Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Stanisław Marek Pietras, Sędziowie WSA Andrzej Kołodziej, Eugeniusz Wasilewski (spr.), Protokolant Referent stażysta Małgorzata Ciach, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 9 stycznia 2014 r. sprawy ze skargi K. S. na decyzję Centralnej Komisji do Spraw Stopni i Tytułów z dnia [...] lutego 2013 r. nr [...] w przedmiocie odmowy przedstawienia do tytułu profesora 1. uchyla zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję z dnia [...] czerwca 2011 r. nr [...]; 2. stwierdza, że zaskarżona decyzja nie podlega wykonaniu w całości; 3. zasądza od Centralnej Komisji do Spraw Stopni i Tytułów na rzecz skarżącego K. S. kwotę 200 złotych (słownie: dwieście), tytułem zwrotu kosztów postępowania.

Centralna Komisja do Spraw Stopni i Tytułów decyzją z dnia [...] czerwca 2011 r., nr [...], na podstawie art. 28 ust. 2 ustawy z dnia 14 marca 2003 r. o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki (Dz. U. z 2003 r. Nr 65, poz. 595 ze zm.), działając w trybie § 8 pkt 2 Statutu Centralnej Komisji z dnia 15 października 2007 r., po rozpatrzeniu wniosku Rady Wydziału [...]., postanowiła odmówić przedstawienia dr hab. K. S. do tytułu naukowego profesora nauk ekonomicznych.

W uzasadnieniu decyzji Centralna Komisja podała, iż wniosek Rady Wydziału skierowany został do Sekcji Nauk Ekonomicznych, która po zapoznaniu się z nim i po wysłuchaniu opinii recenzentów Centralnej Komisji w głosowaniu tajnym odmówiła poparcia tego wniosku (wynik głosowania: za przedstawieniem kandydata do tytułu profesora oddano – 2 głosy, przeciw – 8 głosów, wstrzymujących się – 1 głos).

Prezydium Centralnej Komisji, po zapoznaniu się ze stanowiskiem Sekcji, podjęło decyzję o odmowie przedstawienia kandydata do tytułu naukowego profesora (wynik tajnego głosowania: za przedstawieniem kandydata do tytułu profesora oddano – 0 głosów, przeciw – 11 głosów, wstrzymujących się – 0 głosów).

Centralna Komisja uznała, iż kandydat do tytułu nie spełnia wymogów art. 26 ust. 1 ustawy z dnia 14 marca 2003 r. o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki (Dz. U. z 2003 r. Nr 65, poz. 595 ze zm.).

Wskazano, iż monografia kandydata określona jako tzw. książka profesorska nie ma charakteru naukowego, jest to publikacja o charakterze poradnika. Książka ta ma niewątpliwie znaczenie dla praktyki, bowiem jest zbiorem przepisów, procedur i postępowań, ale nie jest ona monografią naukową, wieńczącą dotychczasowy dorobek naukowy. Nie ma ona walorów dzieła naukowego określającego warsztat naukowy i wkład do teorii i nauki.

W dorobku publikacyjnym kandydata brak jest publikacji zamieszczanych w wydawnictwach zagranicznych oraz w prestiżowych czasopismach krajowych. Kandydat w swym dorobku nie ma również publikacji obcojęzycznych.

Wiele pozycji zaliczonych przez kandydata do dorobku naukowego to w istocie prace dydaktyczne, popularyzatorskie i poradnikowe. Kandydat zalicza do swego dorobku siedmiokrotnie tę samą pozycję, która jest rozdziałem w podręczniku, a która nie ma charakteru naukowego.

W ocenie Centralnej Komisji recenzje przedstawione w postępowaniu profesorskim nie dokonują obiektywnej i rzetelnej oceny dorobku naukowego kandydata, są bardzo życzliwe, zaliczają dorobek dydaktyczno-poradnikowy do naukowego, jedna z recenzji to w 3/4 replika autoreferatu.

Dlatego wniosek o przedstawienie dr. hab. K. S. do tytułu naukowego profesora jest nieuzasadniony.

Pismem z dnia [...] września 2011 r. K.S. złożył wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy, w którym zarzucił powyższej decyzji naruszenie art. 7, art. 8, art. 77 § 1, art. 80 i art. 107 § 3 k.p.a., a także ustawy z dnia 14 marca 2003 r. o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki w obszarze:

– sposobu ustalenia zakresu dorobku naukowego, którego wymóg określa art. 26 ustawy,

– kwalifikacji i oceny monografii tzw. książki profesorskiej,

– terminów ustawowych rozstrzygania w kwestii zatwierdzenia uchwały (6 miesięcy od dnia otrzymania uchwały).

Ponadto, uznał za nietrafne, nacechowane powierzchownością i niekompetencją, a także ubliżające powadze oceny naukowej zarzuty podane w dwóch opiniach przesłanych wraz z zaskarżoną decyzją.

