Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Sędzia NSA Izabella Kulig-Maciszewska po rozpoznaniu w dniu 20 lutego 2008 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej zażalenia J. M. na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku z dnia 11 grudnia 2007 r. sygn. akt II SAB/Bk 592/07 w pkt 1. przyznające J. M. prawo pomocy w zakresie ustanowienia adwokata w pkt 2. odrzucające wniosek J. M. o przyznanie prawa pomocy w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych w sprawie ze skargi J. M. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Ł. z dnia [...] Nr [...] w przedmiocie zasiłku celowego p o s t a n a w i a: uchylić pkt 2 zaskarżonego postanowienia i umorzyć postępowanie z wniosku o przyznanie prawa pomocy w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku postanowieniem z dnia 11 grudnia 2007 r. sygn. akt II SAB/Bk 592/07 w pkt 1. przyznał J. M. prawo pomocy w zakresie ustanowienia adwokata, w pkt 2 odrzucił wniosek strony o przyznanie prawa pomocy w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych.

W uzasadnieniu postanowienia Sąd wskazał, że przedmiotem skargi jest odmowa przyznania zasiłku celowego, a sprawy takie są sprawami z zakresu opieki i pomocy społecznej, stąd skarżąca na mocy art. 239 pkt 1 lit. a ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. Nr 153, poz. 1270 ze zm., dalej "P.p.s.a."), nie ma obowiązku uiszczania kosztów sądowych. Skoro zatem na skarżącej nie ciąży obowiązek poniesienia jakichkolwiek kosztów sądowych związanych z niniejszą sprawą, jej wniosek o przyznanie prawa pomocy w tym zakresie jako niedopuszczalny należało - w ocenie Sądu I instancji - odrzucić na podstawie art. 58 § 1 pkt 6 w zw. z art. 64 § 3 i art. 239 pkt 1 lit. a P.p.s.a.

Rozpoznając zaś żądanie w zakresie ustanowienia adwokata z urzędu, Sąd uznał, że biorąc pod uwagę sytuację materialną jak i zły stan zdrowia, należy uznać, iż przesłanki ustanowienia pełnomocnika z urzędu zostały spełnione.

J. M. złożyła zażalenie na to postanowienie podnosząc, iż nie zgadza się z odmową zwolnienia jej z kosztów sądowych.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Przede wszystkim należy zaznaczyć, że - jak wynika z treści zażalenia - skarżąca zakwestionowała wyłącznie pkt 2 postanowienia Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku, którym odrzucono wniosek J. M. o przyznanie prawa pomocy w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych i w tym zakresie zażalenie podlega rozpoznaniu.

Wprawdzie wbrew twierdzeniom strony, zaskarżone rozstrzygnięcie o odrzuceniu jej wniosku w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych, nie oznacza odmowy zwolnienia strony z tych kosztów z uwagi na treść art. 239 pkt 1 lit. a P.p.s.a., jednakże mimo to odrzucenie należy uznać za błędne.

W świetle bowiem wymienionego art. 239 pkt 1 lit. a P.p.s.a., strona skarżąca działanie lub bezczynność organu w sprawach z zakresu pomocy i opieki społecznej, do których należy sprawa w przedmiocie zasiłku celowego, nie ma obowiązku uiszczania kosztów sądowych. Oznacza to, że nie zachodzi konieczność rozpoznawania, w sprawach z tego zakresu, wniosku strony o przyznanie prawa pomocy w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych, gdyż strona z obowiązku ponoszenia tych kosztów jest zwolniona z mocy samej ustawy.

Jeżeli jednak strona, mimo ustawowego zwolnienia jej od kosztów składa wniosek o przyznanie prawa pomocy w tymże zakresie, zasadnym pozostaje umorzenie postępowania z wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych, z uwagi na bezprzedmiotowość takiego postępowania, zgodnie z art. 161 § 1 pkt 3 P.p.s.a.

Nie jest natomiast uzasadnione - w świetle przepisów Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, w tym zwłaszcza art. 243 § 1 ustawy - odrzucenie takiego wniosku, gdyż wbrew stanowisku Sądu I instancji, wniosek o przyznanie prawa pomocy może być uznany za niedopuszczalny, wyłącznie w sytuacji złożenia go po zakończeniu postępowania, do którego prawo pomocy miałoby się odnosić.

W tym stanie rzeczy, Naczelny Sąd Administracyjny na podstawie art. 185 § 1 w związku z art. 197 P.p.s.a. uchylił zaskarżone postanowienie, a na mocy art. 161 § 1 pkt 3 w związku z art. 64 § 3 i art. 193 P.p.s.a. umorzył postępowanie z wniosku o przyznanie prawa pomocy w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych.