Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Jan Kacprzak (spr.) Sędziowie: sędzia NSA Małgorzata Borowiec sędzia del. NSA Roman Ciąglewicz Protokolant starszy sekretarz sądowy Anna Krakowiecka po rozpoznaniu w dniu 18 listopada 2010 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej wniosku Prezydenta Miasta Krakowa o rozstrzygnięcie sporu o właściwość pomiędzy Prezydentem Miasta Krakowa a Wójtem Gminy Szczurowa w przedmiocie wskazania organu właściwego do rozpoznania wniosku H. P. w sprawie przyznania zasiłku celowego na usunięcie skutków powodzi, która miała miejsce w maju 2010 r. postanawia: wskazać Prezydenta Miasta Krakowa jako organ właściwy do rozpatrzenia sprawy.

Pismem z dnia 13 października 2010 r. Prezydent Miasta Krakowa wystąpił na podstawie art. 4 w zw. z art. 15 § 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r.- Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.) do Naczelnego Sądu Administracyjnego o rozstrzygnięcie negatywnego sporu o właściwość pomiędzy nim a Wójtem Gminy Szczurowa w przedmiocie organu właściwego do rozpoznania wniosku H. P. o przyznanie zasiłku celowego na usunięcie skutków powodzi, która miała miejsce w maju 2010 r.

Wnioskodawca wskazał, że postanowieniem z dnia [...] sierpnia 2010 r. znak: [...] Wójt Gminy Szczurowa działając w oparciu o art. 65 § 1 k.p.a. przekazał do rozpoznania według właściwości Miejskiemu Ośrodkowi Pomocy Społecznej w Krakowie wniosek H. P. o przyznanie pomocy finansowej w związku z poniesieniem strat jakie wystąpiły w budynku mieszkalnym w U. nr [...], w wyniku powodzi w maju 2010 r. W uzasadnieniu postanowienia wskazano, że centrum życiowym H. P. jest K., z miejscem tym związana jest od około 40 lat, tam mieszkała oraz nadal mieszka przez okres jesienno-zimowy, natomiast w miejscowości U. przebywa w celach rekreacyjnych w okresie letnio-wiosennym.

Prezydent Miasta Krakowa nie zgadzając się ze stanowiskiem Wójta Gminy Szczurowa przedstawionym w uzasadnieniu postanowienia złożył wniosek o rozstrzygnięcie sporu o właściwość między tymi organami.

Z dokumentów dołączonych do akt sprawy wynika, że H. P. posiada mieszkanie w K. na os. [...] w którym przebywa w okresie jesienno – zimowym i w którym jest zameldowana, natomiast mieszka w miejscowości U., gdzie posiada nieruchomość rolną o pow. [...] ha i dom jednorodzinny oznaczony nr [...] murowany o pow. ok. [...] m². H. P. w oświadczeniu z dnia [...] sierpnia 2010 r. stwierdziła, że jej życie koncentruje się w U. i z tą miejscowością jest związana emocjonalnie. Po przejściu na emeryturę jej centrum życiowe koncentruje się w U. Jej pobyt w K. ma jedynie czasowy charakter i wynosi ok. 3 miesiące w roku.

Prezydent Miasta Krakowa podkreślił, że zgodnie z art. 25 Kodeksu cywilnego miejscem zamieszkania osoby fizycznej jest miejsce, w którym osoba ta przebywa z zamiarem stałego pobytu. Nie można więc przyjmować, że adres zameldowania jest równoznaczny z adresem zamieszkania. Takim miejscem dla H. P. jest jej dom znajdujący się w U., w gminie Sz. Pod tym właśnie adresem H. P. przebywa z zamiarem stałego pobytu. Przebywa ona także przez pewien okres każdego roku w K. w swoim mieszkaniu, jednak centrum życiowym pozostaje U.

W odpowiedzi na wniosek Wójt Gminy Szczurowa wniósł o wskazanie Prezydenta Miasta Krakowa jako organu właściwego do rozpatrzenia podania H. P. o przyznanie zasiłku celowego z tytułu wystąpienia powodzi w maju 2010 r. Z ustaleń dokonanych przez Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Szczurowej wynika, że miejscem zamieszkania H. P. jest K. H P. w miejscowości U. przebywa tylko czasowo w okresie od wiosny do jesieni. Taki stan trwa od około sześciu lat, to jest od czasu jej przejścia na emeryturę. Natomiast w pozostałym okresie roku, mieszka w K. na os. [...], ze względów ekonomicznych i komfort związany z ogrzewaniem mieszkania. Na wszelkich dokumentach podaje adres: K., os. [...] i nie zamierza dokonywać zmian w tym zakresie. Z K. H. P. jest związana od około 40 lat, tam mieszkała i pracowała w okresie swej aktywności zawodowej i nadal mieszka przez okres jesienno-zimowy. Zdaniem Wójta Gminy Szczurowa za okolicznością, że centrum interesów życiowych H. P. znajduje się w K. przemawia korzystanie przez nią z podstawowej opieki medycznej (zadeklarowanie do lekarza rodzinnego) i z leczenia specjalistycznego. Ze względu na stan zdrowia i leczenie, częste są jej wyjazdy do K. w okresie przebywania w U. Wyjazdy do K. w tym okresie są spowodowane również potrzebą załatwiania innych bieżących spraw np. opłacanie różnych należności.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Stosownie do art. 15 § 1 pkt 4 w zw. z art. 4 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm. – zwanej dalej p.p.s.a.) Naczelny Sąd Administracyjny rozstrzyga sprawy o właściwość między organami jednostek samorządu terytorialnego i między samorządowymi kolegiami odwoławczymi, o ile odrębna ustawa nie stanowi inaczej oraz spory kompetencyjne między organami tych jednostek, a organami administracji rządowej.

