Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Sędzia NSA Barbara Adamiak po rozpoznaniu w dniu 27 maja 2008 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej zażalenia B. K. na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 2 kwietnia 2008 r. sygn. akt VII SA/Wa 980/07 odrzucające wniosek o przywrócenie terminu do wniesienia skargi kasacyjnej od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 5 września 2007 r. sygn. akt VII SA/Wa 980/07 oddalającego skargę B. K. na decyzję Głównego Inspektora Sanitarnego z dnia [...], Nr [...] w przedmiocie odmowy zmiany decyzji ostatecznej p o s t a n a w i a: uchylić zaskarżone postanowienie i przekazać sprawę wniosku o przywrócenie terminu do ponownego rozpoznania Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Warszawie

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie postanowieniem z dnia 2 kwietnia 2008 r. sygn. akt VII SA/Wa 980/07 odrzucił wniosek B. K. o przywrócenie terminu do wniesienia skargi kasacyjnej od wyroku tegoż Sądu z dnia 5 września 2007 r. sygn. akt VII SA/Wa 980/07 oddalającego skargę B. K. na decyzję Głównego Inspektora Sanitarnego z dnia [...], Nr [...].

W uzasadnieniu postanowienia wskazano, iż w niniejszej sprawie siedmiodniowy termin do złożenia wniosku o przywrócenie terminu określony w art. 87 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm., dalej "P.p.s.a."), biegł od dnia doręczenia wyznaczonemu z urzędu pełnomocnikowi informacji o stanie sprawy, tj. od dnia 4 lutego 2008 r. W tym bowiem dniu – zaznaczył Sąd I instancji – adwokat A. D. powzięła wiadomość o tym, że zapadł prawomocny wyrok. Pełnomocnik skarżącej nadał w Urzędzie Pocztowym w imieniu B. K. skargę kasacyjną wraz z wnioskiem o przywrócenie terminu do jej złożenia w dniu 14 marca 2008 r., a więc z uchybieniem terminu, o którym mowa w art. 87 §1 P.p.s.a.

Ponadto, Sąd zaznaczył, iż brak podpisanego pełnomocnictwa nie blokuje działania pełnomocnikowi, ponieważ może on złożyć środek odwoławczy i zastrzec, że pełnomocnictwo dostarczy niezwłocznie po podpisaniu i odesłaniu przez mandanta.

Stąd, w ocenie Sądu I instancji wniosek należało odrzucić na podstawie art. 88 § 1 P.p.s.a, jako spóźniony.

B. K. złożyła zażalenie od powyższego postanowienie zarzucając naruszenie przepisów postępowania tj. art. 37 § 1 P.p.s.a. poprzez sprzeczne z tym przepisem przyjęcie, iż pełnomocnik nie był obowiązany do dołączenia wraz ze skargą kasacyjną udzielonego pełnomocnictwa, art. 87 §1 P.p.s.a. poprzez nieuzasadnione przyjęcie, iż wniosek złożony został z uchybieniem terminu przewidzianego do jego złożenia, art. 244 § 2 P.p.s.a. w związku z art. 36 P.p.s.a. przez sprzeczne z tymi przepisami przyjęcie, iż fakt wyznaczenia pełnomocnika z urzędu jest równoznaczny z udzieleniem pełnomocnictwa i w konsekwencji błędne przyjęcie, że termin do złożenia wniosku o przywrócenie terminu rozpoczął swój bieg w dniu, w którym pełnomocnik dowiedział się o jego wyznaczeniu lub też, że osoba wyznaczona na pełnomocnika, nie otrzymawszy pełnomocnictwa może skutecznie reprezentować przed sądami administracyjnymi swojego przyszłego, ewentualnego klienta, z urzędu; art. 46 § 3 w związku z art. 57 § 1 P.p.s.a. poprzez błędne przyjęcie, że pełnomocnik nie miał obowiązku dołączania pełnomocnictwa przy pierwszej czynności procesowej.

W obszernym uzasadnieniu zażalenia podkreślono, że 30-dniowy termin do sporządzenia i wniesienia skargi kasacyjnej należy zagwarantować także pełnomocnikowi ustanowionemu przez Sąd po wydaniu orzeczenia i po doręczeniu stronie odpisu orzeczenia wraz z uzasadnieniem. Pełnomocnik z urzędu nie może znaleźć się w gorszej sytuacji procesowej niż pełnomocnik z wyboru. Wskazano ponadto, że w wypadku wniesienia skargi kasacyjnej z uchybieniem 30 dniowego terminu, należy badać kiedy ustały istotne i usprawiedliwione przeszkody do wniesienia skargi kasacyjnej przez pełnomocnika ustanowionego przez Sąd.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Zażalenie ma usprawiedliwioną podstawę.

