drukuj    zapisz    Powrót do listy

6112 Podatek dochodowy od osób fizycznych, w tym zryczałtowane formy opodatkowania, Podatek dochodowy od osób fizycznych Ulgi podatkowe, Dyrektor Izby Skarbowej, Oddalono skargę kasacyjną, II FSK 2082/10 - Wyrok NSA z 2012-03-20, Centralna Baza Orzeczeń Naczelnego (NSA) i Wojewódzkich (WSA) Sądów Administracyjnych, Orzecznictwo NSA i WSA

II FSK 2082/10 - Wyrok NSA

Data orzeczenia
2012-03-20 orzeczenie prawomocne
Data wpływu
2010-09-14
Sąd
Naczelny Sąd Administracyjny
Sędziowie
Anna Sokołowska
Antoni Hanusz /przewodniczący/
Stefan Babiarz /sprawozdawca/
Symbol z opisem
6112 Podatek dochodowy od osób fizycznych, w tym zryczałtowane formy opodatkowania
Hasła tematyczne
Podatek dochodowy od osób fizycznych
Ulgi podatkowe
Sygn. powiązane
I SA/Gd 205/10 - Wyrok WSA w Gdańsku z 2010-05-11
Skarżony organ
Dyrektor Izby Skarbowej
Treść wyniku
Oddalono skargę kasacyjną
Powołane przepisy
Dz.U. 1991 nr 80 poz 350 art. 6 ust. 2
Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Dz.U. 1997 nr 78 poz 483 art. 18, art. 32, art. 47, art. 64
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. uchwalona przez Zgromadzenie Narodowe w dniu 2 kwietnia 1997 r., przyjęta przez Naród w referendum konstytucyjnym w dniu 25 maja 1997 r., podpisana przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej w dniu 16 lipca 1997 r.
Sentencja

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Antoni Hanusz, Sędziowie: NSA Stefan Babiarz (sprawozdawca), del. WSA Anna Sokołowska, Protokolant Krzysztof Kołtan, po rozpoznaniu w dniu 20 marca 2012 r. na rozprawie w Izbie Finansowej skargi kasacyjnej S. F. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z dnia 11 maja 2010 r. sygn. akt I SA/Gd 205/10 w sprawie ze skargi S. F. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w G. z dnia 24 grudnia 2009 r. nr [...] w przedmiocie podatku dochodowego od osób fizycznych za 2008r. 1) oddala skargę kasacyjną, 2) zasądza od S. F. na rzecz Dyrektora Izby Skarbowej w G. kwotę 250 (dwieście pięćdziesiąt) złotych tytułem częściowego zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.

Uzasadnienie

1. Wyrokiem z dnia 11 maja 2010 r., I SA/Gd 205/10, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku oddalił skargę S. F. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w G. z dnia 24 grudnia 2009 r. w przedmiocie podatku dochodowego od osób fizycznych za 2008 r.

2. Ze stanu sprawy przyjętego przez sąd pierwszej instancji wynikało, że w dniu 29 kwietnia 2009 r. do Drugiego Urzędu Skarbowego w G. wpłynęło zeznanie podatkowe PIT-37 za 2008 r. złożone przez S. F. (podatniczka) wspólnie z jej partnerką życiową K. F.

Organ podatkowy pismem z dnia 8 czerwca 2009 r. wezwał podatniczkę do złożenia indywidualnego zeznania rocznego za 2008 r.

W odpowiedzi na to wezwanie S. F. w piśmie z dnia 22 czerwca 2009 r. poinformowała, że nie dokona korekty zeznania złożonego za rok 2008, gdyż jej zdaniem jest uprawniona do wspólnego rozliczenia. Stwierdziła, że z partnerką tworzy długotrwały związek połączony z prowadzeniem wspólnego gospodarstwa domowego. Podniosła że, pozbawienie osób tej samej płci prawa do skorzystania z ulgi w postaci wspólnego opodatkowania się stoi w jawnej sprzeczności z konstytucyjną zasadą równości.

Naczelnik Drugiego Urzędu Skarbowego w G. decyzją z dnia 10 września 2009 r. określił podatniczce zobowiązanie w podatku dochodowym od osób fizycznych za 2008 r. w wysokości 3.511 zł, nie uznając prawa jej do wspólnego opodatkowania z partnerką na podstawie art. 6 ust. 2 ustawy z dnia z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jednolity: Dz.U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.) zwanej dalej: u.p.d.o.f.

