drukuj    zapisz    Powrót do listy

6322 Usługi opiekuńcze, w tym skierowanie do domu pomocy społecznej, Pomoc społeczna, Samorządowe Kolegium Odwoławcze, Uchylono decyzję I i II instancji, II SA/Łd 149/19 - Wyrok WSA w Łodzi z 2019-05-16, Centralna Baza Orzeczeń Naczelnego (NSA) i Wojewódzkich (WSA) Sądów Administracyjnych, Orzecznictwo NSA i WSA

II SA/Łd 149/19 - Wyrok WSA w Łodzi

Data orzeczenia
2019-05-16 orzeczenie prawomocne
Data wpływu
2019-02-27
Sąd
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi
Sędziowie
Joanna Sekunda-Lenczewska
Paweł Janicki /sprawozdawca/
Sławomir Wojciechowski /przewodniczący/
Symbol z opisem
6322 Usługi opiekuńcze, w tym skierowanie do domu pomocy społecznej
Hasła tematyczne
Pomoc społeczna
Skarżony organ
Samorządowe Kolegium Odwoławcze
Treść wyniku
Uchylono decyzję I i II instancji
Powołane przepisy
Dz.U. 2018 poz 1508 art. 2 ust. 1, art. 3 ust. 1 i 3, art. 50 ust. 1, ust. 3 i ust. 5
Ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej - tekst jedn.
Dz.U. 2018 poz 2096 art. 7, art. 77 par. 1, art. 80, art. 107 par. 3
Ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego - tekst jedn.
Dz.U. 2018 poz 1302 art. 135, art. 145 par. 1 lit. a) i c), art. 170
Ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jednolity
Dz.U. 2019 poz 18 par. 21 ust. 1 pkt 1 lit. c)
Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu - tekst jedn.
Sentencja

Dnia 16 maja 2019 roku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi – Wydział II w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Sławomir Wojciechowski, Sędziowie Sędzia NSA Paweł Janicki (spr.), Sędzia WSA Joanna Sekunda-Lenczewska, , Protokolant Starszy sekretarz sądowy Aneta Panek, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 16 maja 2019 roku sprawy ze skargi I. D. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Ł. z dnia [...] r. nr [...] w przedmiocie przyznania pomocy w formie usług opiekuńczych 1. uchyla zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję Prezydenta Miasta Ł. z dnia [...] roku, nr [...]; 2. przyznaje i nakazuje wypłacić z funduszu Skarbu Państwa Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi adwokat K. R. prowadzącej Kancelarię Adwokacką w Ł. przy ulicy [...] kwotę 240 (dwieście czterdzieści) złotych powiększoną o podatek od towarów i usług tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej skarżącej z urzędu. A. P.

Uzasadnienie

Decyzją z [...], nr [...], na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. kodeks postępowania administracyjnego (tekst jedn. Dz. U. z 2018, poz. 2096 ze zm.) – w skrócie: "k.p.a." – w związku z art. 50 ust. 1, ust. 3, ust. 5 oraz art. 3 ust. 3 i 4 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (tekst jedn. Dz. U. z 2018 r., poz. 1508 ze zm.) – powoływanej jako: "u.p.s." – oraz § 2, § 3, § 4, § 5 i § 7 uchwały Rady Miejskiej w Łodzi Nr LVI/1352/17 z dnia 30 sierpnia 2017 r. w sprawie określenia szczegółowych warunków przyznawania i odpłatności za usługi opiekuńcze i specjalistyczne usługi opiekuńcze, z wyłączeniem specjalistycznych usług opiekuńczych dla osób z zaburzeniami psychicznymi oraz szczegółowych warunków częściowego lub całkowitego zwolnienia od opłat, jak również trybu ich pobierania (Dz. Urz. Woj. Łódzkiego z dnia 6 września 2017 r., poz. 3800) – zwanej również: "uchwałą w sprawie usług opiekuńczych" – utrzymało w mocy decyzję Prezydenta Miasta Ł. z [...], nr [...], w przedmiocie przyznania I.D. usług opiekuńczych i orzeczenia o opłatach z tym związanych.

