drukuj    zapisz    Powrót do listy

6329 Inne o symbolu podstawowym 632, Pomoc społeczna, Samorządowe Kolegium Odwoławcze, Uchylono decyzję I i II instancji, IV SA/Gl 295/12 - Wyrok WSA w Gliwicach z 2013-01-15, Centralna Baza Orzeczeń Naczelnego (NSA) i Wojewódzkich (WSA) Sądów Administracyjnych, Orzecznictwo NSA i WSA

IV SA/Gl 295/12 - Wyrok WSA w Gliwicach

Data orzeczenia
2013-01-15 orzeczenie prawomocne
Data wpływu
2012-04-04
Sąd
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach
Sędziowie
Edyta Żarkiewicz
Tadeusz Michalik /przewodniczący/
Teresa Kurcyusz-Furmanik /sprawozdawca/
Symbol z opisem
6329 Inne o symbolu podstawowym 632
Hasła tematyczne
Pomoc społeczna
Skarżony organ
Samorządowe Kolegium Odwoławcze
Treść wyniku
Uchylono decyzję I i II instancji
Powołane przepisy
Dz.U. 2012 poz 270 art. 145 par. 1 pkt 1 lit. a i c
Ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jednolity.
Sentencja

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w składzie następującym : Przewodniczący Sędzia NSA Tadeusz Michalik Sędziowie Sędzia WSA Teresa Kurcyusz-Furmanik (spr.) Sędzia WSA Edyta Żarkiewicz-Kunicka Protokolant st. sekr. sąd. Arkadiusz Kmiotek po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 15 stycznia 2013 r. sprawy ze skargi S.W. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w K. z dnia [...] nr [...] w przedmiocie zasiłku rodzinnego oraz dodatków do zasiłku rodzinnego 1) uchyla zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję Prezydenta Miasta R. z dnia [...] nr [...], 2) zasądza od Samorządowego Kolegium Odwoławczego w K. na rzecz skarżącej kwotę [...] złotych (słownie: [...] złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania.

Uzasadnienie

Prezydent Miasta R. decyzją z dnia [...]r., nr [...], wydaną na podstawie art. 104 K.p.a., art. 20 ust. 3 i 4, art. 3 pkt 11, art. 5 ust. 1-3, art. 8 pkt 4a, art. 6, art. 12a, art. 14 i art. 23 ustawy z dnia 28 listopada 2003r. o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. z 2006r., Nr 139 poz. 992 z późn. zm.), rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 2 czerwca 2005r. w sprawie sposobu i trybu postępowania w sprawach o świadczenia rodzinne (Dz. U. z 2005r., Nr 105 poz. 881 z późn. zm.) oraz rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 sierpnia 2009r. w sprawie wysokości dochodu rodziny albo dochodu osoby uczącej się stanowiących podstawę ubiegania się o zasiłek rodzinny oraz wysokość świadczeń rodzinnych (Dz. U. z 2009 r. Nr 129, poz. 1058), odmówił S.W. prawa do zasiłku rodzinnego na R., J. i A. W. wraz z dodatkiem do zasiłku rodzinnego z tytułu rozpoczęcia roku szkolnego 2012/2013 na dzieci R., J. i A. W. i dodatkiem do zasiłku rodzinnego z tytułu wychowywania dziecka w rodzinie wielodzietnej na A.W. na okres zasiłkowy 2011/2012.

