Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Sędziowie Sędzia WSA Józef Kremis, Sędzia WSA Bogumiła Kalinowska, Maciej Guziński (sprawozdawca), , Protokolant Ewa Pąsiek, po rozpoznaniu w Wydziale III na rozprawie w dniu 7 grudnia 2011 r. sprawy ze skargi W. C. na decyzję Głównego Inspektora Transportu Drogowego z dnia [...] r. Nr [...] w przedmiocie nałożenia kary pieniężnej oddala skargę.

W dniu [...] r. na drodze krajowej nr 3 w miejscowości N. przeprowadzono kontrolę drogową pojazdu marki [...].

W jej konsekwencji, decyzją z dnia [...] r. L. Wojewódzki Inspektor Transportu Drogowego nałożył na stronę – W. C., prowadzącego działalność gospodarczą pod nazwą: A (dalej także skarżący) - karę pieniężną w wysokości [...] zł z tytuły naruszenia przepisów ustawy z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym (Dz. U. z 2007 r. Nr 125, poz. 874 ze zm.). W odwołaniu od powyższej decyzji skarżący wniósł o jej uchylenie w całości oraz o umorzenie postępowania administracyjnego.

Decyzją z dnia [...] r. organ odwoławczy uchylił zaskarżoną decyzję w całości oraz przekazał sprawę do ponownego rozpoznania przez organ I instancji, wskazując, iż organ powinien ustalić jakiego rodzaju przewozy drogowe były wykonywane przez stronę w kontrolowanym okresie. Ponadto organ odwoławczy podkreślił, iż nie wyjaśniono dostatecznie, czy strona wykonywała przewozy drogowe na linii regularnej do 50 km, czy też powyżej 50 km.

Decyzją z dnia [...] r. (nr [...]), wydaną po ponownym rozpatrzeniu sprawy, organ I instancji ponownie nałożył na skarżącego karę pieniężną w wysokości [...] zł z tytułu naruszenia przepisów ustawy o transporcie drogowym poprzez; używanie nieprawidłowych lub niewłaściwych wykresówek (zastosowany typ wykresówki nie był zatwierdzony i przeznaczony do danego typu urządzenia rejestrującego); przekroczenie maksymalnego czasu prowadzenia pojazdu bez przerwy przy wykonywaniu przewozu drogowego; skrócenie dziennego czasu odpoczynku przy wykonywaniu przewozu drogowego; przekroczenie maksymalnego dziennego okresu prowadzenia pojazdu przy wykonywaniu przewozu drogowego.

W odwołaniu o powyższej decyzji skarżący, zarzucając jej naruszenie art. 6, art. 10, art. 35, art. 36, art. 68, art. 75, art. 77 i art. 138 kpa oraz naruszenie art. 7 Konstytucji RP, wniósł o uchylenie pierwszoinstancyjnego rozstrzygnięcia. W ocenie skarżącego w kontrolowanym okresie kierowca wykonywał regularne przewozy drogowe osób na trasie nie przekraczającej 50 km, a zatem skarżący był zwolniony z obowiązku stosowania się do przepisów rozporządzenia (WE) nr 561/2006 Parlamentu Europejskiego I Rady z dnia 15 marca 2006 r. w sprawie harmonizacji niektórych przepisów socjalnych odnoszących się do transportu drogowego oraz rozporządzenia Rady (EWG) nr 3821/85 z dnia 20 grudnia 1985 r. w sprawie urządzeń rejestrujących stosowanych w transporcie drogowym. W konsekwencji więc, zdaniem skarżącego, organ nie był uprawniony do kontroli wykresówek kierowcy z kontrolowanego okresu. Ponadto skarżący zakwestionował ustalenia poczynione przez organ I instancji w zakresie ilości przejechanych kilometrów oraz zapisu z tychże tras na okazanych wykresówkach. Skarżący podniósł również, iż nie został zawiadomiony o terminie przesłuchania kierowcy, czym organ naruszył art. 10 kpa, ponadto zauważył, że organ nie uwzględnił szeregu składanych przez niego dokumentów i wyjaśnień. Dodatkowo, w ocenie odwołującego się, art. 14 ust. 1 rozporządzenia Rady (EWG) nr 3821/85 nie stanowi wystarczającej podstawy do nałożenia kary pieniężnej z tytułu stosowania niewłaściwych wykresówek.

Decyzją z dnia [...] r. (nr [...]) Główny Inspektor Transportu Drogowego utrzymał w mocy pierwszoinstancyjne rozstrzygnięcie.

W uzasadnieniu decyzji powołano art. 92 ust. 1 pkt 8 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym, zgodnie z którym, kto wykonuje przewóz drogowy lub inne czynności związane z tym przewozem, naruszając obowiązki lub warunki wynikające z przepisów ustawy lub przepisów wspólnotowych dotyczących przewozów drogowych podlega karze pieniężnej w wysokości od [...] zł do [...] zł. W niniejszej sprawie, jak wskazano, skarżący dopuścił się naruszenia obowiązków lub warunków określonych w załączniku do ustawy o transporcie drogowym pod następującymi pozycjami:

• Lp.10.2, która sankcjonuje skrócenie dziennego odpoczynku przy wykonywaniu przewozu drogowego karą pieniężną:

o czas do jednej godziny - 100 zł,

za każdą rozpoczętą kolejną godzinę - 200 zł,

• Lp. 10.3, która sankcjonuje przekroczenie maksymalnego czasu prowadzenia pojazdu bez przerwy przy wykonywaniu przewozu drogowego karą pieniężną:

o czas powyżej 15 minut do 30 minut - 150 zł,

za każde następne rozpoczęte 30 minut - 200 zł,

• Lp. 10.4, która sankcjonuje przekroczenie maksymalnego dziennego okresu prowadzenia pojazdu przy wykonywaniu przewozu drogowego:

o czas powyżej 15 minut do jednej godziny - 150 zł,

za każdą następną rozpoczętą godzinę - 200 zł,

• Lp. 11.3 ust. 1, która karą pieniężną 100 zł za każdą wykresówkę sankcjonuje używanie nieprawidłowych lub niewłaściwych wykresówek (zastosowany typ wykresówki nie był zatwierdzony i przeznaczony do danego typu urządzenia rejestrującego).