Kolegium wyjaśniło, że ww. decyzją organ I instancji: 1. przyznał stronie pomoc w formie usług opiekuńczych w okresie od 1 października 2018 r. do 31 marca 2019 r. w wymiarze 6 dni w tygodniu od poniedziałku do piątku w ilości 6 godzin dziennie w dni robocze oraz w sobotę w ilości 3 godziny dziennie; 2. określił szczegółowo co obejmuje zakres przyznanych usług opiekuńczych; 3. ustalił odpłatność za 1 godzinę usług opiekuńczych w wysokości 16,00 zł w dni robocze co stanowi 80% pełnego kosztu godziny usług wynoszącego aktualnie 20,00 zł oraz w wysokości 17,60 zł w soboty co stanowi 80% pełnego kosztu godziny usług wynoszącego aktualnie 22,00 zł; 4. zwolnił stronę częściowo z ponoszenia odpłatności za usługi opiekuńcze i ustalono odpłatność za 1 godzinę takich usług w wysokości 1,86 zł w dni robocze co stanowi 9,30% pełnego kosztu godziny usług oraz w wysokości 2,05 zł w sobory, co stanowi 9,30% pełnego kosztu godziny takich usług; 5. ustalił sposób regulowania wskazanych należności; 6. wskazał podmiot, który będzie realizował przyznane stronie usługi opiekuńcze; 7. nadał decyzji rygor natychmiastowej wykonalności.

Dalej organ II instancji wskazał, że w odwołaniu od ww. decyzji organu I instancji I.D. zakwestionowała wysokość ustalonej przez organ I instancji odpłatności za przyznane jej usługi opiekuńcze wskazując, iż na ich uiszczenie jej nie stać. Strona przedstawiła w odwołaniu swoją sytuację finansową, szczegółowo wskazując na wydatki które ponosi.

Następnie organ odwoławczy wskazał, że z załączonego do akt sprawy wywiadu środowiskowego wynika, że strona niniejszego postępowania urodziła się 7 stycznia 1979 r., zamieszkuje samotnie, jest panną, choruje, jej rodzice nie żyją, nie ma bliższej rodziny, mieszka sama. Dochód strony wynosi 2.450,19 zł miesięcznie. Jak wynika z aktualizacji wywiadu środowiskowego z 24 września 2018 r. strona zwróciła się do organu I instancji z prośbą o usługi opiekuńcze począwszy od 1 października 2018 r. w wymiarze 6 godzin dziennie w dni powszednie oraz 3 godziny w soboty oraz o zwolnienie jej z odpłatności za te usługi.

Kolegium, w oparciu o art. 50 ust. 1, ust. 3, ust. 4, ust. 5 i ust. 6 w zw. z art. 3 ust. 1, ust. 3, ust. 4 oraz art. 8 u.p.s. oraz § 2, § 3 ust. 1, § 4, § 5, § 7 ust. 1 i 2 uchwały w sprawie usług opiekuńczych wyjaśniło zasady udzielania pomocy w formie usług opiekuńczych, a także zasady odpłatności za te usługi i zasady zwalniania z ponoszenia z tych opłat.

Organ odwoławczy stwierdził, że organ I instancji w zasadzie bez mała w całości uwzględnił wniosek strony przyznając jej usługi w takim wymiarze w jakim życzyła sobie tego strona oraz ograniczając jej odpłatność za te usługi do 9,30% pełnego kosztu jednej godziny. Strona nie kwestionuje faktu przyznania jej usług opiekuńczych, nie kwestionuje też ich rozmiaru, a wyłącznie odpłatność. Jednak, w ocenie Kolegium, organ prawidłowo wyważył interes strony oraz własne możliwości przyznając stronie usługi w wymiarze określonym w decyzji. Organy administracji dysponując ograniczonymi środkami finansowymi muszą zapewnić pomoc - choćby w podstawowym wymiarze - jak największej liczbie potrzebujących. Organ II instancji podkreślił, że wymiar pomocy przyznanej stronie - na tle inny rozpatrywanych spraw -jest znaczny.