W uzasadnieniu decyzji stwierdzono, że zasiłek rodzinny wraz z należnymi dodatkami przysługuje wnioskodawczyni, jeżeli dochód rodziny osiągnięty w roku 2010, w przeliczeniu na osobę nie przekracza kwoty 504 zł, o czym stanowi art. 5 ust. 1 ustawy o świadczeniach rodzinnych. Przypomniano, iż zgodnie z art. 5 ust. 3 przysługuje, gdy dochód w przeliczeniu na osobę w rodzinie przekracza kwotę uprawniającą daną rodzinę do zasiłku rodzinnego o kwotę niższą lub równą kwocie odpowiadającej najniższemu zasiłkowi rodzinnemu przysługującemu w okresie, na który jest ustalany, zasiłek rodzinny przysługuje, jeżeli przysługiwał w poprzednim okresie zasiłkowym. Organ administracji w trakcie postępowania ustalił, że członkiem rodziny S.W. nie jest osoba niepełnosprawna, a więc nie ma zastosowania art. 5 ust. 2 ustawy określający kryterium dochodowe na kwotę 583 zł. S.W. jest osobą bezrobotną, natomiast jej mąż J.W. w okresie od 9 marca 2006r. do 20 stycznia 2011r. był zatrudniony w firmie "A" Sp. z o.o., co spowodowało utratę dochodu za 2010r. Uznając, iż zachodzi sytuacja dochodu uzyskanego do dochodu rodziny wliczono ten dochód biorąc pod uwagę pierwszy przepracowany miesiąc, tj. wrzesień 2011r. w firmie "B" Sp. z o.o. w wysokości 1.003,07 zł netto oraz wysokość diet z tytułu podróży służbowych otrzymanych do wynagrodzenia za pierwszy pełny przepracowany miesiąc w wysokości 4.539,27 zł.

Podkreślono, iż wypłacone diety stanowią dochód w rozumieniu ustawy o świadczeniach rodzinnych, gdyż zgodnie z art. 3 pkt 1 lit. c tej ustawy dochodem są również inne dochody niepodlegające opodatkowaniu na podstawie przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych, w tym należności ze stosunku pracy lub z tytułu stypendium osób fizycznych mających miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, przebywających czasowo za granicą w wysokości odpowiadającej równowartości diet z tytułu podróży służbowej poza granicami kraju ustalonych dla pracowników zatrudnionych w państwowych lub samorządowych jednostkach sfery budżetowej na podstawie ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94, z późn. zm.). Organ wskazał, że J.W. zamieszkuje w R. i w związku z podróżą służbową przebywał czasowo poza granicami kraju. Zdaniem organu wysokość diet należało wliczyć do dochodu rodziny w wysokości udostępnionej przez zakład pracy, gdyż podane przez firmę zatrudniającą męża strony dane dotyczące krajów docelowych podróży służbowej oraz dni i godzin przebywania poza granicami kraju są niewystarczająco precyzyjne, aby można zastosować przepisy rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 19 grudnia 2002r. w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej poza granicami kraju.

Dokonując szczegółowych ustaleń organ stwierdził, że dochód rodziny strony osiągnięty w 2010r. wyniósł 12.625,67 zł, co stanowiło miesięcznie 1.052,14 zł. Dochód ten został pomniejszony o dochód utracony w wysokości 1.052,14 zł oraz powiększony o dochód uzyskany w wysokości 5.542,34 zł. Tym samym miesięczny dochód sześcioosobowej rodziny wyniósł zdaniem Prezydenta 5.542,34 zł, co w przeliczeniu na osobę w rodzinie dało 923,72 zł. Organ odmówił przyznania wnioskowanych świadczeń, gdyż dochód na osobę w rodzinie przekroczył kwotę kryterium dochodowego wynoszącego 504 zł, a nadto przekroczenie to przewyższało kwotę najniższego zasiłku rodzinnego, co nie pozwalało na zastosowanie regulacji zawartej w art. 5 ust. 3 ustawy.

W odwołaniu od powyższej decyzji S.W. zaprzeczyła, by diety wypłacone z tytułu zwrotu kosztów podróży służbowej jej męża stanowiły dochód rodziny. Podkreśliła, że w zaświadczeniu z firmy o dochodach z dnia 11 października 2011r. Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej został poinformowany, iż poza wynagrodzeniem wykazanym za pełny przepracowany miesiąc J.W. otrzymał należności na pokrycie kosztów związanych z podróżą służbową zgodnie z art. 775 Kodeksu pracy oraz wyszczególnione zostały również kraje, w których mąż strony przebywał.