Odnosząc się do naruszenia określonego pod pozycją 10.2 załącznika do ustawy o transporcie drogowym, organ powołał treść art. 4 lit. g rozporządzenia (WE) nr 561/2006, w którym zdefiniowano dzienny okres odpoczynku, jako okres, w którym kierowca może swobodnie dysponować swoim czasem i obejmuje "regularny dzienny okres odpoczynku" lub "skrócony dzienny okres odpoczynku": "Regularny dzienny okres odpoczynku" oznacza nieprzerwany odpoczynek trwający co najmniej 11 godzin. Alternatywnie, regularny dzienny okres odpoczynku można wykorzystać w dwóch częściach, z których pierwsza – musi nieprzerwanie trwać co najmniej 3 godziny, a druga co najmniej 9 godzin. "Skrócony dzienny okres odpoczynku" oznacza nieprzerwany odpoczynek trwający co najmniej 9 godzin, ale krócej niż 11 godzin. Następnie organ przywołał treść art. 8 ust. 1 – 5 rozporządzenia (WE) nr 561/2006, w którym określono zasady korzystania z dziennego odpoczynku. Organ wskazał przy tym, że analiza przedstawionych wykresówek prowadzi do wniosku, że kierowca w poszczególnych dniach, których dotyczyły te wykresówki, skrócił dzienny czas odpoczynku. Organ zauważył przy tym, iż w żadnym z przypadków stwierdzonego skrócenia dziennego odpoczynku na wykresówkach kierowcy nie zamieszczono jednocześnie adnotacji, o których mowa w art. 12 rozporządzenia (WE) nr 561/2006. Podkreślono przy tym, że termin "dzienny czas prowadzenia pojazdu" należy interpretować jako łączny czas prowadzenia pojazdu – od zakończenia jednego prawidłowego dziennego okresu odpoczynku do rozpoczęcia następnego prawidłowego dziennego okresu odpoczynku. Jeżeli kierowca nie wykorzysta minimalnego odpoczynku dziennego to należy ustalić następny prawidłowy okres odpoczynku. Czas jazdy pomiędzy dwoma prawidłowymi okresami odpoczynku jest sumowany i stanowi jeden okres jazdy dziennej. Wynika to – jak wskazał organ – wprost z art. 4 lit. k rozporządzenia Rady (WE) nr 561/2006. Zdaniem organu odwoławczego zasadnie zatem nałożono na skarżącego karę pieniężną w kwocie 900 zł z tytułu naruszenia lp. 10.2 lit. a i b załącznika.

Odnośnie naruszenia pod pozycją Lp. 10.4 lit, a i b załącznika do ustawy o transporcie drogowym, organ wskazał, że zgodnie z art. 4 lit. k rozporządzenia (WE) nr 561/2006, "dzienny czas prowadzenia pojazdu" oznacza łączny czas prowadzenia pojazdu od zakończenia jednego dziennego okresu odpoczynku do rozpoczęcia następnego dziennego okresu odpoczynku lub pomiędzy dziennym okresem odpoczynku a tygodniowym okresem odpoczynku. W myśl natomiast art. 6 ust. 1 i ust. 4 rozporządzenia (WE) nr 561/2006 dzienny czas prowadzenia pojazdu nie może przekroczyć 9 godzin. Jednakże dzienny czas prowadzenia pojazdu może zostać przedłużony do nie więcej niż 10 godzin, nie częściej niż dwa razy w tygodniu. Organ wyjaśnił przy tym, iż wyliczenie przekroczenia maksymalnego dziennego okresu prowadzenia pojazdu uzależnione jest od czasu odpoczynku dobowego, gdyż jeżeli w danym okresie, który zaczyna się po odebraniu przez kierowcę przepisowej długości odpoczynku, z chwilą rozpoczęcia prowadzenia pojazdu, kierowca nie wykorzysta wymaganego odpoczynku, to należy liczyć czas prowadzenia dziennego do momentu wykorzystania wymaganego odpoczynku dziennego. W sytuacji, kiedy kierowca nie odbiera minimum 9 godzinnego nieprzerwanego odpoczynku w ciągu 24 godzin (a w przypadku kilkuosobowej załogi - w ciągu 30 godzin), od momentu rozpoczęcia dziennego okresu (czyli od momentu zakończenia ostatniego odpoczynku dziennego lub tygodniowego) należy liczyć czas prowadzenia do momentu wymaganego minimum 9 godzinnego odpoczynku. W takim jednak przypadku skrócenie odpoczynku należy zamknąć – jak zauważył organ – w ramach 24 godzin od ostatniego odpoczynku i chwili rozpoczęcia prowadzenia pojazdu. Podkreślono zatem, iż naruszenie Lp. 10.2 załącznika do ustawy o transporcie drogowym tj. skrócenie dziennego czasu odpoczynku przy wykonywaniu przewozu drogowego oraz naruszenie Lp. 10.4 załącznika do ustawy o transporcie drogowym tj. przekroczenie maksymalnego dziennego okresu prowadzenia pojazdu przy wykonywaniu przewozu drogowego stanowią dwa odrębne, samodzielne podstawy prawne, sankcjonowane różnymi karami, o czym przesądził ustawodawca w ustawie o transporcie drogowym. Organ odwoławczy zważył więc, iż decyzję organu I instancji w przedmiocie nałożenia na stronę kary pieniężnej w wysokości 5.459 złotych z tytułu naruszenia Lp. 10.4 załącznika do ustawy o transporcie drogowym należało utrzymać w mocy jako zasadną oraz zgodną z prawem.