Centralna Komisja do Spraw Stopni i Tytułów decyzją z dnia [...] lutego 2013 r. nr [...], wydaną na podstawie art. 21 ust. 2 ustawy w związku z art. 27 ustawy z dnia 14 marca 2003 r. o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki (Dz. U. Nr 65, poz. 595, ze. zm.), utrzymał w mocy zaskarżoną decyzję z dnia [...] czerwca 2011 r. o odmowie przedstawienia K. S. do tytułu profesora nauk ekonomicznych.

Uzasadniając rozstrzygnięcie, wskazano, iż Sekcja Nauk Ekonomicznych, po zapoznaniu się z wnioskiem dr. hab. K. S., i po wysłuchaniu opinii recenzentów Centralnej Komisji, w głosowaniu tajnym wypowiedziała się przeciw przyjęciu odwołania i uchyleniu zaskarżonej decyzji, której dotyczy wniosek (wynik głosowania: za przyjęciem odwołania i uchyleniem decyzji – 0 głosów, przeciw – 16 głosów, wstrzymujących się – 0 głosów).

Prezydium Centralnej Komisji, po zapoznaniu się ze stanowiskiem Sekcji, wypowiedziało się w głosowaniu tajnym przeciw przyjęciu odwołania i uchyleniu zaskarżonej decyzji (wynik głosowania: za przyjęciem odwołania i uchyleniu decyzji – 0 głosów, przeciw – 11 głosów, wstrzymujących się – 0 głosów).

Centralna Komisja nie znalazła wystarczających podstaw do uznania, iż kandydat spełnia wymagania określone w art. 26 ust. 1 ustawy z dnia 14 marca 2003 r. o tytule naukowym i stopniach naukowych oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki (Dz. U. z 2003 r. Nr 65, poz. 595 z p.zm.), tj. iż posiada osiągnięcia naukowe znacznie przekraczające wymagania stawiane w przewodzie habilitacyjnym.

Pomimo poparcia wniosku, z dokumentacji przekazanej przez Radę Wydziału [....] oraz z dokonanych przez rzeczoznawców Centralnej Komisji opinii wynika, że kandydat nie posiada osiągnięć, które można by określić jako znacznie przekraczające wymagania stawiane w przewodzie habilitacyjnym. Dorobek naukowy kandydata – po uzyskaniu stopnia doktora habilitowanego – jest znacząco mniejszy (58 publikacji przed, wobec 35 po uzyskaniu stopnia doktora habilitowanego). Faktycznie obejmuje on jedną samodzielną monografię pt. Błędy [...]; skromne współautorstwo w jednej monografii pt. [...], w której kandydat jest autorem rozdziału pt. [...], publikacja ta pokrywa się z problematyką ww. pozycji monograficznej; współautorstwo w podręczniku pt. [...], w którym kandydat jest współautorem jednego rozdziału liczącego 21-28 stron, w zależności od wydania; współautorstwo 10 haseł w [...]; autorstwo jednego rozdziału pt. [...]; 17 artykułów opublikowanych na łamach wydawnictw uczelni publicznych ([...]) oraz w Zeszytach [....] (2 artykuły); 7 referatów opublikowanych w materiałach konferencyjnych. Cechą charakterystyczną dorobku publikacyjnego kandydata jest minimalny udział publikacji naukowych w renomowanych czasopismach. Zupełny brak jest jakiejkolwiek publikacji w języku obcym, nawet w wydawnictwie krajowym, nie wspominając o wydawnictwie zagranicznym, czy o konferencji zagranicznej.

Centralna Komisja podtrzymała stanowisko, iż dorobek naukowy kandydata po habilitacji jest ilościowo dość skromny, zwłaszcza oryginalny zwarty i nie przekracza rozmiarów dorobków naukowo-badawczych, jakie zwykle przedstawiane są do oceny w ramach przewodów habilitacyjnych. Luki tej nie likwiduje przygotowana przez kandydata tzw. książka profesorska, pt. [...], Ponadto pokreślono, że przed uzyskaniem stopnia doktora habilitowanego aktywność naukowa kandydata wyrażona w liczbie publikacji była nieporównywalnie większa.

Kandydat po uzyskaniu stopnia naukowego doktora habilitowanego (1998) wypromował 1 doktora (2002). Zadniem Centralnej Komisji, nie przekonuje argument, że powodem małej aktywności kandydata w tej dziedzinie jest to, że pracował jako ekonomista na Wydziale [...], gdyż możliwości promowania kadr były na istniejących na Uniwersytecie [...] wydziałach ekonomicznych, tj. Wydziale [...]. Ponadto kandydat opracował 7 recenzji rozpraw doktorskich i jedną recenzję wydawniczą rozprawy habilitacyjnej (2001). W ocenie Centralnej Komisji to niewiele, zważywszy ponad dziesięcioletni okres po uzyskaniu przez kandydata uprawnień (nadanie stopnia doktora habilitowanego) do opracowywania recenzji na stopień naukowy. Zlecanie recenzji to wyraz zaufania do kompetencji i pozycji osoby-recenzenta w środowisku naukowym. W konkluzji wkład dr. hab. K. S. w rozwój kadr naukowych oceniono jako niewielki. Uznano, iż kandydat nie posiada poważnych osiągnięć dydaktycznych, zwłaszcza w zakresie kształcenia kadry naukowej.

Kandydat ma niewątpliwie pewne osiągnięcia we wskazanych obszarach, jednak nie są one wystarczające. Po pierwsze, dorobek kandydata jest wewnętrznie niezharmonizowany, niezrównoważony. Występują w nim elementy niepodważalne, choć dyskusyjne, ale też zupełnie nieobecne. Po drugie, rozkład aktywności naukowej, dydaktycznej, w tym w zakresie rozwoju kadr naukowych i organizacyjnym jest w sposób charakterystyczny rozłożony w czasie. Poza piśmiennictwem docierającym do wąskiej grupy odbiorców, aktywność kandydata po habilitacji istotnie zawęża się. Kandydat w tym okresie staje się nieobecny, wyłącza się niejako z uczestnictwa w życiu publicznym. Charakterystyczne jest, że spośród 9 nagród i wyróżnień, 7 odebrał przed habilitacją, a tylko 2 po jej uzyskaniu (1999 r. oraz 2003 r.). Właśnie brak owej wewnętrznej harmonii, równowagi między poszczególnymi obszarami w sytuacji, w której żaden z osobna nie posiada znamion wybitności, składającymi się na całokształt dorobku naukowo-dydaktycznego (w tym zakresie rozwoju kadr naukowych) i organizacyjnego dr. hab. K.S. stanowi główny powód i argument za odmową przedstawienia dr. hab. K. S. do tytułu naukowego profesora nauk ekonomicznych.

W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie K.S. wniósł o stwierdzenie nieważności powyższej decyzji, ewentualnie o jej uchylenie i zasądzenie kosztów postępowania.

Zaskarżonej decyzji zarzucił:

1. naruszenie przepisu art. 5 ustawy z dnia 14 marca 2003 r. o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki (Dz. U. z 2003 r. Nr 65, poz. 595 ze zm.) oraz art. 35 § 1 k.p.a. poprzez niezałatwienie sprawy w terminie, a także rażącą przewlekłość postępowania w przedmiotowej sprawie, wskutek kilkukrotnego przekroczenia terminów określonych dla załatwienia sprawy w tym postępowaniu,

2. naruszenie art. 27 ust. 4 ustawy z dnia 14 marca 2003 r. o stopniach naukowych i tytule w zakresie sztuki w zakresie, w jakim w postępowaniu o nadanie tytułu profesora może uczestniczyć osoba posiadająca tytuł profesora w zakresie danej lub pokrewnej dziedziny nauki lub sztuki,

3. naruszenia art. 7 w zw. z art. 77 § 1 w zw. z art. 80 w z art. 107 § 3 k.p.a. poprzez uchybienie obowiązkowi dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego, z czym związany jest obowiązek wyczerpującego rozpatrzenia materiału dowodowego, prawidłowego udokumentowania przebiegu postępowania oraz jego wyników i właściwego uzasadnienia podjętej sprawy, a więc uchybień, które w sprawie miały wpływ na jej wynik, ponieważ organ tych obowiązków nie zrealizował,

4. naruszenie przepisu art. 12 k.p.a., tj. zasady wnikliwego i szybkiego działania przez organy administracji w sprawie posługiwania się przez nie najprostszymi środkami prowadzącymi do jej załatwienia, co w konsekwencji – poprzez zamawianie kolejnych recenzji dla oceny dorobku skarżącego – spowodowało 3-letnie postępowanie o nadanie tytułu naukowego profesora nauk ekonomicznych, zamiast postępowania 6-miesięcznego,

5. nieuwzględnienie art. 107 § 3 i 4 k.p.a., ponieważ w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji organ nie wyjaśnił, dlaczego odmówił wiarygodności i mocy dowodowej trzem opiniom oraz sześciu recenzjom specjalistów z dziedziny rachunkowości i dziedzin pokrewnych, a oparł się wyłącznie na czterech recenzjach negatywnych dla skarżącego, które – co należy szczególnie podkreślić – zostały wydane przez profesorów ze specjalności innych, niż rachunkowość.

W uzasadnieniu skargi wskazano jako podstawę do stwierdzenia nieważności zaskarżonej decyzji art. 156 i 1 pkt 2 k.p.a., jako wydanej z rażącym naruszeniem prawa. Podkreślono, że w toku trwającego trzy lata postępowania w sprawie o nadanie tytułu naukowego profesora nauk ekonomicznych, wydano aż 13 opinii i recenzji, w tym 9 recenzentów wydało opinie pozytywne, a tylko 4 wydały opinie negatywne. Osoby, które wydały opinie negatywne nie są profesorami w zakresie rachunkowości lub pokrewnej dziedziny. Wprowadzenie tych osób do postępowania o nadanie tytułu profesora i ich udział na posiedzeniu Sekcji Ekonomicznych w dniu [...] lutego 2013 r. spowodowało, że opinia o skarżącym – jako kandydacie do tytułu profesora nauk ekonomicznych i wydana przez Centralną Komisję ds. Tytułów Naukowych zaskarżona decyzja – posiadają wadę prawną w postaci rażącego naruszenia prawa, powodującą jej nieważność z mocy prawa.

