Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Dnia 22 czerwca 2017 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Bartłomiej Adamczak, Sędziowie Sędzia NSA Anna Orłowska, Sędzia WSA Jolanta Sudoł (spr.), Protokolant Starszy Sekretarz Sądowy Kinga Czernis, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 22 czerwca 2017 r. sprawy ze skargi N. L. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego [...] z dnia 1 marca 2017 r. nr [...] w przedmiocie specjalistycznych usług opiekuńczych uchyla zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję Prezydenta Miasta [...] z dnia 13 stycznia 2017 r. nr [...].

Decyzją z dnia 13 stycznia 2017 r., nr [...] Prezydent Miasta przyznał na wniosek N. L. jej dziecku – D. Ż. odpłatne częściowo specjalistyczne usługi opiekuńcze, w zakresie opieki zleconej przez lekarza od dnia 16 stycznia 2017 r. do dnia 20 stycznia 2017 r. w wymiarze 5 godzin tygodniowo oraz od dnia 23 stycznia 2017 r. do dnia 30 czerwca 2017 r. w wymiarze 4 godzin tygodniowo. Nadto ustalił procentową odpłatność za jedną godzinę usługi w dni robocze w wysokości 3,50% co po przeliczeniu stanowi 1,26 zł. Pełny koszt jednej godziny usługi wynosi 36,00 zł. W decyzji wskazano, że usługi opiekuńcze będą świadczone przez Stowarzyszenie na Rzecz Szkolnictwa Specjalnego w T., ul. [...].

Odwołanie od powyższej decyzji wniosła N. L. domagając się ponownego rozpatrzenia sprawy.

Podniosła, że zgodnie z zaleceniem lekarza specjalisty jej syn powinien realizować zajęcia w wymiarze 20 godzin tygodniowo. Odwołująca się wskazała, że oczekuje zmiany decyzji w tym zakresie. Ponadto, w decyzji nie określono zakresu specjalistycznych usług, co stanowi naruszenie art. 50 ust. 5 ustawy o pomocy społecznej.

Decyzją z dnia 1 marca 2017 r., nr [...] Samorządowe Kolegium Odwoławcze utrzymało w mocy zaskarżoną decyzję.

W uzasadnieniu wskazano, że w myśl przepisów art. 50 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej, osobie samotnej, która z powodu wieku, choroby lub innych przyczyn wymaga pomocy innych osób, a jest jej pozbawiona, przysługuje pomoc w formie usług opiekuńczych lub specjalistycznych usług opiekuńczych. Usługi opiekuńcze lub specjalistyczne usługi opiekuńcze mogą być przyznane również osobie, która wymaga pomocy innych osób, a rodzina, a także wspólnie niezamieszkujący małżonek, wstępni, zstępni nie mogą takiej pomocy zapewnić (ust. 2). Usługi opiekuńcze obejmują pomoc w zaspokajaniu codziennych potrzeb życiowych, opiekę higieniczną, zaleconą przez lekarza pielęgnację oraz w miarę możliwości, zapewnienie kontaktów z otoczeniem (ust. 3). Specjalistyczne usługi opiekuńcze są to usługi dostosowane do szczególnych potrzeb wynikających z rodzaju schorzenia lub niepełnosprawności świadczone przez osoby ze specjalistycznym przygotowaniem zawodowym (ust.4). Ośrodek pomocy społecznej przyznając usługi opiekuńcze, ustala ich zakres, okres i miejsce świadczenia (ust. 5). Zgodnie z art. 50 ust. 6 tej ustawy, rada gminy określa w drodze uchwały szczegółowe warunki przyznawania i odpłatności za usługi opiekuńcze i specjalistyczne usługi opiekuńcze oraz szczegółowe warunki częściowego lub całkowitego zwolnienia od opłat, jak również tryb ich pobierania.