Zdaniem strony organ bezpodstawnie wliczył do dochodu rodziny wartość wypłaconej kwoty z tytułu zwrotu kosztów podróży służbowej. Należności te mają na celu wyłącznie rekompensatę zwiększonych wydatków w czasie trwania podróży służbowej, w tym kosztów wyżywienia pracownika. Z tego powodu na podstawie obowiązujących przepisów zwrotów kosztów podróży służbowych nie można utożsamiać z dietami i wliczać do dochodu rodziny, a praca kierowcy nie może być traktowana na równi z oddelegowaniem pracownika w celu wykonania zleconego przez pracodawcę zadania.

Samorządowe Kolegium Odwoławcze w K. decyzją z dnia [...]r., nr [...], wydaną na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 K.p.a., utrzymało zaskarżoną decyzję w mocy.

Kolegium przytoczyło podstawowe regulacje dotyczące przyznawania zasiłku rodzinnego. Organ odwoławczy podzielił stanowisko wyrażone w zaskarżonej decyzji, że wypłacone diety są należnościami ze stosunku pracy, a uzyskany z tego tytułu dochód, chociaż nie podlega opodatkowaniu, jest dochodem na podstawie regulacji zawartej w art. 3 pkt 1 lit c ustawy o świadczeniach rodzinnych. Jednakże postępowanie dowodowe musi wykazać, że diety zostały wypłacone pracownikowi w związku z czasowym przebywaniem za granicą oraz w wysokości odpowiadającej równowartości diet z tytułu podróży służbowej poza granicami kraju ustalonych dla pracowników zatrudnionych w państwowych lub samorządowych jednostkach sfery budżetowej na podstawie Kodeksu pracy. Zdaniem organu zaświadczenie pracodawcy "B" Sp. z o.o. z dnia 11 października 2011r. potwierdza, że diety wypłacone J.W. w wysokości 4.539,27 zł zaliczają się do tych należności, gdyż zostały bezspornie wypłacone w ramach stosunku pracy i w związku z wykonywaniem pracy poza granicami kraju. Takie stanowisko znalazło potwierdzenie w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z dnia 20 stycznia 2011r. sygn. akt IV SA/Gl 319/10. Ponadto art. 21a ustawy z dnia 16 kwietnia 2004r. o czasie pracy kierowców (Dz.U. Nr 95, poz. 879 z późn zm.) stanowi, że kierowcy w podróży służbowej przysługują należności na pokrycie kosztów związanych z wykonywaniem tego zadania służbowego, ustalone na zasadach określonych w art. 775 § 3-5 Kodeksu pracy.

Kolegium przesądzając o prawidłowości dokonanego zaliczenia diet z tytułu podróży służbowej za granicą do dochodu rodziny jednocześnie dokonało analogicznego w stosunku do organu I instancji obliczenia uzyskiwanego z tego faktu dochodu na osobę w sześcioosobowej rodzinie w wysokości 923,72 zł miesięcznie, co stanowi przekroczenie kryterium dochodowego wynoszącego 504 zł.

W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach S.W. zarzuciła naruszenie art. 5 w związku z art. 3 ust. 1 lit. c ustawy o świadczeniach rodzinnych poprzez jego błędną wykładnię oraz wniosła o uchylenie zaskarżonej decyzji oraz poprzedzającej ją decyzji organu I instancji. W uzasadnieniu skarżąca stwierdziła, że diety z tytułu podróży służbowych pracownika, które są należnościami związanymi ze stosunkiem pracy, nie stanowią dochodu w rozumieniu ustawy o świadczeniach rodzinnych. Podkreśliła, że jej mąż za granicą przebywał jedynie w związku i przez czas konieczny do wykonania poleceń służbowych pracodawcy. Przebywanie za granicą miało charakter podróży a nie pobytu połączonego z zatrudnieniem i uzyskiwaniem przychodów ze stosunku pracy. Skoro męża skarżącej nie można uznać za osobę przebywającą czasowo za granicą, to tym samym uzyskane diety z tytułu zagranicznych podróży służbowych nie podlegały wliczeniu do dochodu rodziny skarżącej.

