Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Bydgoszczy w składzie następującym: Przewodniczący: Sędzia WSA Grzegorz Saniewski Sędziowie: Sędzia WSA Anna Klotz (spr.) Sędzia WSA Jarosław Wichrowski Protokolant Asystent sędziego Agnieszka Zakrzewska-Wiśniewska po rozpoznaniu w Wydziale II na rozprawie w dniu 5 kwietnia 2017 r. sprawy ze skargi [...] na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w B. z dnia [...] czerwca 2016 r. nr [...] w przedmiocie przeprowadzenia oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko 1. uchyla zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję Wójta Gminy R. z dnia [...] maja 2016 r. znak: [...]; 2. uchyla postanowienie Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w B. z dnia [...] maja 2015 r. nr [...]; 3. uchyla postanowienie Wójta Gminy R. z dnia [...] czerwca 2015 r. nr [...]; 4. zasądza od Samorządowego Kolegium Odwoławczego w B. na rzecz skarżącego kwotę 697 (sześćset dziewięćdziesiąt siedem) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.

Zaskarżoną decyzją z [...] czerwca 2016 r. nr [...] Samorządowe Kolegium Odwoławcze w B. działając na podstawie art. 138 § 1 ust. 1 ustawy z 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2016 r. poz. 23) w zw. z art. 63 ust. 1, art. 84, art. 85 ust. 1 i ust. 2 pkt 2 ustawy z 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2016 r. poz. 353) oraz § 3 ust. 1 pkt 40 lit. a rozporządzenia Rady Ministrów z 9 listopada 2010 r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko (Dz. U. z 2016 r. poz. 71), utrzymało w mocy decyzję Wójta Gminy R. z [...] maja 2016 r. znak: [...] w przedmiocie braku potrzeby przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko dla inwestycji polegającej na uruchomieniu kopalni kruszywa naturalnego w miejscowości O. na działce nr [...], gm. R.

W uzasadnieniu organ wskazał na dotychczasowy przebieg postępowania w sprawie podając, że sprawa w przedmiocie wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach dla przedsięwzięcia polegającego na uruchomieniu kopalni kruszywa naturalnego w miejscowości O. na działce nr [...] w gm. R. jest rozpatrywana przez organ odwoławczy po raz drugi.

---Wnioskiem z dnia [...] października 2014 r. Ł. G. wystąpił do Wójta Gminy R. o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację przedsięwzięcia polegającego na: "Uruchomieniu kopalni kruszywa naturalnego w miejscowości O. na działce nr [...] , gm. R.", podając, że przedmiotowa decyzja będzie niezbędna do uzyskania koncesji na wydobycie.

---Wójt Gminy R. dokonał kwalifikacji przedmiotowego przedsięwzięcia jako mogącego potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko, wskazując jako podstawę prawną § 3 ust. 1 pkt 40 lit. a rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2010 r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko, tj. wydobywanie kopalin ze złoża metodą odkrywkową inne niż wymienione w § 2 ust. 1 pkt 27 lit. a, bez względu na powierzchnię obszaru górniczego: na terenie gruntów leśnych lub w odległości nie większej niż 100 m od nich; w odległości nie większej niż 250 m od terenów, o których mowa w art. 113 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2013 r. poz. 1232 ze zm.).

---Po uzyskaniu wymaganej opinii Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska organ I instancji, w postanowieniu z dnia [...] kwietnia 2016 r., stwierdził brak konieczności przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko planowanej inwestycji.

Decyzją z dnia [...] maja 2016 r. znak: [...] Wójt Gminy R. stwierdził brak potrzeby przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko dla inwestycji polegającej na uruchomieniu kopalni kruszywa naturalnego w miejscowości o. na działce nr [...] w gm. R. W uzasadnieniu rozstrzygnięcia organ wskazał, że w trakcie ponownego rozpatrywania sprawy, zgodnie z zaleceniami organu II instancji zawartymi w decyzji nr [...] z dnia [...] września 2015 r. wzywał inwestora do: złożenia wyjaśnień w zakresie odległości planowanej inwestycji od K., terenów zalesionych oraz zabudowy mieszkaniowej; wyjaśnienia zapisu na s. 13 uzupełnienia karty informacyjnej z dnia [...] stycznia 2015 r., tj. "utrzymanie dróg dojazdowych w odpowiednim stanie, nie stwarzając możliwości nadmiernego pylenia; wyjaśnienia, czy eksploatacja inwestycji spowoduje zmianę stosunków wodnych i odwodnienia przyległych terenów; przedstawienia analizy uciążliwości związanej z emisją pyłów i przedstawienie środków mających na celu zabezpieczenia terenów leśnych i terenów najbliższej zabudowy mieszkaniowej przed uciążliwością oraz analizy hałasu emitowanego przez maszyny pracujące na terenie kopalni oraz samochody transportujące kruszywo i jego wpływ na tereny podległe ochronie akustycznej; przedłożenia zgody zarządcy dróg, które zostały przedstawione jako drogi wywozu. Organ I instancji odstąpił od analizy kwestii obsługi transportowej planowanej inwestycji, gdyż zgodnie z art. 63 ust. 1 uuioś nie ma konieczności badania wpływu przedsięwzięcia na środowisko pod kątem sieci dróg istniejących i planowanych w rejonie inwestycji. Na podstawie zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego organ stwierdził, że inwestycja nie będzie się wiązać ze znacząco negatywnym oddziaływaniem na środowisko w zakresie ochrony przyrody, pozostałych elementów środowiska, a tym samym nie wymaga wykonania raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko.

Od powyższej decyzji odwołanie do Samorządowego Kolegium Odwoławczego w B. wniósł Skarb Państwa-[...]. Skarżący zauważył, że organ I instancji odstąpił od badania obsługi transportowej planowanej inwestycji, mimo, iż zastrzeżenia w tym zakresie składane były w trakcie postępowania. Droga publiczna stanowiąca działkę ew. nr [...], przylegającą do działki nr [...] nie posiada połączenia z drogami publicznymi, a kończy się przy terenach leśnych. Drogi leśne, które w świetle ustawy o lasach są lasami, położone w sąsiedztwie działki nr [...] nie są dopuszczone do ruchu pojazdami silnikowymi. Zatem w zaskarżonej decyzji przyjęto bezpodstawnie możliwość nie tylko transportu pozyskanego kruszywa przez las, ale także transport maszyn i urządzeń oraz zatrudnionych osób. Ponadto, decyzja nie odnosi się do oddziaływania planowanej inwestycji na las ze względu na warunki i oddziaływanie transportu kruszywa, maszyn, urządzeń i ludzi przez tereny leśne.

