Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Anna Mierzejewska, Sędziowie WSA Ewa Kwiecińska (spr.), WSA Joanna Kube, Protokolant Bartosz Piwoński, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 24 listopada 2006 r. sprawy ze skargi D.O. na bezczynność Urzędu Patentowego Rzeczypospolitej Polskiej w przedmiocie dostępu do informacji publicznej 1. zobowiązuje Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej do rozpoznania wniosku D.O z dnia [...] grudnia 2004 r. o udzielenie informacji publicznej w terminie 30 dni od daty uprawomocnienia się niniejszego wyroku; 2. zasądza od Urzędu Patentowego Rzeczypospolitej Polskiej na rzecz skarżącej D.O. kwotę 355 zł (trzysta pięćdziesiąt pięć złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania.

D.O. pismem z dnia 27 grudnia 2004 r. zwróciła się do Urzędu Patentowego Rzeczypospolitej Polskiej o udostępnienie, jako informacji publicznej, decyzji Urzędu Patentowego wydanych w sprawach zgłoszeń znaków towarowych nr [...], [...], [...], [...] oraz [...] a także kopii orzeczeń poprzedzających decyzje w sprawie wymienionych znaków towarowych, których niewykonanie było przyczyną umorzenia postępowań. Pismem z dnia 26 lutego 2005 r. D.O. sprostowała ostatni z podanych numerów zgłoszeń znaków towarowych wskazując, że żądanie dotyczyło zgłoszenia nr [...].

W odpowiedzi na wniosek Dyrektor Departamentu Badań Znaków Towarowych UP, Ekspert M.C. poinformowała wnioskodawcę, że akta sprawy administracyjnej stanowią informację publiczną w rozumieniu art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej, ale stosownie do ust. 2 powołanego artykułu, jej przepisy nie naruszają przepisów innych ustaw określających odmienne zasady i tryb dostępu do informacji będących informacjami publicznymi. Wskazała, że na mocy art. 252 ustawy z dnia 30 czerwca 2000 r. Prawo własności przemysłowej (t.j. Dz. U.

z 2003 r. Nr 119, poz. 1117 ze zm.), do postępowania przed Urzędem Patentowym RP stosuje się przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego, które mają charakter lex specialis w stosunku do ustawy o dostępie do informacji publicznej i stosowane są na zasadzie pierwszeństwa. W piśmie tym wskazano dalej, że na gruncie kpa dostęp do akt postępowania administracyjnego ma wyłącznie strona i uczestnicy postępowania. Dostęp do dokumentów zawartych w aktach zgłoszeń znaku towarowego uregulowany został w art. 251 ustawy Prawo własności przemysłowej, zgodnie z którym Urząd Patentowy udziela informacji o zgłoszeniu wynalazku, wzoru użytkowego, wzoru przemysłowego, znaku towarowego, oznaczenia geograficznego i topografii układu scalonego oraz udostępnia akta zgłoszenia w każdym stadium postępowania: 1) zgłaszającemu i jego pełnomocnikowi; 2) organom ścigania i wymiaru sprawiedliwości - w związku z prowadzonymi przez nie sprawami; 3) innym osobom, które przedstawią na piśmie zgodę zgłaszającego. Stosownie do ust. 2, po upływie terminów zastrzeżonych dla nieujawniania informacji o zgłoszeniach, o których mowa w ust. 1, Urząd Patentowy może na wniosek osoby, która ma w tym interes prawny, udostępnić jej dokumenty zawarte w aktach zgłoszenia.

Prośbę o udostępnienie dokumentów, o których mowa we wniosku z dnia

27 grudnia 2004 r. wnioskodawczyni ponowiła w piśmie z dnia 12 marca 2005 r., dodatkowo wskazując, iż odmowa udostępnienia informacji publicznej powinna przybrać formę decyzji administracyjnej.

Pismem z dnia 30 maja 2005 r. Dyrektor Departamentu Badań Znaków Towarowych Urzędu Patentowego RP poinformowała D.O. o aktualności stanowiska zajętego w piśmie z dnia 2 marca 2005 r.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie postanowieniem dnia

30 września 2005 r. sygn. akt II SA/Wa 1032/05 odrzucił skargę D.O. na pismo Dyrektora Departamentu Badań Znaków Towarowych UP RP z dnia [...] marca 2005 r., wskazując, że nie stanowi ono decyzji administracyjnej ani innego aktu lub czynności podlegającej zaskarżeniu do sądu administracyjnego.