Organ odwoławczy wskazał, że w dniu 10 stycznia 2017 r., N. L. złożyła wniosek o przyznanie specjalistycznych usług opiekuńczych dla syna D. Ż., który został zaliczony do osób niepełnosprawnych ze względu na autyzm dziecięcy, orzeczenie wydano do dnia 31 stycznia 2018 r. Do wniosku dołączyła m.in. orzeczenie o niepełnosprawności oraz podała, że oczekuje na powrót psychologa, aby się do niego zarejestrować. Analizując akta sprawy Kolegium stwierdziło, że do wniosku o przyznanie specjalistycznych usług opiekuńczych N. L. nie dołączyła zaświadczenia wydanego przez lekarza specjalistę - psychiatrę w dniu 10 października 2016 r., z którego wynika wymiar zalecanych specjalistycznych usług opiekuńczych. W tej sytuacji nie było podstaw do przyznania świadczenia w formie usług opiekuńczych, bowiem samo orzeczenie o niepełnosprawności nie jest wystarczające. Jednakże biorąc pod uwagę, że skarżąca dołączyła do odwołania kopię ww. zaświadczenia nie budzi wątpliwości, że w dacie wydania decyzji przez organ I instancji istniało zaświadczenie lekarskie, z którego wynika, że dziecko wymaga terapii w wymiarze 20 godzin tygodniowo. W uzasadnieniu wniosku N. L. wskazała, że gospodarstwo domowe prowadzi wraz z konkubentem, wychowują wspólnie troje dzieci. Wnioskodawczyni otrzymuje zasiłek dla bezrobotnych, natomiast konkubent pracuje na ¼ etatu. Ponadto, N. L. złożyła oświadczenie, że dochód konkubenta to 393,58 zł, rodzina otrzymuje zasiłki rodzinne wraz z dodatkiem (2 x 124 zł + 95 zł), świadczenia z funduszu alimentacyjnego 450 zł, z pracy dorywczej rodzina uzyskuje dochód w wysokości 1.000 zł. Jak wynika z akt sprawy dochód pięcioosobowej rodziny wynosił w grudniu 2016 r., tj. w miesiącu poprzedzającym złożenie wniosku, 3.448.88 zł, (tj. 689,77 zł na osobę w rodzinie). Podkreślić należy, że świadczenia z pomocy społecznej, w tym także usługi opiekuńcze i specjalistyczne usługi opiekuńcze, są przyznawane odpowiednio do potrzeb wnioskodawców, jak i możliwości ośrodka pomocy społecznej.

W niniejszej sprawie przyznano małoletniemu pomoc w wymiarze 5 godzin tygodniowo w okresie od dnia 16 stycznia 2017 r. do 20 stycznia 2017 r. oraz w wymiarze 4 godzin tygodniowo w okresie od 23 stycznia 2017 r. do 30 czerwca 2017 r., tj. odpowiednio do możliwości Ośrodka Pomocy Społecznej i liczby dzieci objętych taką formą pomocy. W piśmie skierowanym do Kolegium Dyrektor MOPS wyjaśniła, że we wniosku z dnia 10 stycznia 2017 r. wnioskodawczyni nie określiła wymiaru w jakim domaga się przyznania specjalistycznych usług opiekuńczych dziecku. W związku z powyższym Ośrodek rozpoznając wniosek przyznał świadczenie w wymiarze odpowiednim do możliwości finansowych Ośrodka. Nadto, wyjaśniła, że specjalistyczne usługi opiekuńcze dla dzieci na terenie Gminy świadczy - wybrane w drodze konkursu - Stowarzyszenie na Rzecz Szkolnictwa Specjalnego. Wojewoda przyznał Miastu dotację na ten cel, co pozwala przy cenie 36,00 zł za godzinę usług i liczbie dzieci objętych pomocą (56), przyznanie potrzebującym specjalistycznych usług opiekuńczych pomocy w wymiarze 16,32 godz. miesięcznie dla dziecka. Z tego względu Ośrodek nie ma możliwości przyznania małoletniemu D. Ż. specjalistycznych usług opiekuńczych w wymiarze 20 godzin tygodniowo, bowiem oznaczałoby to konieczność ograniczenia tej formy pomocy dla innych również potrzebujących osób. Kolegium stwierdziło, że organ I instancji uwzględniając sytuację rodziny, a w szczególności wymagającego specjalistycznej opieki dziecka, przyznał świadczenie w odpowiednim wymiarze biorąc pod uwagę potrzeby innych dzieci wymagających tego rodzaju pomocy oraz możliwości finansowych Ośrodka i liczby zakontraktowanych godzin świadczeń.

