Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Joanna Gierak-Podsiadły (spr.), , Sędzia WSA Mariola Kowalska, Sędzia WSA Mirosława Pindelska, Protokolant sekr. sąd. Agnieszka Ciszek, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 30 grudnia 2013 r. sprawy ze skargi S. Sp. z o.o. z siedzibą w G. na decyzję Głównego Inspektora Sanitarnego z dnia [...] kwietnia 2013 r. znak [...] w przedmiocie nałożenia kary pieniężnej skargę oddala

Przedmiotem skargi wniesionej przez S. Sp. z o.o. w G. jest decyzja Głównego Inspektora Sanitarnego z [...] kwietnia 2013 r. znak: [...], wydana po rozpatrzeniu odwołania skarżącej Spółki od decyzji Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego w G. z [...] lutego 2013 r. Nr [...].

Wymienioną decyzją z [...] lutego 2013 r. organ wojewódzki, działając na podstawie art. 104 ust. 1 i art. 103 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia (Dz. U. z 2010 r., Nr 136, poz. 914 ze zm.), nałożył na S. Sp. z o.o. w G. karę pieniężną w wysokości 50.000,00 zł za naruszenie art. 46 ust. 1 pkt 2 oraz art. 46 ust. 2 ww. ustawy o bezpieczeństwie żywności i żywienia poprzez prezentację i reklamę suplementów diety jako produktów leczniczych. W uzasadnieniu tej decyzji organ I instancji wskazał, że w przedmiotowej sprawie bezsprzecznym jest fakt, iż ww. Spółka naruszyła obowiązujące przepisy prawa żywnościowego z uwagi na zastosowanie w prezentacji i reklamie suplementów diety sformułowań wskazujących na właściwości zapobiegania chorobom lub ich leczenia. Na swoich stronach internetowych oraz w materiałach reklamowych używała bowiem sformułowań wskazujących na wpływ preparatów na powrót do zdrowia i zapobieganie schorzeniom oraz wspomaganie leczenia szeregu jednostek chorobowych. Wymienione nieprawidłowości stwierdzono na stronie internetowej [...] i [...], nadto – w folderach i materiałach reklamowych dostarczanych do miejsca sprzedaży detalicznej wymienionej na stronie internetowej [...], tj. w Aptece N. w G., ul. G. [...].

W odwołaniu od tej decyzji skarżąca Spółka wniosła o jej uchylenie i umorzenie postępowania w sprawie, zarzucając wadliwe przeprowadzenie postępowania dowodowego, co skutkowało naruszeniem art. art. 7, 8, 10, 77 i 81 k.p.a. Skarżąca Spółka podniosła, iż organ wojewódzki prowadząc postępowanie z wniosku Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w G., nie dokonał własnej oceny materiału dowodowego. Nie wziął w efekcie pod uwagę, iż w dacie wydania decyzji o nałożeniu kary, Spółka usunęła stwierdzone przez organ powiatowy nieprawidłowości, o czym poinformowała w dniu 30 listopada 2012 r. Nadto, uwzględnił wyniki kontroli tematycznej przeprowadzonej przez organ powiatowy w Aptece N., pomimo tego, iż skarżąca nie została o nich powiadomiona. Skarżąca wskazała także, iż orzeczona kara jest bardzo wysoka zważywszy na to, że w dacie jej orzeczenia stwierdzone nieprawidłowości zostały usunięte. Podniosła, iż decyzja została wydana na podstawie błędnych ustaleń faktycznych i nie została oparta na żadnych dowodach wskazujących, że w momencie prowadzenia postępowania przez organ wojewódzki przepisy prawa żywnościowego były naruszone. W końcu, w kontekście art. 104 ust. 2 ustawy o bezpieczeństwie żywności i żywienia Spółka wskazała na niewielki stopień szkodliwości czynu, a to z uwagi na to, że sprawa dotyczy środków spożywczych, które w 100% są produktami naturalnymi. Wskazała też na niewielki stopień zawinienia, a to dlatego, że opierała się na publikacjach odnoszących się do konkretnie tych zakwestionowanych produktów i diety Św. H.

Główny Inspektor Sanitarny decyzją z [...] kwietnia 2013 r. znak jw., po rozpatrzeniu odwołania skarżącej Spółki, działając na podstawie art. 138 § 1pkt 2 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2000 r., Nr 98, poz. 1071 ze zm., dalej: k.p.a.), w pkt 1 uchylił zaskarżoną decyzję w części dotyczącej wysokości wymierzonej kary, a w pkt 2 - wymierzył karę pieniężną w wysokości 25.000,00 zł.

