Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Iwona Tomaszewska Sędziowie Sędzia WSA Barbara Gebel (spr.) Sędzia NSA Elżbieta Makowska Protokolant Tomasz Korpal po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 7 maja 2008r. sprawy ze skargi L. K. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia [...] r. nr [...] w przedmiocie zasiłku rodzinnego oraz dodatków do tego zasiłku. oddala skargę

Decyzją z dnia (...) numer (...), wydaną

z upoważnienia Prezydenta Miasta przez Kierownika Działu Świadczeń Rodzinnych Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej, organ odmówił przyznania L K zasiłku rodzinnego oraz dodatków do zasiłku rodzinnego: z tytułu rozpoczęcia roku szkolnego oraz z tytułu kształcenia i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego na dziecko - K K.

Powodem odmowy przyznania wnioskowanych świadczeń rodzinnych było przekroczenie kwoty kryterium dochodowego.

L K odwołała się od przedmiotowej decyzji. W odwołaniu podniosła między innymi, iż w wyniku napadu w 2006r. została zmuszona do rezygnacji

z pracy i przeszła na rentę. Pracując na kierowniczym stanowisku w 2006 r. uzyskiwała dochody w wysokości ok. 2000,00 zł netto. W 2006r. otrzymała ekwiwalent za urlop wypoczynkowy za 2005r. i 2006r, jednorazową odprawę

w wysokości 3-miesięcznego przeciętnego wynagrodzenia, zasiłek chorobowy, jednorazową zapomogę na leczenie, rehabilitację i przystosowanie się do nowej sytuacji życiowej. Odwołująca się wskazała, że wszystkie te dochody utraciła, gdyż miały one charakter jednorazowy. Podniosła także, że utraciła dochód z pracy,

a w zamian otrzymała rentę w wysokości 989,13 zł netto oraz zasiłek pielęgnacyjny. Jest to jedyne źródło utrzymania rodziny, gdyż mąż po jej wydarzeniach rozchorował się, a ZUS nie wypłaca mu zasiłku chorobowego. W ocenie odwołującej się, intencją ustawodawcy nie było pozbawienie prawa do zasiłku rodzinnego rodzinny, która znalazła się w dramatycznej sytuacji, gdyż ten przepis byłby sprzeczny z Konstytucją RP. W jej ocenie, błąd tkwi w interpretacji tego, co uważa się za dochód rodziny

w rozumieniu ustawy o świadczeniach rodzinnych. Odwołująca się wniosła także

o określenie w decyzji jakie dodatki do zasiłku zostały odmówione, gdyż na córkę oprócz jednorazowego dodatku do zasiłku rodzinnego przysługuje także dodatek na kształcenie i rehabilitację. Odmowa tych dodatków powinna być jasno określona

w decyzji. W uzupełnieniu odwołania L K stwierdziła, powołując się na przepisy ustawy o świadczeniach rodzinnych, że jej dochód z pracy jest dochodem utraconym, natomiast renta jest dochodem uzyskanym. W jej przypadku nastąpiła zamiana dochodu z pracy na dochód z renty z tym, że dochód z pracy do dnia

11 sierpnia 2006 r. wyniósł ok. 4.000,00 zł miesięcznie, a dochód z renty od dnia 11sierpnia 2006 r. wyniósł 989,00 zł. Według wyliczeń odwołującej się dochód rodziny na okres zasiłkowy od 1 września 2007r. wynosi 1067,00 zł, czyli 356,00 zł na osobę.

Samorządowe Kolegium Odwoławcze decyzją z dnia (...) numer (...) utrzymało w mocy zaskarżoną decyzję. Kolegium ustaliło, iż dnia 23 lipca 2007 r. strona zwróciła się do organu I instancji z wnioskiem o przyznanie zasiłku rodzinnego oraz dodatków do zasiłku rodzinnego: z tytułu rozpoczęcia roku szkolnego oraz z tytułu kształcenia i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego na dziecko: K K. Z zebranego materiału dowodowego wynika, że w skład rodziny wnioskodawczyni, oprócz niej samej wchodzi córka K legitymująca się orzeczeniem o niepełnosprawności oraz mąż - K K. Na dochód trzyosobowej rodziny osiągnięty w 2006 r. złożył się: dochód L K w wysokości 54 672,31 zł netto. Dochód ten został ustalony na podstawie zaświadczenia wystawionego przez Naczelnika Urzędu Skarbowego

i zgodnie z § 15 ust. 1 rozporządzenia Ministra Polityki Społecznej w sprawie sposobu i trybu postępowania w sprawach o świadczenia rodzinne(Dz. U. Nr 105, poz. 881 z późn. zm.),

Miesięczny dochód stanowiła więc kwota 4556,03 zł (54672,31 : 12 miesięcy). Natomiast dochód na osobę w rodzinie wyniósł 1518,68 zł (4556,03 zł: 3 osoby).