W ocenie organu, nietrafny jest zarzut skarżącej, że w decyzji nie określono zakresu specjalistycznych usług opiekuńczych, co miałoby stanowić podstawę jej uchylenia. Zakres specjalistycznych usług opiekuńczych wynika w niniejszej sprawie z zaświadczenia lekarskiego z dnia 10 października 2016 r., gdzie wskazano, że "winno być zapewnione uczenie i rozwijanie umiejętności niezbędnych do samodzielnego życia oraz usprawnianie zaburzonych funkcji organizmu". Wskazano też, że w razie potrzeby pracownicy Poradni udzielą wskazówek co do programu indywidualnych zajęć z dzieckiem. Zasadny jest zarzut naruszenia art. 107 § 3 k.p.a., bowiem uzasadnienie zaskarżonej decyzji jest ogólnikowe, jednak nie stanowi to podstawy do uchylenia decyzji w sytuacji, gdy rozstrzygniecie sprawy jest prawidłowe.

Skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku wniosła N. L. domagając się uchylenia zaskarżonej decyzji oraz poprzedzającej jej decyzji organu I instancji oraz zasądzenie kosztów postępowania w sprawie.

Zaskarżonej decyzji zarzuciła naruszenie przepisów prawa materialnego, tj. art. 18 ust. 1 pkt 3 i art. 50 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej oraz rozporządzenia Ministra Polityki Społecznej z dnia 22 września 2005 r. w sprawie specjalistycznych usług opiekuńczych, w wyniku czego naruszono art. 7, art. 77, art. 80. art. 107 § 3 i art. 128 k.p.a.

W uzasadnieniu skargi wskazała na fakt pomyłki Kolegium, które w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji powołało art. 50 ust. 6, zamiast art. 50 ust. 7 ustawy o pomocy społecznej. Z tego faktu skarżąca wywodzi wniosek, iż Kolegium rozpatrywało w odwołaniu sprawę o przyznanie specjalistycznych usług opiekuńczych zamiast sprawę o przyznanie specjalistycznych usług opiekuńczych z zaburzeniami psychicznymi. Główną różnicą jest sposób finansowania tego świadczenia - specjalistyczne usługi opiekuńcze są finansowane z budżetu gminy zaś specjalistyczne usługi opiekuńcze dla osób z zaburzeniami psychicznymi są finansowane z budżetu państwa jako zadanie zlecone.

Skarżąca nie zgadza się z zawartym w uzasadnieniu decyzji stwierdzeniem, iż nie dołączyła do wniosku o usługi opiekuńcze zaświadczenia lekarskiego, z którego wynikałaby liczba zalecanych godzin usług. Zaświadczenie lekarskie jest w posiadaniu organu I instancji od października 2016 r. Zaskarżona decyzja dotyczy kontynuacji świadczenia. Głównym zarzutem w stosunku do zaskarżonej decyzji jest powołanie się przez Kolegium na brak środków w MOPS. Tymczasem na MOPS ciążył obowiązek wydania decyzji, ustalenia odpłatności za świadczone usługi oraz wystąpienia do Wojewody o przyznanie środków na realizację zadania zleconego. Urząd Wojewódzki przyznaje tyle środków, o ile zawnioskuje dana gmina na ten cel. Zatem gmina powinno prawidłowo rozeznać potrzeby dotyczące przyznawania świadczeń na ten cel. Z kolei, o ile w budżecie Wojewody nie ma środków na ten cel, to występuje do Ministra Finansów o uruchomienie rezerwy budżetowej.