W uzasadnieniu orzeczenia organ II instancji wskazał, że zarzuty strony skarżącej nie znajdują uzasadnienia w zebranym materiale dowodowym, gdyż w uzasadnieniu decyzji organ I instancji szczegółowo przedstawił uzasadnienie faktyczne i prawne.

Organ przypomniał, iż zgodnie z art. 3 ust. 3 pkt 39 ustawy o bezpieczeństwie żywności i żywienia, suplement diety to środek spożywczy, którego celem jest uzupełnienie normalnej diety, będący skoncentrowanym źródłem witamin lub składników mineralnych lub innych substancji wykazujących efekt odżywczy lub inny fizjologiczny (...), z wyłączeniem produktów posiadających właściwości produktu leczniczego w rozumieniu przepisów prawa farmaceutycznego. Podał następnie, że jako przykład obiektywnych naruszeń skarżącej Spółki, organ I instancji wskazał, iż na stronie internetowej [...] oferowane były suplementy diety pomagające m. in. w artretyzmie, artrozie, arteriosklerozie (tabletki z pigwą Q.), w kaszlu związanym z dolegliwościami wątroby (nalewka z szanty A. T.), działające przeciwgorączkowo, przeciwbólowo, uspokajająco (nalewka piołunowa M.), przy zapaleniu krtani (nalewka z dziewanny K. T.), przy niewydolności i osłabieniu serca, zastoju żylnym z obrzękiem nóg i płuc (nalewka pietruszkowa M.). Organ odwoławczy stwierdził dalej, że skarżąca Spółka bezspornie naruszyła obowiązujące przepisy prawa żywnościowego, a to z uwagi na zastosowanie w prezentacji i reklamie suplementów diety sformułowań wskazujących na właściwości zapobiegania chorobom lub ich leczenia.

Organ dostrzegł jednocześnie, iż zgodnie z ustawowymi kompetencjami, organy państwowej inspekcji sanitarnej sprawują nadzór nad suplementami diety, w tym również nad prawidłowością ich oznakowania, prezentacji i reklamy, a w przypadku stwierdzenia niezgodności są zobowiązane do stosowania sankcji w postaci kar pieniężnych, które wynikają z przepisów ustawy. Zgodnie z art. 17 rozporządzenia (WE) nr 178/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 28 stycznia 2002 r. ustanawiającego ogólne zasady i wymagania prawa żywnościowego, powołującego Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności oraz ustanawiającego procedury w zakresie bezpieczeństwa żywności – kara za naruszenie prawa żywnościowego powinna być skuteczna, proporcjonalna i odstraszająca. I dalej, organ przytoczył przepis art. 103 ust. 1 pkt 1 ustawy o bezpieczeństwie żywności i żywienia, na mocy którego, kto nie przestrzega wymagań w zakresie znakowania środków spożywczych, w tym w zakresie prezentacji, reklamy i promocji, podlega karze pieniężnej w wysokości do trzydziestokrotnego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej za rok poprzedzający, ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego na podstawie przepisów o emeryturach i rentach (...). Wskazał też na przepis art. 103 ust. 2 pkt 1 ww. ustawy i podał przy tym, że zgodnie z obliczeniami wykonanymi w oparciu o faktury dostarczone przez stronę za pośrednictwem organu powiatowego, kwota sprzedaży suplementów diety objętych przedmiotowym postępowaniem tylko od stycznia do grudnia 2012 r. wyniosła 223.490 zł (a jej pięciokrotność to 1.117.450,10 zł), i dotyczyła sprzedaży 5293 sztuk suplementów diety. Organ podkreślił, iż w działaniach skarżącej prawidłowo oznakowanym produktom towarzyszyły materiały reklamowe, w których jednoznacznie opisywano lub sugerowano właściwości lecznicze. Skarżąca Spółka, posługując się wizerunkiem Św. H., niezależnie czy za pośrednictwem lekarzy czy w bezpośrednim kontakcie z konsumentem, pogłębiała poprzez niewłaściwą reklamę i prezentację suplementów diety przekonanie o ich leczniczych właściwościach.

