Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Danuta Kania, Sędzia WSA Ewa Marcinkowska (spr.), Asesor WSA Joanna Kruszewska-Grońska, Protokolant Monika Duma-Szymczak po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 9 stycznia 2020 r. sprawy ze skarg J. C. na uchwały Rady [...] z dnia [...] lutego 2019 r. nr [...] oraz z dnia [...] kwietnia 2019 r. nr [...] w przedmiocie zmiany statutów żłobków m.st. Warszawy oddala skargi

Uchwałą z dnia [...] lutego 2019 r. nr [...] w sprawie zmiany statutów żłobków [...], działając na podstawie art. 12 ust. 1 pkt 2, ust. 2 i 3 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. z 2017 r. poz. 2077, z późn. zm.) oraz art. 8 ust. 1 pkt 1, art. 9 ust. 1 i art. 11 ust. 2 ustawy z dnia 4 lutego 2011 r. o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3 (Dz. U. z 2018 r. poz. 603, 650, 1544 i 1629) ustaliła kryteria przyjęcia dziecka do żłobka, m. in. dodając w paragrafach ustalających te kryteria punkt 8, zgodnie z którym dodatkowe 30 punktów otrzymuje dziecko, które poddane zostało obowiązkowym szczepieniom ochronnym lub które ze względów zdrowotnych stwierdzonych przez lekarza nie może zostać zaszczepione zgodnie z rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 18 sierpnia 2011 r. w sprawie obowiązkowych sczepień ochronnych (Dz. U. z 2018 r. poz. 753).

W uzasadnieniu uchwały w zakresie ww. kryterium przyjęcia dziecka do żłobka Rada wskazała, że najskuteczniejszą metodą ochrony społeczeństwa przed chorobami zakaźnymi są szczepienia. Bezpieczeństwo [...] obejmuje również bezpieczeństwo zdrowotne jej najmłodszych mieszkańców, a proponowane zmiany mogą spowodować wzrost szczepień [...], co może przełożyć się na mniejszą liczbę przypadków zachorowań na choroby zakaźne. Nadto zmiany te mogą doprowadzić do zmiany postrzegania Programu Szczepień Ochronnych, tj. pokazania, że stosowanie się do obowiązujących przepisów niesie za sobą rzeczywiste korzyści.

Następnie uchwałą z dnia [...] kwietnia 2019 r. nr [...] Rada Miasta [...], działając na podstawie art. 12 ust. 1 pkt 2, ust. 2 i 3 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. z 2017 r. poz. 2077, z późn. zm.) oraz art. 8 ust. 1 pkt 1, art. 9 ust. 1 i art. 11 ust. 2 ustawy z dnia 4 lutego 2011 r. o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3 (Dz. U. z 2018 r. poz. 603, 650, 1544 i 1629) wprowadziła zmiany w uchwale z dnia [...] lutego 2019 r. nr [...] w sprawie zmiany statutów żłobków [...] m. in. dodając § 23a wprowadzający zmiany w statucie Żłobka nr [...] w [...] przy ul. E., w którym w § 10 ust. 1 ustalającym kryteria przyjęcia dziecka do żłobka dodano pkt 8, zgodnie z którym dodatkowe 30 punktów otrzymuje dziecko, które poddane zostało obowiązkowym szczepieniom ochronnym lub które ze względów zdrowotnych stwierdzonych przez lekarza nie może zostać zaszczepione zgodnie z rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 18 sierpnia 2011 r. w sprawie obowiązkowych sczepień ochronnych (Dz. U. z 2018 r. poz. 753).

W dniu [...] maja 2019 r. J. C. skierowała skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie na uchwały Rady [...] nr [...] z dnia [...] lutego 2019 r. oraz nr [...] dnia [...] kwietnia 2019 r. zarzucając im:

– naruszenie art. 3a ustawy z dnia 4 lutego 2011 r. o opiece nad dziećmi do lat 3 poprzez ustalenie kryterium przyjęcia dziecka do żłobka nieznanego tej ustawie, co utrudni lub uniemożliwi skarżącej zapisanie dziecka do żłobka publicznego,

– naruszenie art. 9 ust. 1 Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. poprzez nakazanie ujawnienia danych osobowych szczególnie wrażliwych, co narusza prawo do prywatności skarżącej.

Mając powyższe na uwadze wniosła o stwierdzenie nieważności zaskarżonych uchwał.

W uzasadnieniu skargi skarżąca podniosła, że uchwała nr [...] z dnia [...] lutego 2019 r. zmieniająca statuty żłobów miejskich, do § 10 ust. 1 dodając pkt 8, zgodnie z którym do żłobka w pierwszej kolejności będą przyjmowane dzieci, których rodzice/opiekunowie prawni przedłożą oświadczenie, że dziecko, dla którego ubiegają się o miejsce w żłobku, zostało poddane obowiązkowym szczepieniom ochronnym określonym w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 18 sierpnia 2011 r. w sprawie obowiązkowych sczepień ochronnych lub też zostało zwolnione z tego obowiązku z przyczyn zdrowotnych, jest sprzeczna z obowiązującym prawem i narusza jej prawo do zapewnienia dziecku opieki, o której mowa w ustawie o opiece nad dziećmi do lat 3.