Skarżący podniósł, iż w trakcie pracy na stanowisku profesora nadzwyczajnego na Wydziale [...], rada macierzystego Wydziału podjęła uchwałę z dnia [...] maja 2008 r. o wszczęciu postępowania o nadanie tytułu profesora. W związku z tym wydział [...], w myśl art. 27 ust. 2 ustawy z dnia 14 marca 2003 r. o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki (Dz. U. Nr 65, poz. 595 ze zm.) wystąpił o wydanie opinii przez trzy osoby posiadające tytuł profesora nauk ekonomicznych: prof. dr hab. J.G. z Uniwersytetu G., prof. dr hab. W.G. z Uniwersytetu Ekonomicznego w P. i prof. dr hab. Z. L. z Uniwersytetu Ekonomicznego [...].

Rada Wydziału [....] po uzyskaniu wszystkich trzech pozytywnych opinii, nie mając uprawnień do wystąpienia o tytuł profesora nauk ekonomicznych, wystąpiła do Rady Wydziału [...] o przeprowadzenie postępowania w sprawie wniosku o przedstawienie dr. hab. K.S. do tytułu naukowego. Rada [...]powołała na recenzentów:

– prof. dr. hab. E. N. – Uniwersytet Ekonomiczny [...].,

– prof. dr. hab. Z. M. – Uniwersytet Ekonomiczny w K..

Centralna Komisja powołała natomiast na recenzentów:

– prof. dr hab. M. G. ze Szkoły Głównej [...],

– prof. dr hab. M. S .z Uniwersytetu Ekonomicznego w K..

Wszyscy wymienieni recenzenci pozytywnie opiniowali wniosek o nadanie skarżącemu tytułu naukowego profesora. Następnie Sekcja Nauk Ekonomicznych C.K. zleciła sporządzenie opinii superrecenzentowi prof. dr hab. S. O., który wydał również opinię pozytywną.

Pięć pozytywnych recenzji z postępowania o nadanie tytułu profesora jak i superrecenzja prof. dr. hab. S. O. nie dawały, zdaniem skarżącego, podstawy do wyznaczania kolejnych superrecenzentów (zgodnie z art. 35 ust. 3 ustawy z dnia 14 marca 2003 r. o stopniach naukowych i tytule naukowym). Przewodniczący Sekcji Nauk Ekonomicznych zlecił jednak sporządzenie następnych recenzentowi prof. dr. hab. J. N. oraz recenzentowi prof. dr. hab. J. S., którzy wydali opinie negatywne.

W trakcie postępowania zebrano osiem opinii pozytywnych i dwie opinie negatywne. Na podstawie tych dwóch opinii negatywnych Prezydium Centralnej Komisji postanowiło odmówić decyzją z dnia [...] czerwca 2011 r. przedstawienia skarżącego do tytułu naukowego profesora nauk ekonomicznych.

W odniesieniu do opinii sporządzonej przez prof. dr hab. J. S. skarżący podniósł, iż jest ona stronnicza.

Wskazał, iż w orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego wyrażono pogląd, iż recenzenci Centralnej Komisji powinni reprezentować daną lub pokrewną dyscyplinę (w myśl przepisu art. 34 ust. 4 ustawy o stopniach naukowych i tytule naukowym), a zatem oczywistym winno być, iż recenzenta z dyscypliny pokrewnej powołuje się wówczas, kiedy nie ma recenzentów z dyscypliny właściwej. Tymczasem w przedmiotowej sprawie, na sześciu superrecenzentów powołanych przez Centralną Komisję tylko jedna osoba reprezentowała dyscyplinę w zakresie rachunkowości. Negatywne recenzje pochodziły od recenzentów reprezentujących zupełnie inne specjalności naukowe niż oceniana. I tak:

a) prof. dr hab. J. C. – Uniwersytet Ekonomiczny w K. , [....],

b) prof. dr hab. W. Fr. – Uniwersytet Ekonomiczny w P., [...],

c) prof. dr hab. J. S. – Uniwersytet Ekonomiczny w P., [...].

d) prof. dr hab. J. N. – Szkoła [...] w W., [....].

Wszyscy wymienieni recenzenci sporządzili negatywne opinie, pomimo że ich zainteresowania naukowe są dalekie od rachunkowości i nauk pokrewnych.

1. Opinie i recenzje pozytywne w tym postępowaniu sporządzili:

1) prof. dr hab. W. G. – Uniwersytet Ekonomiczny w P., [...],

2) prof. dr hab. Z. L. – Uniwersytet Ekonomiczny., [...],

3) prof. dr hab. J. G. – Uniwersytet G., [...],

4) Prof. dr hab. E. N. – Uniwersytet Ekonomiczny., [...],

5) prof. dr hab. Z. M. – Akademia Ekonomiczna w K., [...],

6) prof. dr hab. M. G.– Szkoła [...] w W. – [...],

7) prof. dr hab. M. S. – Uniwersytet Ekonomiczny w K. – [...],

8) prof. dr hab. S. O. – Uniwersytet Ekonomiczny w K. – [...],

9) prof. dr hab. G. S. – Szkoła [...] w W. – [...].

