Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Kielcach w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Jacek Kuza, Sędziowie Sędzia WSA Sylwester Miziołek (spr.), Sędzia WSA Dorota Pędziwilk-Moskal, Protokolant Starszy sekretarz sądowy Monika Zielińska, po rozpoznaniu w Wydziale II na rozprawie w dniu 29 maja 2008 roku sprawy ze skargi A. na decyzję Wojewody z dnia [...] znak: [...] w przedmiocie odmowy zezwolenia na czasowe zajęcie nieruchomości I. uchyla zaskarżoną decyzję oraz utrzymaną nią w mocy decyzję organu I instancji; II. stwierdza, że zaskarżona decyzja nie podlega wykonaniu do chwili uprawomocnienia się wyroku; III. zasądza od Wojewody na rzecz A. 457 (czterysta pięćdziesiąt siedem) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.

Decyzją z dnia [...] Starosta na podstawie art. 126 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 21.08.1997r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2004r. Nr 261, poz. 2603 ze zm.) orzekł o odmowie wydania A. zezwolenia na czasowe zajęcie nieruchomości położonej w obrębie Z.. gmina S., w skład której wchodzi działka gruntu nr [...] o pow. 15,3700 ha, stanowiąca własność S. T., dla której Sąd Rejonowy w W. Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą KW Nr [...], w celu wykonania czynności związanych z konserwacją przewodów i urządzeń linii elektroenergetycznej 220 kV K. – J., biegnących nad tą nieruchomością polegających na wycince drzew i krzewów rosnących w pasie technologicznym linii energetycznej.

W motywach rozstrzygnięcia organ I instancji wskazał, iż wnioskiem z dnia 17.09.2007r. A. wystąpiły do Starosty o wydanie zezwolenia na czasowe zajęcie w/w nieruchomości w celu wykonania czynności związanych z konserwacją przewodów i urządzeń linii elektroenergetycznej 220 kV K.– J., biegnących nad tą nieruchomością ponieważ na przedmiotowej działce nie jest zachowana wymagana minimalna odległość przewodów od gałęzi drzew, która przy linii 220 kV wynosi 5,5 m (odległość przewodu nieuziemionego elektroenergetycznej linii napowietrznej od każdego punktu kory drzewa przy bezwietrznej pogodzie oraz zwisie normalnym – zgodnie z Polską Normą PN-E-05100-1), co potwierdza dokumentacja fotograficzna. Właściciel działki nie wyraża zgody na wejście na jego działkę i usunięcie zagrożenia.

W dniu 08.11.2007r. Starosta przeprowadził oględziny w/w nieruchomości połączone z rozprawą administracyjną, w wyniku których ustalono, iż działka nr 90/1 zagospodarowana jest jako las, przez część działki przebiega pas szerokości ok. 33 m, który stanowi linia energetyczna 220 kV K.– J. W pasie tym znajdują się drzewa – brzozy samosiejki, które wyrosły w 2001r., po dokonanej wycince. Zadrzewienie pod linią stanowi, według oświadczenia przedstawiciela wnioskodawcy złożonego podczas oględzin zagrożenie, z uwagi na możliwość powstania pożarów, porażeń ludzi i zwierząt oraz uszkodzenie linii przesyłowej ze względu na mniejszą odległość niż wskazana w wymogach Polskiej Normy tj. 6,5 m, co powoduje, ze istniejący pas należałoby poszerzyć ok. 3 m od strony północnej.

Zdaniem organu I instancji w niniejszej sprawie nie zachodzą okoliczności przewidziane w art. 126 ust. 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami, gdyż brak jest bezpośredniego zagrożenia dla bezpieczeństwa ludzi, ponieważ stan taki istnieje od dłuższego czasu, o czym świadczą chociażby ślady wcześniejszej wycinki drzew i krzewów. Nie występuje tak zwany przypadek siły wyższej, który miałby miejsce wtedy, gdyby np. w wyniku silnego wiatru powalone drzewa uszkodziły linię elektroenergetyczną 22 kV K. –J..

