Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Tomasz Wykowski (spr.), Sędziowie Sędzia WSA Anna Falkiewicz-Kluj, Sędzia WSA Marta Laskowska-Pietrzak, Protokolant Ref. staż. Paweł Smulski, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 13 lutego 2013 r. sprawy ze skargi S. N. na decyzję Wojewody [...] z dnia [...] stycznia 2012 r. nr [...] w przedmiocie wymeldowania oddala skargę

I. Zaskarżoną do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie (dalej "Sądu") decyzją z [...] stycznia 2012 r. nr (dalej "zaskarżona decyzja") Wojewoda [...] (dalej "Wojewoda"), po rozpatrzeniu odwołania S.N. (dalej "skarżący") od decyzji Prezydenta Miasta S. (dalej "Prezydent") z dnia [...] października 2011 r. nr , orzekającej o wymeldowaniu skarżącego z pobytu stałego z budynku przy ul. [...] w S. (dalej odpowiednio: "sporny budynek", "wymeldowanie ze spornego budynku"), utrzymał decyzję Prezydenta w mocy.

II. Zaskarżona decyzja Wojewody zapadła w następującym stanie faktycznym:

1. W dniu [...] marca 2008 r. M.S. (dalej "wnioskodawca") wystąpił do Prezydenta z wnioskiem o wymeldowanie skarżącego ze spornego budynku. Wnioskodawca powołał się na treść prawomocnego postanowienia Sądu Rejonowego w S. zapadłego w postępowaniu sprawie o sygnaturze akt [...] przysądzającego wnioskodawcy własność nieruchomości, na której znajdował się budynek oraz na tę okoliczność, że w ciągu kilku lat poprzedzających złożenie przedmiotowego wniosku, skarżący nie zamieszkiwał w lokalu.

2. Decyzją z dnia [...] kwietnia 2008 r. nr Prezydent orzekł o wymeldowaniu skarżącego ze spornego budynku uznając, że skarżący spełnił przesłanki, o których mowa w przepisie art. 15 ust. 2 ustawy z dnia 10 kwietnia 1974 r. o ewidencji ludności i dowodach osobistych (Dz. U. z 2006 r., Nr 139, poz. 993; dalej "ustawa o ewidencji"), albowiem opuścił miejsce pobytu stałego bez dopełnienia obowiązku wymeldowania się.

3. Wyrokiem z dnia 22 września 2009 r., sygn. akt IV SA/Wa 587/09 Sąd uchylił decyzję Wojewody z dnia [...] grudnia2008 r. odmawiającą wszczęcia postępowania w sprawie oraz utrzymującą ją w mocy decyzję Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia [...] stycznia 2009 r. Z żądaniem stwierdzenia nieważności decyzji Prezydenta S. z dnia [...] kwietnia 2008 r. wystąpiła pełnomocnik skarżącego - T.P., matka skarżącego reprezentująca go w postępowaniu administracyjnym (dalej: "pełnomocnik skarżącego").

Decyzją z dnia [...] kwietnia 2010 r. Wojewoda [...] (dalej: "Wojewoda") stwierdził nieważność decyzji Prezydenta S. z dnia [...] kwietnia 2008 r. uznając, że organ administracji nie ustalił w sposób wyczerpujący stanu faktycznego sprawy, a przy tym nie zapewnił stronie możliwości czynnego udziału w postępowaniu.