Analizując przesłanki naruszenia przepisów określonych pod pozycją 10.3 lit. a i b załącznika do ustawy o transporcie drogowym, organ powołał art. 4 lit. q rozporządzenia (WE) nr 561/2006, w którym wskazano, że "okres prowadzenia pojazdu" oznacza łączny czas prowadzenia pojazdu od chwili rozpoczęcia przez kierowcę prowadzenia pojazdu po okresie odpoczynku lub przerwie do momentu rozpoczęcia okresu odpoczynku lub przerwy. Okres prowadzenia pojazdu może być ciągły lub przerywany. Ponadto, jak wskazał organ, zgodnie z art. 7 ww. rozporządzenia, po okresie prowadzenia pojazdu trwającym cztery i pół godziny kierowcy przysługuje ciągła przerwa trwająca co najmniej 45 minut, chyba że kierowca rozpoczyna okres odpoczynku. Przerwę tę może zastąpić przerwa długości co najmniej 15 minut, po której nastąpi przerwa długości co najmniej 30 minut, rozłożone w czasie w taki sposób, aby zachować zgodność z przepisami akapitu pierwszego. Podczas tych przerw kierowca nie może wykonywać żadnej innej pracy. Zgodnie natomiast z art. 12 rozporządzenia, pod warunkiem, że nie zagraża to bezpieczeństwu drogowemu oraz umożliwia osiągnięcie przez pojazd odpowiedniego miejsca postoju, kierowca może odstąpić od przepisów art. 6-9 w zakresie niezbędnym do zapewnienia bezpieczeństwa osób, pojazdu lub ładunku. Kierowca wskazuje powody takiego odstępstwa odręcznie na wykresówce urządzenia rejestrującego lub na wydruku z urządzenia rejestrującego, albo na planie pracy najpóźniej po przybyciu do miejsca pozwalającego na postój. Organ podkreślił, że analiza wykresówek kierowcy wykazała, że kierowca przekraczał maksymalny czas prowadzenia pojazdu bez przerwy, nie zamieszczając przy tym na wykresówkach adnotacji, o których mowa w art. 12 rozporządzenia (WE) nr 561/2006. W konsekwencji zatem organ odwoławczy wskazał, że zasadnie organ I instancji nałożył na stronę karę pieniężną w wysokości 2.150 zł z tytułu naruszenia Lp. 10.3 lit. a i b załącznika do ustawy o transporcie drogowym.

Odnośnie naruszenia Lp. 11.3 ust. 1 załącznika do ustawy o transporcie drogowym, organ wskazał, że zgodnie z art. 14 ust. 1 rozporządzenia Rady (EWG) nr 3821/85 w sprawie urządzeń rejestrujących stosowanych w transporcie drogowym pracodawca wydaje kierowcom wystarczającą liczbę wykresówek, mając przy tym na uwadze, że wykresówki te mają charakter osobisty, uwzględniając długość okresu pracy, możliwość konieczności zastąpienia uszkodzonych wykresówek lub wykresówek zabranych przez upoważnionego funkcjonariusza służb kontrolnych. Pracodawca wydaje wyłącznie wykresówki, których wzór otrzymał zatwierdzenie i które są odpowiednie dla urządzenia rejestrującego zainstalowanego w pojeździe. W myśl natomiast art. 13 rozporządzenia (EWG) nr 3821/85 pracodawca i kierowcy są odpowiedzialni za czuwanie nad prawidłowym funkcjonowaniem i odpowiednim użytkowaniem urządzeń rejestrujących. Podkreślono, że podczas przeprowadzonej kontroli kierowca okazał 13 wykresówek z okresu od [...] r. do [...] r. Oględziny zainstalowanego w pojeździe tachografu wykazały, iż zatwierdzony typ wykresówki dla tego urządzenia to "el 57". Z kolei okazane przez kierowcę tarcze nie zawierały wśród wymienionych na rewersie oznaczeń takiego symbolu dopuszczającego do stosowania w zainstalowanym w pojeździe przyrządzie pomiarowo - kontrolnym. Organ podkreślił, że fakt ten potwierdziła zarówno dokumentacja fotograficzna jak również protokół kontroli. Kierowca oświadczył przy tym, iż okazane wykresówki otrzymał od przedsiębiorcy. Zdaniem organu zebrany materiał dowodowy wskazywał więc, iż używane przez kierowcę wykresówki były niewłaściwe. Podkreślono dodatkowo, iż z treści przepisu art. 14 ust. 1 rozporządzenia Rady (EWG) nr 3821/85 wyraźnie wynika, że pracodawca wydaje kierowcom wykresówki, których wzór otrzymał zatwierdzenie i które są odpowiednie dla urządzenia rejestrującego zainstalowanego w pojeździe. Zauważono przy tym, iż pomimo stosowania niewłaściwego typu wykresówek nie było przeszkód, aby na ich podstawie dokonać analizy przestrzegania przez kierowcę norm czasu pracy, gdyż na tarczach zarejestrowano aktywność kierowcy w postaci prowadzenia pojazdu oraz odpoczynku, a także wykres dotyczący przebytej drogi oraz prędkości z jaką poruszał się pojazd. W ocenie organu odwoławczego należało zatem uznać, iż organ I instancji prawidłowo ocenił materiał dowodowy oraz słusznie nałożył na stronę karę pieniężną w wysokości [...]złotych z tytułu naruszenia Lp. 11.3. ust. 1 załącznika do ustawy o transporcie drogowym.