S.W. stwierdziła, że z tytułu podróży służbowej pracownikowi przysługują należności na pokrycie kosztów z nią związanych i mają one na celu zmniejszenie pasywów pracownika, a więc nie mogą być uznane za świadczenia typu wynagrodzeniowego zwiększające jego aktywa. W skład tych należności wchodzą diety, zwrot kosztów przejazdów i dojazdów, noclegów oraz innych wydatków, określonych przez pracodawcę. Na potwierdzenie tego poglądu wskazała wyrok z dnia 22 stycznia 2004r, I PK 298/03, w którym Sąd Najwyższy nie zaliczył ekwiwalentu za poniesione przez pracownika koszty podróży do wynagrodzenia za pracę. Dodatkowo podkreśliła, że Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gorzowie Wielkopolskim w wyroku z dnia 19 maja 2011r. sygn. akt II SA/Go 148/11 stwierdził, że diety z tytułu podróży służbowych pracownika, nie będąc wynagrodzeniem za pracę, są należnościami związanymi ze stosunkiem pracy, jednak nie stanowią one dochód w rozumieniu ustawy o świadczeniach rodzinnych, będąc świadczeniami o jakich mowa w art. 3 pkt 1 lit c. ustawy. Zdaniem S.W. przy przyjęciu rozszerzającej wykładni tego przepisu członkowie jej rodziny zostali podwójnie pokrzywdzeni, gdyż dzieci nie otrzymały wnioskowanych świadczeń oraz kwoty z tytułu diet, która została spożytkowana na pokrycie kosztów związanych z podróżą. Skarżąca zwróciła również uwagę, że dochód stanowią przychody podlegające opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, które muszą być udokumentowane i stanowić realny przychód w roku kalendarzowym poprzedzającym okres zasiłkowy. Natomiast nie jest takim przychodem kwota wynikająca z wypłaconych diet, ponieważ jest wolna od podatku dochodowego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 16 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Samorządowe Kolegium Odwoławcze w K. w odpowiedzi na skargę wniosło o jej oddalenie i przytoczyło argumentację zawartą w zaskarżonej decyzji.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach zważył, co następuje.

Stosownie do treści art. 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jednolity Dz. U. z 2012r.,poz. 270) sąd administracyjny w postępowaniu zainicjowanym skutecznie wniesioną skargą bada legalność zaskarżonej decyzji, to jest jej zgodność z prawem materialnym określającym prawa i obowiązki stron oraz prawem procesowym regulującym postępowanie przed organami administracji publicznej, a oceny tej dokonuje w oparciu o materiał dowodowy zgromadzony w sprawie.

Jak wynika z przedstawionych Sądowi akt sprawy stan faktyczny ustalony w toku postępowania administracyjnego nie budził wątpliwości. Kwestię sporną stanowiła natomiast dokonana przez organy interpretacja zastosowanego prawa materialnego.

Na wstępie zauważyć trzeba, iż w zaskarżonej decyzji, mimo jej wydania w dniu [...]r., zasadnie powołano się na przepisy ustawy z dnia 28 listopada 2003r. o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. z 2006r., Nr 139 poz. 992 z późn. zm.) w jej brzmieniu sprzed nowelizacji obowiązującej od dnia 1 stycznia 2012r. Po myśli art.3 ustawy z dnia z dnia 19 sierpnia 2011 r. o zmianie ustawy o świadczeniach rodzinnych oraz ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów (Dz.U. Nr 205 poz.1212) sprawy o świadczenia rodzinne i świadczenia z funduszu alimentacyjnego, do których prawo powstało przed dniem jej wejścia w życie, podlegają rozpatrzeniu na zasadach i w trybie określonych w przepisach dotychczasowych.