Samorządowe Kolegium Odwoławcze w B. zaskarżoną, powołaną na wstępie decyzją, utrzymało w mocy decyzję organu I instancji. Podstawę zaskarżonej decyzji stanowiły przepisy ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz ocenach oddziaływania na środowisko. Postępowanie miało na celu ustalenie, czy inwestycja w kształcie opisanym przez inwestora we wniosku zagraża środowisku oraz czy spełnia wymagania i parametry w zakresie ochrony środowiska. Organ wyjaśnił, że przedsięwzięcie należy zaliczyć do przedsięwzięć, o których mowa w § 3 ust. 1 pkt 40 lit. a rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko, a więc do przedsięwzięć mogących potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko. Obowiązek przeprowadzenia oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko dla planowanego przedsięwzięcia mogącego potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko stwierdza, w drodze postanowienia, organ właściwy do wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach. Obowiązek ten może być nałożony przez organ prowadzący postępowanie w razie stwierdzenia, że jest to konieczne by wydać decyzję środowiskową, w związku ze stwierdzeniem, że konkretne przedsięwzięcie, z uwagi na uwarunkowania, w jakich ma powstać i funkcjonować, może potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko. Dokonując oceny organ winien uwzględnić łącznie określone w przepisach uwarunkowania. Ponadto, wobec nie przeprowadzenia oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko, organ ma obowiązek wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, w której stwierdza brak potrzeby przeprowadzenia oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko. Organ wskazał, że w niniejszej sprawie zostało wydane postanowienie w trybie art. 63 ust. 1 uuioś o braku konieczności przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko. W zasadzie przesądza ono, że przedsięwzięcie nie będzie wywierało znaczącego oddziaływania na środowisko. Stosownie zaś do art. 64 ust. 1 uuioś postanowienia, o których mowa w art. 63 ust. 1 i 2, wydaje się po zasięgnięciu opinii regionalnego dyrektora ochrony środowiska i organu Państwowej Inspekcji Sanitarnej właściwego do wydawania opinii w przypadku przedsięwzięć wymagających decyzji, o których mowa wart. 72 ust. 1 pkt 1-3, 10, 11, 13 i 15-17. Przepis ten wyłącza zatem z obowiązku zasięgnięcia opinii PIS m.in. przedsięwzięcia, dla których wymagana jest decyzja, o której mowa w art. 72 ust. 1 pkt 4, tj. koncesja na poszukiwanie lub rozpoznawanie złóż kopalin, poszukiwanie lub rozpoznawanie kompleksu podziemnego składowania dwutlenku węgla, wydobywanie kopalin ze złóż, podziemne bezzbiornikowe magazynowanie substancji, podziemne składowanie odpadów oraz podziemne składowanie dwutlenku węgla - wydawanej na podstawie ustawy - Prawo geologiczne i górnicze. Z powyższego wynika, że dopiero na podstawie koncesji inwestor jest uprawniony do podjęcia realizacji przedsięwzięcia. Postępowanie w sprawie wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach wszczyna się na wniosek podmiotu planującego podjęcie realizacji przedsięwzięcia. Jednakże samo uzyskanie pozytywnej decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach nie przesądza jeszcze o tym, czy inwestor przystąpi do realizacji planowanego przedsięwzięcia. Skoro bowiem decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach określa warunki realizowania przedsięwzięcia na danym terenie, to do inwestora będzie należała decyzja, czy przy spełnieniu określonych warunków inwestycja nadal będzie dla niego opłacalna.

Jak wskazuje analiza zaskarżonej decyzji Wójta Gminy R. wymogi art. 84 w zw. z art. 85 ust. 2 pkt 2 uuioś zostały spełnione. W szczególności organ I instancji odniósł się do kryteriów wskazanych w art. 63 ust. 1 uuioś. Podstawowy dowód w niniejszej sprawie stanowiła tzw. karta informacyjna przedsięwzięcia. Inwestor w toku postępowania przed organem I instancji taką kartę informacyjną przedsięwzięcia przedstawił, we wskazanym zakresie kartę informacyjną uzupełnił, a pojawiające się wątpliwości wyjaśnił. Karta informacyjna przedsięwzięcia, w ocenie organu odwoławczego, nie zawiera uchybień, ani braków i spełnia wymagania określone w art. 3 ust. 1 pkt 5 uuioś. Dane określone we wniosku i załączonej do niego karcie informacyjnej, podlegają ocenie organów w postępowaniu o wydanie decyzji środowiskowej i w takim zakresie uwzględnionym w decyzji, o wydanie której ubiega się wnioskodawca, są dla niego wiążące.