Odnosząc się do zarzutu skarżącej Spółki dotyczącego braku poinformowania jej o kontroli, organ II instancji wskazał m. in. na to, że organ I instancji pismem z 2 stycznia 2013 r. zawiadomił o wszczęciu postępowania w sprawie, a w dniu 16 stycznia 2013 r. do siedziby tego organu wpłynęło pismo wyjaśniające Spółki, co świadczy o tym, iż skarżąca miała możliwość wypowiedzenia się co do zakresu zebranego w sprawie materiału dowodowego.

W tych okolicznościach organ II instancji postanowił ustalić karę w wysokości 25.000 zł. Wskazał, że kara w niższej wysokości nie spełni zamierzonego skutku prewencyjno-wychowawczego, nie będzie skuteczna, proporcjonalna i odstraszająca.

W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie na ww. orzeczenie Głównego Inspektora Sanitarnego, skarżąca – Spółka S. wniosła o uchylenie o uchylenie zaskarżonej decyzji w całości i zasądzenie od organu na jej rzecz kosztów postępowania. Zaskarżonej decyzji zarzuciła naruszenie:

-art. 8 i art. 10 k.p.a. poprzez sprzeczne z dyspozycją tego przepisu uznanie, iż organ I instancji zapewnił stronie możliwość czynnego udziału w sprawie, podczas gdy organ wojewódzki w toku prowadzonego postępowania nie zawiadomił strony przed wydaniem decyzji o zebraniu materiału dowodowego, a tym samym uniemożliwił jej zapoznanie się z tym materiałem i wypowiedzenie się co do zebranych dowodów i materiałów, co stanowi naruszenie podstawowego prawa strony postępowania administracyjnego do czynnego udziału w sprawie na każdym etapie postępowania i nie może być zastąpione wcześniejszym umożliwieniem stronie przejrzenia akt oraz składania wniosków dowodowych;

-art. 7, art. 77 i art. 78 k.p.a. w zw. z art. 140 i art. 138 tej ustawy, a to z uwagi na brak wszechstronnego zebrania i rozważenia materiału dowodowego zarówno w zakresie stwierdzenia naruszenia przepisów dotyczących reklamy suplementów diety, jak i w zakresie okoliczności wpływających na wysokość nałożonej na stronę kary, w tym stopnia zawinienia i społecznej szkodliwości oraz wysokości sprzedaży poszczególnych produktów, a także z uwagi na nie odniesienie się do argumentacji przedstawionej przez Spółkę w odwołaniu i dotyczącej nieuwzględnienia przez organ faktu, iż skarżąca przed wszczęciem postępowania poprawiła informacje znajdujące się na stronach internetowych, dotyczące sprzedawanych przez nią suplementów diety;

-art. 7, art. 77, art. 80 i art. 107 § 3 k.p.a. w zw. z art. 140 i art. 138 tej ustawy, a to poprzez uznanie za udowodnione:

a. okoliczności, iż zawarte na stronie internetowej treści prezentacji dotyczące sprzedawanych przez Spółkę suplementów diety sugerują posiadanie przez te produkty właściwości leczniczych, przez co wprowadzają konsumenta w błąd, bez wyjaśnienia na czym polegała istota naruszenia przepisów dotyczących reklamy suplementów diety przez poszczególne sformułowania i z pominięciem wykładni pojęcia konsument jako osoba, do której adresowana jest zakwestionowana prezentacja, co uniemożliwia kontrolę zaskarżonej decyzji w zakresie zasadności twierdzenia o naruszeniu prawa przez stronę i stopnia tego naruszenia,

b. okoliczności dotyczących zakresu naruszenia, stopnia zawinienia i stopnia społecznej szkodliwości przedmiotowych działań reklamowych bez przeprowadzenia stosowanego postępowania dowodowego w tym zakresie,

c. okoliczności naruszenia przez Spółkę przepisów prawa wyłącznie w oparciu o materiał dowodowy zebrany przez Państwowy Powiatowy Inspektorat Sanitarny w G.;

-art. 104 i art. 103 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 46 ust. 1 pkt 2 i ust. 2 ustawy o bezpieczeństwie żywności i żywienia poprzez jego błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie polegające na wymierzeniu stronie kary w kwocie 25.000 zł bez należytego uzasadnienia twierdzenia, iż zamieszczone na stronie internetowej [...] i [...] prezentacje suplementów diety wskazują na ich właściwości lecznicze oraz, w sytuacji gdy nieznaczny stopnień zawinienia skarżącej, znikomy stopień społecznej szkodliwości czynu, nieznaczna sprzedaż produktów, a w szczególności dotychczasowe zachowanie skarżącej, również w zakresie poprzednio prowadzonych przez organ kontroli, które nie wykazały naruszenia przez nią przepisów prawa, nie uzasadniają wymierzenia tak wysokiej kary i czynią ją niewspółmierną do zakresu naruszenia prawa.