Podkreśliła, że dane osobowe opiekunów i dziecka wymagane przy rekrutacji do żłobka zostały określone w art. 3a ustawy o opiece nad dziećmi do lat 3. Wśród tych kryteriów brak jest obowiązku przedstawiania oświadczenia o poddaniu dziecka obowiązkowym sczepieniom lub o zwolnieniu z tego obowiązku. Dalej skarżąca wskazała, że w pkt 6 ww. przepisu mowa jest jedynie o danych o stanie zdrowia, stosowanej diecie i rozwoju psychofizycznym dziecka. W zakres pojęcia tych danych, w ocenie skarżącej, nie wchodzą informacje o poddaniu dziecka szczepieniom ochronnym, co potwierdza zapis art. 2 ust. 2 ustawy wskazujący na funkcje żłobka – opiekuńczą, wychowawczą i edukacyjną. Rozwinięciem tej regulacji jest, zdaniem skarżącej, art. 10 ww. ustawy wskazujący na zadania żłobka i klubu dziecięcego. Udostępnienie danych o stanie zdrowia dziecka ma więc na celu zapewnienie mu prawidłowej opieki, co potwierdza uzasadnienie projektu ustawy wprowadzającej przepis art. 3a. Takie stanowisko zajął też WSA w Gliwicach w wyroku z dnia 26 października 2015 r., sygn. akt IV SA/Gl 749/15.

Nadto zrzuciła, że zaskarżona uchwała narusza art 9 ust. 1 Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. (dalej: RODO), zgodnie z którym zabrania się przetwarzania danych osobowych ujawniających pochodzenie rasowe lub etniczne, poglądy polityczne, przekonania religijne lub światopoglądowe, przynależność do związków zawodowych, oraz przetwarzania danych genetycznych, danych biometrycznych w celu jednoznacznego zidentyfikowania osoby fizycznej lub danych dotyczących zdrowia, seksualności lub orientacji seksualnej tej osoby. Zaznaczyła, że co prawda ust. 2 cytowanego przepisu wprowadza wyjątki od tej zasady, jednakże żaden z nich nie znajduje zastosowania w niniejszej sprawie.

W ocenie skarżącej, przytoczone powyżej okoliczności pozostają w ścisłym związku z naruszeniem jej interesu prawnego, gdyż zaskarżona uchwała utrudnia jej zapisanie dziecka do żłobka. Dotychczas w pierwszej kolejności do żłobka przyjmowane były bowiem dzieci obojga pracujących lub uczących się rodziców, mieszkających na terenie [...] oraz odprowadzający w tym mieście podatek dochodowy. Zmiany wprowadzone zaskarżoną uchwałą spowodowały, że ich dziecko z 26 miejsca na liście oczekujących do żłobka, który wybrali jako żłobek tzw. pierwszego wyboru, zostało przesunięte się w systemie rekrutacyjnym na 204 miejsce na liście oczekujących, co nie miałoby miejsca, gdyby przy przyjmowaniu dzieci kierowano się jedynie kryteriami ustawowymi wymienionymi w art. 3a ustawy o opiece nad dziećmi do lat 3, nie zaś kryteriami pozaustawowymi narzuconymi przez Radę [...].

Według skarżącej, żłobek jest w stanie zapewnić prawidłową opiekę jej dziecku bez uzyskania informacji związanych ze sczepieniami. Podniosła nadto, że żłobek nie sprawdza informacji odnośnie szczepień dzieci kontynuujących uczęszczanie do żłobka, nie udziela również informacji o stanie zdrowia oraz poddaniu się szczepieniom przez opiekunów dzieci w żłobku.

W konkluzji stwierdziła, że przepisy obowiązujących ustaw nie zobowiązują jej do udzielania żłobkowi informacji związanych ze szczepieniami jej dziecka (udostępnienie książeczki zdrowia dziecka). Informacje o stanie zdrowia jej dziecka oraz przebytych szczepieniach ochronnych należą bowiem do kategorii danych osobowych szczególnie wrażliwych, których przetwarzanie jest możliwe jedynie przy zachowaniu ściśle określonych wymogów wymienionych w art. 9 ust. 2 RODO.

W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej oddalenie. W pierwszej kolejności zwrócił uwagę na brak precyzyjnego wskazania przez skarżącą zakresu zaskarżenia obu uchwał. Treść skargi świadczy jednak o tym, że zarzuty dotyczą tylko jednej z nich i wyłącznie w zakresie jednego przepisu w każdym statucie żłobka dotyczącego kryterium rekrutacyjnego, tj. kryterium obowiązkowych szczepień ochronnych lub przeciwwskazań lekarskich do wykonania takich szczepień.

Ponadto organ zwrócił uwagę, że skarżąca nie wskazała jakie zarzuty kieruje w stosunku do uchwały nr [...] z dnia [...] kwietnia 2019 r. oraz w jaki sposób narusza ona jej uprawnienia i interes prawny.

