Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Grzegorz Czerwiński, Sędziowie Sędzia NSA Otylia Wierzbicka (spr.), asesor WSA Agnieszka Wójcik, Protokolant Marek Lubasiński, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 22 października 2007 r. sprawy ze skargi A. Sp. z o.o. z siedzibą w R. na postanowienie Ministra Środowiska z dnia [...] maja 2007 r. nr [...] w przedmiocie uzgodnień środowiskowych 1. uchyla zaskarżone postanowienie; 2. zasądza od Ministra Środowiska na rzecz skarżącej spółki A. Sp. z o.o. z siedzibą w R. kwotę 357 (trzysta pięćdziesiąt siedem) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.

Wojewoda Dolnośląski postanowieniem z dnia [...] listopada 2006 r. po rozpatrzeniu wniosku Burmistrza M. o uzgodnienie warunków realizacji przedsięwzięcia polegającego na funkcjonowaniu kopalni odkrywkowej [...] "R. I" w R. gm. M. - w zakresie oddziaływania na obszar Natura 2000, na podstawie art. 48 ust. 2 pkt 3 lit. b ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2006 r. Nr 129 poz. 902) w związku z art. 10 ustawy z dnia 18 maja 2005 r. o zmianie ustawy Prawo ochrony środowiska oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 113 poz. 954) oraz art. 106 kpa nie uzgodnił warunków realizacji tego przedsięwzięcia.

Minister Środowiska po rozpatrzeniu zażalenia A. sp. z o.o. na powyższe postanowienie, postanowieniem z dnia [...] maja 2007 r. uchylił zaskarżone postanowienie i umorzył postępowanie przed organem pierwszej instancji. W uzasadnieniu przytoczył następujące okoliczności faktyczne i prawne:

Spółka z o.o. A. wnioskiem z dnia 30 stycznia 2006 r. zwróciła się do Burmistrza M. o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację przedsięwzięcia polegającego na funkcjonowaniu kopalni odkrywkowej [...] "R. I" w R. Burmistrz M. wystąpił do Wojewody o uzgodnienie warunków realizacji powyższego przedsięwzięcia. Wojewoda Dolnośląski odmówił uzgodnienia, bowiem wykonany raport oddziaływania na obszary sieci Natura 2000 wykazał, że realizacja przedmiotowego przedsięwzięcia będzie miała znaczący negatywny wpływ na siedliska przyrodnicze oraz stanowiska chronionych gatunków roślin i zwierząt zlokalizowane na terenie przeznaczonym pod inwestycję oraz w jego otoczeniu. Ustawa z dnia 18 maja 2006 r. o zmianie ustawy Prawo ochrony środowiska oraz niektórych innych ustaw w art. 10 stanowi, że jeżeli dla realizowanego przedsięwzięcia mogącego znacząco oddziaływać na obszar Natura 2000 została wydana przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, decyzja o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu lub jedna z decyzji określonych w art. 46 ust. 4 pkt 2 - 9 ustawy zmienionej w art. 1, uprawniony podmiot powinien złożyć w terminie 6 miesięcy od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy, wniosek o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację przedsięwzięcia w zakresie oddziaływania na obszar Natura 2000.

Sygn. akt IV SA/Wa 1582/07

Jest to przepis przejściowy, normujący uprawnienia i obowiązki powstałe przed wejściem w życie nowych przepisów - z definicji mających zastosowanie w ograniczonym okresie czasu. Po okresie 6 miesięcy tzn. od dnia 29 stycznia 2006 r. przepis art. 10, jako przepis przejściowy, stał się niestosowalny ponieważ wygasły obowiązki w nim unormowane.

Wniosek Spółki datowany jest na dzień 30 stycznia 2006 r. i wpłynął do Urzędu Miasta M. w dniu 1 lutego 2006 r. W związku z tym, że został złożony po dniu 28 stycznia 2006 r., czyli po dniu, w którym przestał obowiązywać art. 10 ustawy z dnia 18 maja 2006 r., postępowanie uzgodnieniowe stało się bezprzedmiotowe.