Skarżąca zarzuciła, że Gmina nie dokonała prawidłowego rozeznania potrzeb na ww. cel zlecony. Brak staranności pracowników MOPS przyczynił się do wystąpienia do Urzędu Wojewódzkiego o zbyt małą ilość środków na zapewnienie pomocy.

W odpowiedzi na skargę organ odwoławczy wniósł o jej oddalenie podtrzymując dotychczasową argumentację, nie znajdując podstaw do zmiany zajmowanego stanowiska w niniejszej sprawie.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku zważył co następuje:

W myśl art. 1 § 1 i § 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. - Prawo o ustroju sądów administracyjnych (tekst jednolity: Dz. U. z 2016 r., poz. 1066) sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej.

Zgodnie z art. 134 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jednolity: Dz. U. z 2016 r., poz. 718, dalej jako "p.p.s.a."), sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy nie będąc związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skarga zasługiwała na uwzględnienie.

Przedmiotem zaskarżenia w niniejszej sprawie jest decyzja Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia 1 marca 2017 r. utrzymująca w mocy decyzję Prezydenta Miasta z dnia 13 stycznia 2017 r., którą to przyznano małoletniemu D. Ż. odpłatne częściowo specjalistyczne usługi opiekuńcze, w zakresie opieki zleconej przez lekarza od dnia 16 stycznia 2017 r. do 20 stycznia 2017 r. w wymiarze 5 godzin tygodniowo oraz od 23 stycznia 2017 r. do 30 czerwca 2017 r. w wymiarze 4 godzin tygodniowo.

Podstawę materialnoprawną decyzji stanowiły przepisy ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (tekst jednolity: Dz. U z 2016 r., poz. 930 ze zm., dalej w skrócie jako "ustawa") oraz Rozporządzenia Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 22 września 2005 r. w sprawie specjalistycznych usług opiekuńczych (Dz.U. z 2005 r., nr 189, poz. 1598 ze zm.).

W myśl przepisu art. 2 ust. 1 ustawy pomoc społeczna jest instytucją polityki społecznej państwa, mającą na celu umożliwienie osobom i rodzinom przezwyciężanie trudnych sytuacji życiowych, których nie są one w stanie pokonać, wykorzystując własne uprawnienia, zasoby i możliwości. Z kolei przepis art. 3 ust. 2 tej ustawy stanowi, że zadaniem pomocy społecznej jest zapobieganie sytuacjom, o których mowa w art. 2 ust. 1, przez podejmowanie działań zmierzających do życiowego usamodzielnienia osób i rodzin oraz ich integracji ze środowiskiem. Potrzeby osób i rodzin korzystających z pomocy powinny zostać uwzględnione, jeżeli odpowiadają celom i mieszczą się w możliwościach pomocy społecznej (art. 3 ust. 4 ustawy).

Bezsporne w sprawie było, że małoletni D. Ż. urodzony 25 kwietnia 2014 r. jest dzieckiem ze zdiagnozowanym autyzmem dziecięcym. Jak wynika z zaświadczenia lekarskiego wydanego przez specjalistę psychiatrii dzieci i młodzieży w Pr. – M. K.

z dnia 10 października 2016 r. dziecku z uwagi na autyzm dziecięcy oraz sytuację rodzinną konieczne jest zapewnienie specjalistycznych usług opiekuńczych (dalej również jako - "suo") w wymiarze 20 godzin tygodniowo, w ramach których prowadzone byłoby uczenie i rozwijanie umiejętności niezbędnych do samodzielnego życia oraz usprawniania zaburzonych funkcji organizmu, zgodnie z § 2 pkt 1 lit. a oraz § 2 pkt 3 lit. b Rozporządzenia Ministra Polityki Społecznej z dnia 22 września 2005 r. w sprawie specjalistycznych usług opiekuńczych (Dz. U. z 2005 r., nr 189, poz. 1598 ze zm.).