W odwołaniu od powyższej decyzji podatniczka zarzuciła naruszenie art. 6 ust. 2 u.p.d.o.f. w związku z art. 32 Konstytucji R.P. oraz art. 120, art. 121, art. 122 i art. 187 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (j.t. Dz. U. z 2005 r., Nr 8, poz. 60 ze zm.) zwana dalej: ord. pod.

Dyrektor Izby Skarbowej w G. nie uznał zarzutów odwołania za zasadne i decyzją z dnia 24 grudnia 2009 r. utrzymał w mocy decyzję organu pierwszej instancji. W uzasadnieniu wywiódł, że do akt sprawy zostało przedłożone świadectwo ślubu religijnego z dnia 2 sierpnia 2008 r. wydane przez Reformowany Kościół Katolicki w Polsce oraz kopia świadectwa ślubu humanistycznego z tej samej daty. Podzielił stanowisko organu pierwszej instancji, że brak było podstaw prawnych do uwzględnienia żądania S. F. o wspólne rozlicznie podatku z K. F. na podstawie art. 6 ust. 2 u.p.d.o.f. W ocenie organu odwoławczego treść art. 18 Konstytucji RP oraz art. 1 K.r.o. wskazują, że w Polsce małżeństwo może zawrzeć jedynie kobieta i mężczyzna.

3. W skardze do sądu podatniczka zarzuciła powyższej decyzji naruszenie przepisów prawa materialnego i procesowego, tj.:

- art. 6 ust. 2 u.p.d.o.f. w zw. z art. 32 Konstytucji RP poprzez ich niezastosowanie w sprawie;

- art. 122 i art. 187 § 1 ord. pod. poprzez niepodjęcie wszelkich niezbędnych działań w celu dokładnego i wyczerpującego wyjaśnienia stanu faktycznego;

- art. 120 i art. 121 ord. pod. poprzez niewyjaśnienie stanu faktycznego sprawy oraz błędne stosowanie przepisów prawa oraz poprzez nieprowadzenie postępowania podatkowego w sposób budzący zaufanie do organów podatkowych;

- art. 47 Konstytucji RP oraz art. 8 Europejskiej Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności;

- art. 1 Protokołu numer 1 do Europejskiej Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności sporządzonej w Rzymie w dniu 4 listopada 1950 r. (Dz. U. z 1993 roku, Nr 61, poz. 284 ze zm.),

4. W odpowiedzi na skargę Dyrektor Izby Skarbowej w G. wniósł o jej oddalenie, podtrzymując dotychczasowe stanowisko w sprawie.

5. Uzasadniając wydany w sprawie wyrok sąd pierwszej instancji wskazał, że zaskarżona decyzja oraz poprzedzająca ją decyzja Naczelnika Drugiego Urzędu Skarbowego w G. nie naruszają prawa.

Sąd nie dopatrzył się w szczególności naruszenia art. 120 i art. 121 ord. pod., gdyż postępowanie podatkowe zostało przeprowadzone prawidłowo i w oparciu o obowiązujące przepisy prawa. Było ono prowadzone w sposób budzący zaufanie do tych organów, strona w trakcie postępowania uzyskała niezbędne informacje i wyjaśnienia o przepisach prawa podatkowego związane z przedmiotem tego postępowania. Nadto organy w sposób dostateczny wyjaśniły stronie przesłanki, którymi kierowały się przy załatwieniu sprawy.

W ocenie Sądu nietrafny był również zarzut naruszenia art. 122 ord. pod. bowiem organy podjęły działania niezbędne w celu dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego. Analiza motywów zaskarżonej decyzji dokonana w kontekście zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, pozwalała przyjąć, że rozumowanie organów podatkowych, uwzględniało reguły postępowania podatkowego, a przy tym pozostaje w zgodzie z zasadami logiki i doświadczenia życiowego.