Odnosząc się do zarzutów podniesionych w odwołaniu, organ odwoławczy podkreślił, że materiał dowodowy zebrany w sprawie potwierdził, iż w kontrolowanym okresie tj. od dnia [...] r. do [...] r. zatrudniony u skarżącego kierowca wykonywał regularne przewozy osób na trasie J.- W. Powyższe – w ocenie organu – wynikało z przesłuchania kierowcy w charakterze świadka, który podał, że okazane wykresówki dokumentują przejazdy na linii regularnej J.- W. Ponadto w toku prowadzonego postępowania wyjaśniającego organ I instancji włączył w poczet materiału dowodowego zezwolenie na wykonywanie regularnych przewozów osób w krajowym transporcie drogowym w ramach linii regularnej J.- B.- W. udzielone skarżącemu przez Marszałka Województwa w dniu [...]r. Do powyższego zezwolenia został dołączony rozkładu jazdy, z którego wynikało, iż odległość pomiędzy pierwszym przystankiem w J. a przystankiem końcowym znajdującym się we Wrocławiu wynosi 116 km. Z tego też względu – jak podkreślono – argumenty strony, jakoby wykonywała ona przewozy drogowe na linii regularnej do 50 km i nie miała obowiązku przestrzegania przepisów rozporządzenia (WE) nr 561/2006 oraz rozporządzenia Rady (EWG) nr 3821/85 należało uznać za bezpodstawne. W konsekwencji więc – zdaniem organu – nie można było uznać, iż w sprawie naruszono art. 6 kpa oraz art. 7 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Zdaniem organu II instancji niecelowe było również ponowne przesłuchanie w charakterze świadka kierowcy kontrolowanego pojazdu, który zeznał, iż: "(...) naruszenia, które znajdują się na okazanych wykresówkach spowodowane są tym, że wykonuję przejazdy na linii regularnej J. – W.". Zdaniem organu odwoławczego zgromadzony materiał dowodowy w postaci protokołu przesłuchania kierowcy pojazdu w charakterze świadka, wykresówek, zezwolenia nr [...] oraz rozkładu jazdy stanowiącego załącznik do zezwolenia był wystarczający, aby móc stwierdzić, iż kierowca nie wykonywał regularnych przewozów osób na trasie do 50 km i tym samym obowiązany był do stosowania przepisów rozporządzenia (WE) nr 561/2006 oraz rozporządzenia Rady (EWG) nr 3821/85.

Organ zauważył ponadto, iż zgodnie z art. 10 ust. 2 rozporządzenia (WE) nr 561/2006 przedsiębiorca ma obowiązek organizowania kierowcom pracy w taki sposób, żeby nie dochodziło do naruszeń w zakresie czasu pracy. Co więcej, to właśnie przedsiębiorstwo transportowe organizuje pracę kierowców w taki sposób, aby kierowcy mogli przestrzegać przepisów rozporządzenia (EWG) nr 3821/85 oraz przepisów rozdziału II rozporządzenia (WE) nr 561/2006 r. Przedsiębiorstwo transportowe wydaje odpowiednie polecenia kierowcy i przeprowadza regularne kontrole przestrzegania przepisów. Zgodnie z art. 10 ust. 3 rozporządzenia (WE) nr 561/2006, przedsiębiorstwo transportowe odpowiada za naruszenia przepisów których dopuszczają się kierowcy tego przedsiębiorstwa.

Zdaniem organu odwoławczego organ I instancji wyczerpująco zbadał wszystkie okoliczności faktyczne związane z niniejszą sprawą, służące ustaleniu stanu faktycznego zgodnie z zasadami prawdy obiektywnej (art. 7 kpa i art. 77 kpa). Organ podkreślił ponadto, że postępowanie prowadzone podczas kontroli drogowej ma charakter specyficzny, określony w przepisach szczególnych dotyczących postępowania przed organami Inspekcji Transportu Drogowego - m.in. w art. 73 i 74 ustawy o transporcie drogowym. Możliwość przesłuchiwania świadków w trakcie kontroli wynika – jak zauważono – wprost z art. 73 ust. 1 pkt 4 ww. ustawy. Wskazano, że ustawodawca, nie rezygnując z podstawowych zasad postępowania administracyjnego i nie wyłączając całkowicie spod zakresu obowiązywania kpa sfery postępowania przed organami inspekcji transportu drogowego uznał, że czynności kontrolne w ramach kontroli drogowej są specyficzne. Czynności kontrolne i cała procedura postępowania musi mieć zatem charakter uproszczony w warunkach, gdy zasadnicza część postępowania z założenia odbywa się na drodze, czy w jej okolicach. Dlatego też za niezasadne należało – zdaniem organu – uznać zarzuty skarżącego, że zeznania kierowcy udzielone zostały inspektorom bez obecności przedsiębiorcy jako strony postępowania, czym naruszona została zasada czynnego udziału strony w postępowaniu administracyjnym.

Dodatkowo organ podkreślił, że w niniejszej sprawie nie mógł znaleźć zastosowania art. 93 ust. 7 ustawy o transporcie drogowym, przewidujący możliwość umorzenia postępowania w sprawie nałożenia kary pieniężnej. Wskazano, że niedostosowanie rozkładu jazdy do warunków drogowych panujących na danym odcinku trasy lub też nieodpowiednie wyszkolenie kierowcy w zakresie przestrzegania norm czasu pracy oraz stosowania art. 12 rozporządzenia (WE) nr 561/2006 nie mogło być zakwalifikowane jako okoliczność niedająca się przewidzieć. Organ podkreślił, iż bez znaczenia dla sprawy było to, że kontrola drogowa miała miejsce w styczniu. Oczywistym bowiem jest, iż w okresie zimowym warunki atmosferyczne bywają niekorzystne, co powinno zostać uwzględnione przez przedsiębiorcę przy planowaniu przejazdów. Z kolei w przypadkach, w których ciężkie warunki drogowe uniemożliwiają kierowcy osiągnięcie odpowiedniego miejsca postoju w celu wykonania przerwy w jeździe czy też odpoczynku, fakt ten powinien zostać odnotowany na odwrocie wykresówki niezwłocznie po dotarciu do miejsca postoju.