Dodatkowo, skarżąca zarzuciła naruszenie:

-art. 54 ust. 1 Konstytucji RP, który każdemu zapewnia wolność wyrażania swoich poglądów oraz pozyskiwania i rozpowszechniania informacji, poprzez błędne przyjęciem że informacje zawarte na stronach internetowych skarżącej oparte o publikacje książkowe poświęcone Św. H. z B. powinny być skorygowane lub ocenzurowane przez Spółkę przed ich publikacją;

-art. 4 ust. 1 i art. 5 ustawy z dnia 23 sierpnia 2007 r. o przeciwdziałaniu praktykom rynkowym poprzez przyjęcie, że fragmenty publikacji odnoszące się do produktów znajdujących się na stronach internetowych wprowadzają konsumenta w błąd, podczas gdy z istoty poglądów wyrażanych przez osoby prawne wynika, iż mają one subiektywny i oceny charakter.

Tak przedstawione na wstępie skargi zarzuty, zostały rozwinięte w jej uzasadnieniu.

W odpowiedzi na skargę Główny Inspektor Sanitarny wniósł o jej oddalenie, podtrzymując stanowisko w sprawie.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje:

Skarga nie zasługiwała na uwzględnienie.

Sąd nie podzielił zarzutów i argumentów w niej przedstawionych. Nie znalazł też innych powodów, które uzasadniałyby wzruszenie zaskarżonej decyzji Głównego Inspektora Sanitarnego z [...] kwietnia 2013 r. W ocenie Sądu, decyzja ta została wydana w wyniku prawidłowo przeprowadzonego postępowania wyjaśniającego. Uwzględnia ona prawidłowo ustalony stan faktyczny oraz prawidłowo ustalone przepisy prawa materialnego, stosuje jednocześnie prawidłową ich wykładnię.

-Podstawę materialnoprawną zaskarżonego orzeczenia stanowił przepis art. 103 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia (Dz. U. z 2010 r., Nr 136, poz. 914 ze zm.), zastosowany w związku z art. 46 ust. 1 pkt 2 i ust. 2 tej ustawy.

Wyjaśnić zatem należy, iż w myśl art. 103 ust. 1 pkt 1, kto nie przestrzega wymagań w zakresie znakowania środków spożywczych, w tym w zakresie prezentacji, reklamy i promocji, określonych w art. 27 ust. 4, art. 33 ust. 3 i 4 oraz art. 45-49, a także wymagań w tym zakresie określonych w przepisach wydanych na podstawie art. 14 ust. 2 pkt 3, art. 22 ust. 1 pkt 3, art. 26 ust. 1 pkt 4, art. 27 ust. 6 pkt 2, art. 39 pkt 3, art. 44 pkt 2, art. 50 ust. 1 i art. 51, podlega karze pieniężnej w wysokości do trzydziestokrotnego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej za rok poprzedzający, ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego, na podstawie przepisów o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski". Stosownie natomiast do art. 46 ust. 1 pkt 2 cyt. ustawy, oznakowanie środka spożywczego nie może przypisywać środkowi spożywczemu właściwości zapobiegania chorobom lub ich leczenia albo odwoływać się do takich właściwości, z zastrzeżeniem art. 24 ust. 4 i art. 33 ust. 4, oraz zawierać oświadczeń żywieniowych lub zdrowotnych niezgodnych z przepisami rozporządzenia nr [...]. Zgodnie z treścią art. 46 ust. 2, przepis ust. 1 stosuje się również do reklamy oraz do prezentacji środków spożywczych, w tym w szczególności w odniesieniu do ich kształtu, wyglądu lub opakowania, zastosowanych materiałów opakowaniowych, sposobu prezentacji oraz otoczenia, w jakim są prezentowane. Wyjaśnić przy tym trzeba, iż zgodnie z art. 3 ust. 3 pkt 39 ww. ustawy suplement diety oznacza środek spożywczy, którego celem jest uzupełnienie normalnej diety, będący skoncentrowanym źródłem witamin lub składników mineralnych lub innych substancji wykazujących efekt odżywczy lub inny fizjologiczny, pojedynczych lub złożonych, wprowadzany do obrotu w formie umożliwiającej dawkowanie, w postaci: kapsułek, tabletek, drażetek i w innych podobnych postaciach, saszetek z proszkiem, ampułek z płynem, butelek z kroplomierzem i w innych podobnych postaciach płynów i proszków przeznaczonych do spożywania w małych, odmierzonych ilościach jednostkowych, z wyłączeniem produktów posiadających właściwości produktu leczniczego w rozumieniu przepisów prawa farmaceutycznego.