Naczelny Sąd Administracyjny oddalając postanowieniem z dnia 15 lutego

2006 r. sygn. akt I OSK 51/06 skargę kasacyjną D.O. na wymienione wyżej orzeczenie, wskazał, że pismem tym nie rozstrzygnięto w żaden sposób o prawach

i obowiązkach skarżącej. Sąd podkreślił jednocześnie, że w sprawie z wniosku

o udostępnienie informacji publicznej skarżąca nie została pozbawiona prawa kontroli sądowej. W sytuacji bowiem, gdy uznaje, że powinna w swojej sprawie uzyskać dostęp do informacji publicznej, uprawniona jest do zaskarżenia bezczynności organu administracji publicznej w tym zakresie.

W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie

na bezczynność Urzędu Patentowego RP w sprawie rozpatrzenia wniosku z dnia

27 grudnia 2004 r. D.O. zarzuciła niedotrzymanie 14-dniowego terminu udostępnienia informacji na wniosek, o którym mowa w art. 13 ust. 1 ustawy o dostępie do informacji publicznej. Skarżąca wniosła o zobowiązanie Urzędu Patentowego RP

do rozpoznania jej wniosku z dnia 27 grudnia 2004 r. poprzez udostępnienie –

w terminie 14 dni od dnia doręczenia wyroku – informacji publicznej lub też jednoznaczną odmowę jej udostępnienia w formie orzeczenia, które będzie można poddać kontroli sądu administracyjnego. Wniosła również o zasądzenie od Urzędu Patentowego na jej rzecz zwrotu kosztów, których spis przedstawiony zostanie na rozprawie, a w przypadku jego braku, według norm przepisanych.

W uzasadnieniu skargi D.O., działająca w postępowaniu przed Sądem przez pełnomocnika – swego ojca, przedstawiła dotychczasowy przebieg sprawy, dodatkowo wskazując, że dostęp do informacji publicznej jest uprawnieniem każdego obywatela, określonym w art. 61 Konstytucji RP. Postępowanie w przedmiocie dostępu do informacji publicznej powinno zakończyć się albo czynnością w postaci udostępnienia informacji albo decyzją administracyjną, postanowieniem lub innym aktem z zakresu administracji publicznej.

W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej oddalenie, wskazując iż poinformował wnioskodawcę, że z uwagi na odrębne regulacje dotyczące udostępniania informacji, zawarte w ustawie Prawo własności przemysłowej, nie mają w tej sprawie zastosowania przepisy ustawy o dostępie do informacji publicznej. Zarówno bowiem przepisy ustawy Prawo własności przemysłowej jak i ustawy Kodeks postępowania administracyjnego mają charakter lex specialis do przepisów powołanej ustawy. Organ wskazał także,

iż nie wydał w sprawie decyzji administracyjnej bowiem skarżąca nie wskazała, że żąda takiej decyzji na podstawie ustawy Prawo własności przemysłowej, a wyraźnie zaznaczyła, że żąda informacji w trybie ustawy o dostępie do informacji publicznej. Urząd Patentowy RP podał nadto, że w sprawie niniejszej skarga na bezczynność jest niedopuszczalna bowiem organ nie był zobowiązany do wydania aktów wymienionych w art. 3 § 2 pkt 1-4 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi.

Skarżąca w piśmie procesowym z dnia 2 października 2006 r. podtrzymała dotychczasowe zarzuty, wskazując jednocześnie, że skarga jest dopuszczalna

i uzasadniona. Na rozprawie przedłożono spis kosztów poniesionych w postępowaniu przed Wojewódzkim Sądem Administracyjnym w Warszawie na kwotę 427 złotych.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje.

Zgodnie z art. 1 § 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269 ze zm.), sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej. Kontrola ta, stosownie do § 2 powołanego artykułu, sprawowana jest pod względem zgodności

z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej.

Skarga analizowana pod tym kątem zasługuje na uwzględnienie.