Prezydent S. decyzją z dnia [...] października 2011 r. (dalej: "decyzja Prezydenta S.") orzekł o wymeldowaniu skarżącego z miejsca pobytu stałego wobec zaistnienia przesłanek, o których mowa w przywołanym wyżej przepisie art. 15 ust. 2 ustawy o ewidencji. Organ administracji oparł się w swoim rozstrzygnięciu o zeznania świadków - mieszkańców ul. [...] w S. oraz wyjaśnienia wnioskodawcy złożone w dniu 7 lipca 2010 r. na rozprawie administracyjnej, a także o wynik dokonanych oględzin lokalu. Wnioskodawca przesłuchany w charakterze strony wyjaśnił, że nieruchomość, w momencie jej nabycia przez niego w 2006 r. była zdewastowana i opuszczona: zastał zamknięte drzwi, wybite okno i porozrzucane butelki po alkoholu. W 2008 r. zastał wnętrze domu jako typowy pustostan: brak mebli, pieca centralnego ogrzewania, armatury łazienkowej, sprzętu domowego i ubrań. Wnioskodawca wyjaśnił, że mieszkanie stwarzało obraz od dawna nie zamieszkałego, a od sąsiadów dowiedział się, że w budynku mieszkała kobieta z synem. Wyjaśnił, że od momentu objęcia przez niego nieruchomości, nikt nie mieszkał i nie mieszka w budynku. Świadek J.K. zeznała, że budynek jest niezamieszkały od ośmiu, czy dziewięciu lat i w tym czasie nikogo nie widziała na terenie zaniedbanej, zarośniętej i opuszczonej nieruchomości, a rolety antywłamaniowe w budynku były zaciągnięte w ciągu dnia i nocy. Świadek zeznała, że w ciągu ostatnich ośmiu lat nie widziała, aby wchodził, czy wychodził z terenu nieruchomości mężczyzna i bywał na niej. Świadek G.P. zeznał, że kiedy się siedem lat wcześniej przeprowadził na ulicę [...], nieruchomość była opuszczona, zarośnięta i zaniedbana. Świadek zeznał, że żaluzje antywłamaniowe były opuszczone w dzień i w nocy, a samego skarżącego nigdy nie widział. Świadek H.T. zeznała, że budynek przez ostatnie dziesięć lat nie był zamieszkały, o czym miał świadczyć stan nieruchomości: była zarośnięta, zaniedbana, a rolety antywłamaniowe były zaciągnięte w dzień i w nocy, a skarżącego świadek nie widziała na terenie posesji od dziesięciu lat. Świadek zeznała również, że w czasie, gdy T.P. przebywała w zakładzie karnym, skarżący wywoził wszystkie rzeczy z posesji. Przesłuchana w charakterze strony pełnomocnik skarżącego wyjaśniła, że skarżący nie opuścił lokalu, a po złożeniu oświadczenia tej treści opuściła pokój rozprawy.

Pismem z dnia 10 sierpnia 2010 r. pełnomocnik skarżącego została poinformowana o zakończonym postępowaniu administracyjnym i możliwości zapoznania się z aktami sprawy i zajęcia stanowiska, a następnie doręczono jej kopie akt toczącego się postępowania. W oględzinach budynku dokonanych w dniu 29 grudnia 2010 r. przez organ administracji, pełnomocnik skarżącego, powiadomiona o terminie, nie wzięła udziału.

W wyniku oględzin przeprowadzonych w dniu 29 grudnia 2010 r. organ administracji ustalił, że budynek od wielu lat nie był zamieszkany, lokal w budynku nie był umeblowany, podłogi były wybrzuszone, a w kuchni i łazience stwierdzono brak armatury i widoczne ślady dewastacji. Stwierdzono również wymontowanie gniazd i kontaktów do zapalania światła, brak żyrandoli, brak mediów: prądu, gazu (brak pieca centralnego ogrzewania) oraz brak licznika na prąd; pomieszczenia były opróżnione, zdewastowane i brudne.

Na podstawie powyższych ustaleń organ administracji uznał za nie budzący wątpliwości fakt opuszczenia przez skarżącego budynku. Prezydent S. podniósł, że wobec stanowiska skarżącego, jakoby nigdy dobrowolnie lokalu nie opuścił, skarżący nie wskazał jednak okoliczności pozbawienia go dostępu do budynku oraz uniemożliwiania mu przez wnioskodawcę powrotu i zamieszkiwania w przedmiotowej nieruchomości. Organ administracji uznał ponadto, że w przebiegu postępowania administracyjnego, skarżący jedynie podważał zeznania wnioskodawcy oraz świadków, nie wskazując innych dowodów w sprawie i nie odniósł się ściśle do przedmiotu postępowania na żadnym jego etapie.

W odwołaniu od decyzji Prezydenta S. pełnomocnik skarżącego zarzuciła organowi administracji naruszenie prawa i godności człowieka oraz uchybienie zasadzie dochodzenia prawdy obiektywnej i stronniczość.

Decyzją z dnia [...] stycznia 2012 r. (dalej: "zaskarżona decyzja") Wojewoda utrzymał w mocy decyzję Prezydenta S. Organ odwoławczy ustalił, że wnioskodawcy przysługiwał tytuł prawny do budynku, w którym skarżący nie zamieszkuje od wielu lat, tj. co najmniej od około 2000 r., a przy tym nie posiada kluczy do budynku i nie ma tam również żadnych rzeczy. Wojewoda dopuścił jako dowód w postępowaniu odwoławczym pisma Zakładu Energetycznego [...] w S. oraz Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji [...] w S., zgodnie z którymi ostatnie rachunki za zużycie w budynku energii elektrycznej i wody wystawiono w 2005 r. Organ odwoławczy dał wiarę wyjaśnieniom wnioskodawcy. Zeznania świadków Wojewoda uznał za spójne, a ustalenia oględzin budynku za wiarygodne. Z tych względów Wojewoda odmówił wiarygodności wyjaśnieniom pełnomocnika skarżącego. Wojewoda uznał zarzuty odwoławcze dotyczące uchybień prawa w postępowaniu dowodowym za bezzasadne, stwierdzając, że Prezydent S. przeprowadził postępowania dowodowe z poszanowaniem wymogów art. 79 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2013 r., poz. 267; dalej: "K.p.a."), gwarantując stronom postępowania udział w toku czynności wyjaśniających. Tym samym Wojewoda uznał, że w odniesieniu do skarżącego zaistniały przesłanki wynikające z przepisu art. 15 ust. 2 ustawy o ewidencji, co nakazywało uznać rozstrzygnięcie Prezydenta S. za prawidłowe. Jak wynika z akt administracyjnych, pismem z dnia [...] lipca 2010 r. Prezydent S. wystąpił do Burmistrza Miasta N. z wnioskiem o zameldowanie skarżącego oraz T.P. w N., przy ul. [...], stwierdzając, że wymienieni w tym miejscu zamieszkują. Jak wynika z akt administracyjnych, pismem z dnia 19 grudnia 2011 r. Wojewoda przekazał zgromadzone na etapie postępowania odwoławczego akta administracyjne Burmistrzowi Miasta N. w celu zapewnienia czynnego udziału w postępowaniu pełnomocnikowi skarżącego, która, jak wynika z akt administracyjnych, nie skorzystała z tej możliwości, ani nie wystąpiła o zmianę miejsca, w którym mogłaby zapoznać się z aktami administracyjnymi. Pełnomocnik skarżącego w piśmie z dnia 6 stycznia 2012 r. podniosła, że stan jej zdrowia nie pozwalał na zapoznanie się z aktami postępowania w lokalu położonym na drugiej kondygnacji budynku Urzędu Miasta N.

W skardze do Sądu, pełnomocnik skarżącego wnosząc o uchylenie decyzji obu instancji, zarzuciła organowi odwoławczemu oparcie rozstrzygnięcia o zeznania świadków, którzy w ocenie pełnomocnika skarżącego mijali się z prawdą, a interpretację zeznań świadków, dokonaną przez organy obu instancji, uznała za błędną. Podniosła przy tym, że do dnia wniesienia skargi nie doręczono jej dokumentu urzędowego przejęcia nieruchomości przez wnioskodawcę oraz to, że nie zapoznała się z materiałem procesowym zgromadzonym po zapadnięciu powyższego wyroku Sądu z dnia 22 września 2009 r. Pełnomocnik skarżącego podniosła przy tym, że nie zaprotokołowano jej wypowiedzi na rozprawie przed organem administracji pierwszej instancji oraz to, że dysponowała kluczami dopóki wnioskodawca nie zmienił zamków. Swoją nieobecność w trakcie oględzin lokalu wyjaśniła wyjazdem do krewnych. Pełnomocnik skarżącego oświadczyła, że wróciła do lokalu w 2007 r., a skarżący wrócił krótko po niej, a fakty: wymiany zamków oraz zdewastowania wnętrza budynku podniosła jako świadczące o tym, że opuszczenie budynku przez skarżącego miało charakter przymusowy. Podniosła również to, że nie doręczono jej kopii akt postępowania oraz nie udzielono odpowiedzi na pismo z dnia 6 stycznia 2012 r. W ocenie pełnomocnika skarżącego, dla wymeldowania osoby konieczne jest, aby ta chciała stworzyć w innym mieszkaniu swoje centrum życiowe, a sam fakt przejściowej, czy nawet regularnej nieobecności skarżącego nie upoważniał organu administracji do podjęcia decyzji o wymeldowaniu.