Zgodnie z brzmieniem art. 5 ust 1. ustawy o świadczeniach rodzinnych, zwanej dalej ustawą, uprawnienie do zasiłku rodzinnego uzależnione jest od wysokości osiąganego w rodzinie wnioskodawcy dochodu. Z tych względów ustalenia organów odnoszące się do tej istotnej dla sprawy kwestii mają ogromną wagę. Dotyczy to zarówno ustaleń w zakresie stanu faktycznego sprawy, jak też ustaleń, co do treści norm prawnych definiujących pojęcie dochodu na potrzeby ustawy. Definicja taka zamieszczona została w art.3 pkt 1 ustawy, w którym przy zastosowaniu metody wyliczenia wskazane zostały desygnaty wchodzące w zakres pojęcia "dochód".

Wśród nich (art. 3 pkt 1 lit c tiret 10 ustawy) wymienione zostały, jako dochody niepodlegające opodatkowaniu na podstawie przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych - należności ze stosunku pracy lub z tytułu stypendium osób fizycznych mających miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, przebywających czasowo za granicą - w wysokości odpowiadającej równowartości diet z tytułu podróży służbowej poza granicami kraju ustalonych dla pracowników zatrudnionych w państwowych lub samorządowych jednostkach sfery budżetowej na podstawie Kodeksu pracy.

Istotą sporu pomiędzy organami a skarżącą w kontrolowanej sprawie, stała się interpretacja przedstawionego unormowania dokonana przez organy w postępowaniu zakończonym zaskarżoną decyzją.

Zważyć przyjdzie, iż w orzecznictwie sądów administracyjnych wyłoniły się dwa odmienne stanowiska, co do treści przywołanego art. 3 pkt 1 lit c tiret 10 ustawy. Jedno, prezentowane przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gorzowie (wyroki z dnia 2 marca 2009r. sygn. akt II SA/Go 728/08 i z dnia 19 maja 2011r. sygn. akt II SA/Go 148/11). Drugie stanowisko zaprezentował Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach (wyrok z dnia 20 stycznia 2011r. sygn. akt IV SA/Gl 319/10).

Zgodnie z pierwszym z nich należałoby uznać, iż art. 3 pkt 1 lit c tiret 10 ustawy nie znajduje zastosowania w przypadku diet otrzymywanych przez kierowców transportu międzynarodowego. Wykonując bowiem polecenia służbowe pracodawcy kierowca taki przebywa za granicą jedynie w związku i przez czas konieczny do jego wykonania. To "przebywanie" za granicą ma przy tym charakter podróży, a nie pobytu połączonego z zatrudnieniem i uzyskiwaniem przychodów ze stosunku pracy u zagranicznego pracodawcy. Z tych przyczyn kierowcy transportu międzynarodowego, wykonującego podróż służbową, nie można uznać za osobę przebywającą czasowo za granicą.

Zgodnie z drugim poglądem diety wypłacone kierowcy transportu międzynarodowego zaliczają się do należności, o których mowa w art. 3 pkt 1 lit. c tiret 10 ustawy, jako uzyskane w ramach stosunku pracy i w związku z wykonywaniem pracy poza granicami kraju. Do takich sytuacji odnosi się art. 21a ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o czasie pracy kierowców (Dz. U. Nr 95, poz. 879, ze zm.) wyraźnie regulujący tę kwestię. Przepis ten stanowi, że kierowcy w podróży służbowej przysługują należności na pokrycie kosztów związanych z wykonywaniem tego zadania służbowego, ustalone na zasadach określonych w przepisach art. art. 775 § 3-5 Kodeksu pracy. Natomiast czasowe przebywanie poza granicami kraju odpowiada okresowi czasu liczonemu od chwili przekroczenia granicy polskiej w drodze za granicę do chwili przekroczenia tej granicy w drodze powrotnej, co wynika z § 3 pkt 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 19 grudnia 2002 r. w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej poza granicami kraju (Dz. U. Nr 236, poz. 1991, ze zm.). Nie można w tym względzie odwoływać się do ustawy o ewidencji ludności i dowodów osobistych, która nie podaje początkowego momentu, od którego zaczyna się pobyt czasowy, a jedynie w art. 10 określa, od kiedy istnieje obowiązek meldunkowy związany z takim pobytem – i to oczywiście na terenie Polski.