Dalej sąd wskazał, że stan faktyczny sprawy nie był między stronami sporny. Organy podatkowe nie kwestionowały faktu, że S. F. pozostawała w związku partnerskim z K. F. i prowadziła z nią wspólne gospodarstwo domowe. W swoich rozważaniach organy wzięły też pod uwagę przedłożone przez stronę kopię świadectwa ślubu religijnego wydanego przez Reformowany Kościół Katolicki w Polsce oraz kopię świadectwa ślubu humanistycznego, oba z dnia 2 sierpnia 2008 r.

Zdaniem sądu kwestę sporną stanowi możliwość zastosowania w ustalonym stanie faktycznym sprawy ulgi wynikającej z art. 6 ust. 2 u.p.d.o.f. czyli wspólnego opodatkowania dochodów S. F. i K. F. W ocenie sądu z możliwości wspólnego opodatkowania mogą skorzystać wyłącznie małżonkowie, którzy jednocześnie spełnią trzy warunki: między małżonkami przez cały rok podatkowy istniała wspólność majątkowa; związek małżeński trwał przez cały rok podatkowy; we wspólnym zeznaniu rocznym wyrażą wniosek o wspólne opodatkowanie.

Zdaniem sądu art. 6 ust. 2 u.p.d.o.f. nie mógł znaleźć zastosowania w rozpatrywanej sprawie, gdyż S. F. nie spełniała powyższych warunków. Wobec tego sąd uznał, że organy podatkowe słusznie odmówiły skarżącej prawa do wspólnego opodatkowania się z partnerką życiową K. F. i określiły podatek wyłącznie na nazwisko skarżącej.

Odnosząc się do zarzutu naruszenia art. 32 i art. 47 Konstytucji RP zdaniem sądu także nie doszło do ich naruszenia. Sąd podniósł, że przepisów tych nie można interpretować w oderwaniu od art. 18 Konstytucji RP, który stanowi wprost, że małżeństwo jako związek kobiety i mężczyzny, rodzina, macierzyństwo i rodzicielstwo znajdują się pod ochroną i opieką Rzeczypospolitej Polskiej. Odmawiając zastosowania w rozpatrywanej sprawie art. 6 ust. 2 u.p.d.o.f. organy podatkowe trafnie odwołały się do treści art. 18 Konstytucji RP i przez jego pryzmat odczytały normę prawa podatkowego.

Sąd odwołując się do art. 1 § 1 K.r.o. oraz wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 23 kwietnia 2008 r. (II FSK 373/07, Lex nr 485167) wskazał, istota małżeństwa została w sposób dostateczny uregulowana w przepisach art. 1 i nast. K.r.o. Na gruncie przepisów podatkowych nie ma podstaw do tego aby poszukiwać odmiennego rozumienia małżeństwa niż to, które zostało ukształtowane w prawie rodzinnym. Brak bowiem w tych przepisach - poza wskazaniem instytucji małżeństwa określonej przepisami prawa rodzinnego - odmiennych regulacji mających zastosowanie wyłącznie na gruncie prawa podatkowego.

W ocenie sądu norma wynikająca z art. 6 ust. 2 u.p.d.o.f. jest swego rodzaju ulgą podatkową, gdyż stanowi wyjątek od zasady odrębnego opodatkowania. Z tych też powodów powinna być ona interpretowana w sposób ścisły. Niedopuszczalna jest wykładnia rozszerzająca tego przepisu, powodująca poszerzenie zakresu jego stosowania. Skoro zasadą jest ścisłe interpretowanie przepisów dotyczących ulgi, to tym samym zdaniem sądu brak było podstaw do wywodzenia prawa do ulgi na zasadzie analogii w odniesieniu do osób pozostających w jakimkolwiek związku partnerskim.

Konkludując sąd uznał, że organy podatkowe właściwie zinterpretowały przepis art. 6 ust. 2 u.p.d.o.f. oraz wskazały powody, dla których nie jest możliwe uwzględnienie wniosku strony o wspólne opodatkowanie z K. F.. Pozostawanie przez skarżącą w trwałym związku partnerskim z osobą tej samej płci, nie spełniającym ze swej istoty warunków wynikających z art. 6 ust. 2 u.p.d.o.f. nie może w ocenie sądu stanowić podstawy do skorzystania z ulgi podatkowej wynikającej z tego przepisu. Ulga ta przysługuje jedynie małżonkom, którymi zgodnie z obowiązującymi przepisami Konstytucji RP oraz Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego są mężczyzna i kobieta, którzy taki związek formalnie zawarli. Podkreślenia przy tym wymaga, iż z ulgi tej nie będą mogły skorzystać również osoby różnej płci tworzące związek partnerski, które jednak formalnie nie wstąpiły w związek małżeński, w sposób przewidziany wskazanymi powyżej przepisami Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego.