W końcowej części uzasadnienia organ podkreślił również, że nie zasługiwał na uwzględnienie zarzut przewlekłości postępowania, ponieważ w związku z poprzednią decyzją organu odwoławczego z dnia [...] r. uchylającą w całości decyzję organu I instancji oraz przekazującą sprawę do ponownego rozpoznania, organ I instancji obowiązany był do poczynienia nowych ustaleń faktycznych w sprawie.

Nie godząc się z powyższym rozstrzygnięciem skarżący wywiódł skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, w której w pierwszej kolejności zarzucił bezpodstawne odstąpienie od ponownego przesłuchania w charakterze świadka kierowcy kontrolowanego pojazdu. Podkreślił przy tym, że przeprowadzone przesłuchanie dotyczyło tylko dwóch naruszeń – używania nieprawidłowych wykresówek oraz przekroczenia maksymalnego czasu prowadzenia pojazdu na wykresówce z dnia [...]r. Ponadto skarżący zarzucił, że ustalenia dotyczące trasy, na której wykonywał przewozy kontrolowany kierowca były bardzo ogólne. Wskazał, że organ z jednej strony podkreślił, że trasa ta wynosiła 116 km (według rozkładu jazdy i zezwolenia), a z drugiej strony z wykresówek miało wynikać, że skarżący kilkakrotnie przejechał trasę wynoszącą ok. 110 km. Zdaniem skarżącego organ pominął fakt, że pojazd mógł w czasie wykonywanego przewozu zatrzymać się i w każdej chwili zawrócić oraz zacząć poruszać się w drugą stronę. Skarżący zarzucił także naruszenie art. 6 kpa, art. 7 Konstytucji RP, poprzez przeprowadzenie kontroli i nałożenia kary na podstawie wykresówek, które były używane na trasie nie przekraczającej 50 km. Wskazał, że wykresówki te były używane tylko w celu umożliwienia mu sprawowania kontroli nad przestrzeganiem rozkładu jazdy przez kierowców. Zdaniem skarżącego organy naruszyły także: art. 10 kpa poprzez niezawiadomienie go o przesłuchaniu kierowcy i uniemożliwienie mu udziału w przeprowadzeniu tego dowodu; art. 35 i 36 kpa poprzez prowadzenie postępowania w sposób przewlekły; art. 68 § 1 kpa poprzez wpisanie błędnych dat w protokole kontroli; art. 75 i 77 kpa poprzez nieuwzględnienie szereg u złożonych przez niego dokumentów i wyjaśnień. Dodatkowo skarżący podkreślił, że zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa jest zobligowany jedynie do dostarczenia kierowcy prawidłowych wykresówek, żaden przepis nie obliguje go natomiast do kontroli, czy kierowca faktycznie używa prawidłowych wykresówek. Ponadto zdaniem skarżącego niezasadne było orzekanie na podstawie nieprawidłowych wykresówek.

W odpowiedzi na skargę strona przeciwna wniosła o jej oddalenie, podtrzymując swoją dotychczasową argumentację.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Według art. 1 § 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. – Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269 ze zm.), sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości, między innymi poprzez kontrolę działalności administracji publicznej. Kontrola ta sprawowana jest pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej (art. 1 § 2 tej ustawy).

Zakres kontroli administracji publicznej obejmuje również orzekanie w sprawach skarg na decyzje administracyjne (art. 3 § 1 w związku z § 2 pkt 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm., zwanej dalej w skrócie "p.p.s.a.") wydawane przez upoważnione do tego organy.

Kryterium legalności przewidziane w art. 1 § 2 ustawy ustrojowej umożliwia sądowi administracyjnemu wyeliminowanie z obrotu prawnego zarówno decyzji administracyjnej uchybiającej prawu materialnemu, jeżeli naruszenie to miało wpływ na wynik sprawy (art. 145 § 1 pkt 1 lit. "a" p.p.s.a.), jak też rozstrzygnięcia dotkniętego wadą warunkującą wznowienie postępowania administracyjnego (lit. "b"), a także wydanego bez zachowania reguł postępowania, jeżeli uchybienie to mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy (lit. "c"). Jeśli jednak sąd nie stwierdzi naruszenia prawa procesowego ani prawa materialnego, oddala skargę, kierując się dyspozycją art. 151 p.p.s.a.

Uwzględniając przytoczone zasady oceny dokonywanej przez sądy administracyjne, należy stwierdzić, iż skarga nie zasługiwała na uwzględnienie.

Podstawą materialnoprawną zaskarżonej decyzji był m.in. art. 92 ust. 1 pkt 8 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym (Dz. U. z 2007 r. Nr 125, poz. 874 ze zm.), zgodnie z którym, kto wykonuje przewóz drogowy lub inne czynności związane z tym przewozem, naruszając obowiązki lub warunki wynikające z przepisów ustawy lub przepisów wspólnotowych dotyczących przewozów drogowych podlega karze pieniężnej w wysokości od 50 zł do 15.000 zł. Wykaz naruszeń obowiązków lub warunków, o których mowa w ust. 1, oraz wysokości kar pieniężnych za poszczególne naruszenia określa załącznik do ustawy (art. 92 ust. 4 tej ustawy), który w poszczególnych pozycjach sankcjonuje następujące, zarzucone w niniejszej sprawie skarżącemu, naruszenia: skrócenie dziennego odpoczynku przy wykonywaniu przewozu drogowego karą pieniężną: a) o czas do jednej godziny - 100 zł, b) za każdą rozpoczętą kolejną godzinę - 200 zł (Lp. 10.2); przekroczenie maksymalnego czasu prowadzenia pojazdu bez przerwy przy wykonywaniu przewozu drogowego karą pieniężną: a) o czas powyżej 15 minut do 30 minut - 150 zł, b) za każde następne rozpoczęte 30 minut - 200 zł (L.p 10.3); przekroczenie maksymalnego dziennego okresu prowadzenia pojazdu przy wykonywaniu przewozu drogowego: a) o czas powyżej 15 minut do jednej godziny - 150 zł, b) za każdą następną rozpoczętą godzinę - 200 zł (Lp. 10.4); używanie nieprawidłowych lub niewłaściwych wykresówek - zastosowany typ wykresówki nie był zatwierdzony i przeznaczony do danego typu urządzenia rejestrującego, za każdą wykresówkę 100 zł (Lp. 11.3 ust. 1).