Przepis art. 18 ust. 1 pkt. 3 ustawy o pomocy społecznej stanowi, że do zadań zleconych z zakresu administracji rządowej realizowanych przez gminę należy organizowanie i świadczenie specjalistycznych usług opiekuńczych w miejscu zamieszkania dla osób z zaburzeniami psychicznymi, a z ust. 2 tegoż przepisu wynika, że środki na realizację i obsługę zadań, o których mowa w ust. 1 zapewnia budżet państwa.

Z treści art. 50 ust. 1 ustawy wynika, że osobie samotnej, która z powodu wieku, choroby lub innych przyczyn wymaga pomocy innych osób, a jest jej pozbawiona, przysługuje pomoc w formie usług opiekuńczych lub specjalistycznych usług opiekuńczych.

Natomiast, stosownie do art. 50 ust. 2 ustawy, usługi opiekuńcze lub specjalistyczne usługi opiekuńcze mogą być przyznane osobie, która wymaga pomocy innych osób, a rodzina, a także wspólnie niezamieszkujący małżonek, wstępni, zstępni nie mogą takiej pomocy zapewnić.

Specjalistyczne usługi opiekuńcze są to usługi dostosowane do szczególnych potrzeb wynikających z rodzaju schorzenia lub niepełnosprawności, świadczone przez osoby ze specjalistycznym przygotowaniem zawodowym (art. 50 ust. 4 ustawy).

W świetle art. 50 ust. 5 ustawy o pomocy społecznej ośrodek pomocy społecznej, przyznając usługi opiekuńcze ustala ich zakres, okres i miejsce świadczenia.

Z treści powyższych przepisów wynika, że przyznanie usług opiekuńczych lub specjalistycznych usług opiekuńczych, o którym mowa w ww. przepisach ustawy ma charakter obligatoryjny, co oznacza, że usługi te muszą być przyznane, w przypadku spełnienia ustawowych przesłanek, niemniej jednak decyzje w sprawie tych usług mają charakter uznaniowy w części odnoszącej się do ich zakresu, okresu i miejsca świadczenia.

Na wstępie należy wskazać, że decyzja organu I instancji nie ustala jednoznacznie, wbrew treści przepisu art. 50 ust. 5 ustawy, zakresu specjalistycznych usług opiekuńczych. W sentencji rozstrzygnięcia odsyła jedynie do zaświadczenia lekarskiego, nie określając jednak o jakie konkretne zaświadczenie chodzi, zaś w uzasadnieniu decyzji brak jest doprecyzowania jakie zaświadczenie lekarskie organ ma na myśli. W uzasadnieniu tym czytamy, że "na podstawie wywiadu środowiskowego i zaświadczenia lekarskiego ustalono, że sytuacja zdrowotna, materialna, rodzinna, upoważniają do udzielenia Pani dziecku D. Ż. świadczeń w formie specjalistycznych usług opiekuńczych". W okolicznościach niniejszej sprawy, określenie zakresu usług, jest ważne z tego również powodu, że organ rozpoznając wniosek N. L. i przyznając świadczenie na syna D. Ż. ograniczył w sposób drastyczny ilość przyznanych godzin specjalistycznych usług opiekuńczych - z 20 godzin tygodniowo - do 4 godzin tygodniowo. Natomiast z treści ww. zaświadczenia lekarskiego z dnia 10 października 2016 r. wynika, że konieczne jest zapewnienie dziecku specjalistycznych usług opiekuńczych w wymiarze 20 godzin tygodniowo. Tym samym brak odesłania do przedmiotowego zaświadczenia lekarskiego w sentencji i w uzasadnieniu decyzji, przekłada się bezpośrednio na istotną kwestię wymiaru przyznanych godzin, a w zasadzie ich ograniczenia. Trzeba też podkreślić, że uzasadnienie organu I instancji składa się z tylko trzech zdań, z których ostatnie odnosi się do nadania decyzji rygoru natychmiastowej wykonalności.