Jak wynika z przytoczonych poglądów różnią się one zasadniczo, co do interpretacji użytego w art. 3 pkt 1 lit. c tiret 10 ustawy pojęcia "przebywający czasowo za granicą". Kwestia ta wymaga zatem szczegółowych rozważań. Na ich wstępie Wojewódzki Sąd Administracyjny uznał za stosowne zwrócić uwagę, iż ustawa o świadczeniach rodzinnych stanowi autonomiczną regulację prawną, a interpretacja użytych w niej pojęć posiadających znaczenie nadane na użytek tego aktu, przede wszystkim uwzględniać musi cele, dla których akt ten powołano do życia. W związku z tym, dokonując wykładni kontrowersyjnego art. 3 pkt 1 lit.c tiret 10 ustawy Wojewódzki Sąd Administracyjny odniósł się do treści uzasadnienia projektu ustawy o świadczeniach rodzinnych, w którym przedstawiono podstawowe jej cele i założenia. Stwierdzono tam, iż celem projektu ustawy jest budowa nowego, wyraźnie odrębnego systemu świadczeń rodzinnych, a w ramach założeń zostało wskazane, iż przy ustalaniu prawa do świadczeń rodzinnych będą brane pod uwagę dochody rodziny uzyskiwane ze wszystkich źródeł ( druk sejmowy nr 1555 z 2003r.).

Mając to na względzie, za zbędne przyjąć można poszukiwanie treści użytych w analizowanym przepisie sformułowań w innych aktach prawnych, zwłaszcza takich, które nie posiadają żadnego racjonalnego związku z ustawą o świadczeniach rodzinnych, jak przykładowo ustawa o ewidencji ludności (...).

Jeżeli zatem wolą ustawodawcy było, by przy ustalaniu prawa do świadczeń wzięto pod uwagę dochody ze wszystkich źródeł, a w tym także niepodlegające obowiązkowi podatkowemu, to pojęcie "należności ze stosunku pracy (...) osób fizycznych mających miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej" należy potraktować równie szeroko, przyjmując, iż są to wszystkie uzyskiwane przez pracownika, w ramach stosunku pracy, płatności. Bez znaczenia dla wykładni tego zapisu pozostaje, iż należności te nie stanowią wynagrodzenia w rozumieniu Kodeksu pracy, czy przychodu podlegającego opodatkowaniu w rozumieniu ustawy o podatku od osób fizycznych.

Odnosząc się natomiast do określenia "przebywający czasowo za granicą" Wojewódzki Sąd Administracyjny uznaje również za bezpodstawne ograniczanie jego zastosowania wyłącznie do pojęcia pobytu czasowego za granicą w wymiarze większym niż podróż służbowa. Fakt przebywania kierowcy międzynarodowego za granicą jedynie w związku i przez czas konieczny do wykonania zadania służbowego odpowiada w pełni zawartemu w art. 3 pkt 1 lit c triet 10 ustawy sformułowaniu. Ustawodawca nie wskazał tam bowiem, iż przebywanie czasowe za granicą ma łączyć się z zatrudnieniem i uzyskiwaniem przychodów ze stosunku pracy u zagranicznego pracodawcy, jak przyjęto w wyrokach Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego przedstawionych powyżej.

Z tych przyczyn kierowcę transportu międzynarodowego, wykonującego podróż służbową, należy uznać za osobę przebywającą czasowo za granicą w rozumieniu ustawy o świadczeniach rodzinnych. Interpretacja powyższa odpowiada ratio ustawy o świadczeniach rodzinnych, zapobiegając marnotrawstwu środków budżetowych i wspierając dochodowo rodziny wyłącznie o wyselekcjonowanym statusie materialnym.