Dla obszaru planowanej inwestycji nie obowiązuje miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, na podstawie którego można by wywodzić zakaz lokalizacji na terenie wskazanym we wniosku. Złoże kruszywa O. zostało udokumentowane w kat. Cl o powierzchni [...] m2 na północnej części działki, obejmując swym zasięgiem tylko grunty VI klasy bonitacyjnej. Zatwierdzone zasoby geologiczne według stanu na dzień 31 grudnia 2006 r. wynoszą 1.255.962,3 Mg kruszywa naturalnego o średnim punkcie piaskowym 88,2%. Planowana eksploatacja prowadzona będzie sposobem odkrywkowym, dwoma piętrami, systemem zbierakowym przy zastosowaniu koparek pływających lub refulera. Praca w kopalni będzie się odbywała w zależności od zapotrzebowania na kruszywo przez ok. 230 dni w roku. Najbliższa zabudowa mieszkaniowa - zabudowa zagrodowa znajduje się w odległości ok. 200 m mierzona od południowo-wschodniej granicy terenu przeznaczonego pod wydobycie kopalni według mapy załączonej przez wnioskodawcę. Teren leśny znajduje się bezpośrednio za drogą gminną, która przylega do obszaru planowanego wydobycia oraz od strony zachodniej. Złoże O. położone jest w sąsiedztwie K., na jego lewym brzegu w odległości ok. 250 m mierzonej od wschodniej strony granicy kopalni. Zarówno RDOŚ, jak i organ I instancji, analizowali wpływ przedsięwzięcia na środowisko, również w kontekście ochrony przed zanieczyszczeniami i przed hałasem. Jak wynika z karty informacyjnej, nie zachodzi obawa zanieczyszczenia wód powierzchniowych, ani podziemnych w wyniku eksploatacji kruszywa. W procesie wydobywczym nie będą stosowane substancje chemiczne mogące zanieczyścić wody. Eksploatacja piętra zawodnionego nie będzie prowadzona z wypompowywaniem wody, a zatem nie zostanie zaburzony reżim wód w otoczeniu wyrobiska. Powstały zbiornik wodny będzie zamknięty, nie przepływowy. Rozwiązania te sprawiają, że inwestycja nie wpłynie ujemnie na stan ilościowy i chemiczny wód podziemnych, ani stan ekologiczny wód powierzchniowych oraz nie spowoduje nieosiągnięcia celów środowiskowych zawartych w planie gospodarowania wodami na obszarze dorzecza Wisły.

W wyniku prowadzonych prac na terenie kopalni, m.in. przemieszczania i składowania mas ziemnych może nastąpić podwyższona emisja pyłu i hałasu. Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku, poziom hałasu dla przedmiotowego terenu wynosi 55 dB w porze dnia i 45 dB w porze nocnej. Na emisję pyłu będą miały wpływ warunki atmosferyczne, jakie będą występować na analizowanym terenie. Złoże zawiera średnio 1% pyłów. W celu zabezpieczenia obszarów leśnych i terenu najbliższej zabudowy, inwestor planuje zdjęcie warstwy (humusu) gleby i usypanie wałów ochronnych na wysokość 3m na granicach zewnętrznych wydobywanego kruszywa, które będą zatrzymywać najdrobniejsze cząstki piasku i tłumiły hałas pracujących maszyn na terenie kopalni. Wydobycie kruszywa będzie następowało pod bieżące potrzeby, co wyeliminuje usypywanie wysokich hałd, które w konsekwencji mogłyby powodować ewentualne zapylenie przy silnych wiatrach. Wywożone kruszywo będzie w stanie wilgotnym, a przewożony piasek na naczepach będzie zabezpieczony przed wypadaniem poprzez szczelne pokrycie plandekami. Zastosowanie powyższych rozwiązań, a także składowanie wydobytego kruszywa na poziomie pracy jednej koparki nie powinno spowodować zagrożenia związanego z emisją pyłów i hałasu do środowiska. Planowana działalność zasadniczo nie spowoduje uciążliwości, a jej oddziaływanie zamknie się w granicach wyznaczonego obszaru i terenu górniczego. Ścieki socjalno-bytowe gromadzone będą w dwóch przenośnych toaletach. Ponieważ w wyniku eksploatacji poprzez dno wyrobiska nastąpi bezpośredni dostęp do wód gruntowych, będzie obowiązywał zakaz wylewania ścieków do wyrobiska. Jednocześnie, zgodnie z art. 26 ust. 1 pkt 5 ustawy Prawo geologiczne i górnicze, we wniosku o udzielenie koncesji na wydobywanie kopalin ze złóż określa się również m.in.: geologiczne i hydrogeologiczne warunki wydobycia, a w razie potrzeby warunki wtłaczania wód do górotworu. Okoliczności te podlegać będą ocenie przez właściwy organ koncesyjny. Powstające odpady związane z eksploatacją maszyn oraz bytowaniem ludzi na terenie objętym przedsięwzięciem będą zagospodarowywane zgodnie z obowiązującymi w tym zakresie przepisami. Nie przewiduje się wystąpienia skumulowanego negatywnego oddziaływania na środowisko z podobnymi przedsięwzięciami, z uwagi na znaczne od złoża O. odległości udokumentowanych złóż G. - ok. 2,1 km w linii prostej od granicy działki oraz G. - ok. 1,8 km od złoża. Wyklucza się możliwość wystąpienia oddziaływania na środowisko o charakterze transgranicznym. Wydobyte kruszywo wywożone będzie samochodami ciężarowymi o ładowności do ok. 25 ton drogami gruntowymi w kierunku dróg utwardzonych. Drogi wyjazdowe w razie potrzeby będą utwardzone kruszywem grubym. Inwestor zakłada, że maksymalna ilość samochodów ciężarowych wyjeżdżających z kopalni ograniczy się od 2 do 4 na dobę.

Odnosząc się do zarzutów odwołania w kwestii odstąpienia przez organ I instancji od badania obsługi transportowej planowanej inwestycji, organ odwoławczy podał, że inwestor przedłożył pismo Nadleśnictwa C. z [...] listopada 2015 r., z którego wynika, że nie ma konieczności ustanawiania służebności drogi koniecznej do działki nr [...] położonej w O., jeśli inwestor zamierza dojeżdżać do swoich gruntów rolnych, bowiem dojazd ten drogami leśnymi zapewnia mu art. 29 ust. 3 ustawy o lasach, jako osobie użytkującej grunty rolne. W myśl art. 29 ust. 1 ww. ustawy "Ruch pojazdem silnikowym, zaprzęgowym i motorowerem w lesie dozwolony jest jedynie drogami publicznymi, natomiast drogami leśnymi jest dozwolony tylko wtedy, gdy są one oznakowane drogowskazami dopuszczającymi ruch po tych drogach." Przepis art. 29 ust. 1 ustawy o lasach nie dotyczy wykonujących czynności służbowe lub gospodarcze osób użytkujących grunty rolne położone wśród lasów.