Przy czym, z uzasadnienia decyzji organu I instancji, podobnie jak z uzasadnienia decyzji organu odwoławczego, nie wynika również, że mamy do czynienia z kontynuacją świadczenia w postaci specjalistycznych usług opiekuńczych. Natomiast już z wywiadu środowiskowego znajdującego się w aktach administracyjnych sprawy wynika jednoznacznie, że syn skarżącej jest objęty do grudnia 2016 r. wsparciem w postaci specjalistycznych usług opiekuńczych w wymiarze 20 godzin tygodniowo, co przynosiło bardzo dobre efekty ("zainteresowana widzi dużą poprawę w funkcjonowaniu, zachowaniu się syna").

Przyznanie pomocy autystycznemu dziecku w innym niż dotychczasowym rozmiarze wymaga szczególnie starannego uzasadnienia, zwłaszcza w sytuacji takiego ograniczenia liczby przyznanych godzin suo. Organ odwoławczy zasadnie podniósł w uzasadnieniu, że zakres pomocy wynika z treści ww. zaświadczenia lekarskiego - "winno być zapewnione uczenie i rozwijanie umiejętności niezbędnych do samodzielnego życia oraz usprawnianie zaburzonych funkcji organizmu", jednak nie zmienia to faktu, że w decyzji organu I instancji takiego określenia brak. Należy przy tym wskazać, że w odwołaniu skarżąca powołuje się przede wszystkim na okoliczność ograniczenia przyznanej pomocy (z 20 godzin tygodniowych zleconych przez lekarza specjalistę "jasno" wynikających z zaświadczenia lekarskiego). Natomiast Kolegium rozpatrując odwołanie, z jednej strony wskazuje, że do wniosku o przyznanie suo wnioskodawczyni nie dołączyła zaświadczenia wydanego przez lekarza specjalistę - psychiatrę w dniu 10 października 2016 r., z którego wynika wymiar zlecanych specjalistycznych usług opiekuńczych i w tej sytuacji nie było podstaw do przyznania świadczenia w formie suo, gdyż orzeczenie o niepełnosprawności nie jest wystarczające. Z drugiej zaś strony organ podkreśla, że w aktach sprawy jest zaświadczenie lekarskie z dnia 10 października 2016 r., z którego wynika, że D. Ż. z uwagi na autyzm dziecięcy oraz sytuację rodzinną powinien mieć zapewnione 20 godzin tygodniowo specjalistycznych usług opiekuńczych. Jednocześnie stwierdzając, że w dacie wydania decyzji przez organ I instancji "istniało" przedmiotowe zaświadczeniem, co czyni uzasadnienie wewnętrznie niespójnym, jak i niezrozumiałym.

W konsekwencji należy uznać, że organy obu instancji w sposób sprzeczny z wymogami z art. 107 § 3 k.p.a. uzasadniły przyznanie specjalistycznych usług opiekuńczych w znacznie mniejszym zakresie niż wynikało to z zaświadczenia lekarskiego z dnia 10 października 2016 r. I to, niezależnie od tego, że organ odwoławczy utrzymanie w mocy decyzji organu I instancji uzasadniał możliwościami finansowymi ośrodka, w tym potrzebami innych dzieci i liczbą zakontraktowanych godzin.

Wyjaśnić przy tym należy, że skoro skarżąca złożyła kolejny wniosek o przyznanie świadczeń w formie specjalistycznych usług opiekuńczych w oparciu o przedmiotowe zaświadczenie lekarskie, to mogła być przekonana, że nastąpi kontynuacja tych świadczeń w takim samym jak dotychczas zakresie, jak i że nie musi ona składać kolejny raz zaświadczenia lekarskiego, skoro jest już ono w posiadaniu organu. Jeśli mimo to, istniały wątpliwości dotyczące treści wniosku, w tym zakresu wnioskowanych specjalistycznych usług opiekuńczych, to w takiej sytuacji organ winien był pouczyć stronę o treści art. 9 k.p.a.

