Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Olga Żurawska - Matusiak Sędziowie WSA Andrzej Góraj (spr.) Eugeniusz Wasilewski Protokolant referent stażysta Marcin Borkowski po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 9 maja 2012 r. sprawy ze skargi K. L. na decyzję Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych z dnia [...] listopada 2011 r. nr [...] w przedmiocie ochrony danych osobowych oddala skargę.

Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych decyzją z dnia [...] sierpnia 2011 r. nr [...], wydaną na podstawie art. 105 § 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071 z późn. zm.) - dalej: kpa, art. 22, art. 43 ust. 1 oraz art. 43 ust. 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych (Dz. U. z 2002 r. Nr 101, poz. 926 ze zm.), po przeprowadzeniu postępowania administracyjnego w sprawie skargi K. L. na przetwarzanie jego danych osobowych przez Proboszcza Parafii Rzymskokatolickiej pod wezwaniem [...] z siedzibą w R. przy ul. [...], umorzył postępowanie.

Pismem z dnia [...] sierpnia 2011 r. K. L. złożył wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy.

Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych, po rozpatrzeniu przedmiotowego wniosku, działając na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 kpa oraz art. 12 pkt 2, art. 22 i art. 43 ust. 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych (Dz. U. z 2002 r. Nr 101, poz. 926 ze zm.), decyzją z dnia [...] listopada 2011 r. nr [...], utrzymał w mocy zaskarżoną decyzję.

W uzasadnieniu ww. decyzji Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych wyjaśnił, że do Biura GIODO w dniu [...] marca 2011 r. wpłynął wniosek K. L. o wydanie decyzji zobowiązującej Proboszcza Parafii Rzymskokatolickiej pod wezwaniem [...] z siedzibą w R. do sprostowania jego nieaktualnych danych osobowych na podstawie art. 32 ust. 1 pkt 6 ustawy o ochronie danych osobowych.

Organ odwoławczy ustalił, że K. L. skierował do Proboszcza pismo z dnia [...] lutego 2011 r., którym zwrócił się o uaktualnienie w księdze chrztu jego danych osobowych, przez naniesienie adnotacji o treści: "Dnia [...] lutego 2011 r. formalnym aktem wystąpił z Kościoła Katolickiego" i przesłanie, na potwierdzenie powyższego, odpisu chrztu z powyższym sprostowaniem.

W odpowiedzi na powyższe Proboszcz, pismem z dnia [...] maja 2011 r., skierowanym do GIODO, wskazał, iż skarżący został wezwany "do stawienia się w kancelarii celem załatwienia jego sprawy" (w piśmie doręczonym do rąk własnych skarżącego). Ponadto Proboszcz wskazał, że "żądanie skarżącego może zostać zrealizowane według punktu 14 Zasad po zrealizowaniu wcześniejszych kroków w postępowaniu".

Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych, po powtórnym rozpatrzeniu zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego i przeanalizowaniu wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy, wskazał, że przepis art. 43 ust. 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych stanowi, że w odniesieniu do zbiorów, o których mowa w ust. 1 pkt 1 i 3 oraz zbiorów, o których mowa w ust. 1 pkt 1a, przetwarzanych przez Agencje Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencję Wywiadu, Służbę Kontrwywiadu Wojskowego, Służbę Wywiadu Wojskowego oraz Centralne Biuro Antykorupcyjne, Generalnemu Inspektorowi nie przysługują uprawnienia określone w art. 12 pkt 2, art. 14 pkt 1 i 3 i 3-5 oraz art. 15-18. Z kolei z art. 43 ust. 1 pkt 3 wynika, że z obowiązku rejestracji zbioru danych zwolnieni są administratorzy danych dotyczących osób należących do kościoła lub innego związku wyznaniowego, o uregulowanej sytuacji prawnej, przetwarzanych na potrzeby tego kościoła lub związku wyznaniowego. W związku z powyższym wyjaśnił, że Generalny Inspektor ma w stosunku do powyższych instytucji prawo kontroli zgodności danych z przepisami o ochronie danych osobowych, nie ma jednak prawa wydawania decyzji administracyjnych, ani rozpatrywania skarg w sprawach wykonywania przez nie przepisów o ochronie danych osobowych.