-Przytoczone regulacje prawne stanowiły podstawę do wymierzenia skarżącej Spółce kary pieniężnej.

Kara ta została orzeczona w sprawie na wniosek Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w G., który pismem z 10 grudnia 2012 r. zwrócił się z takim żądaniem do organu wojewódzkiego podnosząc, iż skarżąca nie przestrzega wymagań w zakresie prezentacji i reklamy środków spożywczych.

Z materiału zgromadzonego w sprawie wynika, iż organ powiatowy przeprowadził kontrolę w zakresie przestrzegania przez Spółkę prawa żywnościowego i wykazała ona szereg nieprawidłowości. Ustalono, iż skarżąca prowadzi działalność handlową w zakresie sprzedaży internetowej suplementów diety, a sprzedaż ta odbywa się za pośrednictwem strony internetowej [...] i obejmuje suplementy diety oparte na diecie Św. H. Ustalono też, że użytkownikom/konsumentom wymienionej strony internetowej polecana jest strona [...]. Na obu ww. stronach umieszczane są informacje o sprzedawanych suplementach diety. Kontrola tych informacji – w tym prezentacji i reklamy oferowanych przez Spółkę suplementów diety na pierwszej z wymienionych stron internetowych, przeprowadzona w dniu 19 listopada 2012 r., wykazała nieprawidłowości świadczące o naruszeniu art. 46 ust. 1 pkt 2 i ust. 2 ustawy o bezpieczeństwie żywności i żywienia. Opisy poszczególnych produktów wskazywały bowiem lub sugerowały ich właściwości lecznicze. W ten sposób zakwestionowano opisy dotyczące siedmiu produktów. W opisach tych znalazły się m. in. następujące sformułowania i zwroty: "pomaga w reumatyzmie, artretyzmie, artrozie, arteriosklerozie (...)" (tabletki z pigwą Q.), "pomaga na kaszel, katar i chrypkę, pomaga usunąć zarazki i ich trujące toksyny, pomaga w kaszlu podczas przeziębienia/grypy oraz w kaszlu związanym z dolegliwościami wątroby" (nalewka z szanty A. T.), "wzmacnia żołądek i jelita, poprawia ukrwienie żołądka" (nalewka z mięty polnej M.), "pomaga przy zapaleniu krtani" (nalewka z dziewanny K. T.), "(...) jest polecany przy niewydolności i osłabieniu serca, zastoju żylnym z obrzękiem nóg i płuc" (nalewka pietruszkowa M.).

Przytoczone opisy, co istotne – odnoszące się do środków spożywczych, a nie produktów leczniczych, poprzez nawiązanie do konkretnych chorób, czy objawów chorobowych, sugerują właściwości lecznicze tych produktów. Użyte zwroty wskazują na stosowanie ww. suplementów diety w stanach chorobowych i zaburzeniach stanu zdrowia. Nie ma przy tym znaczenia fakt, iż zakwestionowane przez organ zapisy stanowią wyrwane z kontekstu całej reklamy/prezentacji sformułowania, jak również, że pochodzą z ogólnodostępnych pozycji książkowych poświęconych działalności Św. H. z B. (jak twierdzi skarżąca). Bezsporne jest, że znalazły się one w reklamie i prezentacji internetowej, i zgodzić się trzeba z organem, że ich wydźwięk dla konsumenta nie mającego pogłębionej wiedzy medycznej może być jednoznaczny, sugerujący właściwości zapobiegawcze, czy wręcz lecznicze ww. produktów. Tego rodzaju prezentacja/reklama środków spożywczych (choćby posiadały one takie właściwości), jest zaś zabroniona, a stanowi o tym w sposób niewątpliwy cyt. powyżej przepisy art. 46 ust. 1 pkt i ust. 2 ustawy o bezpieczeństwie żywności i żywienia. Stosownie do ww. regulacji prawnych, prezentacja/reklama środka spożywczego (a więc również i suplementu diety), nie może przypisywać temu produktowi właściwości zapobiegania chorobom lub ich leczenia.

