniu art. 917 kc. Jej cechą charakterystyczną jest to, że może być zawarta jedynie przed geodetą przy ustalaniu granic. Ma ona moc ugody sądowej, zastępuje więc formę aktu notarialnego. Zawarcie ugody poza skutkami w dziedzinie materialnoprawnej wywołuje określone skutki w zakresie postępowania, w którym doszło zgodnie z przepisami prawa do zawarcia ugody. Zawarcie ugody (art. 7 ust. 2 dekretu) pociąga za sobą umorzenie postępowania rozgraniczeniowego (art. 98 kpa) i następuje to w postaci decyzji. Zawarta ugoda - niezależnie nawet od tego, czy zostałaby wydana decyzja o umorzeniu postępowania rozgraniczeniowego - wywołała już skutki, jakie przez art. 7, nadający ugodzie przed geodetą moc ugody sądowej, wywierałaby ugoda sądowa. Decyzja o umorzeniu postępowania jest skutkiem wtórnym zawarcia ugody. Nie warunkuje jej bytu materialnoprawnego. Oznacza ona tylko bezprzedmiotowość postępowania. Dlatego też należy dojść do wniosku, że pomimo uchylenia w trybie wznowienia postępowania decyzji administracyjnej o umorzeniu postępowania, ugoda pozostaje w mocy.

Przedstawiony powyżej pogląd wyrażony na gruncie dekretu z dnia 13 września 1946 r. o rozgraniczeniu nieruchomości (Dz. U. 1946 r. Nr 53 poz. 298) jest nadal aktualny na gruncie ustawy z dnia 17 maja 1989r. Prawo geodezyjne i kartograficzne -jeśli chodzi o ugodę zawartą przed uprawnionym geodetą i jej skutki w zakresie materialnoprawnym. Również aktualny jest pogląd odnośnie do skutków w zakresie postępowania administracyjnego na tle instytucji wznowienia postępowania administracyjnego (wg Kpa z 1970r.) z konkluzją, że pomimo uchylenia w trybie wznowienia postępowania decyzji administracyjnej o umorzeniu postępowania, ugoda pozostaje w mocy. Analogiczne pod względem procesowym są również skutki wyeliminowania z obrotu prawnego decyzji o umorzeniu postępowania rozgraniczeniowego wobec zawarcia ugody przed uprawnionym geodetą, w przypadku stwierdzenia nieważności takiej decyzji: ugoda zawarta przed uprawionym geodetą pozostaje w mocy. Konsekwencją powyższego jest stwierdzenie, że dokonując modernizacji kompleksowej obrębu [...] organ miał obowiązek wykazać granice pomiędzy działkami 427/1 i 433, a działkami 426/2 i 432/2 zgodnie z zawartą w dniu 27.11.1997r. ugodą.

Pojawia się w tym miejscu kwestia podwójnego uwłaszczenia działką nr 433 różnych osób, że skutkiem urządzenia dwóch ksiąg wieczystych dla tej działki. Otóż w tym miejscu wskazać należy na uchwałę Sądu Najwyższego -Izba Cywilna z dnia 29 lutego 1996 r. sygn. III CZP 16/96 (OSNC 1996/5 poz. 73) gdzie stwierdzone zostało: w sytuacji, gdy ta sama, oznaczona ewidencyjnie działka, objęta jest dwiema księgami wieczystymi, w których ujawnieni są różni właściciele, dopuszczalne jest powództwo o uzgodnienie stanu prawnego ujawnionego w jednej z tych ksiąg z rzeczywistym stanem prawnym (art. 10 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece - Dz. U. 1982 r. Nr 19 poz. 147 ze zm.). Wobec tego dla dokonania zmiany istniejącego wpisu w ewidencji gruntów należy najpierw wykorzystać tryb postępowania przed sądem powszechnym, a rozstrzygnięcie sądu w tym względzie będzie stanowiło podstawę wprowadzenia zmian do operatu ewidencji gruntów. Podkreślenia w tym miejscu wymaga, że powództwo o uzgodnienie treści księgi wieczystej (legitymacja) wykracza poza uprawnienia organu ewidencyjnego. Przypomnieć bowiem należy, że wpis do ewidencji gruntów i budynków stanowi potwierdzenie istniejącego stanu prawnego nieruchomości, a postępowanie o zmianę treści wpisu nie służy samodzielnemu dokonywaniu zmian prawnych w tym zakresie ( zob. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 23 stycznia 1998 r. sygn. II SA 1283/97, Wokanda 1998/9 str. 40). Zatem trafny jest zarzut skargi sprowadzający się do naruszenia prawa materialnego.

Kolejny zarzut dotyczy "likwidacji" działki nr 427/1, ujawnionej w Kw. Nr [...]. Stosownie do § 9 ust. 1 rozporządzenia w sprawie ewidencji gruntów i budynków, działkę ewidencyjną stanowi ciągły obszar gruntu, położony w granicach jednego obrębu, jednorodny pod względem prawnym, wydzielony z otoczenia za pomocą linii granicznych. W myśli natomiast ustępu 2, sąsiadujące ze sobą działki ewidencyjne, będące przedmiotem tych samych praw oraz władania tych samych osób lub jednostek organizacyjnych, wykazuje się w ewidencji jako odrębne działki ewidencyjne, jeżeli:

wyodrębnione zostały w wyniku podziału nieruchomości, a materiały powstałe w wyniku prac geodezyjnych i kartograficznych związanych z tym podziałem przyjęte zostały do państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego,

są wyszczególnione w istniejących dokumentach określających stan prawny nieruchomości, a w szczególności w księgach wieczystych, zbiorach dokumentów, aktach notarialnych, prawomocnych orzeczeniach sądowych i ostatecznych decyzjach administracyjnych, a jednocześnie są działkami gruntu lub działkami budowlanymi w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami,

obejmują grunty zajęte pod drogi publiczne, linie kolejowe, wody śródlądowe, rowy, a ich wyróżnienie w postaci odrębnych działek jest celowe ze względu na odrębne oznaczenia tych gruntów w innych ewidencjach i rejestrach publicznych bądź ze względu na ich różne nazwy urzędowe.

Z akt wynika (wypis z Kw.[...]), że działka 427/2 spełnia wskazane powyżej warunki (punkt 2): jest wyszczególniona w istniejących dokumentach określających stan prawny nieruchomości, a to w księdze wieczystej. Okoliczność ta zdaje się przesądzać pozostawienie jej w ewidencji. Z tych też przyczyn nie było podstaw do zastosowania § 9 ust. 6 rozporządzenia który stanowi, że w przypadku połączenia działek ewidencyjnych nowo powstałą działkę ewidencyjną oznacza się kolejną, niewykorzystaną w danym obrębie, liczbą naturalną.

Mając powyższe na uwadze Sąd uchylił zaskarżoną i poprzedzającą ją decyzję, o oparciu o art.145 § pkt 1 lit. a,c w zw. z art. 135 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270, ze zm. - zwanej dalej P.p.s.a. ). Orzeczenie zamieszczone w punkcie II wyroku uzasadnia art.152 P.p.s.a. O kosztach Sąd orzekł na podstawie art.200 § 1 ustawy.