Dalej Rada Miasta wyjaśniła, że korzystając z upoważnienia zawartego w art. 11 ust. 2 pkt 3 i 3a ustawy o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3, jako organ tworzący żłobek, określiła kryteria przyjęć dzieci do żłobków w statutach żłobków tworzonych przez [...]. Zdaniem organu nie powinno zatem budzić wątpliwości, że kryteria rekrutacyjne nie są regulowane przepisami ustawy, lecz uchwały organu stanowiącego jednostki samorządu terytorialnego mającej charakter aktu prawa miejscowego.

W ocenie organu wprowadzając kwestionowane kryterium przyjęcia do żłobka Rada Miasta nie przekroczyła ww. upoważnienia ustawowego, nie naruszyła nadto praw mieszkańców [...] wynikających z Konstytucji RP.

Dzieci uczęszczające do grup rówieśniczych są szczególnie narażone na groźne konsekwencje związane z uchylaniem się do obowiązku szczepień ochronnych, który wynika z art. 17 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz. U. z 2018 r. poz. 151, z późn. zm.) oraz rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 18 sierpnia 2011 r. w sprawie obowiązkowych szczepień ochronnych (Dz. U. z 2018 r. poz. 753).

Ustalenie w procesie rekrutacji do żłobków [...] kryterium wykonania obowiązkowych szczepień ochronnych służy zatem nie tylko podkreślaniu znaczenia bezpieczeństwa tych szczepień, ale również ważnemu celowi, jakim jest zapewnienie bezpieczeństwa zdrowotnego najmłodszym mieszkańcom [...]. Działania te wpisują się chociażby w zadania własne gminy w zakresie ochrony zdrowia (art. 7 ust. 1 pkt 5 stawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym).

Dalej organ wyjaśnił, że ustalając kwestionowane kryterium przyjęcia dziecka do żłobka uwzględnił podstawowe zasady wynikające z Konstytucji RP, tj. prawo dziecka do ochrony jego życia i zdrowia (art. 72 i 68) oraz zasadę równości wobec prawa (art. 32).

Odnosząc się do zarzutu naruszenia interesu prawnego skarżącej Rada Miasta podkreśliła, że kwestionowane kryterium nie wyklucza nieszczepionych dzieci z procesu rekrutacji do żłobka, pozostawia je jedynie w dalszej kolejności przyjęć w zależności od stopnia spełniania także innych kryteriów rekrutacyjnych. Przy czym zauważając rosnący problem zachorowań na choroby zakaźne, organ pragnie podnosić znaczenie szczepień ochronnych i poziom świadomości rodziców w tym zakresie przy pomocy instrumentów, którymi dysponuje, co pozostaje w związku z konstytucyjnym obowiązkiem władz publicznych w zakresie zwalczania chorób epidemicznych (art. 68 ust. 4 Konstytucji RP).

Odnosząc się do zarzutu naruszenia art. 9 ust. 1 RODO organ wyjaśnił, że informacja o szczepieniach dziecka jest istotnym elementem zapewnienia dzieciom prawidłowej opieki zgodnie ze standardami określonymi w statucie żłobka i umożliwia podjęcie przez opiekunów dziecka działań zmierzających do nienarażania na problemy nieszczepionego dziecka w sytuacji, gdy w żłobku stwierdzony zostanie przypadek choroby.

Rada Miasta wyjaśniła nadto, że w świetle art. 4 pkt 15 RODO nieuprawnione jest twierdzenie, że informacja o obowiązkowym szczepieniu nie stanowi danej o stanie zdrowia dziecka. Przepis ten zawiera definicję "danych dotyczących zdrowia", zgodnie z którą są to "dane osobowe o zdrowiu fizycznym lub psychicznym osoby fizycznej – w tym korzystaniu z usług opieki zdrowotnej – ujawniające informacje o stanie jej zdrowia". W ocenie organu przepis ten wskazuje na szeroką interpretację definicji "danych dotyczących zdrowia" a wykonanie szczepień niewątpliwie świadczy o korzystaniu z usług opieki zdrowotnej w celu zapewnienia ochrony zdrowia dziecka. Na tej podstawie organ przyjął, że informacja o obowiązkowych szczepieniach lub ich braku stanowi dane dotyczące stanu zdrowia dziecka w kontekście art. 9 ust. 1 RODO oraz art. 3a pkt 6 ustawy o opiece nad dziećmi do lat 3.

Ponadto organ zwrócił uwagę, że art. 9 ust. 2 RODO reguluje wyjątki od zasady przewidującej, że dane wrażliwe nie mogą być przetwarzane. W kontekście analizowanego zagadnienia wskazał na wyjątki określone w art. 9 ust. 2 lit. b i g RODO.

Organ podkreślił również, że względy związane z interesem publicznym nie naruszają istoty prawa do ochrony danych i służą interesom osób, których dane dotyczą, przede wszystkim ochronie zdrowia w miejscach zbiorowej opieki nad dziećmi, gdzie problem chorób, w tym zakaźnych, jest codziennością.

Z uwagi na to, że J. C. w jednej skardze zaskarżyła dwie uchwały Rady Miasta [...] zarządzeniem Przewodniczącego Wydziału II WSA w Warszawie z dnia 14 czerwca 2019 r., wydanym na podstawie art. 57 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi skargi te zostały rozdzielone i sprawa ze skargi J. C. na uchwałę Rady [...] z dnia [...] kwietnia 2019 r. nr [...] została zarejestrowana pod odrębną sygn. akt II SA/Wa 1303/19.