Zgodnie z art. 4 ust. 2 oraz art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r.

o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. z 2006 r. Nr 139, poz. 992) zasiłek rodzinny przysługuje:

- rodzicom, jednemu z rodziców albo opiekunowi prawnemu dziecka,

- opiekunowi faktycznemu dziecka,

- osobie uczącej się,

jeżeli dochód rodziny w przeliczeniu na osobę albo dochód osoby uczącej się nie przekracza kwoty 504,00 zł. W przypadku natomiast, gdy członkiem rodziny jest dziecko legitymujące się orzeczeniem o niepełnosprawności lub orzeczeniem

o umiarkowanym albo o znacznym stopniu niepełnosprawności, zasiłek rodzinny przysługuje, jeżeli dochód rodziny w przeliczeniu na osobę albo dochód osoby uczącej się nie przekracza kwoty 583,00 zł (art. 5 ust. 2 ustawy).

Tak więc dochód rodziny odwołującej się (1518,68 zł ) przekroczył kryterium dochodowe, w przypadku odwołującej się określone w art. 5 ust. 2 ustawy (583,00zł), uprawniające do świadczeń rodzinnych, a więc strona nie kwalifikuje się do otrzymania zasiłku rodzinnego.

Ponadto Kolegium podniosło, iż fakt, że stronie nie przysługuje zasiłek rodzinny oznacza, że nie przysługują jej także dodatki do tego zasiłku. Prawo do dodatków jest bowiem prawem akcesoryjnym w stosunku do prawa do zasiłku rodzinnego, tzn. nierozerwalnie z nim związanym (Do zasiłku rodzinnego przysługują dodatki..." – art. 8 ustawy o świadczeniach rodzinnych). Jeżeli więc nie istnieje prawo do zasiłku, nie

istnieje także prawo do dodatków do tego zasiłku. W związku z powyższym L K nie przysługuje dodatek do zasiłku rodzinnego na córkę K:

z tytułu kształcenia i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego oraz z tytułu rozpoczęcia roku szkolnego.

Dodatkowo Kolegium, mając na uwadze argumentację przywołaną przez stronę w odwołaniu wyjaśniło, iż zgodnie z art. 3 pkt 1 a ustawy o świadczeniach rodzinnych, dochód to, po odliczeniu kwot alimentów świadczonych na rzecz innych osób, przychody podlegające opodatkowaniu na zasadach ogólnych na podstawie przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych, pomniejszone o koszty uzyskania przychodu, należny podatek dochodowy od osób fizycznych, składki na ubezpieczenia społeczne niezaliczone do kosztów uzyskania przychodu oraz składki na ubezpieczenie zdrowotne. Podstawą ustalania dochodu rodziny jest przeciętny miesięczny dochód członków rodziny uzyskany w roku kalendarzowym poprzedzającym okres zasiłkowy (art. 5 ust. 1 w związku z art. 3 pkt. 2 ustawy). Dochód ten, zgodnie z art. 5 ust. 4, pomniejsza się o dochód utracony. Zgodnie

z art. 3 pkt 23 ustawy o świadczeniach rodzinnych, utrata dochodu, oznacza utratę dochodu spowodowaną:

a) uzyskaniem prawa do urlopu wychowawczego;

b) utratą prawa do zasiłku dla bezrobotnych lub stypendium w wysokości zasiłku dla bezrobotnych;

c) utratą zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, z wyłączeniem pracy wykonywanej na podstawie umowy o dzieło;

d) utratą zasiłku przedemerytalnego lub świadczenia przedemerytalnego, a także emerytury lub renty, renty rodzinnej lub renty socjalnej, z wyjątkiem rent przyznawanych rolnikom w związku z przekazaniem lub dzierżawa gospodarstwa rolnego;

f) wyrejestrowaniem pozarolniczej działalności gospodarczej.

Z kolei uzyskanie dochodu następuje (jak stanowi art. 3 pkt 24 ustawy) między innymi w przypadku uzyskania prawa do emerytury lub renty.

Fakt, że odwołująca nie otrzyma w 2007 r. jednorazowych świadczeń, które otrzymała w 2006r., nie oznacza, że mamy tutaj do czynienia z utratą dochodu. Ustawodawca enumeratywnie wymienił bowiem w cytowanym przepisie przypadki utraty dochodu i jest to katalog zamknięty. Oznacza to, że jeżeli nawet z innych powodów (nie wymienionych w cytowanym wyżej przepisie) dochód wnioskodawcy

w roku, w którym składa on wniosek o ustalenie prawa do świadczeń rodzinnych jest niższy niż w roku, z którego dochód stanowi postawę do ustalenia tego prawa, nie mamy do czynienia z utratą dochodu. Zdaniem Kolegium ekwiwalent za urlop wypoczynkowy za 2005 r. i 2006 r., jednorazowa odprawa w wysokości 3-miesięcznego przeciętnego wynagrodzenia, zasiłek chorobowy, jednorazowa zapomoga na leczenie, rehabilitację i przystosowanie się do nowej sytuacji życiowej, które to świadczenia L K otrzymała w 2006 r., nie mogą być odliczone od dochodu, na podstawie którego ustala się uprawnienia strony do świadczeń rodzinnych.