Organ II instancji podniósł, iż Kościół Rzymskokatolicki należy do instytucji o uregulowanej sytuacji prawnej, bowiem jest instytucją, której funkcjonowanie zostało unormowane w Konstytucji RP, ustawach, umowie międzynarodowej - Konkordacie. Generalny Inspektor wyjaśnił, że z treści art. 2 ustawy z dnia 17 maja 1989 r. o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w RP (Dz. U. z 1989 r. Nr 29, poz. 154 ze zm.), określającej zasady stosunku Państwa do Kościoła, w tym jego sytuację prawną i majątkową, wynika, że Kościół rządzi się w swoich sprawach własnym prawem, swobodnie wykonuje władzę duchową i jurysdykcyjną oraz zarządza własnymi sprawami. Natomiast w sprawach odnoszących się do Kościoła nieuregulowanych przedmiotową ustawą stosuje się powszechnie obowiązujące przepisy prawa, o ile nie są sprzeczne z wynikającymi z niej zasadami (art. 3 ust. 2).

Organ odwoławczy zauważył, że treść ww. przepisów wskazuje, iż Kościół Katolicki oraz inne związki wyznaniowe o uregulowanej sytuacji prawnej w zakresie swojej działalności są niezależne i przy wykonywaniu władzy duchowej posługują się swoim wewnętrznym prawem.

W związku z treścią art. 43 ust. 2 ustawy o ochronie danych osobowych, Generalny Inspektor uznał, iż w rozpoznawanej sprawie nie może prowadzić postępowania wyjaśniającego, ukierunkowanego na wydanie merytorycznej decyzji administracyjnej, ani przeprowadzać czynności kontrolnych, z wyłączeniem prawa żądania złożenia pisemnych lub ustnych wyjaśnień oraz wzywania i przesłuchiwania osób w zakresie niezbędnym do ustalenia stanu faktycznego.

W związku z powyższym, organ odwoławczy stwierdził, że na podstawie dokonanych ustaleń brak jest jego kognicji do wydania merytorycznej decyzji w sprawie, co determinuje zasadność uznania, że spełnione zostały przesłanki umorzenia postępowania, przewidziane przepisem art. 105 § 1 kpa, w myśl którego gdy postępowanie z jakiejkolwiek przyczyny stało się bezprzedmiotowe, organ administracji wydaje decyzję o umorzeniu postępowania.

Pismem z dnia 24 grudnia 2011 r. K. L. złożył do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie skargę na ww. decyzję GIODO z dnia [...] listopada 2011 r. nr [...], wnosząc o jej uchylenie.

Skarżący zarzucił zaskarżonej decyzji naruszenie art. 43 ust. 2 ustawy o ochronie danych osobowych, tj. odmowę wydania merytorycznej decyzji administracyjnej osobie nienależącej do Kościoła Katolickiego.

W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej oddalenie, podtrzymując stanowisko wyrażone w zaskarżonej decyzji.

Pismem z dnia 07 maja 2012 r. skarżący złożył do WSA w Warszawie wniosek o skierowanie do Trybunału Konstytucyjnego pytania prawnego o następującej treści: "Czy przepis art. 43 ust. 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych (tekst jednolity: Dz. U. z 2002 r. Nr 101, poz. 926 ze zm.) w zakresie w jakim wyłącza uprawnienia Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych, określone w art. 12 pkt, art. 14 pkt 1 i 3-5 oraz art. 15-18 tej ustawy w stosunku do zbiorów danych osobowych dotyczących osób należących do kościoła lub innego związku wyznaniowego, o uregulowanej sytuacji prawnej, przetwarzanych na potrzeby tego kościoła lub innego związku wyznaniowego jest zgodny z art. 32 § 1 i 2 oraz art. 47 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej ?".

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje:

Zgodnie z treścią przepisu art. 1 § 1 i 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. – Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269 z późn. zm.), sąd administracyjny sprawuje wymiar sprawiedliwości poprzez kontrolę pod względem zgodności z prawem skarżonej decyzji administracyjnej. Jest więc to kontrola legalności rozstrzygnięcia zapadłego w postępowaniu administracyjnym, z punktu widzenia jego zgodności z prawem materialnym i procesowym.

Oceniając przedmiotową decyzję według powyższych kryteriów, uznać należy, iż nie narusza ona prawa.

W myśl treści art. 12 ustawy z dnia 25 lipca 1997 r. o ochronie danych osobowych (Dz. U. z 2002 r. Nr 101, poz. 926), do zadań Generalnego Inspektora Danych Osobowych należy:

- kontrola zgodności przetwarzania danych z przepisami o ochronie danych osobowych,

- wydawanie decyzji administracyjnych i rozpatrywanie skarg w sprawach wykonania przepisów o ochronie danych osobowych,

- zapewnienie wykonania przez zobowiązanych obowiązków o charakterze niepieniężnym wynikających z decyzji, o których mowa w pkt 2 przez stosowanie środków egzekucyjnych przewidzianych w ustawie o postępowaniu egzekucyjnym w administracji,

- prowadzenie rejestru zbioru danych oraz udzielanie informacji o zarejestrowanych zbiorach,

- opiniowanie projektów ustaw i rozporządzeń dotyczących ochrony danych osobowych,

- inicjowanie i podejmowanie przedsięwzięć w zakresie doskonalenia ochrony danych osobowych,

- uczestniczenie w pracach międzynarodowych organizacji i instytucji zajmujących się problematyką ochrony danych osobowych.