Na wstępie wskazania wymaga, że zgodnie z art. 3 § 1 i § 2 powołanej ustawy, sądy administracyjne sprawują kontrolę działalności administracji publicznej, która obejmuje orzekanie w sprawach skarg na bezczynność organów w zakresie:

1. wydawania decyzji administracyjnych,

2. postanowień wydawanych w postępowaniu administracyjnym, na które służy zażalenie albo kończących postępowanie, a także postanowień rozstrzygających sprawę co do istoty,

3. postanowień wydawanych w postępowaniu egzekucyjnym i zabezpieczającym,

na które służy zażalenie,

4. innych aktów lub czynności z zakresu administracji publicznej dotyczących uprawnień lub obowiązków wynikających z przepisów prawa.

Z bezczynnością organu mamy zatem do czynienia wówczas, gdy organ zobowiązany do podjęcia przewidzianej prawem czynności, nie podejmuje jej w terminie określonym przez przepisy prawa. W przedmiotowej sprawie kwestią o podstawowym znaczeniu jest ustalenie, czy Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej, będący centralnym organem administracji rządowej w sprawach z zakresu własności przemysłowej, obowiązany był do rozpatrzenia wniosku D.O. z dnia 27 grudnia 2004 r. na podstawie przepisów ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz. U. Nr 112, poz. 1198 ze zm.).

Zgodnie z art. 4 ust. 1 pkt 1 powołanej ustawy, do udostępniania informacji publicznej obowiązane są władze publiczne oraz inne podmioty wykonujące zadania publiczne, w szczególności organy władzy publicznej. Nie ulega w świetle powyższego wątpliwości, że Urząd Patentowy RP jest podmiotem, obowiązanym do stosowania przepisów ustawy o dostępie do informacji publicznej. Wymieniona ustawa stanowi

w art. 2 ust. 1, że prawo do informacji publicznej przysługuje każdemu, z zastrzeżeniem art. 5, określającego ograniczenia w dostępie do informacji. Od osoby wykonującej prawo do informacji publicznej nie wolno żądać wykazania interesu prawnego lub faktycznego.

Jednocześnie ustawodawca zastrzega w art. 1 ust. 2 tej ustawy, że jej przepisy nie naruszają przepisów innych ustaw określających odmienne zasady i tryb dostępu do informacji będących informacjami publicznymi. Zatem, w sytuacji, gdy inne przepisy zawierają własne zasady i tryb dostępu do informacji publicznej, winny one być stosowane przed ustawą o dostępie do informacji publicznej. Ustawa o dostępie do informacji publicznej definiuje informację publiczną jako każdą informację o sprawach publicznych (art. 1 ust. 1 tej ustawy). Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 30 października 2002 r. sygn. akt II SA 1956/02 (Monitor Prawniczy z 2002 r. Nr 23, poz. 1059) oraz wyroku z dnia 23 maja 2003 r. sygn. akt II SA 4059/02 (Monitor Prawniczy z 2003 r. Nr 10, poz. 436), za informację publiczną uznał "każdą wiadomość wytworzoną przez szeroko rozumiane władze publiczne oraz osoby pełniące funkcje publiczne, a także wytworzoną przez inne podmioty, które tę władzę realizują bądź gospodarują mieniem komunalnym lub majątkiem Skarbu Państwa" oraz "wiadomość niewytworzoną przez podmioty publiczne, lecz odnoszącą się do tych podmiotów".

Za tak rozumianą informację publiczną uznaje się również akta spraw administracyjnych (m.in. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie

z dnia 28 stycznia 2005 r. sygn. akt II SA/Wa 2265/04). Stosownie zaś do art. 6 ust.

1 pkt 4a ustawy o dostępie do informacji publicznej udostępnieniu podlega

w szczególności treść aktów administracyjnych i innych rozstrzygnięć.

W sprawie bezsporne jest, że decyzje w sprawie zgłoszeń znaków towarowych,

o które zwróciła się do organu D.O. składają się na akta postępowania administracyjnego prowadzonego przez Urząd Patentowy RP. Przepis art. 252 ustawy

z dnia 30 czerwca 2000 r. Prawo własności przemysłowej (t.j. Dz. U. z 2003 r. Nr 119, poz. 1117 ze zm.), stanowi, że w sprawach nieuregulowanych przepisami tej ustawy, stosuje się, z zastrzeżeniem art. 253, odpowiednio przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego.