Kolegium dodało, że w niniejszej sprawie kryterium dochodowe dla osoby samotnie gospodarującej określone w art. 8 u.p.s. wynosi obecnie 701 zł, a co za tym idzie dochód strony bez wątpienia je przekracza. Brak więc możliwości przyznania usług opiekuńczych nieodpłatnie, a co za tym idzie zgodnie z uchwałą w sprawie usług opiekuńczych strona powinna ponosić odpłatność za te usługi w wysokości 80% ceny godziny takich usług. W okolicznościach niniejszej sprawy organ I instancji wziął pod uwagę treść § 7 pkt 3 wskazanej uchwały i ustalił odpłatność za przyznane usługi na poziomie 9,30% kosztów całkowitych. Przy czym w okolicznościach niniejszej sprawy nie zachodzą przesłanki do zwolnienia całkowitego z odpłatności. Zatem organ l instancji, działając na podstawie § 7 ust. 3 uchwały obniżył opłatę jaką powinna uiszczać strona za przyznane jej usługi opiekuńcze do kwoty 1,86 zł za jedną godzinę w dni powszednie oraz do kwoty 2,05 zł w soboty, w sposób prawidłowy wyważając interes społeczny i słuszny interes strony.

Równocześnie biorąc pod uwagę sytuację zdrowotną strony Kolegium wskazało na możliwość wystąpienia z wnioskiem o umieszczenie w domu pomocy społecznej.

Na ostateczną decyzję skargę do sądu administracyjnego złożyła I.D., zarzucając brak całkowitego zwolnienia jej z odpłatności za usługi opiekuńcze.

W uzasadnieniu skargi skarżąca przedstawiła swoją trudną sytuację życiową i podniosła, że wszystkie czynności związane z opieką na nią wymagają więcej czasu niż zostało jej przyznane przez MOPS. Skarżąca dodała, że jej sytuacja jest o tyle wyjątkowa, że nie posiada najbliższej rodziny, która w niektórych czynnościach mogłaby wyręczyć pracowników MOPS. Z uwagi na powyższe, koszty utrzymania, które na co dzień ponosi są zupełnie inne niż u osób, które do pomocy mają najbliższą rodzinę. Zatem okoliczność, że posiada rentę w wysokości 2450,16 zł nie świadczy o tym, że jest w stanie opłacać usługi MOPS, które miesięcznie w sumie wynoszą około 300 zł.

Skarżąca dodała, że do października 2017 r., przez pewien okres była zwolniona niemalże całkowicie z odpłatności za świadczenia opiekuńcze. Miesięcznie płaciła około 60 zł. Była to suma, którą była w stanie realnie udźwignąć. Potem MOPS podniósł jej opłaty za opiekę o 1000 procent. Z uwagi na to, że skarżąca nie mogła pozostać bez opieki, musiała się zgodzić na proponowaną, stawkę czyli 5,58 zł za godzinę w tygodniu i 6,60zl w soboty, gdyż MOPS zagroził jej zabraniem usług, gdy nie podpisze zgody na nową stawkę godzinowa.