Na postanowienie Ministra Środowiska skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego wniosła spółka z o.o. A. zarzucając naruszenie przepisów postępowania, tj.:

art. 61 § 1 i 3 kpa w zw. z art. 51 ust. 1 pkt 3 i ust. 2 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2006 r. Nr 129 poz. 902) polegające na nieuprawnionym przyjęciu, że wniosek A. o wszczęcie postępowania w sprawie wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację przedsięwzięcia został złożony w dniu 1 lutego 2006 r., podczas gdy miało to miejsce w dniu 14 grudnia 2005 r.,

art. 105 w zw. z art. 126 § 1 kpa i art. 138 § 1 pkt 2 kpa w zw. z art. 142 kpa, także art. 139 kpa w zw. z art. 144 kpa polegające na uchyleniu zaskarżonego postanowienia Wojewody Dolnośląskiego z dnia [...] listopada 2006 r. i umorzeniu postępowania przed organem pierwszej instancji pomimo braku ku temu podstaw oraz z przekroczeniem zakresu kognicji organu współdziałającego, a także naruszenie zakazu reformationis in peius.

Podnosząc powyższy zarzut wnosi o uchylenie zaskarżonego postanowienia, ewentualnie o stwierdzenie jego nieważności na podstawie art. 156 § 1 pkt 1 i 2 kpa oraz o zasądzenie od organu na rzecz skarżącej kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

W uzasadnieniu skargi wskazano, że organ pominął okoliczność, że już w dniu 14 grudnia 2005 r. Spółka wystąpiła z wnioskiem o ustalenie zakresu raportu oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko, który to wniosek Burmistrz Miasta M. prawidłowo odczytał jako wniosek o wydanie decyzji środowiskowej i podjął czynności zmierzające do wydania takiej decyzji. Wystąpił do Wojewody z

Sygn. akt IV SA/Wa 1582/07

wnioskiem o wydanie opinii dotyczącej obowiązku sporządzenia raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na obszar Natura 2000, a następnie postanowieniem z dnia [...] stycznia 2006 r. nałożył na wnioskodawcę obowiązek sporządzenia raportu.

W przypadku przedsięwzięcia mogącego znacząco oddziaływać na środowisko lub mogącego znacząco oddziaływać na obszar Natura 2000 obowiązek sporządzenia raportu stwierdza, w drodze postanowienia, organ właściwy do wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, określając jednocześnie zakres raportu. Planowana przez Spółkę budowa kopalni [...] jest przedsięwzięciem mogącym znacząco oddziaływać na obszar Natura 2000, o którym mowa w art. 51 ust. 1 pkt 3 ustawy Prawo ochrony środowiska, a zatem przedsięwzięciem nie wymagającym obligatoryjnego sporządzenia raportu oddziaływania na środowisko. Oznacza to, że wnioskodawca nie był uprawniony do występowania z wnioskiem o określenie zakresu raportu o jakim mowa w art. 49 ust 1 cyt. ustawy. Po otrzymaniu postanowienia nakładającego obowiązek sporządzenia raportu, co miało miejsce 1 lutego 2006 r., Spółka działając w mylnym przekonaniu o konieczności złożenia ponownego wniosku o wydanie decyzji środowiskowej, w dniu 1 lutego 2006 r. wystąpiła z odpowiednim wnioskiem do Burmistrza. W konsekwencji Spółka jako wadliwe oceniła stanowisko organu odwoławczego, że wniosek o wydanie decyzji środowiskowej był spóźniony, co mogło skutkować bezprzedmiotowością dalszego postępowania.

Nadto podniosła, że organ odwoławczy nie był uprawniony do rozstrzygania kwestii ewentualnej bezprzedmiotowości postępowania. Ocena prawidłowości wszczęcia postępowania w sprawie wydania decyzji środowiskowej nie należy do organu uzgadniającego. Zajmując stanowisko w tej kwestii organ przekroczył zakres kognicji jako organu opiniującego.