W niniejszej sprawie skarżący nie kwestionował w zasadzie dokonanych – w wyniku analizy przedstawionych przez kierowcę wykresówek, ustaleń w zakresie stwierdzonych naruszeń przepisów wspólnotowych dotyczących przewozów drogowych, tj. rozporządzenia Rady (EWG) nr 3821/85 z dnia 20 grudnia 1985 r. w sprawie urządzeń rejestrujących stosowanych w transporcie drogowym (Dz. Urz. UE.L.85.370.8 z 31 grudnia 1985 r.) i rozporządzeni (WE) nr 561/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 15 marca 2006 r. w sprawie harmonizacji niektórych przepisów socjalnych odnoszących się do transportu drogowego oraz zmieniające rozporządzenia Rady (EWG) nr 3821/85 i (WE) 2135/98, jak również uchylające rozporządzenie Rady (EWG) nr 3820/85 (Dz. Urz. WE L.06.102.1 z 11 kwietnia 2006 r.). Skarżący zakwestionował natomiast samą możliwość przeprowadzenia kontroli i nałożenia kary pieniężnej, gdyż – jak wywiódł w skardze – kontrolowany kierowca wykonywał przewozy regularne osób na trasie do 50 km, a zatem nie miał obowiązku posiadania wykresówek. Zgodnie bowiem z art. 3 ust. 1 rozporządzenia nr 3821/85 w zw. z art. 3 lit. a rozporządzenia nr 561/2006 urządzenie rejestrujące jest instalowane i użytkowane w tych pojazdach zarejestrowanych w Państwie Członkowskim, które są wykorzystywane do przewozu drogowego osób lub rzeczy, z wyłączeniem pojazdów używanych do przewozu osób w ramach przewozów regularnych, których trasa nie przekracza 50 km.

W ocenie Sądu zarzut ten nie zasługiwał na uwzględnienie, gdyż ustalenia dokonane w toku postępowania administracyjnego pozwoliły jednoznacznie stwierdzić, że kontrolowany kierowca wykonywał przewozy na linii regularnej J.– B. – W. Przede wszystkim okoliczność tę potwierdził – przesłuchiwany w czasie kontroli w charakterze świadka – kierowca, który wprost wskazał, że wykonuje przewozy na trasie J.– W. i stąd wynikają stwierdzone na wykresówkach naruszenia. Zauważyć także trzeba, że skarżący niewątpliwie posiada zezwolenie na wykonywanie przewozu osób na takiej właśnie trasie, która według zezwolenia i rozkładu jazdy wynosi 116 km. Ponadto analiza wykresówek wykazała, że zarejestrowane na nich trasy, pokonywane w kontrolowanym okresie, wynosiły 110 km. Nie zasługują przy tym na uwzględnienie argumenty skarżącego, zgodnie z którymi, kierowca wykonując przewozy na trasie do 50 km, mógł zawracać i poruszać się w przeciwnym kierunku, co w konsekwencji spowodowało zarejestrowanie na wykresówkach tras dłuższych, niż faktycznie wykonywane. Skarżący podkreślał przy tym, że sytuacja taka (konieczność zmiany kierunku jazdy) była spowodowana trudnymi warunkami drogowymi w okresie kontroli, która została przeprowadzona w styczniu i dotyczyła przewozów wykonywanych na terenie górskim. Odnosząc się do powołanej przez skarżącego argumentacji, podnieść należy, że mało prawdopodobne jest, by w czasie każdego przewozu wykonywanego w kontrolowanym okresie, zachodziła konieczność zmiany kierunku jazdy i by za każdym razem właściwa trasa wraz z ewentualnymi odstępstwami spowodowanymi trudnymi warunkami wynosiła właśnie 110 km. Nawet jeżeli faktycznie zachodziła konieczność zmiany kierunku jazdy, czy też korzystania z objazdów, to kierowca powinien uczynić w tym zakresie stosowną adnotację na wykresówkach.

Zgodnie bowiem z art. 12 rozporządzenia nr 561/2006 pod warunkiem, że nie zagraża to bezpieczeństwu drogowemu oraz umożliwia osiągnięcie przez pojazd odpowiedniego miejsca postoju, kierowca może odstąpić od przepisów art. 6-9 (regulujących czas pracy, przerwy w prowadzeniu pojazdu i czas odpoczynku) w zakresie niezbędnym dla zapewnienia bezpieczeństwa osób, pojazdu lub ładunku. Kierowca wskazuje powody takiego odstępstwa odręcznie na wykresówce urządzenia rejestrującego lub na wydruku z urządzenia rejestrującego, albo na planie pracy najpóźniej po przybyciu do miejsca pozwalającego na postój. W konsekwencji zatem, skoro analiza wykresówek wykazała, że kierowca wykonywał przewozy na trasie wynoszącej więcej niż 50 km, a na wykresówkach tych nie umieszczono żadnych adnotacji dotyczących wydarzeń powodujących odstępstwa od zwykle wykonywanej trasy, a ponadto fakt wykonywania przewozu osób na trasie J.– W. został potwierdzony przez kierowcę, to tym samym organy słusznie zastosowały w rozpoznawanej sprawie przepisy rozporządzenia nr 3821/85 i rozporządzenia nr 561/2006. Bez znaczenia pozostawał przy tym fakt, iż zgodnie z zezwoleniem i rozkładem jazdy trasa między J.i W. wynosi 116 km, a według wykresówek pokonywana trasa wynosiła 110 km. Istotne i decydujące znaczenie w niniejszej sprawie miało bowiem faktyczne zarejestrowanie na wykresówkach tras o długości 110 km.