Sąd nie znalazł również podstaw do uwzględnienia zarzutu naruszenia art. 8 Europejskiej Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności sporządzonej w Rzymie w dniu 4 listopada 1950 r. (Dz. U. z 1993 roku, Nr 61, poz. 284 ze zm.) – zwanej dalej: Konwencją - z którego wynika prawo do poszanowanie życia prywatnego i rodzinnego. Zdaniem Sądu zaskarżona decyzja dotyczy jedynie kwestii podatkowych i nie ingeruje w sferę życia prywatnego i rodzinnego skarżącej.

6. W skardze kasacyjnej podatniczka zaskarżyła powyższy wyrok w całości zarzucając mu naruszenie przepisów prawa materialnego poprzez naruszenia art. 145 §1 pkt 1 lit. a) w zw. z art. 152 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.) zwana dalej: p.p.s.a. w zw. z art. 1 §1 i 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269 ze zm.) zwana dalej: p.u.s.a. - w zw. z art. 3 §2 p.p.s.a. poprzez niedostrzeżenie, że organ wydając decyzje naruszył szereg przepisów prawa materialnego poprzez:

- nieprawidłowe zastosowanie art. 6 ust. 2 u.p.d.o.f. w zw. z art. 18, art. 32, art. 63 i art. 47 Konstytucji RP poprzez niezastosowanie przepisów Konstytucji w sprawie i błędną interpretację art. 6 ust. 2 u.p.d.o.f. w sposób naruszający zasady wyrażone w Konstytucji, co doprowadziło do naliczenia zobowiązania podatkowego po stronie podatniczki, co jest wbrew zasadzie równości wobec prawa, ochrony rodziny i życia osobistego a także zasadzie niedyskryminacji wyrażonej w Konstytucji,

- naruszenie art. 64 Konstytucji RP w zw. z art. 32 Konstytucji RP oraz art. 1 Protokołu nr 1 do Konwencji, które uderzają w sposób dyskryminacyjny w prawa majątkowe podatniczki i jej prawo własności i narażają ją na uszczerbek majątkowy,

- naruszenie art. 47 Konstytucji RP oraz art. 8 Konwencji poprzez ich niezastosowanie w sprawie i podejmowanie decyzji i orzeczeń, które naruszają prawo podatniczki do ochrony życia osobistego i rodzinnego.

Zdaniem strony sąd powinien był skargę uwzględnić i uchylić zaskarżoną decyzję jako naruszającą prawo materialne i dyskryminującą, a sąd powtórzył nieprawidłowe zastosowanie i błędną interpretację przepisów prawa materialnego, które stanowiły dla organów podstawę wydania decyzji.

W związku z tak postawionymi zarzutami skarżąca wniosła o uchylenie w całości zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania oraz o zasądzenie zwrotu kosztów postępowania.

7. W odpowiedzi na skargę kasacyjną Dyrektor Izby Skarbowej wniósł o jej oddalenie i zasądzenie zwrotu kosztów postępowania, podtrzymując swoje dotychczasowe stanowisko w sprawie.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Skarga kasacyjna nie ma usprawiedliwionych podstaw i dlatego podlega oddaleniu.

8. Przede wszystkim należy zauważyć, że w skardze kasacyjnej nie podniesiono zarzutów naruszenia przez Sąd pierwszej instancji przepisów postępowania sądowoadministracyjnego, ewentualnie nawet postępowania podatkowego (zob. uchwała Pełnego Składu Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 26 października 2009 r. I OPS 10/09). Oznacza to, że strona skarżąca nie kwestionowała przyjętego przez Sąd pierwszej instancji ustalonego stanu faktycznego. Podkreślić zatem trzeba, że Sąd ten przyjął, iż skarżąca nie może skorzystać z instytucji wspólnego opodatkowania łącznej sumy dochodów małżonków dlatego, jakby to wynikało z treści uzasadnienia skargi kasacyjnej oraz samego uzasadnienia zaskarżonego wyroku, że nie pozostawała w związku małżeńskim. Sąd rozpoznający niniejszą sprawę nie podziela takiej wąskiej i jednostronnej argumentacji co do przyczyn odrębnego od partnerki opodatkowania dochodu S. F.. Podkreślić trzeba, że Sąd pierwszej instancji podniósł, że warunkami umożliwiającymi – zgodnie z art. 6 ust. 2 u.p.d.o.f. – możliwość opodatkowania sumy dochodów są:

a) pozostawanie przez podatników w związku małżeńskim rozumianym – zgodnie z art. 18 Konstytucji RP – jako związek mężczyzny i kobiety,

b) podleganie przez małżonków obowiązkowi podatkowemu,

c) istnienie między tymi osobami przez cały rok podatkowy wspólności majątkowej,

d) pozostawanie przez małżonków w związku małżeńskim przez cały rok podatkowy,

e) złożenie wniosku wyrażonego we wspólnym zeznaniu podatkowym.

Pomijając tutaj to, czy instytucję opodatkowania sumy dochodów małżonków można byłoby na zasadzie równości, sprawiedliwości, niedyskryminacji (art. 32, art. 47 Konstytucji RP) stosować także do osób pozostających w związkach partnerskich, to jednak zauważyć trzeba, że wymagałoby to, by sąd administracyjny sam ustalił kryteria i przesłanki uznania danego związku za związek partnerski. W Polsce bowiem nie ma przepisów rangi ustawowej, które wprowadzałyby i uznawały związki partnerskie par homoseksualnych, czy też heteroseksualnych za uznane prawnie. W tej kwestii w Polsce w Sejmie IV Kadencji zgłoszono projekt ustawy o związkach partnerskich opracowany, przyjęty i zatwierdzony przez Senat, ale nie został on wprowadzony do porządku obrad Sejmu, a aktualnie zaprezentowany został w Sejmie 17 maja 2011 r. projekt ustawy o umowie związku partnerskiego, jednakże i ten nie został dotychczas wprowadzony pod obrady Sejmu. Do Sejmu tej kadencji wpłynął zaś projekt ustawy o związkach partnerskich zgłoszony 17 lutego 2012 r. przez grupę posłów, jednakże pozostaje on w trakcie prac wstępnych (opiniowanie i konsultacje).

Przez rejestrowany związek partnerski zwany też formalnym związkiem partnerskim rozumie się dość powszechnie, usankcjonowany prawem związek cywilny dwóch osób dowolnej płci. Dla przykładu bowiem we Francji Prawo o zarejestrowanych związkach partnerskich (PACS) stosuje się do osób różnej płci, a więc też tych, które nie chcą zawrzeć formalnie związku małżeńskiego. W Europie w sumie 16 państw z 27 państw Unii Europejskiej wprowadziło formalne związki partnerskie osób tej samej, czy też różnej płci. Można tu dla przykładu wymienić Irlandię, niektóre regiony Włoch, niektóre prowincje w Hiszpanii, Niemcy. Jeżeli chodzi o Niemcy to ustawa z dnia 16 lutego 2001 r. o zarejestrowanych związkach partnerskich (L Part G) stanowi, że (§ 1) "Dwie osoby tej samej płci zawierają związek partnerski poprzez wzajemne, osobiste oraz w obecności obu stron złożenie oświadczenia o wstąpieniu w rejestrowany związek partnerski (zarejestrowani partnerzy). Oświadczenia nie mogą zostać złożone pod warunkiem lub z zastrzeżeniem terminu. Oświadczenia stają się skuteczne z chwilą ich złożenia przed właściwym organem. Związek partnerski nie może zostać skutecznie zawarty:

a) z osobą małoletnią lub pozostającą w związku małżeńskim, lub która pozostaje już związku partnerskim z osobą trzecią;

b) między wstępnymi i zstępnymi;

c) między rodzeństwem i rodzeństwem przyrodnim;

d) jeżeli w chwili zawierania związku partnerskiego partnerzy nie godzą się na obowiązki wynikające z § 2".

Przepis § 2 L Part G stanowi, że "Zarejestrowani partnerzy zobowiązani są do wzajemnej opieki i pomocy oraz zobowiązują się wzajemnie do dożywotniej wspólnoty. Każdy z partnerów jest odpowiedzialny za drugiego".