Stosownie bowiem do art. 87 § 1 P.p.s.a. pismo z wnioskiem o przywrócenie terminu wnosi się do sądu, w którym czynność miała być dokonana, w ciągu siedmiu dni od czasu ustania przyczyny uchybienia terminu. O braku winy można mówić jedynie wówczas, gdy strona nie mogła usunąć przeszkody, nawet przy użyciu największego w danych warunkach wysiłku. Natomiast termin siedmiu dni do wniesienia wniosku liczy się od czasu ustania przyczyny uchybienia terminu, a nie od czasu dowiedzenia się o tym. Odmienne poglądy w tym zakresie, wobec jednoznacznej treści przepisu, są nie do zaakceptowania. W przypadku zaś wyznaczenia pełnomocnika z urzędu do wniesienia skargi kasacyjnej – co zazwyczaj ma miejsce po upływie trzydziestodniowego terminu określonego w art. 177 § 1 P.p.s.a. – przyczyna uchybienia terminu do wniesienia kasacji przez takiego pełnomocnika ustaje w dniu, w którym miał on rzeczywistą możliwość wniesienia kasacji, a nie w dniu dowiedzenia się przez niego o wyznaczeniu go pełnomocnikiem.

Zważywszy zaś, że stosownie do art. 37 § 1 P.p.s.a. pełnomocnik – również wyznaczony z urzędu – obowiązany jest przy pierwszej czynności procesowej dołączyć do akt sprawy pełnomocnictwo z podpisem mocodawcy lub wierzytelny odpis pełnomocnictwa, to uzyskanie pełnomocnictwa stanowi jeden z warunków możliwości prawidłowego wniesienia wniosku o przywrócenie terminu wraz ze skargą kasacyjną. Wymaganie od pełnomocnika z urzędu, aby wnosił skargę kasacyjną, tj. podejmował czynności procesowe bez uzyskania stosownego pełnomocnictwa, nie znajduje uzasadnienia w przepisach Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Tym bardziej, że stosownie do art. 244 § 2 tej ustawy, ustanowienie adwokata stanowi dopiero uprawnienie strony do udzielenia mu pełnomocnictwa. Wyznaczenie bowiem pełnomocnika w ramach prawa pomocy – co miało miejsce w niniejszej sprawie – nie jest równoznaczne z udzieleniem mu takiego pełnomocnictwa.

Stąd, w sytuacji przyznania stronie prawa pomocy obejmującego ustanowienie adwokata z urzędu do wniesienia skargi kasacyjnej, za moment ustania przyczyny uchybienia terminu do jej złożenia, należy uznać moment, w którym pełnomocnik miał realną możliwość do złożenia skargi kasacyjnej z zachowaniem wszystkich wymogów regulujących wnoszenie tegoż środka odwoławczego. Fakt zaś, że – jak to miało miejsce w niniejszej sprawie – wyznaczony adwokat podjął działania zmierzające do zapoznania się z aktami sprawy jeszcze przed udzieleniem mu pełnomocnictwa, dowodzi jedynie, że dokładał on należytej staranności już od momentu poinformowania o wyznaczeniu. Okoliczność ta nie może być jednak interpretowana na niekorzyść strony i stanowić przesłanki do przyjęcia innego niż w przeważającym orzecznictwie momentu, za czas ustania przyczyny uchybienia terminu do wniesienia skargi kasacyjnej.

W związku z tym, nie można się zgodzić ze stanowiskiem Sądu I instancji, że za moment ustania przyczyny uchybienia terminu należy uznać moment poinformowania wyznaczonego z urzędu pełnomocnika o wydanym w sprawie wyroku. Tym samym, za nietrafny należy uznać również pogląd, że wyznaczony adwokat zobowiązany był do wniesienia w imieniu B. K. skargi kasacyjnej wraz z określonym w art. 87 § 1 P.p.s.a. wnioskiem jeszcze przed uzyskaniem pełnomocnictwa.

Zważywszy zaś, że – jak wynika z akt sprawy – podpisane pełnomocnictwo adwokat A. D. uzyskała 7 marca 2008 r., od tego dnia należy liczyć bieg siedmiodniowego terminu do wniesienia wniosku o przywrócenie terminu do wniesienia skargi kasacyjnej wraz z samą skargą kasacyjną. Stąd złożenie przedmiotowego wniosku 14 marca 2008 r. nastąpiło z zachowanie określonego wyżej siedmiodniowego terminu.

Na marginesie należy zaznaczyć, że wbrew argumentacji zażalenia, pełnomocnik z urzędu nie ma zagwarantowanego trzydziestodniowego terminu do wniesienia skargi kasacyjnej określonego w art. 177 § 1 P.p.s.a., którego bieg liczyłoby się od dnia udzielenia mu pełnomocnictwa. Stanowisko takie miałoby normotwórczy charakter, gdyż wprowadzałoby do rozstrzygania w przedmiocie przywrócenia terminu pozaustawowy miesięczny termin na złożenie wniosku o przywrócenie terminu. Tak daleko idącą ingerencję sądu w treść interpretowanego przepisu nie uzasadnia nawet fakt, że w określonej sytuacji pełnomocnik ustanowiony z urzędu ma de facto krótszy termin na sporządzenie skargi kasacyjnej, której terminowi złożenia uchybił nie ze swojej winy.

W tym stanie rzeczy, Naczelny Sąd Administracyjny na podstawie art. 185 § 1 w związku z art. 197 P.p.s.a. orzekł jak wyżej.