Dodać należy, iż powyższe nieprawidłowości wynikają nie tylko z wniosku organu powiatowego inicjującego to postępowanie, ale też z protokołu kontroli sanitarnej tego organu przeprowadzonej 19 listopada 2012 r., a włączonej w kopii potwierdzonej za zgodność z oryginałem do akt niniejszej sprawy, wraz z załącznikami, tj. wydrukami z zakwestionowanych stron internetowych. Wymieniony protokół wskazuje na nieprawidłowości także na stronie internetowej [...], zawierającej również opisy poszczególnych suplementów diety (na przykład w zakładce "Archiwum Wpisów – Październik 2011 – skuteczne sposoby na oczyszczanie i odtruwanie"), sugerujące ich właściwości lecznicze ("M. – nalewka z piołunu. Jest uniwersalnym środkiem leczniczym na nerki, żołądek, jelita, serce i oczy."). Nadto, nieprawidłowości organ powiatowy stwierdził również w trakcie kontroli tematycznej przeprowadzonej w dniu 28 listopada 2012 r. w punkcie sprzedaży detalicznej wymienionym na stronie internetowej [...], tj. w Aptece N. w G., ul. G. [...]. Nie stwierdzono wprawdzie wówczas nieprawidłowości w oznakowaniu środków spożywczych, ale nieprawidłowości takie stwierdzono w materiałach reklamowych dotyczących tych produktów, co także zostało szczegółowo opisane we wniosku inicjującym to postępowanie (jak i w protokole kontroli z 28 listopada 2012 r., dołączonym w kopii do tak niniejszej sprawy).

Powyższe ustalenia poczynione przez organ powiatowy uzasadniały w pełni skierowanie przez ten organ wniosku do organu właściwego, tj. organu wojewódzkiego, o wymierzenie skarżącej kary pieniężnej. Skarżąca Spółka bezspornie bowiem naruszyła obowiązujące przepisy prawa żywnościowego, a to z uwagi na zastosowanie w prezentacji i reklamie suplementów diety sformułowań wskazujących na właściwości zapobiegania chorobom lub ich leczenia. Dodać przy tym należy, iż przytoczony powyżej przepis art. 103 ust. 1 pkt 1, nie jest oparty na żadnym uznaniu organu. W każdym przypadku, o którym mowa w tym przepisie organ zobowiązany jest wymierzyć karę pieniężną i nie może od wydania tego rodzaju orzeczenia odstąpić. Nie może odstąpić m. in. wówczas, gdy stwierdzone podczas kontroli dotyczącej przestrzegania przepisów ustawy o bezpieczeństwie żywności i żywienia nieprawidłowości, związane z prezentacją i reklamą suplementów diety, zostaną dość szybko usunięte. Okoliczność ta nie oznacza bowiem, iż do naruszenia przepisów nie doszło. Nie może więc wpłynąć na zasadność prowadzenia postępowania w oparciu o ww. przepis, może natomiast wpłynąć na wysokość wymierzonej na jego podstawie kary pieniężnej, co też -w ocenie Sądu- nastąpiło w niniejszej sprawie, na etapie postępowania odwoławczego.

-Przypomnieć bowiem należy, iż Główny Inspektor Sanitarny po rozpatrzeniu odwołania skarżącej od decyzji P. Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego z [...] lutego 2013 r. nakładającej na skarżącą karę w wysokości 50.000 zł, uchylił decyzję organu I instancji i wymierzył karę w wysokości 25.000,00 zł. Organ odwoławczy orzekł więc na zasadzie art. 138 § 1 pkt 2 k.p.a. uznając, iż organ I instancji wprawdzie słusznie przyjął, że zachodzi podstawa do wymierzenia kary pieniężnej, bo doszło do naruszenia przepisów prawa, niemniej błędnie ustalił jej wysokość. Orzekając w sprawie organ II instancji miał na uwadze zarówno zakres naruszenia, jak i jego charakter, a dostrzec trzeba, iż naruszenie związane było z prezentacją i reklamą nie jednego, ale szeregu produktów. Organ ten miał także na względzie, iż w kontrolowanym punkcie sprzedaży detalicznej nie stwierdzono nieprawidłowości z oznakowaniu produktów. Uwzględnił nadto wysokość sprzedaży tych produktów w 2012 r., na podstawie danych przedstawionych przez Spółkę oraz fakt, iż stwierdzone w listopadzie 2012 r. nieprawidłowości, zostały przez skarżącą usunięte. W efekcie, organ odwoławczy uznał za zasadne zmniejszenie wysokości wymierzonej kary o połowę, tj. o 25.000,00 zł, zgadzając się z organem wojewódzkim co do tego, iż skarżąca Spółka naruszyła przepisy art. 46 ust. 1 pkt 2 i ust. 2 ww. ustawy o bezpieczeństwie żywności i żywienia, a to obligowało do zastosowania art. 103 ust. 1 pkt 1 tej ustawy i wymierzenia na jego podstawie kary pieniężnej.