Podkreślić także trzeba, że pomimo stosowania niewłaściwego typu wykresówek nie było przeszkód, aby na ich podstawie dokonać analizy przestrzegania przez kierowcę norm czasu pracy, gdyż na tarczach – jak słusznie podkreślił organ – zarejestrowano aktywność kierowcy w postaci prowadzenia pojazdu oraz odpoczynku, a także wykres dotyczący przebytej drogi oraz prędkości z jaką poruszał się pojazd. W konsekwencji zatem organ wydając zaskarżoną decyzję w oparciu o przepisy powołanych wyżej rozporządzeń wspólnotowych nie dopuścił się naruszenia art. 7 Konstytucji RP, ani też art. 6 kpa.

Dodać także należy, że wbrew zarzutom skarżącego, w niniejszej sprawie nie zachodziła konieczność dodatkowego przesłuchania kierowcy w charakterze świadka. Zauważyć trzeba, że co prawda w protokole kontroli ujęto tylko dwa naruszenia – używanie nieprawidłowych wykresówek i przekroczenie maksymalnego czasu prowadzenia pojazdu na wykresówce z dnia [...] r. o 1 godzinę i 50 minut, ale następnie pismem z dnia [...] r. zawiadomiono skarżącego o rozszerzeniu katalogu stwierdzonych naruszeń. Katalog ten został rozszerzony w konsekwencji analizy zebranego w sprawie materiału dowodowego – 13 sztuk wykresówek kierowcy obejmujących okres od dnia [...] r. do dnia [...] r. Podkreślić przy tym należy, że przedmiotowe wykresówki zostały zatrzymane przez organ na podstawie art. 95 ust. 1 ustawy o transporcie drogowym, a dokonane zatrzymanie zostało pokwitowane przez kierowcę. Zdaniem Sądu, skoro fakt zarzuconych naruszeń wynikał bezspornie z zapisów zarejestrowanych na zatrzymanych wykresówkach, to tym samym nie było potrzeby dodatkowego przesłuchiwania kierowcy. Wykresówki te stanowiły bowiem obiektywny dowód w sprawie.

Odnosząc się natomiast do zarzutu naruszenia art. 10 kpa poprzez niezawiadomienie skarżącego o przesłuchaniu w charakterze świadka kierowcy, wskazać należy, że ustawa o transporcie drogowym reguluje odrębnie, niezależnie od kpa, postępowanie kontrolne i w takim zakresie nie mają do niego zastosowania przepisy kpa. Zgodnie bowiem z art. 73 pkt 1 ustawy o transporcie drogowym, kontrolowany jest obowiązany umożliwić inspektorowi dokonanie czynności kontrolnych, a w szczególności udzielić ustnych lub pisemnych wyjaśnień, okazać dokumenty lub inne nośniki informacji oraz udostępnić dane mające związek z przedmiotem kontroli. W toku kontroli inspektor może przesłuchiwać świadków i zasięgać opinii biegłych (art. 73 ust. 1 pkt 4). Jak słusznie zauważył przy tym organ, ustawodawca uznał, że czynności kontrolne w ramach kontroli drogowej są specyficzne. Cała procedura postępowania musi mieć zatem charakter uproszczony w warunkach, gdy zasadnicza część postępowania odbywa się na drodze, czy w jej okolicach (co już ogranicza np. udział w postępowaniu właściciela przedsiębiorstwa, jeśli jednocześnie nie jest kierującym pojazdem, czy pełnomocnika strony). W konsekwencji zatem przepisy ustawy o transporcie drogowym wyposażyły inspektorów w możliwość przesłuchania świadków w momencie kontroli, bez uprzedniego zawiadamiania strony o miejscu i terminie dokonania tej czynności. Podkreślić przy tym należy, że pismem z dnia 16 stycznia 2010 r. zawiadomiono skarżącego o wszczęciu postępowania i umożliwiono mu wypowiedzenie się w sprawie, zapewniając mu tym samym czynny udział w postępowaniu.