Skarżąca podniosła także, że MOPS nigdy nie dawał jej tyle godzin usług ile potrzebuje. W związku z tym zawsze była zmuszona wygospodarować środki na prywatna opiekunkę, dzięki której mogła wieczorami otrzymać niezbędną pomoc. Przed podniesieniem stawek była prawie całkowicie zwolniona z opłat za usługi opiekuńcze ze względu na wyjątkowość jej sytuacji. Opłaty wynosiły 0,55 zł za dni powszednie i 1,10 zł za soboty co miesięcznie wynosiło około 60 zł i taką też stawkę mogła akceptować. Skarżąca zaznaczyła jednak, że całkowity koszt miesięczny wynosił ok 60 zł ze względu na to, że godzin miała mało, dlatego była w stanie to udźwignąć finansowo, niemniej wiecznie wiązało się to z ogromnymi potrzebami opieki które nie były zapewnione.

Skarżąca dodała, że żyje w poczuciu strachu, że nie poradzi sobie finansowo, ponieważ ciągnie się za nią spirala długów zaciągniętych na opiekę nad rodzicami i samą sobą, często na zakup sprzętów potrzebnych do samodzielnego życia, takich jak np. platforma do wózka inwalidzkiego.

Skarżąca wskazała, że uchwala Rady Miasta w sprawie usług opiekuńczych daje możliwość ubiegania się o całkowite zwolnienie z opłat MOPS w szczególnie zaistniałych sytuacjach, takimi jak np. straty materialne powstałe w wyniku zdarzenia losowego (śmierć rodziców), potrzeby mieszkaniowe, procesy leczenia, rehabilitacja, zakup leków, artykułów higieny, pielęgnacyjnych, stosowanie diety istotnej przy zaniku mięśni. W związku z powyższym skarżąca uważa, że jej sytuacja pretenduje do uwzględnienia jej szczególnie ciężkiej sytuacji życiowej i dlatego też prosi o całkowite zwolnienie jej z opłat, a ponadto o zwiększenie godzin opieki do 8 w dni powszednie i 6 w weekendy i święta.

Na koniec skarżąca podniosła, że jej sprawa ciągnie się już od października 2017 roku. W wyroku z 12 lipca 2018 r., sygn. akt II SA/Łd 112/18, sąd nakazał organowi I instancji odnieść się do kwestii całkowitego zwolnienia strony z odpłatności i ustalenia, czy istnieją podstawy do zastosowania § 7 ust 2 uchwały w sprawie usług opiekuńczych. W związku z tym skarżąca stwierdziła, że nie zgadza się z decyzją SKO z [...]., nr [...], gdyż nikt nie uzasadnił dlaczego nie należy jej się całkowite zwolnienie z opłat przy tak drastycznej sytuacji jak jej, która w związku z jej chorobą tylko się pogarsza.

Skarżąca wyraziła także oczekiwanie, że rozpoznanie jej skargi przez sąd administracyjny będzie potwierdzeniem decyzji, którą wydało SKO [...].

Mając powyższe na uwadze skarżąca wniosła o zmianę decyzji organu I instancji, którą SKO podtrzymało w mocy.

W odpowiedzi na skargę Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Ł. podtrzymało stanowisko wyrażone w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji i w związku z tym wniosło o oddalenie skargi.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Skarga jest zasadna.

W pierwszej kolejności podkreślenia wymaga, że stan faktyczny sprawy jest w zasadzie bezsporny. Kwestią sporną jest natomiast to, czy w okolicznościach sprawy organy administracji w sposób wyczerpujący uzasadniły wydane przez siebie rozstrzygnięcia, a przede wszystkim, czy należycie oceniły, że bezpodstawne jest żądanie skarżącej w zakresie całkowitego zwolnienie jej z obowiązku ponoszenia opłat za usługi opiekuńcze.