-W okolicznościach sprawy i w stanie prawnym znajdującym w sprawie zastosowanie, Sąd uznał, iż orzeczenie Głównego Inspektora Sanitarnego nie narusza prawa.

Przede wszystkim Sąd nie stwierdził, aby organ ten błędnie ustalił stan faktyczny i dopuścił się naruszenia art. 7, art. 77 i art. 80 k.p.a. Postępowanie uruchomione zostało na wniosek organu sanitarnego stopnia powiatowego, który przeprowadził w Spółce czynności kontrolne. Objęły one dwie strony internetowe i punkt sprzedaży detalicznej. Dotyczyły przestrzegania przepisów prawa żywnościowego przy prezentacji i reklamie środków spożywczych. Wyniki kontroli są jednoznaczne i zostały już powyżej opisane. Uzasadniały one w pełni zastosowanie w sprawie ww. art. 103 ust. 1 pkt 1 ustawy o bezpieczeństwie żywności i żywienia. Wyniki te przedstawiono w protokołach kontroli sanitarnej organu powiatowego z 19 listopada 2012 r. i 28 listopada 2012 r., a protokoły te – stanowią główny materiał dowodowy w sprawie. Dodać raz jeszcze należy, że dla zasadności prowadzenia tego postępowania nie miał znaczenia fakt, iż w dacie jego wszczęcia stwierdzone nieprawidłowości zostały przez skarżącą usunięte. Jeśli bowiem doszło do naruszenia art. 46 ust. 1 pkt 2 i ust. 2 ww. ustawy, to strona (niezależnie od swojego późniejszego prawidłowego działania w tym zakresie), musi liczyć się z konsekwencjami z tego wynikającymi i w istocie z tym, że kara za naruszenie prawa żywnościowego jest nieuchronna.

Nieuprawnione w ocenie Sądu jest również stanowisko skarżącej, iż w sprawie organ II instancji nie dokonał własnej oceny materiału dowodowego. W ocenie Sądu, organ ten nie tylko zaprezentował własną ocenę w zakresie rozstrzygniętym przez organ I instancji, ale też w sposób wystarczający odniósł się do kwestii podniesionych w odwołaniu, w tym tych dotyczących sposobu procedowania w sprawie organu I instancji. Wyjaśnił m. in., na jakiej podstawie przyjął, że skarżąca miała zapewniony czynny udział w sprawie, odniósł się również do oceny materiału dowodowego.

Sąd nie stwierdził także, aby doszło w sprawie do naruszenia art. 8 i art. 10 k.p.a. Skarżąca została poinformowana przez organ wojewódzki o wszczęciu postępowania, na wniosek organu powiatowego. Nastąpiło to pismem z 2 stycznia 2013 r., które skarżąca otrzymała 4 stycznia 2013 r. Zawiadomiono w tymże piśmie o ww. wniosku Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w G., a ten opierał się na wynikach kontroli z 19 listopada 2012 r. i 28 listopada 2012 r. (oba protokoły z tych kontroli do wniosku zostały załączone). Nic więc nie stało na przeszkodzie, aby skarżąca skorzystała z przysługującego jej prawa i zapoznała się z aktami sprawy. Jeśli tego nie uczyniła i poprzestała na kierowaniu do organu pism wyjaśniających, nie może teraz skutecznie podnosić zarzutu nie zapewnienia jej udziału w sprawie, a to z uwagi na uwzględnienie protokołu kontroli z 28 listopada 2012 r., o którym (jak twierdzi Spółka) nie wiedziała. Wskazany protokół stanowił jeden z dowodów w sprawie, a akta sprawy wyraźnie wskazują na to, że organ I instancji pouczył stronę o przysługujących jej prawach w postępowaniu, umożliwiając w ten sposób również zapoznanie się z ww. dokumentem. Dostrzec nadto trzeba, iż zarzut naruszenia przepisu art. 10 § 1 k.p.a. przez niezawiadomienie strony o zebraniu materiału dowodowego i możliwości składania wniosków może odnieść skutek tylko wówczas, gdy strona wykaże, że zarzucane uchybienie uniemożliwiło jej dokonanie konkretnych czynności procesowych (por. wyrok NSA z 1 lutego 2011 r., sygn. akt II OSK 1098/10, lex nr 786594). Podniesiony w skardze zarzut w tej kwestii, nie został powiązany z żadnymi konkretnymi czynnościami, których uniemożliwiono skarżącej dokonać. Dlatego też, w ocenie Sądu, również i z tego powodu należało uznać, że jest on niezasadny.