Na rozprawie w dniu 9 stycznia 2020 r. Sąd działając na podstawie art. 111 § 2 ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi zarządził połączenie spraw o sygn. akt II SWA/Wa 1302/19 oraz II SA/Wa 1303/19 celem ich łącznego rozpoznania oraz także rozstrzygnięcia, z uwagi na to że pozostają ze sobą w związku oraz prowadzenie dalej pod sygn. akt II SWA/Wa 1302/19.

Skarżącą na rozprawie doprecyzowała, że przedmiotem jej zaskarżenia są uchwały Rady [...] nr [...] z dnia [...] lutego 2019 r. oraz nr [...] dnia [...] kwietnia 2019 r. tylko w zakresie dodanego w paragrafach ustalających kryteria przyjęcia dziecka do żłobka punktu 8, zgodnie z którym dodatkowe 30 punktów otrzymuje dziecko, które poddane zostało obowiązkowym szczepieniom ochronnym lub które ze względów zdrowotnych stwierdzonych przez lekarza nie może zostać zaszczepione zgodnie z rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 18 sierpnia 2011 r. w sprawie obowiązkowych sczepień ochronnych (Dz. U. z 2018 r. poz. 753).

Skarżąca na rozprawie złożyła do akt pismo procesowe, w którym ustosunkowała się do odpowiedzi na skargę organu oraz przedstawiła dodatkową argumentację na poparcie zarzutów skargi.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 1 § 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. – Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. z 2018 r. poz. 2107 ze zm.), sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej, przy czym w świetle § 2 powołanego wyżej artykułu kontrola ta sprawowana jest pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej.

Stosownie natomiast do treści art. 3 § 2 pkt 5 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2018 r., poz. 1302 ze zm. dalej P.p.s.a.), kontrola działalności administracji publicznej przez sądy administracyjne obejmuje orzekanie m. in. w sprawach skarg na akty prawa miejscowego organów jednostek samorządu terytorialnego i terenowych organów administracji rządowej.

Legitymacja do wniesienia skargi do sądu administracyjnego określona została w art. 50 P.p.s.a., który stanowi, że uprawnionym do wniesienia skargi jest każdy, kto ma w tym interes prawny, prokurator, Rzecznik Praw Obywatelskich, Rzecznik Praw Dziecka oraz organizacja społeczna w zakresie jej statutowej działalności, w sprawach dotyczących interesów prawnych innych osób, jeżeli brała udział w postępowaniu administracyjnym (§ 1). Uprawnionym do wniesienia skargi jest również inny podmiot, któremu ustawy przyznają prawo do wniesienia skargi (§ 2).

W doktrynie przyjmuje się, że art. 50 § 2 P.p.s.a. zawiera ogólne odesłanie do innych ustaw przyznających prawo do wniesienia skargi, a w związku z tym przyjąć należy, że unormowanie zawarte w art. 50 § 1 P.p.s.a. ma charakter lex generalis i znajduje zastosowanie w takim zakresie, w jakim legitymacja skargowa nie została odmiennie ujęta w innej ustawie, a więc stanowiącej lex specialis, a do takich ustaw zaliczyć należy tzw. ustawy samorządowe, które w kwestii legitymacji skargowej zawierają swoiste unormowania (por. A. Kabat [w:] B. Dauter, B. Gruszczyński, A. Kabat, M. Niezgódka-Medek, Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz, Wolters Kluger, Warszawa 2011, s. 185-186).

Legitymacja skargowa do wniesienia skargi na uchwałę rady gminy (miasta) została uregulowana w art. 101 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t.j.: Dz. U. z 2016 r., poz. 446 ze zm.), zwanej dalej: "u.s.g.". W myśl tego przepisu każdy, czyj interes prawny lub uprawnienie zostały naruszone uchwałą lub zarządzeniem, podjętymi przez organ gminy w sprawie z zakresu administracji publicznej, może zaskarżyć uchwałę lub zarządzenie do sądu administracyjnego.

Kontrola skargi wniesionej na uchwałę w trybie art. 101 ust. 1 u.s.g. wymaga zbadania przez Sąd czy zaskarżona uchwała została podjęta w sprawie z zakresu administracji publicznej, jak również czy skarżący wykazał, że posiada legitymację do jej wniesienia. Dopiero ustalenie, że te warunki zostały spełnione, pozwala Sądowi przystąpić do merytorycznej oceny zasadności zarzutów skargi.

Przedmiotem zaskarżenia w niniejszej sprawie są uchwały Rady [...] - z dnia [...] lutego 2019 r. nr [...]w sprawie zmiany statutów żłobków [...] oraz zmieniająca ją uchwała z dnia [...] kwietnia 2019 r. nr [...], na podstawie których w paragrafach statutów ustalających kryteria przyjęcia dziecka do żłobka dodany został punkt 8, zgodnie z którym dodatkowe 30 punktów otrzymuje dziecko, które poddane zostało obowiązkowym szczepieniom ochronnym lub które ze względów zdrowotnych stwierdzonych przez lekarza nie może zostać zaszczepione zgodnie z rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 18 sierpnia 2011 r. w sprawie obowiązkowych sczepień ochronnych (Dz. U. z 2018 r. poz. 753).