Analiza rodzaju i charakteru planowanego przedsięwzięcia, jego usytuowanie oraz rodzaj i skala możliwego oddziaływania na środowiska przy istniejącym użytkowaniu terenu, z uwzględnieniem wielkości, prawdopodobieństwa, czasu trwania i zasięgu oddziaływania, w ocenie organu odwoławczego prowadzi do wniosku, iż prawidłowo prowadzona eksploatacja złoża nie powinna wpłynąć niekorzystnie na środowisko, poza trwałą zmianą morfologii terenu, jak również powstaniem mikroklimatu w związku z powstaniem zbiornika wodnego. Poza hałasem wywołanym pracą maszyn wydobywczych i środków transportu oraz dodatkowym zapyleniem przy eksploatacji piętra suchego, eksploatacja złoża nie powinna stwarzać istotnych zagrożeń dla środowiska. Ze względu na uwarunkowania klimatyczne, otoczenie terenu pasem wysokiej zieleni (lasy) i wilgotność urabianego kruszywa, przeprowadzone analizy nie wykazały przekroczeń norm jakości powietrza w zakresie zanieczyszczeń pyłowo-gazowych. Przewiduje się, że negatywne oddziaływanie związane z eksploatacją złoża, zamknie się w granicach terenu górniczego.

Organ wskazał także, że odmowa wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach może nastąpić w przypadku wystąpienia sprzeczności planowanego przedsięwzięcia z postanowieniami planu zagospodarowania przestrzennego, w przypadku odmowy uzgodnienia warunków realizacji przedsięwzięcia przez organ współdziałający, braku zgody wnioskodawcy na realizację przedsięwzięcia w innym wariancie lub gdy z postępowania wyniknie możliwość negatywnego oddziaływania na środowisko. W rozpatrywanym przypadku nie wystąpiła jakakolwiek z takich sytuacji.

Organ nie znalazł również podstaw do kwestionowania postanowienia Wójta Gminy R. z dnia [...] kwietnia 2016 r. stwierdzającego brak potrzeby przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko dla planowanego przedsięwzięcia, które poprzedzone zostało stosowną opinią oraz zawiera identyczne argumenty, jak wydana decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach.

Skargę do Sądu złożył skarżący Skarb Państwa - [...], wnosząc o uchylenie zaskarżonej decyzji w całości.

Skarżący zaskarżonej decyzji zarzucił:

a) naruszenie prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy, tj.:

- art. 29 ust. 1 w zw. z art. 29 ust. 3 pkt 7 ustawy o lasach, poprzez niewłaściwą interpretację polegającą na przyjęciu, że poruszanie się po drogach leśnych w celu realizacji inwestycji "Uruchomienie kopalni kruszywa naturalnego w miejscowości O., gm. R." jest działaniem gospodarczym osoby użytkującej grunty rolne, które na mocy art. 29 ust. 3 pkt 7 ustawy o lasach podlega wyłączeniu spod zakazu ruchu pojazdów silnikowych w lasach (art. 29 ust. 1 ustawy o lasach), podczas gdy takiemu wyłączeniu podlega wyłącznie działalność gospodarcza konkretnej osoby tj. użytkownika gruntu rolnego, polegająca na użytkowaniu gruntu rolnego zgodnie z jego przeznaczeniem, czyli w związku z prowadzeniem działalności w zakresie rolnictwa;

- art. 84 ust. 1 w zw. z art. 85 ust. 2 pkt 2 w zw. z art. 63 ust. 1 pkt 2 lit. c ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko, poprzez nieuwzględnienie przy stwierdzaniu braku potrzeby przeprowadzania oceny oddziaływania na środowisko wpływu hałasu i zapylenia powodowanego ruchem pojazdów i ludzi drogą leśną prowadzącą do inwestycji na obszary lasu położone w sąsiedztwie inwestycji i drogi leśnej, a nawet wpływu ruchu na drogę leśną, gdyż zgodnie z ustawą o lasach, droga leśna również jest lasem, bowiem w decyzji i załączniku stanowiącym charakterystykę planowanego przedsięwzięcia znajduje się jedynie analiza oddziaływania na środowisko maszyn pracujących w samej kopalni;

- art. 63 ust. 1 uuioś poprzez jego wadliwą wykładnię i niezastosowanie pomimo istnienia w sprawie istotnych przesłanek do przeprowadzenia oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko dla planowanego przedsięwzięcia mogącego potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko;

b) naruszenie przepisów postępowania, które mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy w postaci:

- art. 7, art. 77, art. 80 ustawy Kodeks postępowania administracyjnego, poprzez odstąpienie od zebrania całego materiału dowodowego niezbędnego do prawidłowej oceny przedmiotu postępowania, nadto oparcie zaskarżonej decyzji o błędnie ustalony stan faktyczny z pominięciem istotnych elementów wynikających ze zgromadzonego materiału dowodowego, poprzez przyjęcie braku potrzeby przeprowadzenia oceny oddziaływania inwestycji na obszary leśne oraz określenia osób upoważnionych do poruszania się drogami leśnymi w celu użytkowania działki nr [...];

- art. 80 k.p.a., poprzez dokonanie błędnej oceny zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego poprzez uznanie, że pismo Nadleśnictwa C. z dnia [...] listopada 2015 r. uzasadniało odstąpienie przez organ I instancji od konieczności badania dostępu do planowanej inwestycji, podczas gdy z pisma tego wynika, że jedynie użytkownik gruntów leśnych może swobodnie korzystać z dróg leśnych w celu dotarcia do użytkowanych gruntów rolnych i nie ma konieczności ustanawiania dla niego służebności drogi koniecznej;

W uzasadnieniu skargi skarżący podkreślił, że poza sporem pozostaje, iż planowana inwestycja stanowi inwestycję, o jakiej mowa w art. 71 ust. 2 pkt 2 uuioś, a więc przedsięwzięcie mogące potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko. Skarżący podkreślił, że argumentacja przez organu II instancji opiera się na uznaniu, że organ I instancji odniósł się do wszystkich kryteriów wskazanych w art. 63 ust. 1 uuioś i uczynił zadość obowiązkowi wynikającemu z art. 85 ust. 2 pkt 2 uuioś, zgodnie z którym organ musi zawrzeć w decyzji stwierdzającej brak potrzeby przeprowadzenia oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko informację o uwarunkowaniach, o których mowa w art. 63 ust. 1, uwzględnionych przy wydaniu ww. decyzji.