Powyższy przepis statuuje główne zadania i kompetencje Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych, który pełni funkcję zarówno organu kontrolującego poprawność przetwarzania danych osobowych zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa oraz rzecznika interesu poszczególnych osób i interesów publicznych, jak i organu wyposażonego we władcze kompetencje wydawania decyzji administracyjnych i rozpatrywania skarg w sprawach wykonania przepisów o ochronie danych osobowych. W celu wykonania zadań, o których mowa w przytoczonej normie prawnej, Generalny Inspektor ma prawo żądać złożenia pisemnych lub ustnych wyjaśnień oraz wzywać i przesłuchiwać osoby w zakresie niezbędnym do ustalenia stanu faktycznego (art. 14 pkt 2 omawianej ustawy).

Przedmiotowe uprawnienia organu mogą być jednak ograniczane, a nawet wyłączane w odniesieniu do określonych podmiotów. Wyłączenie takie przewiduje

m. in. art. 43 ust. 2 powyższej ustawy, zgodnie z którym, w odniesieniu do zbiorów, o których mowa w ust. 1 pkt 1 i 3 oraz zbiorów, o których mowa w ust. 1 pkt 1a, przetwarzanych przez Agencję Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencję Wywiadu, Służbę Kontrwywiadu Wojskowego, Służbę Wywiadu Wojskowego oraz Centralne Biuro Antykorupcyjne, Generalnemu Inspektorowi nie przysługują uprawnienia określone w art. 12 pkt 2; art. 14 pkt 1 i 3-5; art. 15-18. Zbiory, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 1, 1a i 3, są to zbiory zawierające informacje niejawne, które uzyskane zostały w wyniku czynności operacyjno-rozpoznawczych przez funkcjonariuszy organów uprawnionych do tych czynności oraz zbiory dotyczące osób należących do Kościoła lub innego związku wyznaniowego, o uregulowanej sytuacji prawnej, przetwarzanych na potrzeby tego kościoła lub związku wyznaniowego.

Wobec więc regulacji przepisu art. 43 ust. 1 pkt 3 omawianej ustawy, nie zgłasza się zbiorów osób ochrzczonych w danej parafii, czy duchownych przynależnych do danej diecezji, czy zakonu.

Przechodząc do realiów niniejszej sprawy wskazać należy, iż bezspornym jest, że dane osobowe skarżącego umieszczone są w zbiorze, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 3 ustawy o ochronie danych osobowych, tj. w zbiorze dotyczącym osób należących do Kościoła lub innego związku wyznaniowego. Dlatego też należy uznać za prawidłowe działanie organu, który ograniczył swoją aktywność jedynie do czynności na jaką pozwalała mu ustawa – czyli czynności wskazanych w art. 14 ust. 2 przedmiotowej ustawy.

Wobec powyższego, organ poprawnie uznał, iż w sprawie ma zastosowanie art. 43 ust. 2 omawianej ustawy, a tym samym prawidłowo stwierdził brak swojej właściwości w zakresie wydania decyzji administracyjnej, o jakiej mowa w art. 12 ust. 2 ustawy.

Nadto podkreślenia wymaga okoliczność, iż wbrew twierdzeniom podniesionym przez stronę, bez wpływu na omawiane wyłączenie kompetencji Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych, o jakim mowa w art. 43 ust. 2 przedmiotowej ustawy, pozostaje to, czy skarżący w sposób skuteczny wystąpił z Kościoła Katolickiego.

Tworząc ww. przepis ustawodawca posłużył się sformułowaniem "zbiór danych". Sposób rozumienia tego zwrotu wyjaśnił zaś w art. 7 pkt 1 ustawy stwierdzając, że przez zbiór danych rozumie się każdy – posiadający strukturę zestaw danych o charakterze osobowym, dostępnych według określonych kryteriów, niezależnie od tego, czy zestaw ten jest rozproszony lub podzielony funkcjonalnie.

Treść powyższych norm prawnych wskazuje w sposób niebudzący wątpliwości na to, że zbiór danych obejmuje swoim zasięgiem wiele danych – tj. wiele danych należących do wielu osób. Tym samym bez związku z przedmiotem wyłączenia, o jakim mowa w art. 43 ust. 1 pkt 3 ustawy, pozostaje ewentualna skuteczność wystąpienia strony z Kościoła. Ustawa w omawianym przepisie nie odnosi się bowiem do danych jednostkowych, a do zbioru danych. Stąd więc, badanie w niniejszym postępowaniu skuteczności wystąpienia skarżącego z Kościoła pozostaje w oderwaniu od istoty przedmiotowej sprawy.

Nawet zaś hipotetycznie przyjmując, iż kwestia wystąpienia z Kościoła ma wpływ na stosowanie normy art. 43 ust. 2 ustawy, to wskazać należy, iż skarżący nie wykazał, aby wystąpił z Kościoła w sposób skuteczny. Powoływanie się w tym zakresie przez skarżącego na złożenie oświadczenia woli, o jakim mowa w art. 60 i następnych kodeksu cywilnego, jest niewystarczające. Sposób działania osób, które zamierzają formalnie wystąpić z Kościoła Katolickiego określiła Konferencja Episkopatu Polski, wydając w dniu 27 września 2008 r. "Zasady postępowania w sprawie formalnego aktu wystąpienia z Kościoła". Skoro więc skarżący należy do Kościoła, to aby z niego skutecznie wystąpić musi zastosować się do kościelnych zasad regulujących tę kwestię. Są to bowiem wewnętrzne unormowania organizacji, do której należy skarżący, regulujące wzajemne relacje między organizacją, a jej członkami.

Co się tyczy sposobu zakończenia postępowania administracyjnego, w ocenie tutejszego Sądu, stan faktyczny sprawy umożliwiał organowi wydanie skarżonej decyzji. Przepis art. 105 ust. 1 kpa, na którym zostało oparte rozstrzygnięcie organu, jako przesłankę obligatoryjną umorzenia postępowania uznaje bezprzedmiotowość tego postępowania. Przywołany przepis zezwala organom administracji na wydanie decyzji o umorzeniu postępowania w sytuacji, gdy w świetle przepisów prawa materialnego i ustalonego stanu faktycznego brak jest sprawy administracyjnej mogącej być przedmiotem postępowania. Sprawa administracyjna jest bowiem konsekwencją istnienia stosunku administracyjno-prawnego, czyli takiej sytuacji prawnej, w której strona ma prawo żądać od organu administracyjnego skonkretyzowania jej indywidualnych uprawnień, wynikających z prawa materialnego (patrz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 09 listopada 1995 r., sygn. akt III ARN 50/59 - OSNP 11/96/150).

W orzecznictwie i judykaturze przyjmuje się zgodnie, że bezprzedmiotowość postępowania administracyjnego, o której stanowi art. 105 § 1 kpa, oznacza, że brak jest któregoś z elementów materialnego stosunku prawnego, a wobec tego nie można wydać decyzji załatwiającej sprawę przez rozstrzygnięcie co do jej istoty.

Taka też sytuacja zaistniała w sprawie niniejszej. Organ po przeprowadzeniu postępowania wyjaśniającego doszedł do przekonania, iż nie ma uprawnień do załatwienia przedmiotowej sprawy, poprzez wydanie decyzji w zakresie ochrony danych osobowych, zgodnie z żądaniem strony.

Rozpoznając niniejszą skargę tutejszy Sąd nie znalazł też podstaw do tego, by zwracać się do Trybunału Konstytucyjnego z pytaniem dotyczącym konstytucyjności przepisów stanowiących podstawę wydania skarżonej decyzji. Nie dopatrzył się bowiem występowania przesłanek mogących budzić wątpliwości co do ich zgodności z Konstytucją RP. Zgodnie zaś ze stanowiskiem wyrażonym przez Naczelny Sąd Administracyjny w uzasadnieniu wyroku z dnia 28 kwietnia 2011 r. w sprawie o sygn. akt I OSK 2115/10, niedopatrzenie się przez Sąd orzekający w sprawie przesłanek do wystąpienia z pytaniem prawnym do Trybunału Konstytucyjnego nie pozbawia skarżącego prawa do wystąpienia z odpowiednią skargą konstytucyjną we własnym zakresie.

W tym stanie sprawy, nie podzielając argumentów zawartych w złożonej skardze oraz uznając, iż organ w sposób prawidłowy zebrał i ocenił materiał dowodowy, jak również że przy wykonywaniu tych czynności nie naruszył przepisów prawa, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie orzekł, jak w sentencji wyroku, na podstawie art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2012 r., poz. 270).

-----------------------

8