Już tylko ten przykład i kwestia dopuszczalności uznania za zarejestrowany związek partnerski osób tej samej, czy też różnej płci, powoduje, że sąd administracyjny miałby przesądzać jakie przesłanki powinni spełniać partnerzy by ich uznać za pozostających w formalnym związku partnerskim czyli związku równorzędnym ze związkiem małżeńskim. Wprowadzenie zarejestrowanego związku partnerskiego musi bowiem wiązać się z przesądzeniem, czy powstawałaby między partnerami wspólność majątkowa, czy tylko wspólność ułamkowa, prawo do wspólnego opodatkowania, obowiązek alimentacyjny, prawdo do renty, czy emerytury po partnerze, prawo do dziedziczenia, organizowania pochówku itd. Naczelny Sąd Administracyjny w składzie rozpoznającym tę sprawę reprezentuje pogląd, że przesądzenie tych kwestii i przesłanek byłoby niedopuszczalnym przekroczeniem uprawnień związanych ze stosowaniem prawa. Przepis art. 10 Konstytucji RP stwierdza, że "Ustrój Rzeczypospolitej Polskiej opiera się na podziale i równowadze władzy ustawodawczej, władzy wykonawczej i władzy sądowniczej". Oznaczałoby to zdaniem Sądu przekroczenie swoich kompetencji.

9. Nie budzi wątpliwości Naczelnego Sądu Administracyjnego, że skarżąca w rozpoznawanej sprawie pozostaje z K. F. w faktycznym związku partnerskim, który można porównać do faktycznego związku małżeńskiego. Przepisy polskiego prawa tak podatkowego [art. 4 ust. 1 pkt 6 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2009 r. Nr 93, poz. 768 ze zm.), czy art. 111 § 3 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.)], jak również cywilnego (np. art. 691 k.c.) przyznają określone uprawnienia osobom pozostającym faktycznie we wspólnym pożyciu małżeńskim. W takich przypadkach nie budziłoby wątpliwości Sądu, by na zasadzie równości, sprawiedliwości, niedyskryminacji i ochrony własności (art. 32, art. 47 i art. 64 Konstytucji RP) przyznać parom homoseksualnym te same analogiczne uprawnienia. Nie ma bowiem zdaniem Sądu przeszkód by pod pojęciem osób pozostających we wspólnym pożyciu małżeńskim (konkubinacie) rozumieć stabilną, faktyczną wspólnotę osobisto-majątkową dwojga osób bez względu na ich płeć. Nie byłoby bowiem żadnych podstaw do stosowania odmiennych zasad korzystania ze zwolnień, ponoszenia odpowiedzialności podatkowej w odniesieniu do konkubinatu heteroseksualnego jak i konkubinatu homoseksualnego. Rzecz jednak w tym, że w polskim prawie i orzecznictwie ukształtowanym na jego tle przyjmowana jest zasada, że do wspólności majątkowej osób pozostających czy to we wspólnym pożyciu małżeńskim heteroseksualnym czy homoseksualnym stosuje się przepisy Kodeksu cywilnego odpowiednie do treści stosunków ukształtowanych w danym związku (zob. wyrok SN z dnia 6 grudnia 2007 r. IV CSK 301/07, OSNC 2009, nr 2, poz. 29). Mogą to być przepisy o zniesieniu współwłasności (zob. np. uchwałę SN z dnia 30 stycznia 1986 r. III CZP 79/85, OSNC 1987, nr 1, poz. 2), czy nawet przepisy o bezpodstawnym wzbogaceniu (np. wyrok SN z dnia 16 maja 2000 r. IV CKN 32/00, OSNC 2000, nr 12, poz. 222). W żadnym jednak razie w orzecznictwie nie przyjmowano by rozliczenia majątkowe ze związku osób heteroseksualnych czy homoseksualnych opierać na umowie spółki o ile taka nie została zawarta, czy przepisów dotyczących stosunków majątkowych wynikających z zawarcia małżeństwa. Należy w związku z tym zauważyć, że ani skarżąca, ani organy podatkowe, a także Sąd pierwszej instancji nie przyjęły (także brak tu zarzutów naruszenia przepisów postępowania w skardze kasacyjnej) by skarżąca z K. F. pozostawały we wspólności majątkowej łącznej, jak tego wymaga art. 6 ust. 2 u.p.d.o.f. To oznacza, że także i brak tej przesłanki wspólnego opodatkowania sumy dochodów powoduje, że rozstrzygnięcie Sądu pierwszej instancji jest trafne.