Odwołanie od decyzji z dnia 28.12.2007r. wniosły A., zarzucając przedmiotowemu rozstrzygnięciu :

1. rażące naruszenie prawa materialnego przez błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie art. 126 ust. 1 u.g.n.,

2. zastosowanie wykładni gramatycznej i literalnej przepisu art. 126 ust. 1 u.g.n. zamiast wykładni celowościowej, zwłaszcza jeśli chodzi o słownikowe znaczenie słowa "nagły",

3. sprzeczność istotnych ustaleń z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego (art. 77 § 1 k.p.a.), prowadzącą do fałszywego uznania, iż rosnące w pasie przedmiotowej linii drzewa i krzewy nie stwarzają zagrożenia dla zdrowia i życia ludzkiego, jak również nie mogą spowodować uszkodzenia tej linii, a w konsekwencji znacznych szkód materialnych,

4. uchybienia procesowe tj. w szczególności wadliwe uzasadnienie faktyczne i prawne decyzji (art. 107 § 3 k.p.a).

Wskazano także, iż linia elektroenergetyczna K. – J. została wybudowana w 1964r. zgodnie z prawem. Skarżąca podniosła, że wskazana przez organ okoliczność, iż zaistniały na przedmiotowej nieruchomości stan trwa od pewnego czasu nie ma żadnego znaczenia. Ponadto, stosownie do art. 124 ust. 6 u.g.n. właściciel ma obowiązek udostępnić nieruchomość w celu wykonania czynności związanych z konserwacją linii elektroenergetycznych przebiegających nad jego nieruchomością.

Decyzją z dnia [...] Wojewoda utrzymał w mocy zaskarżoną decyzję – na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 k.p.a..

Organ odwoławczy wskazał, iż powołana w art. 126 ust. 1 u.g.n. nagłość potrzeby podjęcia działań zapobiegających powstaniu szkody wskazuje na sytuacje nadzwyczajne jako przyczynę zagrożenia, a mianowicie: katastrofy, awarie urządzeń lub sieci itp. Potrzeba wykonania czynności związanych z konserwacją przewodów i urządzeń linii elektroenergetycznej 220 kV K. – J., biegnących nad nieruchomością położoną w obrębie Z. , gmina S., w skład której wchodzi działka gruntu nr [...], stanowiąca własność S. T., polegających na wycince drzew i krzewów rosnących w pasie technologicznym linii energetycznej nie stanowi żadnej z przesłanek określonych w art. 126 ustawy o gospodarce nieruchomościami, uzasadniających wydanie decyzji o czasowym zajęciu nieruchomości.

Organ odwoławczy podniósł, że ma świadomość, że rosnące drzewa i krzewy w pasie linii elektroenergetycznej 220 kV K. – J. stwarzają zagrożenie dla zdrowia i życia ludzkiego i mogą spowodować uszkodzenia linii, a w konsekwencji również znaczne szkody materialne, to z uwagi na brak spełnienia przesłanki określonej w art. 126 ust. 1 u.g.n., tj. "nagłej potrzeby zapobieżenia powstaniu znacznej szkody" utrzymał w mocy decyzję odmawiającą udzielenia zezwolenia na czasowe zajęcie nieruchomości.

Odnosząc się do zarzutów odwołania organ odwoławczy wskazał, iż cytowany przez stronę art. 124 ust. 6 odnosi się wprost do ust. 1 tegoż artykułu i dotyczy jedynie takich sytuacji, gdy uprzednio wydana była decyzja administracyjna o ograniczeniu sposobu korzystania z nieruchomości. Przepis ten nie znajduje zatem zastosowania na gruncie niniejszej sprawy.

Skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego na decyzję z dnia [...] wniosły A., podtrzymując zarzuty wskazane w odwołaniu oraz domagając się uchylenia zaskarżonej decyzji.