W ocenie Sądu, w sytuacji, gdy skarżąca jest rodzicem dziecka ubiegającego się o przyjęcie do jednego ze żłobków prowadzonych przez [...], a zmiana statutów żłobków i wprowadzenie w paragrafach ustalających kryteria przyjęcia dziecka do żłobka w punkcie 8, dodatkowego kryterium przyjęć dzieci do żłobka spowodowało, że jej dziecko z 26 miejsca na liście oczekujących do żłobka, który wybrali jako żłobek tzw. pierwszego wyboru, zostało przesunięte w systemie rekrutacyjnym na 204 miejsce na liście oczekujących, uznać należy, że regulacje przyjęte w zaskarżonych uchwałach dotyczą bezpośrednio sfery praw dziecka skarżącej, a w konsekwencji uprawnione jest stanowisko, że skarżąca, jako przedstawiciel ustawowy małoletniego dziecka ubiegającego się o przyjęcie do żłobka ma interes prawny w zaskarżeniu tych uchwał.

Przystępując zatem do merytorycznego rozpoznania wniesionych skarg, Sąd uznał, iż nie zasługują one na uwzględnienie.

Podstawę prawną podjęcia przez Radę [...] zaskarżonych uchwał w sprawie zmiany statutów żłobków stanowił art. 11 ust. 2 ustawy z dnia 4 lutego 2011 r. o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3 (Dz. U. z 2019 r. poz. 409), przewidujący, że podmiot, który utworzył żłobek lub klub dziecięcy, ustala statut żłobka lub klubu dziecięcego, określając w szczególności:

1) nazwę i miejsce jego prowadzenia;

2) cele i zadania oraz sposób ich realizacji, z uwzględnieniem wspomagania indywidualnego rozwoju dziecka oraz wspomagania rodziny w wychowaniu dziecka,

a w przypadku dzieci niepełnosprawnych - ze szczególnym uwzględnieniem rodzaju niepełnosprawności;

3) warunki przyjmowania dzieci, z uwzględnieniem preferencji dla rodzin wielodzietnych i dzieci niepełnosprawnych;

3a) warunki przyjmowania dzieci w przypadku, o którym mowa w art. 18b;

4) zasady ustalania opłat za pobyt i wyżywienie w przypadku nieobecności dziecka w żłobku lub klubie dziecięcym;

5) zasady udziału rodziców w zajęciach prowadzonych w żłobku lub klubie dziecięcym.

W punkcie 3 cytowanego artykułu wprost wymieniono kompetencję do ustalenia przez podmiot, który utworzył żłobek lub klub dziecięcy warunków przyjęcia dziecka do utworzonego i prowadzonego przez siebie żłobka i klubu dziecięcego. Przepis ten nie zawiera żadnych szczegółowych wytycznych w tym zakresie, poza nakazem ustalenia preferencji przyjmowania dzieci z rodzin wielodzietnych i dzieci niepełnosprawnych.

Skarżąca zarzuciła, że wprowadzony w paragrafach statutów ustalających kryteria przyjęcia dziecka do żłobka w punkcie 8 warunek złożenia oświadczenia o odbyciu przez dziecko ubiegające się o miejsce w żłobku, obowiązkowych szczepień lub o przeszkodzie w odbyciu tych szczepień ze względów zdrowotnych stwierdzonych przez lekarza zgodnie z rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 18 sierpnia 2011 r. w sprawie obowiązkowych sczepień ochronnych (Dz. U. z 2018 r. poz. 753) narusza art. 3a ustawy z dnia 4 lutego 2011 r. o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3.

Przepis art. 3a ust. 1 ww. ustawy stanowi, że rodzic ubiegający się o objęcie dziecka opieką w żłobku lub klubie dziecięcym albo przez dziennego opiekuna przedstawia, w formie oświadczenia lub zaświadczenia, następujące dane:

1) imię, nazwisko, datę urodzenia oraz numer PESEL dziecka;

1a) informację, czy dziecko legitymuje się orzeczeniem o niepełnosprawności, a jeżeli tak, to jakim;

2) imiona, nazwiska oraz numery PESEL rodziców, a w przypadku gdy nie nadano numeru PESEL - daty urodzenia;

2a) informacje o rodzeństwie dziecka dotyczące liczby i wieku rodzeństwa;

3) adres miejsca zamieszkania rodziców i dziecka;

4) adres poczty elektronicznej i numer telefonu rodziców - o ile je posiadają;

5) miejsce pracy rodziców lub miejsce pobierania nauki w szkole lub szkole wyższej przez rodziców - o ile pracują lub pobierają naukę;

6) dane o stanie zdrowia, stosowanej diecie i rozwoju psychofizycznym dziecka;

7) dane o wysokości dochodów rodziców - w przypadku ubiegania się przez rodziców o częściowe lub całkowite zwolnienie z opłat, jeżeli zwolnienie to jest uzależnione od wysokości dochodów.