Nieuwzględnienie 9 opinii pozytywnych na 13 wydanych w sprawie, nie może, zdaniem skarżącego, sprowadzić do stwierdzenia, iż ich autorzy byli życzliwi. Centralna Komisja w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji, mimo tak licznych opinii korzystnych dla kandydata, odmówiła im wiarygodności, nie odnosząc sie zupełnie do zawartych w nich argumentów.

W piśmie procesowym z dnia 5 lipca 2013 r., stanowiącym uzupełnienie złożonej skargi, skarżący ponownie zwrócił uwagę, czy wystawienie 9 opinii pozytywnych przez profesorów reprezentujących dyscyplinę “rachunkowość" nie ma żadnego znaczenia dla Centralnej Komisji wobec opiniii negatywnych wydanych przez kolegów byłego przewodniczącego Sekcji Ekonomicznej CK, którzy są specjalistami rynku kapitałowego, a nie rachunkowości i stwierdził, że posiadanie profesora nauk ekonomicznych nie oznacza, że profesor zna wszystkie zagadnienia ekonomiczne, co sugeruje Centralna Komisja.

W odpowiedzi na skargę Centralna Komisja wniosła o jej oddalenie, podnosząc m.in., iż powoływanie kolejnych recenzentów w postępowaniu profesorskim było prawidłowe i wynikało z postanowień Statutu Centralnej Komisji z dnia 15 października 2007 r., obowiązującego w toku niniejszego postępowania i było zgodne z przepisami ustawy z dnia 14 marca 2003 r. w brzmieniu sprzed nowelizacji w 2011 r.

Przepis art. 27 ust. 4 zd. 2 ustawy stnowił mianowicie, że recenzentem w przewodzie profesorskim może być osoba posiadająca tytuł profesora w zakresie danej lub pokrewnej dziedziny nauki i sztuki. Ustawodawca wiąże ten przepis z art. 2 ustawy, w myśl którego tytuł profesora nadaje sie w określonej dziedziny nauki. W postępowaniach profesorskich ustawa odnosi się, co do zasady, do dziedziny, nie descypliny nauki. Wszyscy recenzenci powołani przez Centralną Komisję spełniali formalne wymogi reprezentowania dziedziny nauk ekonomicznych.

W ocenie organu, wnioskowanie przez skarżącego, że recenzentami w przewodzie profesorskim o nadanie tytułu profesora nauk ekonomicznych winni być jedynie reprezentanci dyscypliny “rachunkowość", jest nieuprawnione. Opinie recenzentów mają formalnie charakter pomocniczy dla Komisji i stanowią tylko materiał do podejmowania decyzji przez organ. W tej sytuacji niezasadne jest wnioskowanie przez skarżącego, że pozytywne opinie recenzentów wiążą w sposób zasadniczy organ podejmujący decyzję.

Komisja za niezasadny uznała też zarzut przewlekłości postępowania i wskazała, iż długotrwałość postępowania wynikała z przyczyn obiektywnych, niezawinionych przez organy Centralnej Komisji. Długotrwałość postępowania wynikała z liczby opinii powołanych w tej sprawie recenzentów oraz z długiego przekazywania przez Radę Wydziału [...]. kompletu dokumentacji do Centralnej Komisji.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje:

Skarga zasługuje na uwzględnienie.

Ustawa z dnia 18 marca 2011 r. o zmianie ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym, ustawy o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2011 r. Nr 84, poz. 455 z późn. zm.), która weszła w życie z dniem 1 października 2011 r., stanowi w art. 33 ust. 1, iż przewody doktorskie i habilitacyjne oraz postępowania o nadanie tytułu profesora, niezakończone do dnia wejścia w życie niniejszej ustawy, są prowadzone na podstawie przepisów dotychczasowych. Natomiast w myśl ust. 2, w okresie dwóch lat od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy, na wniosek osoby ubiegającej się o nadanie stopnia doktora lub doktora habilitowanego albo tytułu profesora, mogą być prowadzone przewody doktorskie i habilitacyjne oraz postępowania o nadanie tytułu profesora na podstawie przepisów ustawy, o której mowa w art. 2, tj. ustawy z dnia 14 marca 2003 r. o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki (Dz. U. z 2005 r. Nr 65, poz. 595, Nr 164, poz. 1365 oraz z 2010 r. Nr 96, poz. 620 i 182, poz. 1228), w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą. Z akt postępowania w rozpoznawanej sprawie nie wynika, aby możliwość wyboru przepisów została dokonana, a zatem mają zastosowanie przepisy dotychczasowe.

Stosownie do art. 26 ust. 1 ustawy z dnia 14 marca 2003 r. o stopniach i tytule naukowym w brzmieniu sprzed nowelizacji tytuł profesora może być nadany osobie, która uzyskała stopień doktora habilitowanego, ma osiągnięcia naukowe lub artystyczne znacznie przekraczające wymagania stawiane w przewodzie habilitacyjnym oraz posiada poważne osiągnięcia dydaktyczne, w tym w kształceniu kadry naukowej lub artystycznej, z zastrzeżeniem ust. 2 i 3.