Z treści przepisów ustawy o pomocy społecznej wynika wprost, że przyznanie usług opiekuńczych lub specjalistycznych usług opiekuńczych, o których mowa w art. 50 ust. 1 u.p.s. ma charakter obligatoryjny co oznacza, że usługi te muszą być przyznane w przypadku spełnienia ustawowych przesłanek, niemniej jednak decyzje w sprawie tych usług mają charakter uznaniowy zarówno w zakresie rozmiaru przyznanego świadczenia (ilości godzin), jak też w części odnoszącej się do okresu i miejsca świadczenia, czy też ewentualnej odpłatności. W orzecznictwie przyjmuje się, że wyznacznikami ustalenia zakresu przyznania usługi są - z jednej strony - rozmiar potrzeb i sytuacja wnioskodawcy, a z drugiej strony - możliwości finansowe organów pomocy społecznej. Oczywiście osoba uprawniona do uzyskania pomocy w postaci usług opiekuńczych na podstawie art. 50 ust. 1 i 3 u.p.s., nie może oczekiwać, że ta forma pomocy zaspokoi jej wszelkie oczekiwania, jednakże podkreślić należy, że pomoc ta musi realizować ustalone przez ustawodawcę cele społeczne zakreślone w art. 2 i 3 u.p.s. Zakres swobody działania organu administracyjnego, wynikający z przepisu prawa materialnego, jakim jest przepis art. 50 ust. 5 u.p.s., ograniczony jest przy tym ogólnymi regułami postępowania administracyjnego (por. wyrok NSA z 8 grudnia 2016 r., sygn. akt I OSK 2665/16; wyrok WSA w Rzeszowie z 22 listopada 2017 r., sygn. akt II SA/Rz 1129/17, wyrok WSA w Łodzi z dnia 10 sierpnia 2017 r., sygn. akt II SA/Łd 512/17 – dostępne w CBOSA).

Niewątpliwie co do zasady sądowa kontrola legalności decyzji uznaniowych jest ograniczona, sprowadza się bowiem do zbadania, czy w toku postępowania w sposób wyczerpujący zebrano materiał dowodowy, czy dokładnie zostały wyjaśnione istotne w sprawie okoliczności, a zatem czy prowadząc postępowanie organ ją rozpoznający nie uchybił przepisom art. 7 i art. 77 § 1 k.p.a., a także czy organ w sposób wszechstronny i wnikliwy rozważył cały zebrany materiał dowodowy i czy następnie dokonał prawidłowej oceny istnienia przesłanek warunkujących zastosowanie przepisu przewidującego możliwość przyznania owego uprawnienia i jego zakresu (por. wyrok WSA w Łodzi z 5 grudnia 2008 r., sygn. akt II SA/Łd 715/08 – dostępny w CBOSA).

Prawidłowe uzasadnienie, zwłaszcza na gruncie decyzji uznaniowej, powinno stwarzać nie tylko stronie postępowania, ale i sądowi administracyjnemu, możliwość kontroli prawidłowości toku rozumowania organu wydającego decyzję oraz motywów rozstrzygnięcia. W orzecznictwie sądów administracyjnych podkreśla się, że w przypadku decyzji uznaniowej na organie rozpoznającym sprawę ciąży obowiązek dbałości o dokonanie ustalenia stanu faktycznego sprawy, a przede wszystkim staranne wyjaśnienie stronie zasadności przesłanek, którymi kierował się przy wydaniu rozstrzygnięcia.

Należy podkreślić, że wydanie decyzji w przedmiocie przyznania pomocy w formie usług opiekuńczych musi być poprzedzone wyjaśnieniem rzeczywistej sytuacji strony, nie tylko sytuacji materialnej, ale całej sytuacji życiowej wnioskodawcy, a więc w tym przypadku także stanu zdrowia i ograniczeń z tym związanych, sytuacji mieszkaniowej, kosztów utrzymania i opłacenia niezbędnych leków, środków medycznych i usług bez których strona nie jest w stanie funkcjonować (np. rehabilitacja, przewóz i sprzęt specjalistyczny, czy pozostałe usługi opiekuńcze itp.), a uzasadnienie decyzji niewątpliwie musi zawierać adekwatną ocenę tej sytuacji.