Zdaniem skarżącego, zarówno w decyzji, jak i w załączniku będącym charakterystyką planowanego przedsięwzięcia, organ nie odniósł się do oddziaływania hałasu i zapylenia na obszary leśne, jaki będzie powodował codzienny ruch, który powstanie na drodze leśnej prowadzącej do działki nr [...] po otwarciu inwestycji. Hałas i pylenie związany będzie nie tylko z transportem kruszywa na samochodach ciężarowych, ale także ruchem innych maszyn niezbędnych w procesie wydobycia kopalin oraz ruchem osób pracujących przy tym przedsięwzięciu.

Zdaniem skarżącego, błędem jest skupienie się tylko na oddziaływaniu powstającym z samego tylko procesu wydobycia kopalin. Wyżej wymienione czynności, pozostające w ścisłym związku z procesem wydobywczym będą znacznie silniej oddziaływać na obszary leśne niż sam proces wydobycia kopalin. Faktu tego nie wzięto pod uwagę przy wydawaniu decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach.

Ponadto, organ II instancji dokonał nieprawidłowej interpretacji art. 29 ust. 1 w zw. z ust. 3 art. 29 ustawy o lasach, poprzez przyjęcie, że inwestor nie musi ustanawiać służebności drogowej, ponieważ nieskrępowany dojazd drogami leśnymi zapewnia mu, jako osobie wykonującej czynności gospodarcze poprzez użytkowanie gruntów rolnych położonych wśród lasów, art. 29 ust. 3 pkt 7 ustawy o lasach, a czynności gospodarcze to czynności związane z prowadzeniem działalności gospodarczej, co zgodnie z art. 2 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, oznacza m.in. zarobkową działalność wytwórczą, budowlaną, handlową, usługową oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż. Na poparcie powyższego stanowiska organ II instancji powołał się na pismo Nadleśnictwa C. z dnia [...] listopada 2015 r. Faktem jest, że z ww. pisma wynika, że nie ma potrzeby ustanawiania służebności drogowej p. G., ale powyższe wynika wyłącznie z tego, iż w dacie pisma był on osobą użytkującą grunty rolne położone wśród lasów. Gruntami rolnymi nie są grunty, na terenie których odbywa się proces wydobycia kruszywa naturalnego. W konsekwencji powyższego, zakaz poruszania się po drogach leśnych nieoznakowanych drogowskazami dopuszczającymi ruch po tych drogach, wynikający z art. 29 ust. 1 ustawy o lasach, będzie dotyczył nie tylko osób przyjeżdżających na teren kopalni w celu odbioru kruszywa, czy też pracy przy jego wydobyciu, ale również p. G., ponieważ nie będzie on już użytkownikiem gruntu rolnego położonego wśród lasów. Organ I instancji, mimo zalecenia wynikającego z decyzji Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia [...] września 2015 r. uchylającej poprzednią decyzję Wójta Gminy R., w przedmiocie rozpatrzenia kwestii obsługi transportowej planowanej inwestycji w tym dróg dojazdowych, nie odniósł się do tego problemu w decyzji z [...] maja 2016 r. Pomimo zwrócenia uwagi na powyższy problem, w odwołaniu Nadleśnictwa C. od decyzji Wójta Gminy R., SKO bezzasadnie przyjęło, iż jest możliwość korzystania z drogi leśnej w związku z realizacją inwestycji pod nazwą "Uruchomienie kopalni kruszywa naturalnego w miejscowości O., gm. R.". W konsekwencji skarżący wniósł, jak na wstępie skargi.

W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej oddalenie, argumentując, jak w zaskarżonej decyzji.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Skarga zasługuje na uwzględnienie.

W myśl art. 1 § 1 i 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. - Prawo o ustroju sądów administracyjnych (t.j. Dz. U. z 2016 r. poz. 1066 ze zm.) sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej. Zgodnie z art. 134 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz. U. z 2016 r. poz. 718 ze zm. – dalej jako: "p.p.s.a.") sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Spór w przedmiotowej sprawie dotyczy wyjaśnienia, czy utrzymana w mocy przez Samorządowe Kolegium Odwoławcze w B. decyzja Wójta Gminy R. o środowiskowych uwarunkowaniach stwierdzająca brak potrzeby przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko dla inwestycji polegającej na uruchomieniu kopalni kruszywa naturalnego w miejscowości O. na działce nr [...] gm. R. oddziałuje na grunty leśne, położone w sąsiedztwie zamierzenia oraz czy uruchomienie kopalni możliwe będzie do pogodzenia z korzystaniem z dróg leśnych obecnie umożliwiających dojazd przez inwestora do gruntów użytkowanych rolniczo.

Zastosowanie w przedmiotowej sprawie znajdują przepisy ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz ocenach oddziaływania na środowisko (Dz.U. z 2016 r. poz. 353) oraz rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2010 r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko (Dz.U. z 2016 r. poz. 71) oraz ustawy o lasach (Dz.U. z 2014 r. poz. 1153 ze zm.).

Uzasadnienie stanowiska w przedmiotowej sprawie należy rozpocząć od dokładnego przeanalizowania stanu faktycznego. Na podstawie art. 134 § 1 p.p.s.a. Sąd orzeka na podstawie akt sprawy. W ocenie Sądu, dokumenty zgromadzone w toku postępowania administracyjnego dowodzą, że organy orzekające w sprawie nie ustaliły obszaru oddziaływania planowanej inwestycji. Otóż Ł. G. (dalej jako: inwestor) w dniu [...] października 2014 r. złożył do Wójta Gminy R. wniosek o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację przedsięwzięcia (k-8). W karcie informacyjnej załączonej do wniosku w zakresie rodzaju, skali i usytuowania przedsięwzięcia wskazano, że będzie ono polegało na wydobywaniu ze złoża naturalnego kopaliny piasku i żwiru metodą odkrywkową w miejscowości O., gmina R. na działce o numerze ewidencyjnym [...] . Wskazano, że całość terenu, na którym będzie prowadzona działalność eksploatacyjna oddalona jest o ponad 300m od najbliższej zabudowy jednorodzinnej. W zakresie dotychczasowego użytkowania wskazano, że całość terenu, na którym udokumentowano złoże kopaliny do eksploatacji znajduje się na terenach gruntów ornych klasy RV, RVI, RVIz. Przez szereg lat obszar ten uprawiany był rolniczo. Oświadczono między innymi, że tereny zalesione z drzewostanem mieszanym iglasto-liściastym znajdują się w odległości ok. 20 m od granic działki objętej przedsięwzięciem. W zakresie rozwiązania chroniącego środowisko wskazano w pkt 6.5 odnosząc się do emisji zanieczyszczeń powietrza, że działalność wydobywania kopaliny niesie za sobą zanieczyszczenie powietrza pyłami mineralnymi z części odkrytej złoża i pylenie wtórne spowodowane transportem samochodowym. Emisja zanieczyszczeń będzie ograniczona do granicy działki inwestora, a emisja wtórna spowodowana środkami transportu maksymalnie ograniczona przy uwzględnieniu utwardzonej drogi i zachowaniu odległości od zabudowy mieszkaniowej. Do karty informacyjnej przedsięwzięcia została załączona kopia mapy ewidencyjnej w skali od 1:5000, z której wynika, że planowana inwestycja przylega bezpośrednio do działki nr [...] , a przez tą działkę do gruntów leśnych stanowiących działkę nr [...] .