W odpowiedzi na skargę, Wojewoda wniósł o oddalenie skargi, podtrzymując uprzednio zajęte stanowisko.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje:

Sąd rozpoznał skargę na decyzję Wojewody [...] z racji sprawowania wymiaru sprawiedliwości, polegającego na kontrolowaniu działalności administracji publicznej pod względem zgodności z prawem (art.1§1 i §2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. – Prawo o ustroju sądów administracyjnych - Dz.U. z dnia 20 września 2002 r., Nr 153, poz.1269 z późn.zm.). Kontrola ta obejmuje m.in. orzekanie w sprawach skarg na decyzje administracyjne (art.3§2 pkt 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz.U. Nr 153, poz.1270 z późn. zm. – zwanej dalej "p.p.s.a.").

Skargę należało oddalić, albowiem zaskarżona decyzja Wojewody jest zgodna z przepisami prawa obowiązującymi w dacie jej wydania.

Uwzględnienie przez wojewódzki sąd administracyjny skargi na orzeczenie organu administracji jest dopuszczalne tylko w razie stwierdzenia w toku kontroli tego orzeczenia naruszeń prawa wymienionych w art.145 § 1 p.p.s.a.

W świetle przywołanego przepisu sąd administracyjny:

1) uchyla decyzję lub postanowienie w całości lub w części, jeżeli stwierdzi:

a) naruszenie prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy,

b) naruszenie prawa dające podstawę do wznowienia postępowania administracyjnego,

c) inne naruszenie przepisów postępowania, jeżeli mogło ono mieć istotny wpływ na wynik sprawy;

2) stwierdza nieważność decyzji lub postanowienia w całości lub w części, jeżeli zachodzą przyczyny określone w art. 156 Kodeksu postępowania administracyjnego lub w innych przepisach;

3) stwierdza wydanie decyzji lub postanowienia z naruszeniem prawa, jeżeli zachodzą przyczyny określone w Kodeksie postępowania administracyjnego lub w innych przepisach.

W ocenie Sądu naruszenia, o których mowa powyżej nie wystąpiły w niniejszej sprawie.

Organy obu instancji orzekające w niniejszej sprawie w postępowaniu administracyjnym trafnie uznały, że skarżący opuścił sporny budynek, w związku z czym zaszły przesłanki do wymeldowania skarżącego z pobytu stałego w tym lokalu na podstawie art.15 ust.2 ustawy o ewidencji ludności i dowodach osobistych ("ustawy meldunkowej").

Kontrola legalności zaskarżonej decyzji Wojewody prowadzi do następujących wniosków:

W myśl przepisu art. 15 ust. 2 ustawy o ewidencji, w przypadku, gdy podmiot dysponujący tytułem prawnym do lokalu wystąpi z wnioskiem o wymeldowanie osoby zameldowanej na pobyt stały w tym lokalu, która to nie dopełniła obowiązku wymeldowania się, pomimo tego, że opuściła miejsce pobytu stałego, organ administracji wydaje decyzję w sprawie wymeldowania tej osoby.

W postępowaniu w niniejszej sprawie, wnioskodawca wykazał, zdaniem Sądu, istnienie przysługującego mu tytułu prawnego do lokalu poprzez to, że powołał się na treść prawomocnego postanowienia Sądu Rejonowego w S. przysądzającego mu własność nieruchomości, na której znajdował się budynek. Tym samym należało uznać, że wnioskodawcy przysługiwało prawo do wystąpienia z powyższym wnioskiem. Z kolei okoliczność, że skarżący był zameldowany na pobyt stały w lokalu oraz nie wymeldował się z pobytu stałego, pozostawała poza sporem.

Kwestię sporną stanowiło to, czy skarżący opuścił miejsce pobytu stałego w lokalu. W ocenie Sądu, w świetle wyników przeprowadzonego przez Prezydenta S. postępowania dowodowego obejmującego zeznania świadków oraz oględziny lokalu, które zostało następnie uzupełnione przez Wojewodę o dokumentację odzwierciadlającą dostarczanie do lokalu energii elektrycznej oraz wody, należało przyjąć, że w okresie objętym postępowaniem, skarżący w lokalu nie zamieszkiwał.