Nadto chociaż zgodnie z cytowanym powyżej przepisem, odwołująca się utraciła

w 2006 r. dochód w postaci dochodu z tytułu zatrudnienia

w Samodzielnym Publicznym Specjalistycznym Zakładzie Opieki Zdrowotnej "(...)" od dochodu uzyskanego w 2006 r. nie można odjąć tego dochodu utraconego, gdyż w tym samym roku, przed złożeniem wniosku o zasiłek rodzinny uzyskała ona dochód w postaci renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy. Zgodnie bowiem

z § 17 ust. 2 rozporządzenia Ministra Polityki Społecznej w sprawie sposobu i trybu postępowania w sprawach o świadczenia rodzinne, nie pomniejsza się dochodu rodziny o dochód utracony, jeżeli w tym samym roku kalendarzowym osoba uzyskała inny dochód i nie utraciła go przed zgłoszeniem wniosku o zasiłek, bez względu na przerwę w uzyskiwaniu dochodów w roku kalendarzowym poprzedzającym okres zasiłkowy.

Obniżenie dochodów rodziny L K w roku 2007 będzie miało wpływ na prawo do świadczeń rodzinnych dopiero na okres zasiłkowy od 1 września

2008 r. do 31 sierpnia 2009 r.

W oparciu o powyższe Kolegium stwierdziło, że organ I instancji prawidłowo zastosował obowiązujące przepisy prawa i zgodnie z nimi musiał odmówić stronie przedmiotowych świadczeń. Zastosowane przepisy mają bowiem charakter bezwzględnie obowiązujący i organ I instancji nie ma możliwości przyznania świadczeń tam, gdzie one nie przysługują.

Powyższa decyzja została zaskarżona przez L K do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Skarżąca wniosła o uchylenie zaskarżonej decyzji i podniosła, że świadczenia z tytułu ekwiwalentu za urlop, zasiłek chorobowy czy odprawa rentowa są świadczeniami związanymi z określoną sytuacją, ściśle określoną przepisami Kodeksu Pracy, czy Regulaminami pracodawcy, a także wynikają ze stosunku pracy. Twierdzenie, że świadczeń wymienionych wyżej nie można odliczyć od dochodu, gdyż są niezwiązane z pracą jest nieprawdziwe, gdyż ściśle wynikają one ze stosunku pracy i z faktu bycia pracownikiem, natomiast przepis jasno określa utratę dochodu z tytułu pracy. Z takiej interpretacji wynika fakt, że osoby tracące pracę i przechodzące na zasiłek dla bezrobotnych, także nie mają prawa do świadczeń rodzinnych jeżeli dobrze zarabiały, chociaż życie pokazuje co innego, gdyż mają prawo do zasiłków rodzinnych, a dochód z pracy uznaje się za dochód utracony. Nieprawdziwe jest także sformułowanie, że obniżenie dochodów będzie miało wpływ na prawo do zasiłku rodzinnego dopiero na okres zasiłkowy od

1 września 2008 r. do 31 sierpnia 2009 r.

Przede wszystkim nie można już mówić tu o obniżeniu dochodu. Ponadto podniosła, że jest karana za to, że bandyta ją napadł i za to co otrzymała do sierpnia 2006r. Stwierdziła, że nie wybierała się na głodową rentę, pomimo, że ma 29 lat pracy i 120% wskaźnika zarobków. Odbieranie jej w tej ciężkiej sytuacji prawa do zasiłku rodzinnego i świadczeń rehabilitacyjnych na niepełnosprawną córkę, uważa za nieludzkie. Twierdzenie, że otrzyma te świadczenia za dwa lata, to nie jest wyjaśnienie sprawy, tym bardziej, że na okres zasiłkowy 1.09.2008-1.08.2009 na nowo będzie ustalanie dochodu i nie ma to związku z obecną decyzją.