Spór zainicjowany wnioskiem złożonym w niniejszej sprawie ma charakter negatywnego sporu o właściwość pomiędzy Prezydentem Miasta Krakowa a Wójtem Gminy Szczurowa, albowiem oba te organy uznają się za niewłaściwe miejscowo do rozpoznania wniosku H. P. o przyznanie zasiłku celowego w związku z poniesionymi stratami w nieruchomości położonej w miejscowości U. w skutek wystąpienia niekorzystnych zjawisk atmosferycznych w miesiącu maju i czerwcu 2010 r.

Zasiłek celowy jest formą pomocy społecznej przewidzianą w ustawie z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (tekst jedn. Dz.U. z 2009 r. Nr 175, poz. 1362 ze zm.) i w tej ustawie należy szukać wskazań do ustalenia organu właściwego do załatwienia tej sprawy.

Zasady określenia właściwości miejscowej gminy uregulowane zostały w art. 101 ustawy o pomocy społecznej. Zgodnie z ust. 1 tego przepisu właściwość miejscową ustala się według ostatniego miejsca zamieszkania osoby ubiegającej się o świadczenie. Ustawa o pomocy społecznej nie definiuje pojęcia "miejsce zamieszkania", odwołać się więc należy do rozumienia tego zwrotu wynikającego z art. 25 Kodeksu cywilnego. Miejscem zamieszkania jest miejscowość, w której osoba ta przebywa z zamiarem stałego pobytu. Pojęcie to zawiera w sobie dwa nierozerwalnie ze sobą związane elementy: przebywanie osoby w danej miejscowości (czynnik zewnętrzny) i zamiar stałego przebywania (czynnik wewnętrzny). Jak podkreśla się w orzecznictwie sam zamiar stałego pobytu w danej miejscowości nie stanowi jeszcze o zamieszkaniu, gdyż musi być połączony z przebywaniem w danej miejscowości i to z takim przebywaniem, które ma cechy założenia tam ośrodka swoich osobistych i majątkowych interesów (por. postanowienie NSA z dnia 11 października 2007 r. sygn. akt I OW 69/07 – Lex nr 399101).

Dla ustalenia zatem gminy właściwej, a tym samym ośrodka pomocy społecznej właściwego do rozpoznania wniosku H. P. o przyznanie zasiłku celowego na usunięcie skutków powodzi, która miała miejsce w maju 2010 roku, koniecznym jest ustalenie miejsca zamieszkania zainteresowanej, co wynika z powyżej cytowanych przepisów.

Z akt sprawy wynika, że H. P. zameldowana jest na pobyt stały w K. pod adresem os. [...]. Posiada również dom w U., w którym mieszka w okresie od wiosny do jesieni.

Samo oświadczenie H. P., iż jej centrum życiowe koncentruje się w miejscowości U. nie stanowi jedynej przesłanki zamieszkania, w rozumieniu przepisów kodeksu cywilnego, lecz musi być połączone z przebywaniem w danej miejscowości i to z takim przebywaniem, które ma cechy założenia tam ośrodka swoich osobistych i majątkowych interesów. O tym, że centrum życiowych interesów H. P. koncentruje się w K. może świadczyć fakt korzystania z podstawowej opieki zdrowotnej i z leczenia specjalistycznego w K., zamieszkiwanie przez 6 miesięcy jesienno-zimowych w K., załatwianie bieżących spraw związanych np. z opłacaniem należności. Można uznać, że zamiar zamieszkania w K. wynika z zachowania H. P. polegającego na ześrodkowaniu swojej aktywności życiowej w tym mieście.

W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego, skoro w okolicznościach przedmiotowej sprawy, miejscem zamieszkania H. P. jest K., to organem właściwym do rozpoznania jej wniosku o przyznanie zasiłku celowego w związku z powodzią w 2010 roku jest Prezydent Miasta Krakowa.

W tym stanie rzeczy, Naczelny Sąd Administracyjny na mocy art. 4 w związku z art. 15 § 1 pkt 4 i § 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.), orzekł jak w sentencji.