Sąd podziela pogląd znajdujący zwoje odbicie w orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego (dalej: "NSA"), w myśl którego pobyt stały oznacza zamieszkiwanie z zamiarem stałego lub długotrwałego przebywania, z wolą koncentracji w danym miejscu swoich spraw życiowych, w tym założenia ośrodka osobistych i majątkowych interesów (por. wyrok NSA z dnia 14 maja 2001 r., sygn. akt V SA 1496/00), a o opuszczeniu miejsca pobytu stałego w rozumieniu art. 15 ust.2 ustawy o ewidencji można mówić, wówczas, gdy opuszczenie to ma charakter trwały i jest dobrowolne (por. wyrok NSA z dnia 23 kwietnia 2001 r., sygn. akt V SA 3169/00).

W ocenie Sądu materiał przedstawiony przez pełnomocnika skarżącego nie pozwalał – wobec wyników postępowań dowodowych przeprowadzonych: na etapie postępowania przed organem pierwszej instancji oraz postępowania odwoławczego, które to wyniki Sąd uznał za wiarygodne - na przyjęcie, jakoby skarżący, w okresie objętym postępowaniem, stale, czy choćby długotrwale przebywał w lokalu. Przeciwnie, wynik tych postępowań pozwolił przyjąć, że opuszczenie przez skarżącego lokalu nastąpiło oraz że miało charakter trwały i było dobrowolne.

W ocenie Sądu, brak było podstaw dla uznania, jakoby prowadzące postępowanie organy administracji obu instancji nie wyjaśniły stanu faktycznego sprawy. Jednocześnie Sąd nie dopatrzył się uchybień w sposobie uzasadnienia rozstrzygnięć organów obu instancji. W ocenie Sądu, na uwagę zasługuje fakt, że organ odwoławczy przekazał akta administracyjne sprawy do Urzędu Miasta w N., w którym to mieście mieszkała pełnomocnik skarżącego, w celu ułatwienia pełnomocnikowi skarżącego dostępu do materiału postępowania. Tym samym, pomimo odmowy przesłania pełnomocnikowi skarżącego kopii akt sprawy, należało uznać, że pełnomocnik skarżącego miała możność zapoznania się z materiałem zebranym w przebiegu postępowania oraz wypowiedzenia się co do jego treści.

Odnosząc się do zarzutów skargi w innych, niż powyższe, kwestiach, Sąd uznał, że zebrany w sprawie materiał dowodowy nie dał podstaw dla uznania za błędną interpretacji zeznań świadków, dokonaną przez organy obu instancji. W ocenie Sądu nie ulega wątpliwości, że żaluzje antywłamaniowe opuszczone w ciągu dnia, w przeciągu długiego okresu czasu, wskazują, że w lokalu nikt nie mieszka. Z kolei, w świetle ustaleń dokonanych przez Prezydenta S., wymiana zamków przez wnioskodawcę nie może świadczyć o tym, że opuszczenie budynku przez skarżącego miało charakter przymusowy. W ocenie Sądu wyjazd do krewnych nie stanowi wystarczającego usprawiedliwienia nieobecności w trakcie oględzin lokalu przeprowadzanych przez organ administracji.

Co się zaś tyczy zastrzeżeń pełnomocnika skarżącej do treści protokołu rozprawy przed organem administracji pierwszej instancji w dniu 7 lipca 2010 r., kwestii doręczenia pełnomocnikowi skarżącego dokumentu potwierdzającego przejęcie nieruchomości przez wnioskodawcę oraz dysponowania przez pełnomocnika skarżącego kluczami do lokalu, jak również zaniechania przez Wojewodę udzielenia pełnomocnikowi skarżącej odpowiedzi na pismo z dnia 6 stycznia 2012 r., w ocenie Sądu kwestie te, w świetle całokształtu ustaleń, nie mogły mieć wpływu na wynik postępowania.

Na zakończenie niniejszych rozważań, Sąd uważa za wskazane podnieść, że w świetle przepisu art. 9 ust. 2 ustawy o ewidencji, zameldowanie w lokalu służy wyłącznie celom ewidencyjnym, a zatem służy odzwierciedleniu stanu faktycznego (ma na celu potwierdzenie faktu pobytu w lokalu). Tym samym zaniechanie przez Prezydenta S. wymeldowania skarżącego z pobytu stałego, po dokonaniu przywołanych wyżej ustaleń postępowania administracyjnego, musiałoby skutkować utrwaleniem w ewidencji stanu fikcji prawnej.

Wobec powyższego, Sąd uznał decyzje Prezydenta S. oraz Wojewody za wydane zgodnie z przepisami prawa, a przez to nie znalazł przesłanek dla uwzględnienia skargi i na podstawie przepisu art.151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.), orzekł jak w sentencji.