W ocenie Sądu należy zgodzić się z organem, że w świetle art. 4 pkt 15 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE – dalej jako RODO (Dz.U.UE.L.2016.119.1) nieuprawnione jest twierdzenie, że informacja o obowiązkowym szczepieniu nie stanowi danych o stanie zdrowia dziecka. Przepis ten zawiera definicję "danych dotyczących zdrowia", zgodnie z którą są to "dane osobowe o zdrowiu fizycznym lub psychicznym osoby fizycznej – w tym korzystaniu z usług opieki zdrowotnej – ujawniające informacje o stanie jej zdrowia". Należy nadto zwrócić uwagę na motyw 35 preambuły RODO, w którym ustawodawca unijny sprecyzował, że do danych osobowych dotyczących zdrowia należy zaliczyć wszystkie dane o stanie zdrowia osoby, której dane dotyczą, ujawniające informacje o przeszłym, obecnym lub przyszłym stanie fizycznego lub psychicznego zdrowia osoby, której dane dotyczą. Do danych takich należą informacje o danej osobie fizycznej zbierane podczas jej rejestracji do usług opieki zdrowotnej lub podczas świadczenia jej usług opieki zdrowotnej, jak to określa dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/24/UE; numer, symbol lub oznaczenie przypisane danej osobie fizycznej w celu jednoznacznego zidentyfikowania tej osoby fizycznej do celów zdrowotnych; informacje pochodzące z badań laboratoryjnych lub lekarskich części ciała lub płynów ustrojowych, w tym danych genetycznych i próbek biologicznych; oraz wszelkie informacje, na przykład o chorobie, niepełnosprawności, ryzyku choroby, historii medycznej, leczeniu klinicznym lub stanie fizjologicznym lub biomedycznym osoby, której dane dotyczą, niezależnie od ich źródła, którym może być na przykład lekarz lub inny pracownik służby zdrowia, szpital, urządzenie medyczne lub badanie diagnostyczne in vitro.

Przepis ten wskazuje zatem na szeroką definicję "danych dotyczących zdrowia", a wykonanie szczepień niewątpliwie świadczy o korzystaniu z usług opieki zdrowotnej w celu zapewnienia ochrony zdrowia dziecka. Realizowanie ustawowego obowiązku szczepień ochronnych, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 lit. b) ustawy z 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz. U. z 2019 r., poz. 1239), mieści się w "korzystaniu z usług opieki zdrowotnej". W art. 27 ust. 1 pkt 7 ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2019 r. poz. 1373) wykonywanie szczepień ochronnych jest wymienione wprost jako świadczenie opieki zdrowotnej, podejmowane na rzecz zachowania zdrowia, zapobiegania chorobom i wczesnego wykrywania chorób.

W świetle powyższego, informacja o obowiązkowych szczepieniach lub ich braku mieści się w ustawowej przesłance "danych o stanie zdrowia" dziecka, o których mowa w art. 3a ust. 1 pkt 6 ustawy o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3.

W ocenie Sądu nieuzasadniony jest również zarzut skarżącej dotyczący naruszenia art. 9 ust. 1 RODO poprzez nakazanie ujawnienia danych osobowych szczególnie wrażliwych. Zgodnie z tym przepisem zabrania się przetwarzania danych osobowych ujawniających pochodzenie rasowe lub etniczne, poglądy polityczne, przekonania religijne lub światopoglądowe, przynależność do związków zawodowych, oraz przetwarzania danych genetycznych, danych biometrycznych w celu jednoznacznego zidentyfikowania osoby fizycznej lub danych dotyczących zdrowia, seksualności lub orientacji seksualnej tej osoby. Zakaz ten nie ma jednak charakteru bezwzględnego, gdyż przepis art. 9 ust. 2 RODO przewiduje wyjątki od zasady, że dane wrażliwe nie mogą być przetwarzane.

Uwzględnienie dopuszczalności przetwarzania danych wrażliwych w pewnych, ściśle określonych okolicznościach jest zgodne z założeniem, iż prawo do ochrony danych osobowych nie jest prawem bezwzględnym. W świetle motywu 4 preambuły RODO prawo to należy wyważyć względem innych praw podstawowych w myśl zasady proporcjonalności. Oznacza to więc, że niekiedy będzie ono musiało ulec ograniczeniu na rzecz ochrony innego prawa. W takim też kontekście należy rozpatrywać przesłanki legalności przetwarzania danych wrażliwych.

Motyw 52 preambuły RODO stanowi, że należy zezwolić na wyjątki od zakazu przetwarzania szczególnych kategorii danych osobowych - o ile przewiduje to prawo Unii lub prawo państwa członkowskiego i podlega to odpowiednim zabezpieczeniom chroniącym dane osobowe i inne prawa podstawowe - jeżeli uzasadnia to interes publiczny, w szczególności polegający na przetwarzaniu danych osobowych w dziedzinie prawa pracy, prawa zabezpieczenia społecznego, w tym emerytur, oraz do celów bezpieczeństwa, monitorowania i ostrzegania zdrowotnego, zapobiegania chorobom zakaźnym i innym poważnym zagrożeniom zdrowotnym.