W skardze podkreślono, iż drzewa pod linią przesyłową ciągle rosną, co powoduje zwiększenie zagrożenia, zwłaszcza w świetle zmiennych warunków pogodowych. Wskazano przy tym na bezpośredni związek przyczynowy rosnących drzew z zagrożeniem, wyrażając pogląd, iż dla oceny przesłanki "nagłej potrzeby" w rozumieniu przepisu art. 126 ust. 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami nie ma znaczenia, iż przedmiotowy stan istnieje na nieruchomości już od pewnego czasu. Zakwestionowano także stanowisko organu w kwestii nie zastosowania art. 124 ust. 6 u.g.n. Podniesiono, iż z art. 124 ust. 6 nie wynika, aby udostępnienie nieruchomości w celu wykonania czynności związanych z konserwacją lub usuwaniem awarii było uzależnione od legalnego ich usytuowania (wyrok WSA w Bydgoszczy z dnia 22.11.2006r., II SA/Bd 744/06).

W odpowiedzi na skargę Wojewoda wniósł o jej oddalenie podtrzymując argumentację przedstawioną w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Skarga podlega uwzględnieniu, aczkolwiek nie wszystkie zarzuty w niej zawarte są zasadne.

Zgodnie z art. 1 ustawy z dnia 25.07.2002r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269 ze zm.) zadaniem sądu administracyjnego jest sprawowanie kontroli zaskarżonych aktów i czynności administracji publicznej pod względem zgodności z prawem, obowiązującym w dniu ich wydania. Oznacza to, że w zakresie dokonywanej kontroli Sąd zobowiązany jest zbadać, czy organy administracji w toku postępowania nie naruszyły przepisów prawa materialnego w sposób mający wpływ na wynik sprawy, bądź też przepisów postępowania, które daje podstawę do wznowienia postępowania administracyjnego lub też w inny sposób nie naruszyły przepisów postępowania, jeżeli mogło to mieć istotny wpływ na wynik sprawy – art. 145 § 1 ustawy z dnia 30.08.2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.), zwanej dalej ustawą p.p.s.a. Sądowa kontrola legalności orzeczeń administracyjnych sprawowana jest przy tym w granicach sprawy, a sąd nie jest związany zarzutami, wnioskami skargi, czy też powołaną w niej podstawą prawną (art. 134 § 1 ustawy p.p.s.a.).

Dokonując tak rozumianej oceny zaskarżonego rozstrzygnięcia Wojewódzki Sąd Administracyjny stwierdził, iż w toku postępowania administracyjnego organy obu instancji dopuściły się naruszenia przepisów postępowania – art. 7, 77 § 1 k.p.a. – w stopniu mogącym mieć istotny wpływ na wynik sprawy. Stanowi to zarazem podstawę do uwzględnienia skargi z przyczyn wskazanych w art. 145 § 1 pkt 1 lit. c ustawy p.p.s.a.

Zezwolenie, którego wydania odmówiono skarżącej, znajduje oparcie w art. 126 ust. 1 ustawy z dnia 21.08.1997r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2004r. Nr 261, poz. 2603 ze zm.), zwanej dalej u.g.n., zgodnie z którym w przypadku wystąpienia siły wyższej, albo nagłej potrzeby zapobieżenia powstaniu znacznej szkody starosta, wykonujący zadanie z zakresu administracji rządowej, może udzielić, w drodze decyzji, zezwolenia na czasowe zajęcie nieruchomości na okres nie dłuższy niż 6 miesięcy. Analiza treści cyt. przepisu prowadzi do wniosku, iż zarówno w sytuacji wystąpienia "siły wyższej" lub "nagłej potrzeby" ustawodawca zakłada zaistnienie takich stanów, które nakazują natychmiastowe działanie w celu niedopuszczenia do powstania szkody. Z tego też względu przyjąć należy, iż podstawą wydania decyzji w takich sprawach muszą być informacje, które wskazują na potrzebę wyjątkowo szybkiego działania.