W myśl ust. 3 za dorobek naukowy uważa się również wybitne zrealizowane osiągnięcia projektowe, konstrukcyjne lub technologiczne, a za dorobek artystyczny – wybitne dzieło artystyczne.

Przepis art. 27 stanowi, iż postępowanie o nadanie tytułu profesora przeprowadzają rady jednostek organizacyjnych posiadających uprawnienie do nadawania stopnia doktora habilitowanego w zakresie danej dziedziny nauki lub sztuki. Art. 10 stosuje się odpowiednio (ust. 1).

Rada jednostki organizacyjnej, o której mowa w ust. 1, może wszcząć postępowanie o nadanie tytułu profesora z własnej inicjatywy, za zgodą zainteresowanego albo na wniosek:

1. rady jednostki organizacyjnej niespełniającej wymagań, o których mowa w ust. 1, zatrudniającej osobę ubiegającą się o nadanie tytułu, za jej zgodą;

2. zainteresowanego, poparty opiniami trzech osób posiadających tytuł profesora danej dziedziny nauki lub sztuki.

Czynności postępowania w sprawach o nadanie tytułu profesora kończą się uchwałami rady w przedmiocie:

1. wszczęcia postępowania o nadanie tytułu profesora;

2. wyznaczenia recenzentów;

3. poparcia wniosku o nadanie tytułu profesora (ust. 3).

W postępowaniu o nadanie tytułu profesora powołuje się czterech recenzentów, w tym nie więcej niż jednego zatrudnionego w tej samej szkole wyższej lub w innej placówce naukowej, której pracownikiem jest osoba ubiegająca się o nadanie tytułu profesora albo będącego członkiem rady jednostki organizacyjnej przeprowadzającej postępowanie. Recenzentem może być osoba posiadająca tytuł profesora w zakresie danej lub pokrewnej dziedziny nauki lub sztuki. Recenzentów, po dwóch, powołują rada właściwej jednostki organizacyjnej oraz Centralna Komisja, uczestniczą oni w postępowaniu o nadanie tytułu profesora na takich samych zasadach.

W postępowaniu o nadanie tytułu profesora stosuje się odpowiednio przepisy art. 20 ust. 1-3 oraz art. 21 (ust. 5).

Postępowanie o nadanie dr hab. K. S. tytułu naukowego profesora nauk ekonomicznych zostało wszczęte uchwałą Rady [...]. nr [...] z dnia [...] października 2009 r.

Na recenznentów dorobku naukowego dr hab. K. S. Rada Wydziału powołała:

1. prof. dr hab. E. N. z Uniwersytetu Ekonomicznego [...],

2. prof. dr hab. Z.M. z Akademii Ekonomicznej w K., [...].

Natomiast Centralna Komisja do Spraw Stopni i Tytułów na recenzenta wyznaczyła:

1. prof. dr hab. M.G. ze Szkoły [...] w W., [...],

2. prof. dr hab. M. S. z Uniwersytetu Ekonomicznego w K., [...].

Wszyscy ci recenzenci, po przeprowadzeniu oceny dorobku naukowego, dydatkycznego i organizacyjnego dr hab. K.S., wyrazili opinię, iż dorobek ten odpowiada ustawowym wymogom określonym dla kandydatów do tytułu naukowego profesora nauk ekonomicznych.

Uchwałą nr [...] z dnia [...] maja 2010 r. Rada [...]. poparła wniosek o nadanie dr hab. K. S. z Uniwersytetu S. tytułu naukowego profesora nauk ekonomicznych i postanowiła przedstawić uchwałę Prezydentowi Rzeczypospolitej Polskiej, za pośrednictwem Centaralnej Komisji do Spraw Stopni i Tytułów.

Wniosek wpłynął do Biura Centralnej Komisji w dniu 29 czerwca 2010 r.

W postępowaniu przed Centralną Komisją do Spraw Stopni i Tytułów wniosek Rady [...]. o nadanie tytułu naukowego dr hab. K. S. poparł prof. dr hab. S.O. z Uniwersytetu Ekonomicznego, do którego Centralna Komisja zwróciła się o opracowanie opinii dotyczącej wniosku. W protokóle z posiedzenia Sekcji Nauk Ekonomicznych, które odbyło się w dniu [...] grudnia 2010 r. odnotowano, iż prof. S. O.stwierdził, że dorobek naukowy kandydata, osiągnięcia w dziedzinie dydatkycznej i organizacyjnej, jak również w zakresie kształcenia kadry naukowej spełniają wymogi obowiązującego prawa do otrzymania tytułu nauk ekonomicznych.

Kolejni recenzenci, do których Centralna Komisja zwróciła sie o opracowanie opinii, tj. prof. dr hab. J.N. ze Szkoły [...] w sporządzonej opinii uznał za nieuzasadnione przedstawienie dr hab. K. S. do uzyskania tytułu naukowego profesora.