Słusznie zatem, ustalając dochód rodziny skarżącej, jako jego składnik uznano otrzymywane przez jej męża należności ze stosunku pracy uzyskiwane na pokrycie kosztów związanych z podróżą służbową.

Zważyć jednak przyjdzie, iż wolą ustawodawcy było uznać za dochód nie podlegający opodatkowaniu w postaci należności ze stosunku pracy tylko do wysokości odpowiadającej równowartości diet z tytułu podróży służbowej poza granicami kraju ustalonych dla pracowników zatrudnionych w państwowych lub samorządowych jednostkach sfery budżetowej, o czym stanowi rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 19 grudnia 2002r. w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej poza granicami kraju (Dz. U. Nr 236 poz. 1991). Sąd orzekający podziela jednocześnie pogląd przedstawiony w wyroku WSA w Gliwicach z dnia 20 stycznia 2011r. sygn. akt IV SA/Gl 319/10, iż czasowe przebywanie poza granicami kraju odpowiada okresowi czasu liczonemu od chwili przekroczenia granicy polskiej w drodze za granicę do chwili przekroczenia tej granicy w drodze powrotnej, co powinno zostać uwzględniane przy obliczaniu wysokości należności z tytułu przebywania poza granicami RP.

W tym zakresie zaskarżona i utrzymująca ją w mocy decyzja nie odpowiada prawu. Nie można bowiem uznać za zgodne z zasadą praworządności, a także zasadą prawdy obiektywnej zaniechanie organu dokonania sprawdzenia, czy wypłacone mężowi skarżącej należności z tytułu jego wyjazdów służbowych odpowiadają w pełni dietom ustalonym w przywołanym rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 19 grudnia 2002r.

Zdaniem organu, wysokość diet należało wliczyć do dochodu rodziny w wysokości udostępnionej przez zakład pracy, gdyż "podane przez firmę zatrudniającą męża strony dane dotyczące krajów docelowych podróży służbowej oraz dni i godzin przebywania poza granicami kraju są niewystarczająco precyzyjne, aby można zastosować przepisy rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 19 grudnia 2002r. w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej poza granicami kraju". Ze stanowiskiem takim nie można się zgodzić. W przypadku nieprecyzyjnych danych, co do faktu prawotwórczego, czym jest w niniejszej sprawie wysokość dochodu członka rodziny nie jest możliwa subsumcja stanu faktycznego i przepisu prawa materialnego, a sprawa traktowana być musi, jako nie wyjaśniona. Samorządowe Kolegium Odwoławcze słusznie zauważyło, że postępowanie dowodowe musi wykazać, iż diety zostały wypłacone pracownikowi w związku z czasowym przebywaniem za granicą oraz w wysokości odpowiadającej równowartości diet z tytułu podróży służbowej poza granicami kraju ustalonych dla pracowników zatrudnionych w państwowych lub samorządowych jednostkach sfery budżetowej na podstawie Kodeksu pracy. Jednakże, poza tym stwierdzeniem, na etapie postępowania odwoławczego również nie doszło do szczegółowego zbadania tej istotnej kwestii. Tymczasem pracodawca męża skarżącej, na mocy § 2 pkt 2 lit c rozporządzenia Pracy i Polityki Społecznej z dnia 19 grudnia 2002r. był uprawniony do wypłacenia swemu pracownikowi obok diet również innych należności, które nie mogły zostać traktowane, jako dochód w rozumieniu art. 3 pkt 1 lit. c triet 10 ustawy, a przedstawione przez niego zaświadczenie sprawy tej nie wyjaśniało dostatecznie.

Zastrzeżenia Wojewódzkie Sądu Administracyjnego budzi także sposób, w jaki organy dokonały ustalenia wysokości dochodu rodziny skarżącej.