A., w złożonym przez siebie wniosku wywodzą, iż obecnie istniejący na działce nr 90/1 stan niezgodności z Polską Normą, polegający na braku zachowania wymogu minimalnej odległości 5,5 m od przewodów nieuziemionej linii elektroenergetycznej do rosnących poniżej drzew samosiejek, stwarza zagrożenie powstania pożarów, porażeń ludzi, zwierząt oraz uszkodzenia linii przesyłowej, zasilającej duży obszar kraju, a tym samym grozi wyrządzeniem znacznych szkód materialnych. Bezsporna pozostaje przy tym okoliczność, iż na gruncie niniejszej sprawy nie występuje przypadek "siły wyższej", o jakiej mowa w art. 126 ust. 1 u.g.n.

Z powyższych względów obowiązkiem organów administracji publicznej było, po pierwsze zweryfikowanie twierdzeń wnioskodawcy o niezachowaniu dopuszczalnych odległości od przewodów nieuziemionej linii elektroenergetycznej do rosnących poniżej drzew i po drugie ustalenie, czy sama niezgodność z Polską Normą – na gruncie niniejszej sprawy – jest wystarczająca w świetle art. 126 ust. 1 u.g.n. dla przyjęcia przesłanki zaistnienia nagłej potrzeby zapobieżenia powstaniu znacznej szkody, bądź też jej braku. Za koniecznością przeprowadzenia stosownego postępowania dowodowego w tym zakresie przemawia także sprzeczność danych podawanych przez skarżącego co do wymaganej odległości, który we wniosku powołuje odległość 5,5 m - stosownie do PN-E-05100-1, natomiast w protokole z rozprawy administracyjnej wskazuje 6,5 m. Organ nie przeprowadził stosownego wyliczenia w oparciu o wzór określony w pkt 23.2 cyt. Normy.

Wskazać należy, iż oględziny, do jakich doszło w dniu 08.11.2007r. nie zostały przeprowadzone rzetelnie. Szczególną cechą tego środka dowodowego jest bowiem ustalenie cech fizycznych danej rzeczy. Tymczasem, oprócz ogólnego stwierdzenia, iż pod przedmiotową linią znajdują się brzozy "samosiejki", nie dokonano jakichkolwiek pomiarów, mających na celu ustalenie odległości od przewodów linii elektroenergetycznej do rosnących poniżej drzew. Tym samym – wbrew dyspozycji art. 7 k.p.a. – nie wyjaśniono w sposób dokładny stanu faktycznego. Skarżący złożył do akt dokumentację fotograficzną oraz "profil podłużny nr 8990 przedmiotowego przęsła", co do których organy w ogóle nie wypowiedziały się, czy uznają je za dowody w sprawie. Zauważyć należy, że na podstawie w/w zdjęć, gdzie nie został ujęty żaden ze słupów wysokiego napięcia, w żaden sposób nie można stwierdzić, czy doszło do przekroczenia wymaganej odległości, czy też nie.

Podnieść należy, że zgodnie z zasadą prawdy obiektywnej, wyrażoną w art. 7 k.p.a., organy administracji publicznej w toku postępowania stoją na straży praworządności i podejmują wszelkie kroki niezbędne do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego oraz do załatwienia sprawy, mając na uwadze interes społeczny i słuszny interes obywateli. Cytowana regulacja ustanawia zarazem dla organów obowiązek ustalenia stanu faktycznego zgodnie ze stanem rzeczywistym. Natomiast zabezpieczeniem realizacji opisanej powyżej zasady jest szereg przepisów o postępowaniu dowodowym, spośród których zasadnicze znaczenie ma art. 77 § 1 k.p.a., nakładający na organy powinność zebrania i rozpatrzenia w sposób wyczerpujący całego materiału dowodowego.