W odpowiedzi na skargę Samorządowe Kolegium Odwoławcze wniosło o oddalenie skargi podtrzymując argumentację zawartą w zaskarżonej decyzji.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. - Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1296 z późn. zm.) sąd administracyjny sprawuje kontrolę działalności administracji publicznej pod względem zgodności z prawem, co oznacza, że w zakresie dokonywanej kontroli sąd zobowiązany jest do zbadania, czy organ administracji orzekając w sprawie nie naruszył prawa w stopniu mogącym mieć wpływ na wynik postępowania. Należy dodać, że zgodnie z treścią art. 134 § 1 ustawy z 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.) sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy nie będąc związany granicami skargi.

Skarga nie jest zasadna.

Warunki nabywania prawa do świadczeń rodzinnych oraz zasady ich ustalania, przyznawania i wypłacania określa ustawa z dnia 28 listopada 2003 r.

o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. z 2006 r. Nr 139, poz. 992 z późn. zm.). Stosownie do art. 2 tej ustawy świadczeniami rodzinnymi są zasiłek rodzinny oraz dodatki do zasiłku rodzinnego, a także świadczenia opiekuńcze i świadczenie pielęgnacyjne.

W przedmiotowej sprawie do rozstrzygnięcia pozostaje kwestia sporna,

a mianowicie prawidłowość dokonanej przez organy orzekające w sprawie oceny, że brak jest możliwości odliczenia od dochodów rodziny uzyskanych w 2006 r. dochodu utraconego.

Stosownie do art. 3 pkt 23 ustawy o świadczeniach rodzinnych, przez utratę dochodów należy rozumieć utratę spowodowaną: a) uzyskaniem prawa do urlopu wychowawczego, b) utratą prawa do zasiłku dla bezrobotnych lub stypendium

w wysokości zasiłku dla bezrobotnych, c) utratą zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, z wyłączeniem pracy wykonywanej na podstawie umowy o dzieło,

d) utratą zasiłku przedemerytalnego lub świadczenia przedemerytalnego, a także emerytury lub renty, renty rodzinnej lub renty socjalnej, z wyjątkiem rent przyznanych rolnikom w związku z przekazaniem lub dzierżawą gospodarstwa rolnego,

e) nieotrzymywaniem części albo całości zasądzonych świadczeń alimentacyjnych,

f) wyrejestrowaniem pozarolniczej działalności gospodarczej. Przy czym stosownie do treści art. 5 ust. 4 ustawy o świadczeniach rodzinnych w przypadku utraty dochodu prawo do zasiłku rodzinnego ustala się na wniosek osoby, o której mowa

w art. 4 ust. 2, na podstawie dochodu rodziny lub dochodu osoby uczącej się pomniejszonego o utracony dochód.

W świetle § 17 rozporządzenia Ministra Polityki Społecznej z dnia 2 czerwca 2005 r. w sprawie sposobu i trybu postępowania w sprawach o świadczenia rodzinne (Dz.U. Nr 105, poz.881 z późn.zm.) w przypadku utraty przez członka rodziny dochodu, od dochodu rodziny odejmuje się przeciętną miesięczną kwotę utraconego dochodu (ust. 1 ),jednak nie pomniejsza się dochodu rodziny o dochód utracony, jeżeli w tym samym roku kalendarzowym osoba uzyskała inny dochód i nie utraciła go przed zgłoszeniem wniosku o zasiłek, bez względu na przerwę w uzyskiwaniu dochodów w roku kalendarzowym poprzedzającym okres zasiłkowy ( ust.2 ).

Jak wynika z akt sprawy z L K z dniem 11 sierpnia 2006 r. został rozwiązany stosunek pracy (utraciła wynagrodzenie za pracę) i z dniem następnym została jej przyznana renta. W tym samym roku kalendarzowym uzyskała więc inny dochód i nie utraciła go przed zgłoszeniem wniosku o zasiłek, a więc brak jest możliwości pomniejszenia uzyskanego dochodu rodziny o dochód utracony.

W świetle art.3 pkt 1 lit a ustawy o świadczeniach rodzinnych ilekroć w ustawie jest mowa o dochodzie - oznacza to, po odliczeniu kwot alimentów świadczonych na rzecz innych osób przychody podlegające opodatkowaniu na zasadach ogólnych na podstawie przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych, pomniejszone

o koszty uzyskania przychodu, należny podatek dochodowy od osób fizycznych, składki na ubezpieczenia społeczne niezaliczone do kosztów uzyskania przychodu oraz składki na ubezpieczenie zdrowotne( a także inne rodzaje dochodu szczegółowo wymienione w ustawie – lit.b i c ).

Za przychody ze stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za nie wykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych. W tej sytuacji organ prawidłowo ustalił wysokość dochodu uzyskanego przez rodzinę skarżącej w 2006 r. i niemożność odliczenia dochodu utraconego, co wyjaśniono powyżej.

W tym stanie rzeczy, Wojewódzki Sąd Administracyjny, na podstawie art.151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. Nr 153, poz.1270 z późn.zm.) orzekł, jak

w sentencji.