Pod rządem obowiązywania ustawy o świadczeniach rodzinnych w wersji obowiązującej do dnia 1 stycznia 2012r., zgodnie z utrwalony stanowiskiem judykatury, w przypadku dochodu uzyskanego, brak było podstaw prawnych do obliczania dochodu rodziny na podstawie jednomiesięcznego zarobku uzyskanego z tytułu pierwszego przepracowanego przez członka rodziny wnioskodawcy miesiąca .

Sposób wyliczenia dochodu, wynikający z zastosowania wykładni językowej § 18 ust. 1 rozporządzenia Ministra Polityki Społecznej z dnia 2 czerwca 2005r. w sprawie sposobu i trybu postępowania w sprawach o świadczenia rodzinne (Dz. U. Nr 105 poz. 991 ze zm.), w którym mowa jest o "dodaniu do dochodu rodziny miesięcznej kwoty dochodu uzyskanego", prowadzi do naruszenia zasady równości wobec prawa wynikającej z art. 32 Konstytucji RP. Przeczyłoby równocześnie celowi ustawy o świadczeniach rodzinnych, jakim jest zbliżenie się w sposób najbardziej obiektywny do sytuacji dochodowej rodziny wnioskującej o przyznanie jej świadczeń regulowanych tym aktem prawnym. Z literalnego brzmienia § 18 ust. 1 rozporządzenia nawet jednorazowo uzyskany dochód w roku następującym po roku, z którego dochód uwzględnia się przy ustalaniu prawa do zasiłku, pozbawiałby świadczenia osobę o rzeczywistych niskich dochodach. Z tych przyczyn § 18 ust. 1 rozporządzenia odczytywany powinien być przy zastosowaniu wykładni funkcjonalnej. Jak wskazał NSA w wyroku z 22 grudnia 2009 r. sygn. akt I OSK 990/09, a także w wyroku z dnia 5 sierpnia 2010r. sygn. akt I OSK 641/10 czy w wyroku z dnia 30 października 2008 r., sygn. akt I OSK 1842/07, i z dnia 22 października 2009 r., sygn. akt I OSK 351/09 (publ. w Internecie - orzeczenia.nsa.gov.pl), zawarte w § 18 ust. 1 rozporządzenia określenie "dodaje się miesięczną kwotę dochodu uzyskanego przez członka rodziny" należy rozumieć jako obowiązek dodania przeciętnego miesięcznego dochodu członka rodziny obliczonego w skali rocznej uzyskanego po roku, z którego dochód stanowił podstawę ustalania prawa do świadczeń.

Obliczenie dochodu niezbędnego do ustalenia prawa do świadczeń na okres 2011/2012, przy zaistnieniu sytuacji zdefiniowanej, jako "dochód uzyskany", powinno było polegać na ustaleniu wielkości przeciętnego miesięcznego dochodu członka rodziny uzyskanego po roku, z którego dochód stanowił podstawę do ustalenia prawa do świadczeń, obliczonego w skali rocznej.

Zważyć przyjdzie, iż w chwili wydawania decyzji przez organ I instancji mąż skarżącej pozostawał w nowym stosunku pracy już 4 miesiące, co tym bardziej nie uzasadniało dokonywania ustaleń dochodu rodziny wyłącznie na podstawie miesiąca września 2011r.

Dostrzeżone uchybienia stanowią o niewyjaśnieniu istotnych okoliczności sprawy, uzasadniając tym samym konieczność jej powrotu do postępowania przed organem I instancji. W ponownym postępowaniu rzeczą organu będzie dokonać pełnych ustaleń stanu faktycznego i ocenić zebrane dowody przy uwzględnieniu wykładni prawa przedstawionej w niniejszym uzasadnieniu.

Skoro zaskarżona i poprzedzająca ją decyzja nie odpowiadały prawy w rozumieniu art. 145 § 1 pkt 1 lit. "a" i "c" p.p.s.a , należało orzec przy uwzględnieniu art. 135 tej ustawy, jak w sentencji.

O kosztach orzeczono po myśli art. 200 p.p.s.a.



Powered by SoftProdukt