Zgodnie z tym przepisem, organy są obowiązane do należytego i wyczerpującego informowania stron o okolicznościach faktycznych i prawnych, które mogą mieć wpływ na ustalenie ich praw i obowiązków będących przedmiotem postępowania administracyjnego. Organy winny czuwać nad tym, aby strony i inne osoby uczestniczące w postępowaniu nie poniosły szkody z powodu nieznajomości prawa, i w tym celu udzielają im niezbędnych wskazówek i wyjaśnień.

Zaistniała więc sytuacja dotycząca treści wniosku nie mogła stanowić dostatecznej podstawy do tak znacznego ograniczenia ilości godzin przyznanych autystycznemu dziecku.

Mając na uwadze fakt, że D. Ż. ma obecnie trzy lata i dotychczas korzystał ze specjalistycznych usług opiekuńczych w pełnej wysokości 20 godzin tygodniowo, niedopuszczalne jest w ocenie Sądu, aby pomimo wskazań lekarskich zawartych w zaświadczeniu z dnia 10 października 2016 r. obecnie korzystał jedynie z 4 godzin w tygodniu. Tym bardziej, że jak wynika z wywiadu środowiskowego dotychczasowa terapia w wymiarze 20 godzin tygodniowo przynosi zamierzone efekty. Niewątpliwie mamy do czynienia w niniejszej sprawie ze szczególną sytuacją, która dotyczy trzyletniego dziecka z chorobą autyzmu. Organy powinny mieć na uwadze wyjątkowy charakter rozpoznawanej sprawy zwłaszcza, że podejmowane rozstrzygnięcia będą miały bezpośredni wpływ na przyszłość dziecka i możliwość prowadzenia przez nie samodzielnego życia. Dlatego z tych względów, nie można zaaprobować uzasadnienia zapadłego rozstrzygnięcia zmniejszającego w tak znacznym zakresie przyznane dziecku świadczenia względami finansowymi ośrodka, i to podniesionymi dopiero w decyzji organu odwoławczego. Przy jednoczesnym braku jakiegokolwiek odniesienia się do tej kwestii w uzasadnieniu organu pierwszo-instancyjnego.

W okolicznościach niniejszej sprawy, nie można więc zgodzić się z organem odwoławczym, że wadliwość uzasadnienia organu I instancji, które nie spełnia podstawowych wymogów art. 107 § 3 k.p.a., nie pozostaje bez wpływu na wynik sprawy. Jak już zaznaczono, uzasadnienie to składa się z trzech zdań i niedopuszczalne jest, aby w innym piśmie, organ administracji przedstawiał motywy podjętego rozstrzygnięcia, zwłaszcza w przypadku decyzji uznaniowej (vide: pismo organu I instancji z dnia 26 stycznia 2017 r. skierowane do Kolegium, w którym m.in. wskazano, że we wniosku z dnia 10 stycznia 2017 r. nie określono wymiaru w jakim wnioskodawczyni domaga się przyznania suo i w związku z tym przyznano świadczenie w wymiarze odpowiednim do możliwości finansowych, potrzeb innych dzieci i liczby zakontraktowanych godzin). Jakakolwiek próba uzasadnienia wydanego rozstrzygnięcia w piśmie procesowym, nie może zastąpić uzasadnienia ani go uzupełniać. Rozważania i ocena organu powinny zostać zawarte w uzasadnieniu faktycznym i prawnym decyzji. Takich rozważań i oceny brak jest w decyzji organu I instancji. Przy czym nie może ujść uwadze, że w piśmie tym organ I instancji w pierwszej kolejności jako przyczynę przyznania świadczenia w rozmiarze określonym w decyzji wskazywał na brak sprecyzowania treści żądania (co było już przedmiotem rozważań Sądu), a ponadto na niemożność uwzględnienia pełnego wymiaru - 20 godzin tygodniowo. Powoływanie się w zaistniałej sytuacji przez organ II instancji na treść przedmiotowego pisma w celu wyjaśnienia przyczyn podjęcia rozstrzygnięcia przyznającego dziecku tylko 4 godziny tygodniowo, nie może być wystarczające. Ponadto, braki w uzasadnieniu decyzji pozbawiają stronę możliwości ustosunkowania się do okoliczności leżących u podstaw podjęcia określonego rozstrzygnięcia i należytej obrony swoich praw. Mając powyższe na uwadze Sąd stwierdził, że orzekające w sprawie organy naruszyły przepisy postępowania, w tym zwłaszcza art. 7, art. 77 § 1 i art. 107 § 3 oraz art. 9 k.p.a. w stopniu mającym wpływ na wynik sprawy.