Dodatkowo wskazano, że kwestionowane rozstrzygnięcie zostało wydane na niekorzyść strony odwołującej się, bowiem zamyka Spółce drogę do uzyskania decyzji środowiskowej, a w konsekwencji rozpoczęcia realizacji planowanej budowy kopalni [...].

W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej oddalenie i podtrzymał argumentację przytoczoną w zaskarżonym postanowieniu.

Sygn. akt IV SA/Wa 1582/07

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Skarga zasługuje na uwzględnienie, choć nie wszystkie podniesione w niej zarzuty są trafne.

Przedmiotem kontroli Sądu jest postanowienie organu odwoławczego, który uchylił postanowienie odmawiające uzgodnienia warunków realizacji przedsięwzięcia w zakresie oddziaływania na obszar Natura 2000 i umorzył postępowanie przed organem pierwszej instancji. W podstawie prawnej postanowienia organu pierwszej instancji został powołany między innymi art. 106 kpa. Przepis ten stanowi, że jeżeli przepis prawa uzależnia wydanie decyzji od zajęcia stanowiska przez inny organ (wyrażenie opinii lub zgody albo wyrażenie stanowiska w innej formie), decyzję wydaje się po zajęciu stanowiska przez ten organ. Obowiązek uzyskania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizacje przedsięwzięcia w zakresie oddziaływania na obszar Natura 200 został wprowadzony do ustawy Prawo ochrony środowiska nowelą z dnia 18 maja 2005 r. (ustawa o zmianie ustawy Prawo ochrony środowiska oraz niektórych innych ustaw - Dz. U. z 2005 r. nr 113 poz. 954). Według tej ustawy organ właściwy do jej wydania uzgadnia z wojewodą warunki realizacji przedsięwzięcia mogącego znacząco oddziaływać na obszar Natura 2000, dla którego obowiązek sporządzenia raportu o oddziaływaniu na środowisko może być stwierdzony (art. 51 ust 1 pkt 3 w zw. z art. 48 ust. 2 pkt 3 lit. b ustawy Prawo ochrony środowiska). Kwestionowane rozstrzygnięcie zostało wydane w postępowaniu uzgodnieniowym przez organy zobowiązane do współdziałania. Minister Środowiska jako organ odwoławczy wydając zaskarżone rozstrzygnięcie wskazał, że wniosek skarżącej Spółki o wydanie decyzji środowiskowej w zakresie oddziaływania na obszar Natura 2000 został wniesiony do organu (burmistrza M.) po upływie terminu zakreślonego przez ustawę, przez co postępowanie uzgodnieniowe stało się bezprzedmiotowe, a to skutkuje jego umorzeniem. Organ powołał się na przepis art. 10 cyt. ustawy z dnia 18 maja 2005 r., który to przepis stanowi, że jeżeli dla realizowanego przedsięwzięcia mogącego znacząco oddziaływać na obszar Natura 2000 została wydana przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, decyzja o warunkach zabudowy i zagospodarowaniu terenu lub jedna z decyzji określonych w art. 46 ust 4 pkt 2 - 9 ustawy zmienionej w art. 1, uprawniony podmiot powinien złożyć w terminie 6 miesięcy od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy, wniosek o wydanie decyzji środowiskowych uwarunkowań zgody na realizację przedsięwzięcia w zakresie oddziaływania na obszar Natura 2000.

Sygn. akt IV SA/Wa 1582/07

Termin wskazany w ustawie upływał w dniu 28 stycznia 2006 r. Spółka według organu złożyła wniosek o wydanie decyzji środowiskowej w dniu 1 lutego 2006 r., to jest po dniu, w którym przestał obowiązywać powyższy przepis. Istnieje zatem do rozstrzygnięcia problem, czy organ współdziałający w postępowaniu uzgodnieniowym może powoływać się na wadliwe wszczęcie postępowania głównego przez organ uprawniony do wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach . Strona skarżąca zarzuca, że organ współdziałający przekroczył zakres swoich kompetencji oceniając prawidłowość wszczęcia postępowania głównego i Sąd to stanowisko podziela.