Nie ulega wątpliwości, że przy ocenie zasadności wniosku o wydanie decyzji w trybie art. 126 ust. 1 u.g.n. nie wystarczy samo twierdzenie strony o tym, że zachodzi konieczność czasowego zajęcia nieruchomości w celu zapobieżenia powstania szkody. Potrzeba taka powinna być bowiem wykazana przekonującymi dowodami np. ekspertyzami, opinią rzeczoznawcy, dokumentami, które potwierdzającą awarię lub realną możliwość jej powstania (por. wyrok WSA w Szczecinie z dnia 13.04.2005r., SA/Sz 1710/03). Takich dowodów w sprawie niniejszej organy nie zebrały, naruszając dyspozycję art. 77 § 1 k.p.a. Nie pozwala to na zweryfikowanie twierdzeń skarżącego o realnej groźbie powstania zagrożenia pożarowego oraz stanowiska Wojewody, stwierdzającego, iż jakkolwiek drzewa rosnące pod linią elektroenergetyczną mogą spowodować jej uszkodzenie (a w konsekwencji znaczne szkody), to nie istnieje nagła potrzeba zapobieżenia powstaniu znacznej szkody. Twierdzenia skarżącego wymagają sprawdzenia w toku odpowiednio przeprowadzonego postępowania dowodowego.

Odnosząc się do podnoszonej przez skarżącego okoliczności, iż S. T. nie wyraża zgody na wejście na jego działkę i usunięcie zagrożenia stwierdzić należy, iż zastosowanie trybu przewidzianego w art. 126 u.g.n. w żadnym przypadku nie może być "karą" za brak postępów w rokowaniach z właścicielem nieruchomości. W przepisie tym zawarto bowiem jedynie szczególne przesłanki, których zaistnienie pozwala na natychmiastową ingerencję organu.

Nie jest zasadny także zarzut, dotyczący naruszenia art. 124 ust. 6 u.g.n., gdyż przepis ten nie znajduje zastosowania w niniejszej sprawy. Dotyczy bowiem konserwacji oraz usuwania awarii m. in. przewodów i urządzeń służących do przesyłania energii elektrycznej. Tymczasem bezspornym jest, że nie doszło dotychczas do awarii sieci przesyłowej na działce nr 90/1.

Mając powyższe na uwadze Wojewódzki Sąd Administracyjny w Kielcach na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. c oraz art. 135 ustawy p.p.s.a. orzekł jak w pkt I sentencji wyroku. Orzeczenie zawarte w pkt II wyroku znajduje oparcie w art. 152 ustawy p.p.s.a.

O kosztach orzeczono w pkt III wyroku na podstawie art. 200 i art. 205 § 2 i 3 ustawy p.p.s.a. w związku z § 14 ust. 2 pkt 1 lit. c rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 28.09.2002r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. Nr 163 poz. 1349 ze zm.)

Rozpatrując ponownie przedmiotową sprawę Starosta wyeliminuje stwierdzone naruszenie przepisów art. 7 i 77 § 1 k.p.a., przeprowadzając stosowne postępowanie dowodowe na okoliczność ustalenia odległości, jaka w świetle obowiązujących przepisów powinna oddzielać drzewa od przedmiotowej linii elektroenergetycznej oraz dystansu, jaki w rzeczywistości je dzieli, konsekwencji ewentualnego niezachowania tej odległości i oceni, czy istnieje przesłanka "nagłej" potrzeby zapobieżenia powstania znacznej szkody, w rozumieniu art. 126 ust. 1 u.g.n. Organ rozważy także, czy w niniejszej sprawie zachodzi potrzeba zasięgnięcia wiadomości specjalnych, np. powołania biegłego z zakresu pożarnictwa na okoliczność realności zaistniałego na gruncie niniejszej sprawy zagrożenia pożarowego. Wszak ratio legis tego przepisu polega na zapobieżeniu powstania znacznej szkody, nie zaś dopiero na usuwaniu zaistniałych szkód. Dla oceny przesłanki "nagłej" potrzeby zapobieżenia powstaniu znacznej szkody, co słusznie podnosi skarżący, nie ma przy tym znaczenia, iż przedmiotowy stan istnieje na w/w nieruchomości już od pewnego czasu, ale wielkość i prawdopodobieństwo powstania zagrożenia pożarowego w dacie dokonywania przez organ ustaleń faktycznych. Jednocześnie w ponownie przeprowadzonym postępowaniu powinna być uwzględniona zasada szybkości postępowania (art. 12 § 1 k.p.a.) – z uwagi na potencjalne zagrożenie, jakie może stwarzać usytuowanie drzew pod linią wysokiego napięcia.