Zgodnie natomiast z art. 9 ust. 2 lit. g RODO zakaz przetwarzania danych wrażliwych nie ma zastosowania, jeżeli "przetwarzanie jest niezbędne ze względów związanych z ważnym interesem publicznym, na podstawie prawa Unii lub prawa państwa członkowskiego, które są proporcjonalne do wyznaczonego celu, nie naruszają istoty prawa do ochrony danych i przewidują odpowiednie i konkretne środki ochrony praw podstawowych i interesów osoby, której dane dotyczą".

Omawiana podstawa wymaga istnienia przepisu prawa dopuszczającego przetwarzanie danych wrażliwych, gdy jest to uzasadnione ważnym interesem publicznym. Prawodawca unijny w komentowanym przepisie wymaga ponadto, aby przepisy uprawniające do przetwarzania danych wrażliwych były proporcjonalne do wyznaczonego celu, nie naruszały istoty prawa do ochrony danych i przewidywały odpowiednie i konkretne środki ochrony praw podstawowych i interesów osoby, której dane dotyczą.

Jak to zostało już wskazane wcześniej w polskim systemie prawnym przepisem prawa uprawniającym do przetwarzania danych o stanie zdrowia dziecka ubiegającego się o przyjęcie do żłobka jest przepis art. 3a ust. 1 pkt 6 ustawy o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3, a informacja o obowiązkowych szczepieniach lub ich braku mieści się w ustawowej przesłance "danych o stanie zdrowia" dziecka, o których mowa w tym przepisie.

Przepis art. 3a ust. 2 ww. ustawy stanowi z kolei, że podmiot prowadzący żłobek lub klub dziecięcy oraz podmiot zatrudniający dziennego opiekuna przetwarzają dane o których mowa w ust. 1 wyłącznie w związku z rekrutacją oraz w zakresie i w celu zapewnienia dziecku prawidłowej opieki. Ustawodawca przewidział tym samym ochronę danych wrażliwych zawartych we wniosku i zezwolił na ich przetwarzanie wyłącznie dla celów postępowania rekrutacyjnego oraz w zakresie i w celu zapewnienia dziecku prawidłowej opieki.

W ocenie Sądu nie może budzić też wątpliwości, że w szeroko rozumianym interesie publicznym leży zapobieganie epidemii chorób zakaźnych poprzez obowiązkowe szczepienie dzieci. Przyjęcie nieszczepionych dzieci do żłobka stwarza realne zagrożenie również dla dzieci które zostały zaszczepione, jak i dla bezpieczeństwa innych mieszkańców [...]. Szczepienia ochronne stanowią bowiem prewencję nie tylko jednostek, lecz całego społeczeństwa, gdyż chronią wszystkich przed chorobami zakaźnymi. Ochrona zdrowia jest ściśle związana z ochroną życia, a prawo do życia z godnością człowieka. Prawo do ochrony zdrowia to przede wszystkim prawo do zachowania życia i jego ochrony, gdy jest zagrożone (zob. wyrok NSA z dnia 10 października 2017 r., II GSK 1954/16, publ. na stronie orzeczenia.nsa.gov.pl, dalej: CBOSA).

Ponadto, jak wskazuje się w orzecznictwie wojewódzkich sądów administracyjnych, wprowadzenie oświadczenia o poddaniu dziecka obowiązkowym szczepieniom, jako kryterium dostępu do publicznego żłobka lub przedszkola, nie jest dyskryminujące dla dzieci, których rodzice nie złożyli stosownego oświadczenia (zob. wyrok WSA w Gliwicach z 6 sierpnia 2019 r., sygn. akt III SA/Gl 489/19 i wyrok WSA w Gorzowie Wlkp. z 29 sierpnia 2019 r., sygn. akt II SA/Gl 406/19, wyrok WSA w Olsztynie z dnia 23 września 2019 r. sygn. akt II SA/Ol 493/19 publ. CBOSA).

Oceniając przedmiotową kwestię trzeba bowiem mieć na uwadze, że obowiązek szczepień wynika bezpośrednio z przepisów prawa, tj. art. 5 ust. 1 pkt 1 lit. b) i art. 17 ustawy z 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi, a obowiązek szczepienia jest egzekwowany w trybie egzekucji administracyjnej i art. 115 Kodeksu wykroczeń. Zgodnie zaś z art. 68 ust. 1 Konstytucji RP każdy ma prawo do ochrony zdrowia, a władze publiczne są obowiązane do zapewnienia szczególnej opieki zdrowotnej dzieciom (art. 68 ust. 3 Konstytucji), a profilaktyka przed chorobami epidemiologicznymi jest konstytucyjnym obowiązkiem władz publicznych (art. 68 ust. 4 Konstytucji). Obowiązek poddania dziecka obowiązkowym szczepieniom ochronnym realizuje wskazywane wyżej powinności państwa względem jednostki oraz ogółu społeczeństwa (zob. wyrok NSA z 7 lutego 2018 r., II OSK 934/16, CBOSA).