Zdaniem Sądu organy administracyjne wyczerpująco zbadały wszystkie okoliczności faktyczne związane z niniejszą sprawą, służące ustaleniu stanu faktycznego zgodnie z zasadami prawdy obiektywnej, mając przy tym na względzie cały zgromadzony w sprawie materiał dowodowy (art. 7, art. 75 i art. 77 k.p.a.). W szczególności, co wymaga podkreślenia, zasadnicze znaczenie dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy miały wyniki analizy zatrzymanych wykresówek, protokół przesłuchania świadka, a także zezwolenie na wykonywane przewozów regularnych na trasie J.– W. wraz z rozkładem jazdy. Przedłożone natomiast przez skarżącego materiały – m.in. wystawione kontrolowanemu kierowcy zaświadczenie o ukończeniu szkolenia, udzielenie kierowcy nagany za naruszenie obowiązków, oświadczenie kierowcy, zgodnie z którym dopuścił się naruszenia przepisów nieumyślnie, bez wiedzy pracodawcy – nie miały znaczenia dla rozstrzygnięcia rozpoznawanej sprawy. Podkreślić bowiem należy, że na podstawie art. 92 ust. 1 ustawy o transporcie drogowym wydawane są decyzje w ramach tzw. uznania związanego. Odpowiedzialność administracyjna za popełnione, a określone w ustawie o transporcie drogowym naruszenia, jest co do zasady oderwana od kwestii winy odpowiedzialnego oraz od zaistnienia szkody lub stanu zagrożenia nią. Odpowiedzialność ta jest bardzo surowa i oparta na zasadzie ryzyka, co pozostaje nierozerwalnie związane z podstawowym celem, jakie przepisy te miały spełniać, a mianowicie zapewniać bezpieczeństwo na drogach. W konsekwencji zatem, zgodnie z art. 10 ust. 2 rozporządzenia (WE) nr 561/2006 przedsiębiorca ma obowiązek organizowania kierowcom pracy w taki sposób, żeby nie dochodziło do naruszeń w zakresie czasu pracy. Co więcej, to właśnie przedsiębiorstwo transportowe organizuje pracę kierowców w taki sposób, aby kierowcy mogli przestrzegać przepisów rozporządzenia nr 3821/85 oraz przepisów rozdziału II rozporządzenia nr 561/2006 r. Przedsiębiorstwo transportowe wydaje odpowiednie polecenia kierowcy i przeprowadza regularne kontrole przestrzegania przepisów. Ponadto przedsiębiorstwo transportowe odpowiada za naruszenia przepisów, których dopuszczają się kierowcy tego przedsiębiorstwa (art. 10 ust. 3 rozporządzenia nr 561/2006). Dodatkowo pracodawca i kierowcy są odpowiedzialni za czuwanie nad prawidłowym funkcjonowaniem i odpowiednim użytkowaniem urządzeń rejestrujących (art. 13 rozporządzenia nr 3821/85). W kontekście powołanych wyżej przepisów, nie zasługiwały także na uwzględnienie zarzuty skarżącego, zgodnie z którymi do jego obowiązków należy jedynie wydanie kierowcy wykresówek, natomiast nie jest on zobligowany do kontroli, czy używane wykresówki są prawidłowe.

Bezzasadny był także zarzut naruszenia art. 35 i 36 kpa poprzez niezałatwienie sprawy w terminie. Wskazać bowiem należy, że w związku z poprzednią decyzją organu odwoławczego z dnia [...] r. uchylającą w całości decyzję organu I instancji oraz przekazującą sprawę do ponownego rozpoznania, organ I instancji obowiązany był do poczynienia nowych ustaleń faktycznych w sprawie, a zatem nie można zarzucić organom przewlekłości.

Ponadto – wbrew twierdzeniom skarżącego – protokół przesłuchania świadka został sporządzony prawidłowo – zgodnie z wymogami określonymi w art. 68 § 1 kpa. Podkreślić przy tym trzeba, że z zebranego w sprawie materiału dowodowego w szczególności z protokołu kontroli, protokołu przesłuchania świadka i z pokwitowania zatrzymania wykresówek, niewątpliwie wynika, że kontrola miała miejsce w dniu [...] r. Powołanie zatem błędnej daty kontroli w załączniku do protokołu nie miało znaczenia dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy.

Reasumując powyższe wywody wskazać należy, że zarówno zaskarżona decyzja, jak i poprzedzająca ją decyzja organu I instancji odpowiadają prawu. Fakt naruszenia przepisów dotyczących zasad wykonywania przewozów został niewątpliwie potwierdzony danymi zarejestrowanymi na zatrzymanych w wyniku kontroli wykresówkach, a także dołączonym w poczet materiału dowodowego zezwoleniem na wykonywanie przewozów regularnych na trasie J.– W. wraz z rozkładem jazdy oraz zeznaniami kierowcy, z których niewątpliwie wynikało, że przewozy były wykonywane na trasie wynoszącej ponad 50 km. Okoliczność naruszenia przepisów nie była przy tym kwestionowana przez skarżącego, który próbował uwolnić się od odpowiedzialności wskazując z jednej strony na brak swojej winy przedkładając przy tym oświadczenie kierowcy, w którym kierowca ten przyznał, że do naruszenia przepisów doszło bez wiedzy zatrudniającego go przedsiębiorcy, z drugiej strony podnosząc, że organ nie był uprawiony do przeprowadzenia kontroli, gdyż przewozy objęte kontrolą były wykonywane na trasie do 50 km. Jak wykazał natomiast zebrany w sprawie materiał dowodowy, w szczególności zaś zatrzymane wykresówki, kierowca wykonywał przewozy regularne na trasie J.– W., co zresztą sam przyznał. Trasa ta niewątpliwie przekracza 50 km. Odnosząc się natomiast do podnoszonego przez skarżącego braku wiedzy pracodawcy o stwierdzonych naruszeniach, podkreślić raz jeszcze trzeba, że rzeczą przedsiębiorcy jest właściwy dobór osób współpracujących. Przy zachowaniu należytej staranności, właściwego systemu motywacyjnego, szkoleniowego, czy innego rodzaju środków dyscyplinujących nie dochodziłoby do naruszeń przepisów ustawy o transporcie drogowym. Przepis art. 92 ust. 1 ustawy wyraźnie statuuje odpowiedzialność obiektywną. Nie wystarczy zatem wykazanie braku winy, lecz wymagane jest pozytywnie udowodnione podjęcie wszystkich niezbędnych środków w celu zapobieżenia powstaniu naruszenia prawa.

Skoro postępowanie sądowe nie dało podstaw do postawienia organom zarzutu naruszenia prawa według art. 145 § 1 p.p.s.a., przeto – stosownie do dyspozycji art. 151 p.p.s.a. – należało orzec jak w sentencji wyroku.