Zgodnie z art. 3 pkt 5 lit. a ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz.U.2008.199.1227), obowiązującym w dacie złożenia wniosku oraz w dacie orzekania przez organ w zaskarżonej decyzji (Dz.U.2016.353, tekst jednolity z dnia 16 marca 2016 r.) przez kartę informacyjną przedsięwzięcia należy rozumieć dokument zawierający podstawowe informacje o planowanym przedsięwzięciu, w szczególności dane o rodzaju, skali i usytuowaniu przedsięwzięcia.

W ocenie Sądu, z opisu rodzaju, skali i usytuowania przedsięwzięcia zawartego w karcie informacyjnej nie wynika, jaki będzie dostęp do planowanej inwestycji. Informacji tej nie można wyczytać z treści całej karty informacyjnej przedsięwzięcia. Zauważyć jednak należy, że ustawodawca pod pojęciem karty informacyjnej określił otwarty katalog dokumentów. Opis rodzaju skali i usytuowania obiektu powinien dotyczyć samej działki [...] względem zabudowy mieszkaniowej i terenu zadrzewionego, co uczyniono w karcie informacyjnej, ale też jej umiejscowienia względem istniejących dróg. W pkt 6.5 karty informacyjnej zawarta została przecież informacja, że emisja wtórna spowodowana środkami transportu ma być maksymalnie ograniczona przy uwzględnieniu utwardzonej drogi. Nie wyjaśniono, czy droga ta istnieje, jaki jest charakter tej drogi, kto jest jej właścicielem oraz, czy jest ona już utwardzona, czy dopiero zostanie utwardzona w związku z realizacją inwestycji. Wobec powyższego, w ocenie Sądu, nie ustalono i nie wyjaśniono w przedmiotowej sprawie skali i usytuowania przedsięwzięcia już na etapie złożenia karty informacyjnej.

W wezwaniu z dnia [...] listopada 2014 r. (k-16 akt administracyjnych) Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska w pkt 4 wezwania zobowiązał inwestora do przekazania informacji o drodze wywozu kruszywa (na załączniku graficznym), z uwzględnieniem konieczności maksymalnego jej oddalenia od najbliższej zabudowy chronionej akustycznie. W punkcie 5 zobowiązano do określenia przewidywanego natężenia ruchu środków transportu kruszywa w skali dobowej, a w punkcie 6 o analizę uciążliwości związanej z emisją pyłu, w szczególności w porze suchej i wietrznej.

Za pismem z dnia [...] stycznia 2015 r. (k-58 akt administracyjnych) inwestor przesłał dokumenty wymagane przez Regionalną Dyrekcję Ochrony Środowiska. Drogę wywozu kruszywa przedstawiono w formie załącznika graficznego. Na kopii mapy w skali 1:5000 zaznaczono kolorem niebieskim drogę wywozu kruszywa do I., a kolorem fioletowym drogę wywozu kruszywa do C. Dokument ten jest nieuwierzytelniony. Z widniejącej pieczęci wynika, że jest to dokument nieaktualny ponieważ zatwierdza on stan na dzień 16 sierpnia 2001 r. Mapa złożona wraz z kartą informacyjną poświadcza zgodność kopii z treścią materiału przyjętego do państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego na dzień 2 października 2014 r. Na kopii mapy z 2001 r. znajduje się inna numeracja działek, a przede wszystkim nie zostały oznaczone na niej grunty leśne stanowiące działki [...],[...] oraz [...]. Ponadto odnośnie punktu 5 wezwania inwestor wyjaśnił, że w zakresie natężenia ruchu zakłada się przejazd od 2 do 3 samochodów ciężarowych na dobę.

W postanowieniu z dnia [...] maja 2015 r. nr [...] Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska (k-76) na podstawie art. 64 ust. 1 pkt 1 oraz ust. 3 i ust. 4 ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko potwierdził, że planowane przedsięwzięcie jest inwestycją mogącą potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko zgodnie z § 3 ust. 1 pkt 40 lit. a tiret 3 i 5 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2010 r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko. W uzasadnieniu powyższej opinii wskazano, że nie istnieje konieczność przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko, ponieważ planowana działalność nie spowoduje ponadnormatywnych uciążliwości. Jej oddziaływanie zamknie się w granicach wyznaczonego obszaru i terenu górniczego. Wskazano, że dla ochrony terenów sąsiednich wyznaczone zostaną pasy ochronne o szerokości 6 m od sąsiednich działek rolnych, 10 m od dróg publicznych i lasu oraz ok. 200 m od rzeki. Pasy te będą wyznaczone w granicach złoża. Wydobywane kruszywo wywożone będzie samochodami ciężarowymi o ładowności do ok. 25 ton drogami gruntowymi w kierunku najbliższych dróg utwardzonych, a natężenie ich ruchu nie przekroczy 2-3 samochodów na dobę. W ramach postępowania wyjaśniającego wywołanego pismami z dni [...] listopada 2014 r., [...] stycznia 2015 r., [...] marca 2015 r. i [...] kwietnia 2015 r. (k-akt administracyjnych 16, 64, 66 i 70) ustalono m.in., że teren zalesiony drzewostanem mieszanym liściasto-iglastym znajduje się w odległości 20 m od inwestycji. Z uwagi na powyższą opinię Wójt Gminy R. (k-82) w postanowieniu z dnia [...] czerwca 2015 r. nr [...] stwierdził, że dla planowanego przedsięwzięcia nie istnieje konieczność przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko powielając stanowisko Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w zakresie drogi wywozu kruszywa i oddziaływania inwestycji.