Na tej podstawie organ wywodzi w sprawie z wniosku skarżącej,

że zastosowanie znajdują w tym przypadku przepisy ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071 ze zm.), zwanej dalej również kpa, dotyczące udostępniania akt, które mają charakter przepisów lex specialis w stosunku do ustawy o dostępie do informacji publicznej i powinny być stosowane na zasadzie pierwszeństwa. Przy czym pierwszeństwo to rozumiane jest przez organ, jak wynika z akt sprawy, jako wyłączenie możliwości zastosowania

w zakresie udostępniania akt, przepisów ustawy o dostępie do informacji publicznej.

Zgodzić należy się z organem, że przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego, tj. art. 73 i art. 74 tej ustawy, znajdują zastosowanie przed przepisami ustawy o dostępie do informacji publicznej, gdy chodzi o dostęp do akt postępowania, jednakże – co wymaga podkreślenia – tylko w stosunku do stron

i uczestników postępowania administracyjnego. Zgodnie bowiem z powołanymi przepisami, w każdym stadium postępowania organ administracji publicznej obowiązany jest umożliwić stronie przeglądanie akt sprawy oraz sporządzanie z nich notatek i odpisów (art. 73 § 1 kpa). Strona może żądać uwierzytelnienia sporządzonych przez siebie odpisów z akt sprawy lub wydania jej z akt sprawy uwierzytelnionych odpisów, o ile jest to uzasadnione ważnym interesem strony (art. 73 § 2 kpa). Stosownie zaś do art. 74 § 1 kpa, przepisu art. 73 nie stosuje się do akt sprawy, objętych ochroną tajemnicy państwowej, a także do innych akt, które organ administracji publicznej wyłączy ze względu na ważny interes państwowy. Odmowa umożliwienia stronie przeglądania akt sprawy, sporządzania z nich notatek i odpisów, uwierzytelnienia takich odpisów lub wydania uwierzytelnionych odpisów następuje w drodze postanowienia, na które służy zażalenie (art. 74 § 2 kpa).

Jest zatem oczywiste, że skarżąca, która nie była stroną postępowania zgłoszeniowego, nie może uzyskać na podstawie powołanych przepisów, kopii decyzji, o których mowa w jej wniosku. Zbędny byłby zresztą w takiej sytuacji wniosek

o udostępnienie dokumentów na podstawie ustawy o dostępie do informacji publicznej.

Z tego też względu powołane przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego nie mogą zostać uznane w sprawie z wniosku D.O. za przepisy szczególne, wyłączające możliwość zastosowania zasad i trybu udostępniania informacji publicznej wynikających z ustawy o dostępie do informacji publicznej. Nie znajdują one bowiem zastosowania w sprawie z wniosku podmiotu niebędącego stroną postępowania.

Bezsporne jest natomiast, że zasady i tryb dostępu do dokumentów zawartych

w aktach zgłoszenia znaku towarowego reguluje sama ustawa Prawo własności przemysłowej i w tym zakresie z pewnością jej przepisy stanowią lex specialis

w stosunku do ustawy o dostępie do informacji publicznej. Przepis art. 251 ust.

1 powołanej ustawy stanowi bowiem, że Urząd Patentowy udziela informacji o zgłoszeniu wynalazku, wzoru użytkowego, wzoru przemysłowego, znaku towarowego, oznaczenia geograficznego i topografii układu scalonego oraz udostępnia akta zgłoszenia w każdym stadium postępowania: 1) zgłaszającemu i jego pełnomocnikowi; 2) organom ścigania i wymiaru sprawiedliwości - w związku z prowadzonymi przez nie sprawami; 3) innym osobom, które przedstawią na piśmie zgodę zgłaszającego. Stosownie zaś do ust. 2, po upływie terminów zastrzeżonych dla nieujawniania informacji o zgłoszeniach, o których mowa w ust. 1, Urząd Patentowy może na wniosek osoby, która ma w tym interes prawny, udostępnić jej dokumenty zawarte w aktach zgłoszenia.