Tymczasem, jak wynika z ustaleń organu i zgromadzonych dowodów – znajdująca się w aktach organu I instancji "ocena sytuacji osoby/rodziny, wnioski pracownika socjalnego" – źródło dochodu skarżącej stanowi renta rodzinna w wysokości 2450,19 zł, z której opłaca świadczenia mieszkaniowe (czynsz 500 zł, energia 80,00 zł, gaz 40,00 zł), koszty związane z rehabilitacją i prywatną opieką - popołudnia, niedziela i święta około 800 zł miesięcznie, leki około 300 zł miesięcznie (choć za wrzesień 2018 r. skarżąca wskazała kwotę 610 zł), przewóz miejskim transportem dla osób niepełnosprawnych około 90 zł. Strona spłaca również kredyt zaciągnięty na zakup i instalację platformy do wózka inwalidzkiego w wysokości 432 zł. Skarżąca jest panną, rodzice nie żyją, mieszka sama. Nie ma rodziny, która mogłaby świadczyć pomoc. Strona od dzieciństwa choruje na zanik mięśni, w związku z czym nie jest zdolna do samodzielnej egzystencji. Jest osobą leżącą i pampersowaną, co więcej porusza jedynie prawą ręką, często dochodzi do powstawania odleżyn.

Z uwagi na ww. sytuację zdrowotną i rodzinną skarżącej, organ uznał za zasadne częściowe zwolnienie z odpłatności za usługi opiekuńcze do kwoty 1,86 zł za godzinę w dni robocze i 2,05 zł w soboty (odpłatność została ustalona na poziomie 9,30 % pełnego kosztu 1 godziny usług). Tym samym, zdaniem Kolegium, organ I instancji w sposób prawidłowy wyważył interes społeczny i słuszny interes strony, wydając w istocie decyzję, która w pełnym zakresie uwzględnia wniosek strony.

Rozważając jednak wskazane wyżej okoliczności dotyczące sytuacji zupełnie wszak niesamodzielnej strony, w tym kwoty jakie zmuszona jest ona wydatkować, trudno zgodzić się z poglądem organu. W ocenie sądu, rozpoznając wniosek skarżącej, organy powinny były dokonać oceny, jakie są realne możliwości finansowe skarżącej, w kontekście potrzeb odpowiadających godności człowieka, uwzględniając konieczne przy jej chorobie koszty leczenia, rehabilitacji i opieki. Jest przy tym oczywiste, że sama choroba skarżącej (zanik mięśni) generuje znaczne koszty, które co trzeba zaakcentować, rosną wraz z jej postępem. Trzeba zaznaczyć, że skarżąca stara się w większości ponosić je we własnym zakresie. I choć co do zasady zastosowane przez organ stawki i wyliczenia odpowiadają kryteriom przewidzianym w załączniku do uchwały Rady Miejskiej w Łodzi nr LVI/1352/17 z 30 sierpnia 2017r. w sprawie określenia szczegółowych warunków przyznawania i odpłatności za usługi opiekuńcze (...), to jednak w okolicznościach tej konkretnej sprawy, nie spełniają wymogów i celów określonych w art. 2 ust. 1 oraz art. 3 ust. 1 i 3 u.p.s.

W tym miejscu podkreślić należy, że sprawa w przedmiocie odpłatności za usługi opiekuńcze, do których została skarżąca zobowiązana, była już rozpoznawana przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi, który wyrokiem z 12 lipca 2018 r., sygn. akt II SA/Łd 112/18 (dostępny w CBOSA), uwzględnił skargę I.D. i w związku z tym uchylił zaskarżoną decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Ł. i poprzedzającą ją decyzję Prezydenta Miasta Ł. W uzasadnieniu do powyższego wyroku sąd jednoznacznie wskazał, że w przedmiotowej sprawie organy przekroczyły granice uznania administracyjnego stwierdzając, że skarżąca jest w stanie ponieść wskazane koszty bez uszczerbku dla koniecznego utrzymania siebie, a opłacanie opieki w wysokości określonej kwestionowaną decyzją nie stwarza sytuacji niebezpiecznej dla funkcjonowania strony.