Sąd dokonując analizy ustaleń stanu faktycznego w przedmiotowej sprawie w oparciu o wniosek inwestora, kartę informacyjną przedsięwzięcia oraz opinię Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska poprzedzoną postępowaniem wyjaśniającym prowadzonym z inwestorem stwierdził, że słusznie strona skarżąca podniosła w skardze zarzut naruszenia przepisów postępowania polegający na naruszeniu art. 7, art. 77 i art. 80 k.p.a.

W przedmiotowej sprawie organy nie podjęły wszelkich czynności niezbędnych do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego oraz do załatwienia sprawy, mając na względzie interes społeczny i słuszny interes obywateli.

W ocenie Sądu, niezbędne były w przedmiotowej sprawie ustalenia stanu faktycznego w zakresie dokładnego ustalenia oddziaływania planowanej inwestycji i dostępu do dróg publicznych. Organ dopiero na etapie postępowania odwoławczego uzupełnił dokumenty sprawy o wypisy z rejestru gruntów i prawidłowo w decyzji kasacyjnej z dnia [...] września 2015 r. nr [...] wskazał na naruszenie przepisów postępowania w zakresie połączenia działki nr [...] i działki [...] z drogami publicznymi. Co prawda uzupełniono po ponownym rozpatrzeniu dokumentację o wypisy z ewidencji gruntów i budynków oraz zobowiązano również inwestora do przedłożenia zgody zarządcy dróg, które zostały przedstawione jako drogi wywozu kruszywa, słusznie zwracając uwagę na zakończenie drogi gminnej [...] drogami leśnymi (pismo organu I instancji z dnia [...] października 2015 r. k-159), ale w dalszym ciągu nie dokonano prawidłowych ustaleń w zakresie oddziaływania planowanej inwestycji na grunty sąsiednie, w tym las.

Zgodnie z art. 63 ust. 1 ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko obowiązek przeprowadzenia oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko dla planowanego przedsięwzięcia mogącego potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko stwierdza, w drodze postanowienia, organ właściwy do wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, uwzględniając łącznie następujące uwarunkowania:

1) rodzaj i charakterystykę przedsięwzięcia, z uwzględnieniem:

a) skali przedsięwzięcia i wielkości zajmowanego terenu oraz ich wzajemnych proporcji,

b) powiązań z innymi przedsięwzięciami, w szczególności kumulowania się oddziaływań przedsięwzięć znajdujących się na obszarze, na który będzie oddziaływać przedsięwzięcie,

c) wykorzystywania zasobów naturalnych,

d) emisji i występowania innych uciążliwości,

e) ryzyka wystąpienia poważnej awarii, przy uwzględnieniu używanych substancji i stosowanych technologii;

2) usytuowanie przedsięwzięcia, z uwzględnieniem możliwego zagrożenia dla środowiska, w szczególności przy istniejącym użytkowaniu terenu, zdolności samooczyszczania się środowiska i odnawiania się zasobów naturalnych, walorów przyrodniczych i krajobrazowych oraz uwarunkowań miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego - uwzględniające:

a) obszary wodno-błotne oraz inne obszary o płytkim zaleganiu wód podziemnych,

b) obszary wybrzeży,

c) obszary górskie lub leśne,

d) obszary objęte ochroną, w tym strefy ochronne ujęć wód i obszary ochronne zbiorników wód śródlądowych,

e) obszary wymagające specjalnej ochrony ze względu na występowanie gatunków roślin i zwierząt lub ich siedlisk lub siedlisk przyrodniczych objętych ochroną, w tym obszary Natura 2000 oraz pozostałe formy ochrony przyrody,

f) obszary, na których standardy jakości środowiska zostały przekroczone,

g) obszary o krajobrazie mającym znaczenie historyczne, kulturowe lub archeologiczne,

h) gęstość zaludnienia,

i) obszary przylegające do jezior,

j) uzdrowiska i obszary ochrony uzdrowiskowej;

3) rodzaj i skalę możliwego oddziaływania rozważanego w odniesieniu do uwarunkowań wymienionych w pkt 1 i 2, wynikające z:

a) zasięgu oddziaływania - obszaru geograficznego i liczby ludności, na którą przedsięwzięcie może oddziaływać,

b) transgranicznego charakteru oddziaływania przedsięwzięcia na poszczególne elementy przyrodnicze,

c) wielkości i złożoności oddziaływania, z uwzględnieniem obciążenia istniejącej infrastruktury technicznej,

d) prawdopodobieństwa oddziaływania,

e) czasu trwania, częstotliwości i odwracalności oddziaływania.

W ocenie Sądu, organ powinien zwrócić uwagę na warunek ujęty w art. 63 ust. 1 pkt 3 lit. a i c, ponieważ zasięg oddziaływania obszaru geograficznego i liczba ludności, na którą przedsięwzięcie może oddziaływać oraz wielkość i złożoność oddziaływania, z uwzględnieniem obciążenia istniejącej infrastruktury technicznej powinna zostać przedstawiona w karcie informacyjnej z uwzględnieniem oddziaływania na istniejące drogi publiczne oraz drogi leśne.