Negatywnie też zaopiniował przekazany wniosek prof. dr hab. J.S. z Uniwersytetu Ekonomicznego w P., uznając za nieuzasadnione przedstawienie kandydata do tytułu naukowego.

W postępowaniu wywołanym wnioskiem o ponowne rozpatrzenie sprawy, Centralna Komisja powołała dalszych recenzentów. Prof. zw. dr hab. G.S. ze Szkoły [...] poparła wniosek Rady Wydziału o nadanie tytułu naukowego profesora dr. hab. K. S.. Natomiast prof. dr hab. W.F. z Uniwersytetu Ekonomicznego w P. w sporządzonej opinii uznał wniosek za przedwczesny.

Także prof. dr hab. J. C. stwierdził, że dorobek naukowy kandydata nie spełnia warunków stawianych wnioskowi o nadanie tytułu naukowego profesora i odmówił udzielenia poparcia wnioskowi.

Z powyższego wynika, iż wszystkie cztery recenzje, nie licząc trzech pozytywnych recenzji wydanych w postępowaniu wszczętym przez Uniwersytet S., uzyskane w toku postępowania przed [...] były pozytywne i prezentowały pogląd, że skarżący spełnia warunki do nadania mu tytułu naukowego. Podkreślić należy, iż recenzje te zostały wydane przez profesorów reprezentujących dysyplinę "rachunkowość", a zatem tę samą dyscyplinę naukową, w zakresie której tytuł miał być nadany.

Niejednolitość ocen wystąpiła na etapie postępowania przed Centralną Komisją. Opinie dwóch recenzentów (prof. S. O. i prof. G. S.) były pozytywne, natomiast prof. J. N., prof. J.S. i J.C. – negatywne.

Przy takiej liczbie opinii prezentujacych pogląd, iż dorobek naukowy i dydaktyczny skarżącego uzasadnia nadanie mu tytułu naukowego, Centralna Komisja bez wyjaśnienia wszystkich wątpliwości, nie mogła uznać, że dorobek naukowy dr hab. K.S., nie spełnia jeszcze wymagań określonych w ustawie.

W ocenie Sądu, Komisja nie miała podstaw nie uwzględnić pozytywnych opinii. Jej argumentacja wyrażona w uzasadnieniu decyzji odmawiającej przedstawienia kandydata do tytułu naukowego, iż recenzje przedstawione w postępowaniu profesorskim nie dają obiektywnej i rzetelnej oceny dorobku naukowego kandydata "są bardzo życzliwe, zaliczają dorobek dydaktyczno-poradnikowy do naukowego, zaś jedna z recenzji to w ¼ replika autoreferatu", jest nieprofesjonalne. Jednocześnie są krzywdzące dla recenzentów oceniających wniosek w postępowaniu prowadzonym przez Radę Wydziału, spośród których, dwóch recenzentów (prof. M.G.i prof. M.S.) wyznaczyła Centralna Komisja. Powyższa ocena rażąco i odbiega od opinii wyrażonej w recenzji prof. F. w której stwierdził, iż wszyscy ci recenzenci byli specjalistami z zakresu rachunkowości (jak skarżący) oraz były to osoby kompetentne o ugruntowanej pozycji w środowisku naukowym (k. 64).

Okoliczność, że Centralna Komisja podejmuje uchwałę w głosowaniu tajnym niewątpliwie stanowi utrudnienie w sporządzeniu uzasadnienia w pełni odpowiadającego wymogom określanym w przepisie art. 107 § 3 k.p.a. Nie oznacza to jednak, że jest ona zwolniona od wszechstronnej oceny wszystkich zebranych w toku postępowania dowodów, zwłaszcza recenzji dotyczących dorobku naukowego i osiągnięć osoby ubiegającej się o przyznanie stopnia czy tytułu naukowego. Nieuwzględnienie recenzji pozytywnych, które stanowiły większość, nie daje obiektywnej i rzetelnej oceny dorobku naukowego. Ten podniesiony przez Komisję brak obiektywizmu i rzetelności w ocenie dokonanej przez recenzentów powinien być wykazany. Strona ma prawo wiedzieć, dlaczego Cetralna Komisja uznała za wiarygodne recenzje negatywne, a pozytywym tej wiarygodności odmówiła.

W świetle orzecznictwa Naczelnego Sądu Administracyjnego, opinie recenzentów mają walor opinii biegłego, a zarazem dowodu w rozumieniu art. 75 § 2 k.p.a. (por. wyroki NSA z dnia 26 kwietnia 2006 r., sygn. akt I OSK 1364/05, z dnia 6 październiak 1993 r., sygn. akt I SA 1270/93, z dnia 23 marca 2007 r., sygn. akt I OSK 2030/06).

Z art. 84 § 1 k.p.a. wynika, że biegłego lub biegłych organ może powołać, gdy w sprawie wymagane są wiadomości specjalne. Ma on z założenia pomóc organowi administracyjnemu w rozstrzygnięciu kwestii faktycznej, przy czym stanowisko jego nie jest wiążące dla organu, lecz stanowi jeden z dowodów tego postępowania. Jeżeli zatem recenzent powołany w postępowaniu o nadanie stopnia lub tytułu naukowego pełni rolę eksperta i specjalisty, to winien być traktowany jako biegły w rozumieniu art. 84 § 1 k.p.a.

Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 26 kwietnia 2006 r., sygn. akt I OSK 1364) wskazał, iż recenzja jest opinią specjalisty z danej dziedziny lub pokrewnej, którą zajmuje sie kandydat do tytułu naukowego i jako taka, niewątpliwie musi podlegać wszechstronnej ocenie.

Powyższe stanowisko Wojewódzki Sąd Administracyjny rozpoznający niniejszą sprawę w pełni podziela.

Z powołanego wyżej art. 27 ust. 4 ustawy wynika, iż recenzentem może być osoba posiadająca tytuł profesora w zakresie danej lub pokrewnej dziedziny nauki lub sztuki. Recenzentów, po dwóch, powołuje rada właściwej jednostki organizacyjnej oraz Centralna Komisja. Uczestniczą oni w postępowaniu o nadanie tytułu profesora na takich samych zasadach.

W ramach nowelizacji przeprowadzonej ustawą z dnia 18 marca 2011 r. zmieniono w sposób zasadniczy mechanizm powoływania recenzentów, istotnie ograniczając rolę rady jednostki organizacyjnej w tym zakresie jednakże, jak wyżej już wskazano, w przedmiotowej sprawie mają zastosowanie przepisy dotychczasowe.

W ocenie Sądu, zasadnie skarżący podnosi, iż recenzenci powołani w postępowaniu przed Centralną Komisją, to osoby posiadajace tytuł profesora, którzy są specjalistami rynku kapitałowego, a nie rachunkowości. Wskazuje on, iż recenzent negatywnej opinii – prof. dr hab. J. C. jest [...] w A.w K. i jego naukowe zainteresowania poświęcone są funkcjonowaniu rynku kapitałowego oraz procesów transformacji gospodarki centralnie planowanej. Natomiast kierownikiem [...] w K. jest prof. dr hab. B. M., który mógł dokonać oceny dorobku naukowego skarżącego w zakresie rachunkowości, jednakże nie został on powołany na recenzenta.

W orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego wyrażono pogląd, króry Sąd orzekający w niniejszej sprawie podziela, że skoro w myśl art. 27 ust. 4 ustawy recenzenci powinni reprezentować daną lub pokrewną dziedzinę nauki, to oczywistym winno być, iż recenznenta z dyscypliny pokrewnej powołuje sie wówczas, kiedy nie ma rzecenzenta z dyscypliny właściwej. Przenosząc powyższe stanowisko na grunt niniejszej sprawy, przyjąć należy, iż jakkolwiek rachunkowość nie jest kwalifikowana jako dyscyplina naukowa (chociaż prof. G. S. z tym stanowiskiem się nie zgadza i w swojej recenzji stwierdza (k. 46), iż rachunkowość jest nauką stosowaną), to niewątpliwym jest, iż intencją ustawodawcy było, aby ocena dorobku naukowego dokonywana była przez recenzenta będącego biegłym i specjalistą w dziedzinie właściwej dla kandydata do tytułu. Innymi słowy, nie można zaakceptować takiej sytuacji, że oceny kandydata do tytułu naukowego będą dokonywali specjaliści, nie z dziedziny, wktórej specjalizuje się ubiegający sie o tytuł kandydat. W ninijeszej sprawie to opinie specjalistów nie z dziedziny, w której specjalizuje się skarżący zadecydowały o odmowie udzielenia poparcia wnioskowi, co należy uznać za nieprawidłowe, skutkujące koniecznością wyeliminowania z obrotu prawnego wydanych rozstrzygnięć.

Jak już wskazano wyżej, postępowanie przed Centralną Komisją reguluje powołana ustawa z dnia 14 marca 2003 r. w brzmieniu sprzed nowelizacji z 2011 r., przepisy wykonawcze wydane na jej podstawie oraz statut Komisji.

Centralna Komisja w wydanych orzeczeniach wskazuje jako ich pdostawę przepisy kompetencyjne, które nie uległy zmianie. Powołując w uzasadnieniu przepis art. 26 ust. 1 ustawy, nie podaje jego treści, chociaż w obecnym brzmieniu, wprowadzonym w wyniku nowelizacji z 2011 r., formułuje on wymagania niezbędne do uzyskania tytułu naukowego profesora w sposób bardziej szczegółowy niż dotychczasowy przepis ust. 1. W sposób oczywisty utrudnia to ocenę przebiegu postępowania w sprawie. Niemniej, treść sporządzonych recenzji odnosi się do wymagań określonych w przepisie art. 26 ust. 1 sprzed nowelizacji.

W odniesieniu do pozostałych zarzutów skargi dotyczących niezałatwienia sprawy w terminie Sąd stwierdził, że Centralna Komisja uchybiła terminom określonym w art. 28 ust. 2, 4 i 5 ustawy o stopniach naukowych i tytule naukowym, jednakże uchybienie to nie miało wpływu na wynik sprawy.

Mając powyższe na uwadze Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. a i c ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.), orzekł jak w wyroku.