Przede wszystkim jednak we wskazanym wyżej wyroku sąd stwierdził, że organ nie rozważył należycie zasadności określenia wysokości odpłatności i nie ustalił, czy istnieją podstawy do zastosowania § 7 ust. 2 uchwały i zwolnienia całkowicie strony z obowiązku uiszczania opłaty za przyznane usługi opiekuńcze (§ 7 ust. 3 pkt a – np. wydatki związane z zakupem platformy, § 7 ust. 3 pkt b – wydatki związane z procesem leczenia).

Zgodnie natomiast z art. 170 ustawy z 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2018 r., poz. 1302 ze zm. ) – powoływanej jako: "p.p.s.a." – orzeczenie prawomocne wiąże nie tylko strony i sąd, który je wydał, lecz również inne sądy i inne organy państwowe, a w przypadkach w ustawie przewidzianych także inne osoby.

Skoro zatem w prawomocnym wyroku, wydanym w oparciu prawie identyczny stan faktyczny, w sprawie o przyznanie skarżącej usług opiekuńczych i odpłatności z tym związanej (tyle że za okres od 1 do 31 października 2017 r.) sąd wyraził pogląd, że organ administracji powinien rozważyć całkowite zwolnienie skarżącej z obowiązku ponoszenia opłat za przyznane usługi opiekuńcze, ale nie tylko w kontekście sytuacji dochodowej skarżącej, ale przede wszystkim w kontekście postępującej choroby skarżącej i stałego zwiększania się potrzeb w zakresie sprawowania nad nią opieki, to ten pogląd ma również zastosowanie w niniejszej sprawie. Obowiązkiem organu administracji było zatem uwzględnić okoliczność, że wobec łącznego wystąpienia przesłanek częściowego zwolnienia skarżącej z opłat za usługi opiekuńcze, o których mowa w § 7 ust. 1 pkt 3 uchwały w sprawie usług opiekuńczych, skarżąca kwalifikuje się do całkowitego zwolnienia z tychże opłat na podstawie § 7 ust. 2 ww. uchwały. W związku z tym organ winien w sposób wyczerpujący uzasadnić, dlaczego pomimo spełnienia przesłanki całkowitego zwolnienia z opłat za usługi opiekuńcze, w jego ocenie skarżąca na takie zwolnienie nie zasługuje. Decyzja organu I instancji w tym zakresie milczy, natomiast decyzja organu odwoławczego zawiera wyłącznie lakoniczne stwierdzenie, że "w okolicznościach niniejszej sprawy nie zachodzą przesłanki do zwolnienia całkowitego z odpłatności", przy czym Kolegium usprawiedliwiło swoje stanowisko "wyważeniem interesu społecznego i interesem strony". Organ II instancji nie wyjaśnił jednak jaki interes społeczny przemawia za odmową całkowitego zwolnienia skarżącej z opłat za usługi opiekuńcze. Przypomnieć natomiast należy, że przyznane skarżącej usługi opiekuńcze stanowią zaledwie 1/4 czasu (w dni powszednie) i 1/8 (w soboty) czasu, który należy poświęcić jej osobie przy uwzględnieniu konieczności sprawowania całodobowej opieki. W pozostałym zakresie skarżąca musi zorganizować sobie pomoc indywidualnie i co oczywiste za taką prywatną pomoc skarżąca musi zapłacić. Do tego dochodzą koszty utrzymania, koszty związane z potrzebami mieszkaniowymi, koszty zakupu leków, artykułów higienicznych i pielęgnacyjnych, a także inne koszty związane z procesem leczenia, które skarżąca ponosi samodzielnie.