Sąd podziela zatem pogląd organu, że przepis art. 251 ustawy Prawo własności przemysłowej stanowi szczególną regulację dotyczącą dostępu do informacji stanowiącej informację publiczną. Podkreślenia wymaga jednakże, iż powołany przepis nie reguluje całościowo zagadnienia dostępu do informacji publicznej. W ustępie 1 art. 251 powołanej ustawy, ustawodawca wyraźnie mówi bowiem o udostępnieniu akt

w każdym stadium postępowania, a zatem dopóki postępowanie jest w toku. Postępowania w sprawach dotyczących decyzji, udostępnienia których domaga

się skarżąca, zostały zakończone. Decyzje te są ostateczne.

W świetle zatem art. 251 wymienionej ustawy, do czasu zakończenia postępowania zgłoszeniowego, zastosowanie będą miały – zgodnie z art. 1 ust. 2 ustawy o dostępie do informacji publicznej – przepisy ustawy Prawo własności przemysłowej (v. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 7 marca 2003 r.

o sygn. akt II SA 3572/02 (Wokanda 2003 nr 10, str. 35), w sprawie dotyczącej dostępu do akt postępowania karnego). Po tym czasie jednak, zdaniem Sądu rozpoznającego niniejszą sprawę, informację publiczną można uzyskać na podstawie ustawy o dostępie do informacji publicznej. Nie można bowiem dostępu do informacji publicznej, która przysługuje każdemu, zgodnie z art. 2 ust. 1 ustawy o dostępie do informacji publicznej, ograniczyć do osób, czy podmiotów ściśle wymienionych w przepisach szczególnych. Powyższe naruszałoby podstawową zasadę, zgodnie z którą dostęp do informacji publicznej jest regułą, a brak dostępu wyjątkiem, wymagającym uzasadnienia. Nie było z pewnością intencją ustawodawcy, aby art. 1 ust. 2 ustawy o dostępie do informacji publicznej, traktowany był przez podmioty, do których zastosowanie znajduje powołana ustawa, jako przepis wyłączający w praktyce w ogóle jej stosowanie. Zdaniem Sądu przepis ten należy rozumieć w taki sposób, że w sytuacji, gdy odrębne przepisy regulują zasady i tryb udostępnienia określonej informacji publicznej, to wówczas należy stosować przepisy tej szczególnej regulacji. Jeśli natomiast nie mają one zastosowania w określonym przypadku, wówczas wniosek o udostępnienie informacji publicznej należy rozpoznać z uwzględnieniem zasad i trybu określonego w ustawie o dostępie do informacji publicznej. W ten sposób nie pozbawia się jednostkę należnych jej, wynikających wprost z Konstytucji RP, praw.

Z tego względu Sąd stwierdził, że wniosek D.O. z dnia 27 grudnia 2004 r. o udostępnienie kopii decyzji wydanych w sprawach zgłoszeń znaków towarowych

oraz kopii orzeczeń poprzedzających decyzje w sprawie wymienionych znaków towarowych, których niewykonanie było przyczyną umorzenia postępowań – podlega rozpoznaniu zgodnie z przepisami ustawy o dostępie do informacji publicznej. Przepisy tej ustawy mają bowiem w pełni zastosowanie do postępowań już zakończonych.

W związku z tym, że Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej do dnia rozpoznania niniejszej sprawy nie rozpatrzył wniosku D.O. w sposób wymagany przepisami ustawy o dostępie do informacji publicznej, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, na podstawie art. 149 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, orzekł, jak w sentencji.

O kosztach Sąd orzekł na podstawie art. 200, art. 205 oraz art. 209 przywołanej ustawy. Zgodnie z art. 205 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, do niezbędnych kosztów postępowania prowadzonego przez stronę osobiście lub przez pełnomocnika, który nie jest adwokatem lub radcą prawnym, zalicza się poniesione przez stronę koszty sądowe, koszty przejazdów do sądu strony lub pełnomocnika oraz równowartość zarobku utraconego wskutek stawiennictwa w sądzie. Suma kosztów przejazdu i równowartość utraconego zarobku nie może przekraczać wynagrodzenia jednego adwokata lub radcy prawnego.