Oczywiście organy winny mieć rozeznanie, co do istniejących potrzeb oraz powinny podejmować przewidziane prawem działania w celu uzyskania środków z budżetu państwa. Jednak, jak zauważył organ odwoławczy, wnioskowanie o odpowiednie środki, nie oznacza automatycznie ich przyznania, a treść zaświadczenia lekarskiego nie zawsze pozwala organom na przyznanie pomocy w pełnym zakresie. Niemniej, powszechnie jest wiadomo, że odpowiednia terapia przeprowadzona na wczesnym etapie rozwoju dziecka jest najskuteczniejsza i z reguły przynosi zamierzone efekty. Dlatego ważna jest nie tylko sama możliwość kontynuacji terapii, ale przede wszystkim istotne jest, aby dziecko mogło kontynuować terapię w pełnym rozmiarze lub rozmiarze co najmniej do niego zbliżonym. Tym samym ograniczenia w przyznanej pomocy nie mogą być tak znaczne, jak ma to miejsce w niniejszej sprawie, gdyż prowadzi to do nieodwracalnych skutków, które w przyszłości mogą być już przez dziecko nie do nadrobienia, i to niezależnie od rozmiaru dalszej otrzymywanej przez nie pomocy.

Rozpoznając ponownie sprawę organy winny zatem uwzględnić wyrażoną w niniejszym wyroku ocenę prawną i rozważyć w sposób niebudzący wątpliwości możliwość przyznania D. Ż. odpowiedniej ilości godzin specjalistycznych usług opiekuńczych, czemu organy dadzą wyraz w uzasadnieniach spełniających wymogi art. 107 § 3 k.p.a. i prawidłowo określą podstawę prawną zapadłego rozstrzygnięcia. Należy tu przypomnieć, że organ odwoławczy w odpowiedzi na skargę przyznał, że wadliwe przywołał przepis art. 50 ust. 6 ustawy, zamiast art. 50 ust. 7 ustawy. Trzeba też wskazać, że orzekając w przedmiocie przyznania świadczenia organy mają obowiązek wziąć pod uwagę wskazania ustawodawcy, co do zasad udzielania pomocy społecznej osobom potrzebującym, pamiętając przy tym jednak, że rodzaj, forma i rozmiar świadczenia powinny być odpowiednie do okoliczności uzasadniających udzielenie pomocy (art. 3 ust. 3 ustawy).

Stosownie do treści art. 153 ustawy - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ocena prawna i wskazania co do dalszego postępowania wyrażone w orzeczeniu sądu wiążą w sprawie ten sąd oraz organ, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenia postępowania było przedmiotem zaskarżenia, a także sądy, chyba że przepisy prawa uległy zmianie.

Mając powyższe na uwadze, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku na mocy art. 145 § 1 pkt 1 lit. c w zw. z art. 135 ustawy - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi uchylił zaskarżoną decyzję i poprzedzającą ją decyzję organu I instancji, orzekając jak w sentencji wyroku.