W ocenie sądu organy administracji nie uzasadniły w sposób wyczerpujący, dlaczego pomimo jednoczesnego wystąpienia kilku przesłanek określonych w uchwale w sprawie usług opiekuńczych, niezwolnienie skarżącej w pełni z opłat za te usługi nie będzie miało, w ocenie organów, wpływu na ponoszenie stałych, niezbędnych i uzasadnionych wydatków związanych z jej chorobą w sposób pozwalający na uniknięcie zagrożenia dla jej egzystencji (§ 7 ust. 2 w zw. z ust. 1 pkt 3 uchwały).

Na uwzględnienie nie zasługują natomiast zarzuty skarżącej, co do rozmiaru przyznanych usług opiekuńczych (ilości godzin), bowiem w toku postępowania przed organami administracji skarżąca nie podnosiła zarzutów, że przyznana jej pomoc jest nieadekwatna do jej potrzeb. Kwestionowała jedynie wysokość opłaty za te usługi. Tego rodzaju zarzuty zostały podniesione dopiero w skardze. Wskazać jednak należy, że jak wynika z akt administracyjnych sprawy decyzją z [...], nr [...], organ I instancji zmienił decyzję własną z [...] zwiększając dotychczasowy zakres pomocy w ramach usług opiekuńczych, przyznając skarżącej dodatkowo 4 godziny tych usług w niedziele i święta.

Z powyższego wynika, że niespełna dwa miesiące po wydaniu decyzji w niniejszej sprawie organ I instancji uznał, że zachodziła konieczność przyznania skarżącej dodatkowych godzin w ramach usług opiekuńczych. To z kolei może świadczyć o tym, że najwyraźniej organ wydając [...]r. decyzję w sposób niedostateczny ustalił rozmiar potrzebnej pomocy, przy uwzględnieniu postępującego procesu i charakteru choroby.

Warto również w tym miejscu odnotować, że brak całkowitego zwolnienia skarżącej z odpłatności za usługi opiekuńcze będzie oznaczało, że każdorazowe zwiększenie rozmiaru udzielonej pomocy (zmiana decyzji w zakresie ilości przyznanych godzin usług opiekuńczych) prowadzić będzie do zwiększenia całkowitych kosztów, które będzie ponosiła skarżąca.

Wskazane powyżej uchybienia prowadzą do wniosku, że zaskarżona decyzja oraz poprzedzająca ją decyzja organu I instancji została wydana z naruszeniem przepisów art. 7, art. 77 § 1, art. 80 i art. 107 § 3 k.p.a., co wpłynęło także na naruszenie przepisów prawa materialnego, tj. art. 2 ust. 1 oraz art. 3 ust. 1 i 3 u.p.s. w zw. z § 7 ust. 2 w zw. z ust. 1 pkt 3 uchwały w sprawie usług opiekuńczych.

Z uwagi na powyższe uchybienia, sąd na podstawie art. 145 § 1 lit. a) i c) w zw. z art. 135 p.p.s.a., orzekł jak w pkt 1 wyroku.

O kosztach postępowania orzeczono w pkt 2 wyroku, na podstawie § 21 ust. 1 pkt 1 lit. c) rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (Dz. U. z 2019 r., poz. 18).

Ponownie rozpatrując sprawę organ administracji uwzględni wskazania co do dalszego postępowania wynikające wprost z przedstawionych wyżej motywów. Przede wszystkim, wobec spełnienia przez skarżącą przesłanek z § 7 ust. 2 uchwały w sprawie usług opiekuńczych, organ przeanalizuje zasadność całkowitego zwolnienia skarżącej z opłaty za usługi opiekuńcze nie tylko kontekście wysokości jej dochodu, ale zwłaszcza w kontekście tego, czy utrzymanie odpłatności za świadczoną pomoc może w sposób realny zagrozić egzystencji skarżącej. Nadto organ administracji rozważy zasadność żądania skarżącej o zwiększenie ilości godzin w ramach przyznanych jej usług opiekuńczych.

IB



Powered by SoftProdukt