I w końcu, Sąd stwierdza, iż informacje o środku spożywczym umieszczone na stronach internetowych, choćby opierały się na publikacjach książkowych poświęconych Św. H. z B., nie mogą prowadzić do naruszenia prawa. Prawo zaś jednoznacznie w art. 46 ust. 1 pkt 2 w zw. z art. 46 ust. 2 ustawy o bezpieczeństwie żywności i żywienia stanowi, że reklama i prezentacja środka spożywczego nie może przypisywać środkowi spożywczemu właściwości zapobiegania chorobom lub ich leczenia albo odwoływać się do takich właściwości. W takim więc zakresie w jakim publikacje ww. wskazują na właściwości lecznicze konkretnych produktów opartych na diecie Św. H., w prezentacji i reklamie takich produktów nie mogą być wykorzystywane. Za całkowicie nieuzasadnione Sąd w konsekwencji uznał zarzuty naruszenia art. 54 ust. 1 Konstytucji RP i art. 4 ust. 1 oraz art. 5 ustawy o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym, z przyczyn, na które to wskazała w skardze skarżąca.

-Reasumując, z uwagi na nieprzestrzegania prawa w zakresie prezentacji i reklamy środków spożywczych, zasadne w sprawie było wymierzenie skarżącej kary, w oparciu o art. 103 ust. 1 pkt 1 ustawy o bezpieczeństwie żywności i żywienia, w wysokości do trzydziestokrotnego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej za rok poprzedzający, ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego, na podstawie przepisów o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski".

W tym miejscu, wobec zarzutu skargi odnoszącego się do art. 103 i art. 104 ww. ustawy, wyjaśnić od razu należy, iż wymierzając karę organy orzekające w sprawie nie były związane przepisem art. 103 ust. 2 pkt 1 ww. ustawy, w myśl którego w przypadkach, o których mowa w ust. 1 pkt 1-3 - wysokość kary pieniężnej może być wymierzona do pięciokrotnej wartości brutto zakwestionowanej ilości środka spożywczego lub produktu niebędącego żywnością wprowadzonego do obrotu jako żywność. Przepis ten, jak z niego wynika, dotyczy spraw, w których doszło zakwestionowania konkretnej ilości środka spożywczego lub produktu niebędącego żywnością. Taka sytuacja w tym przypadku nie miała miejsca, a tym samym wysokość kary nie mogła być ograniczona w sposób wskazany w tym przepisie. Wymierzając karę organ zobligowany był natomiast wziąć pod uwagę art. 104 ust. 2 ww. ustawy i zdaniem Sądu choć organ II Instancji przepisu tego wprost nie przywołał, to jednak go w sprawie uwzględnił powołując zarówno okoliczności przemawiające za podwyższeniem, jak i obniżeniem wysokości kary (na co Sąd zwrócił już uwagę powyżej), i w konsekwencji obniżając jej wymiar o połowę w stosunku do decyzji I instancji. Decydując o wysokości kary organ ten musiał jednak mieć w szczególności na uwadze, iż stwierdzone nieprawidłowości są dość rozległe i dotyczą co najmniej siedmiu produktów. Musiał też mieć na uwadze, że wysokość orzeczonej kary winna być na tyle dotkliwa, aby spełniała swój cel prewencyjno – wychowawczy.

Z tych wszystkich przyczyn Sąd nie znalazł podstaw do uwzględnienia skargi i co najmniej uchylenia zaskarżonej decyzji.

W tej sytuacji, Sąd przyjął, iż zaskarżone rozstrzygnięcie jest prawidłowe i skargę jako nieuzasadnioną w oparciu o art. 151 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi oddalił.