10. Jest jeszcze istotne to, że art. 6 ust. 2 u.p.d.o.f. nie przewiduje możliwości wspólnego opodatkowania się osób heteroseksualnych pozostających we wspólnym pożyciu. To zaś, że art. 111 § 3 ustawy - Ordynacja podatkowa dopuszcza odpowiedzialność podatkową takich osób nie ma istotnego znaczenia, gdyż jest to uregulowanie odnoszące się do innej sytuacji faktyczno-prawnej. Dlatego też Naczelny Sąd Administracyjny nie podziela w tym zakresie zarzutów skargi kasacyjnej opartych na argumentacji odnoszącej się do art. 8 ust. 1 i 2 Konwencji. Brak odwołania się w nich do art. 14 – nie ma znaczenia gdyż przepis ten nie jest niezależny, i tylko uzupełnia inne przepisy materialno – prawne. Sąd nie podziela też argumentacji opartej na wyroku ETPCz w sprawie Kozak przeciwko Polsce z dnia 2 marca 2010 r. Przepis art. 691 k.c. przyznaje określone uprawnienia osobom pozostającym we wspólnym pożyciu z najemcą [nota bene nie ma tu mowy o wspólnym pożyciu małżeńskim z najemcą, jak w art. 8 nieobowiązującej już ustawy z dnia 2 lipca 1994 r. o najmie lokali mieszkalnych i dodatkach mieszkaniowych (Dz.U. z 1998 r. Nr 120, poz. 787 ze zm.)]. Nie można zatem konstruować w drodze analogii takiej treści przepisu art. 6 ust. 2 u.p.d.o.f., w której wspólne opodatkowanie objęłoby sumę dochodów także osób pozostających w faktycznym pożyciu bez względu na płeć.

11. W konsekwencji błędny jest pogląd skargi kasacyjnej, że skoro polskie przepisy w żaden sposób wprost (poza art. 691 k.c.) nie regulują zagadnienia uprawnień osób homoseksualnych żyjących w stałych związkach to nie można też porównywać i zrównywać sytuacji konkubinatów hetero i homoseksualnych, co miałoby oznaczać dyskryminację tychże osób niezgodną i naruszającą art. 18, art. 47 i art. 64 Konstytucji RP. Naczelny Sąd Administracyjny podkreśla ponownie, że nie podziela tego poglądu i uważa, że sytuacja prawna par hetero i homoseksualnych w przypadkach, gdy przepisy prawa przyznają określone uprawnienia podatkowe osobom pozostającym w faktycznym pożyciu małżeńskim powinna być traktowana identycznie. Nie można natomiast – z uwagi na brak formalnych przepisów o rejestracji związków partnerskich – porównywać sytuacji osób pozostających we wspólnym faktycznym pożyciu ze związkiem małżeńskim. Z tych względów Naczelny Sąd Administracyjny nie dopatrzył przesłanek wskazujących by wyrok sądu pierwszej instancji naruszał art. 6 ust. 2 u.p.d.o.f., art. 18, art. 47, art. 64 Konstytucji RP, art. 8 Konwencji bądź też art. 1 Protokołu nr 1 do tej Konwencji.

12. W tym stanie sprawy skargę kasacyjną należało na podstawie art. 184 in fine p.p.s.a. oddalić. NSA w oparciu o art. 207 § 2 p.p.s.a. obciążył skarżącą tylko częścią kosztów postępowania kasacyjnego, gdyż odpowiedź na skargę kasacyjną Dyrektora Izby Skarbowej była identyczna, jak w sprawie II FSK 2082/10.

Wysokość opłat Sąd ustalił zgodnie z art. 204 pkt 1, art. 205 § 2, art. 210 § 1 p.p.s.a. i § 6 pkt 3 i § 14 ust. 2 pkt 2 lit. b) rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. Nr 163, poz. 1349 ze zm.).



Powered by SoftProdukt