Przy ocenie przedmiotowej kwestii nie można też pominąć, że z zasady równości, wyrażonej w art. 32 ust. 1 Konstytucji, wynika nakaz jednakowego traktowania podmiotów prawa w obrębie określonej klasy (kategorii). Wszystkie podmioty prawa, charakteryzujące się w równym stopniu daną cechą istotną (relewantną), powinny być traktowane równo, a więc według jednakowej miary, bez zróżnicowań, zarówno dyskryminujących, jak i faworyzujących. Jeżeli zatem prawodawca różnicuje podmioty prawa, które charakteryzują się wspólną cechą istotną, to wprowadza odstępstwo od zasady równości. Podmioty różniące się mogą być natomiast traktowane odmiennie. Ocena każdej regulacji prawnej z punktu widzenia zasady równości musi być zatem poprzedzona dokładnym zbadaniem sytuacji prawnej podmiotów i przeprowadzeniem analizy, tak gdy chodzi o ich cechy wspólne, jak też cechy różniące (zob. wyroki TK z: 9 marca 1988 r., U 7/87, 6 maja 1998 r., 37/97, 20 października 1998 r., K 7/98, 17 maja 1999 r., P 6/98, 4 stycznia 2000 r., K 18/99, 18 grudnia 2000 r., K 10/0028 maja 2002 r., P 10/01; 13 grudnia 2007 r., sygn. SK 37/06, 18 marca 2014 r., SK 53/12, www.trybunal.gov.pl). Tylko tożsame traktowanie podmiotów znajdujących się w różnej sytuacji prawnej uzasadnia domniemanie istnienia nierówności w prawie (por. wyrok TK z 11 lipca 2000 r. K 30/99, z 18 stycznia 2000 r., K 17/99, z 5 listopada 1997 r. K 22/97, z 9 maja 2005 r., SK 14/04). Cechy dyskryminacyjne to cechy osobiste, indywidualne adresatów normy, jak płeć, pochodzenie społeczne, kolor skóry, na które nie mają wpływu i są od nich niezależne. Kwestia realizacji szczepień ochronnych nie może więc do nich należeć, gdyż wynika z obowiązku ustawowego, a odmowa jego wykonania z przyczyn innych niż wskazane w ustawie, wprowadza zróżnicowanie kandydatów wbrew woli ustawodawcy i nie ma charakteru racjonalnego.

Uwzględniając powyższe, w ocenie Sądu, uchwała uwzględniająca w procesie rekrutacji do publicznego żłobka kryterium poddania obowiązkowym szczepieniom ochronnym nie jest aktem dyskryminującym dzieci, których rodzice nie złożyli stosownego oświadczenia. Nie jest też bezpodstawnym nierównym traktowaniem podmiotów podobnych, gdyż jak już wyżej zauważono, wszyscy są równi wobec prawa również w sferze obowiązków ustawowych.

Podzielić również trzeba wyrażony w powołanych wyżej wyrokach sądów administracyjnych wniosek, że rodzice (opiekunowie) odmawiający poddania dzieci ustawowemu obowiązkowi szczepień ochronnych niejako sami je różnicują, a tym samym dzieci zaszczepione i niezaszczepione nie posiadają identycznej cechy wspólnej, wobec czego rodzice, którzy odmawiają wykonania ustawowego obowiązku szczepień ochronnych dziecka nie mogą wymagać by były traktowane na równi z tymi, którzy przestrzegają obowiązków ustawowych. Niewątpliwie jest to swobodny wybór rodziców/opiekunów prawnych, choć sprzeczny z prawem i rodzący określone konsekwencje ustawowe. W tej sytuacji nie mogą oni zarzucać, że ich dzieci są dyskryminowane, a dzieci rodziców/opiekunów przestrzegających obowiązków - faworyzowane.

Dodatkowo wymaga zauważenia, że w sytuacji gdy Konstytucja gwarantuje ochronę zdrowia obywateli i w tym celu państwo wprowadza obowiązek szczepień ochronnych i ogranicza wolność obywateli dla jej realizacji, odstępując od wykonania tego obowiązku obywatel naraża się nie tylko na konsekwencje prawne wynikające z regulacji ustawowych wprowadzonych w tym celu, ale także świadomie ogranicza swoje prawa w innym zakresie, wykluczając się z grupy, która ten obowiązek spełnia. Wychodząc z konstytucyjnej zasady równości wszystkich wobec prawa, trzeba stwierdzić, że dotyczy to także sytuacji wypełniania obowiązków ustawowych ciążących na danych podmiotach. Niewypełnienie takich obowiązków nie może uprzywilejowywać kogokolwiek w stosunku do tych, którzy ustawowe obowiązki wypełniają, gdyż to właśnie prowadziłoby do nierówności. Nie może więc budzić wątpliwości także to, że kryterium dotyczące wykazania obowiązku szczepienia jest realizacją konstytucyjnej zasady przestrzegania prawa (art. 82), a prawo wyboru potwierdzenia spełnienia tego obowiązku w formie oświadczenia nie stoi w sprzeczności z zasadą prywatności wynikającą z art. 51 pkt 1 Konstytucji.

Powyższe rozważania prowadzą do wniosku, że zaskarżone zapisy uchwał Rady [...]odpowiadają prawu.

Z ty względów, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, działając na podstawie art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, orzekł jak w sentencji wyroku.