Współdziałanie organów administracyjnych przy załatwianiu indywidualnych spraw jest podyktowane potrzebą włączenia różnych organów w tryb podejmowania decyzji administracyjnej, która następnie może stanowić podstawę do prowadzenia działalności wpływającej na różne dziedziny życia, w tym na stan środowiska naturalnego. Obowiązek współdziałania nakładany jest przepisem prawa materialnego na co najmniej dwa podmioty. Oznacza to, że jeden ze współdziałających organów nie może wydać prawidłowo decyzji bez udziału drugiego organu. Ten drugi, nie będąc właściwy do wydania decyzji w sprawie, swoim stanowiskiem może wpływać na załatwienie sprawy przez pierwszy organ. Organ współdziałający ma obowiązek zbadania sprawy pod określonym kątem i wyrażenia w wiążącej formie swojego stanowiska. Podejmuje on czynności w ramach swojej właściwości uczestnicząc w czynnościach już prowadzonego postępowania w sprawie zawisłej przed innym organem. Działając w zakresie własnych kompetencji i powierzonych przez ustawę zadań nie może wkraczać w kompetencje organu właściwego do wydania decyzji. Nie może zatem kontrolować biegu postępowania rozstrzygającego o istocie sprawy.

W przedmiotowej sprawie Minister Środowiska, jako organ współdziałający, był zobowiązany do zajęcia stanowiska w przedmiocie uzgodnienia warunków realizacji przedsięwzięcia w zakresie oddziaływania na obszar Natura 2000. Tymczasem wkroczył w kompetencje organu prowadzącego postępowanie główne o wydanie decyzji środowiskowej i dokonał oceny prawidłowości wszczęcia tego postępowania uznając, że wniosek o wszczęcie tego postępowania został złożony przez stronę po terminie, co w jego ocenie skutkowało umorzeniem postępowania uzgodnionego. Nie ma więc żadnych wątpliwości, że przekroczył swoje uprawniania, co słusznie zarzuca skarżąca Spółka. Mając wątpliwości czy termin do złożenia

Sygn. akt IV SA/Wa 1582/07

wniosku przez stronę określony w ustawie został zachowany mógł zażądać od organu prowadzącego postępowanie główne stosownych wyjaśnień i ewentualnie swoją ocenę w tym zakresie zasygnalizować w uzasadnieniu postanowienia. Jako wadliwe należy zatem ocenić umorzenie postępowania uzgodnieniowego z powołaniem się wyłącznie na niedopuszczalność wszczęcia postępowania głównego. Organ uzgadniający nie może uchylić się od wydania merytorycznego rozstrzygnięcia z tej tylko przyczyny, że w jego ocenie wszczęcie postępowania głównego było niedopuszczalne z powodu naruszenia przez stronę ustawowego terminu do złożenia wniosku. Na wadliwość wszczęcia postępowania może powoływać się organ odwoławczy rozpoznający odwołanie od decyzji środowiskowej.

Odnosząc się do zarzutu naruszenia przez organ odwoławczy zasady reformationis in peius (art. 139 kpa) wskazać należy, że jest nietrafny. Umorzenie postępowania uzgodnieniowego nie jest rozstrzygnięciem na niekorzyść strony odwołującej się i nie zamyka stronie drogi do wydania decyzji środowiskowej.

Mając na względzie wskazane wyżej okoliczności, Wojewódzki Sąd Administracyjny na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. c ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153 poz. 1270 ze zm.) uchylił zaskarżone postanowienie z powodu naruszenia prawa procesowego mającego istotny wpływ na wynik sprawy.