Należy zauważyć, że w sytuacji, gdy dojdzie do nieprecyzyjnego określenia rodzaju i skali możliwego oddziaływania rozważanego w odniesieniu do uwarunkowań wymienionych w pkt 1 i 2, wynikających zasięgu oddziaływania, w tym wielkości i złożoności oddziaływania, z uwzględnieniem obciążenia istniejącej infrastruktury technicznej, to przekłada się to na naruszenie zasady i tryb postępowania w sprawach ocen oddziaływania na środowisko i ma to konsekwencje na wydaną opinię przez RDOŚ na podstawie art. 64 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy. Przepis ten stanowi, że postanowienia, o których mowa w art. 63 ust. 1 i 2, wydaje się po zasięgnięciu opinii regionalnego dyrektora ochrony środowiska. Z art. 64 ust. 2 pkt 1 i 2 ustawy wynika, że organ zasięgający opinii przedkłada wniosek o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach oraz kartę informacyjną przedsięwzięcia. Zgodnie z art. 64 ust. 2 pkt 3 ww. ustawy organy, o których mowa w ust. 1, uwzględniając łącznie uwarunkowania, o których mowa w art. 63 ust. 1, wydają opinię co do potrzeby przeprowadzenia oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko, a w przypadku stwierdzenia takiej potrzeby - co do zakresu raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko. Przedłożenie zatem karty informacyjnej oraz wniosku z ograniczonym obszarem oddziaływania skutkuje tym, że opinia zostaje wydana w oparciu o niedokładnie ustalony stan faktyczny sprawy.

Z uwagi na to, że w przedmiotowej sprawie Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska wyraził opinię (na podstawie art. 64 ust. 1 ustawy), że nie istnieje konieczność przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko, a następnie Wójt Gminy R. (na podstawie art. 63 ust. 2 ustawy) orzekł, że dla przedsięwzięcia nie istnieje konieczność przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko i postanowienia powyższych organów są niezaskarżalne w drodze postanowienia, to należało je w ramach uprawnień wynikających z art. 135 p.p.s.a. usunąć z obrotu prawnego.

Zgodnie z art. 63 ust. 1 tej ustawy obowiązek przeprowadzenia oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko dla planowanego przedsięwzięcia mogącego potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko stwierdza, w drodze postanowienia, organ właściwy do wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach. Przepis art. 63 ust. 2 tej ustawy stanowi, iż postanowienie wydaje się również, jeżeli organ nie stwierdzi potrzeby przeprowadzenia oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko. Zgodnie z art. 64 ust. 1 ustawy postanowienia, o których mowa w art. 63 ust. 1 i 2, wydaje się po zasięgnięciu opinii: regionalnego dyrektora ochrony środowiska (pkt 1) lub organu, o którym mowa w art. 78, w przypadku przedsięwzięć wymagających decyzji, o których mowa w art. 72 ust. 1 pkt 1-3, 10, 11, 13, 15-17 i 22 (pkt 2). Organy, o których mowa w ust. 1 i 1a, uwzględniając łącznie uwarunkowania, o których mowa w art. 63 ust. 1, wydają opinię, co do potrzeby przeprowadzenia oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko, a w przypadku stwierdzenia takiej potrzeby - co do zakresu raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko (art. 64 ust. 3 ustawy). Opinia ta wydawana jest w formie postanowienia (art. 123 k.p.a.).

Zgodnie z art. 106 § 1 k.p.a. jeżeli przepis prawa uzależnia wydanie decyzji od zajęcia stanowiska przez inny organ (wyrażenia opinii lub zgody albo wyrażenia stanowiska w innej formie), decyzję wydaje się po zajęciu stanowiska przez ten organ. Zajęcie stanowiska przez ten organ następuje w drodze postanowienia, na które służy stronie zażalenie (art. 106 § 5 k.p.a.). Przepis ten znajduje zastosowanie tylko i wyłącznie w przypadku wydawania decyzji administracyjnej, a w analizowanej sytuacji opinia, o której mowa w art. 64 ust. 1 ustawy odnosi się do postanowienia. W związku z tym nie można stwierdzić, aby na postanowienie, w którym regionalny dyrektor ochrony środowiska wyraził taką opinię przysługiwało zażalenie na podstawie art. 106 § 5 k.p.a. Również w ustawie z dnia 3 października 2008 r. brak jest przepisu szczególnego wskazującego, aby na tego rodzaju postanowienia przysługiwało zażalenie. Zgodnie z art. 65 ust. 2 tej ustawy zażalenie przysługuje wyłącznie na postanowienie, o którym mowa w art. 63 ust. 1, a więc na postanowienie, w którym organ główny stwierdza obowiązek przeprowadzenia oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko. Brak środka odwoławczego na postanowienie regionalnego dyrektora ochrony środowiska w sprawie wyrażenia opinii co do potrzeby przeprowadzenia oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko jest uzasadniony tym, że opinia ta - jako najsłabsza forma współdziałania pomiędzy organami administracji publicznej - nie ma charakteru wiążącego dla organu wydającego postanowienie w przedmiocie obowiązku przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko (wyrok NSA z 6 maja 2014 r., II OSK 2904/12, wyrok WSA w Lublinie z dnia 20 stycznia 2011 r., II SA/Lu 698/10, wyrok WSA w Kielcach z dnia 5 listopada 2009 r., II SA/Ke 523/09, publ. Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych, orzeczenia.nsa.gov.pl). Kontrola legalności tej opinii (art. 64 ust. 1 ustawy) wyrażonej w formie postanowienia powinna być przeprowadzona przez organ odwoławczy w przypadku kontroli postanowienia, w którym stwierdzono obowiązek przeprowadzenia oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko wydanego na podstawie art. 63 ust. 1 ustawy, a gdy nie stwierdzono potrzeby przeprowadzania takiej oceny (art. 63 ust. 2 ustawy), to zarówno kontrola postanowienia wydanego na podstawie art. 63 ust. 2 ustawy, jak i poprzedzającego go postanowienia wydanego na podstawie art. 64 ust. 1 ustawy powinna być przeprowadzona przez organ II instancji rozpoznający odwołanie od decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację przedmiotowego przedsięwzięcia (por. wyrok NSA z dnia 5 kwietnia 2016 r., sygn. akt II OSK 2507/14).

W ocenie Sądu w okolicznościach przedmiotowej sprawy nie można zgodzić się ze stanowiskiem organu, że dojazd do gruntów rolnych w celu ich użytkowania równoważy się z dojazdem do terenów, na których będzie prowadzona działalność wydobywania kopalin. W przedmiotowej sprawie inwestor zamierzając uruchomić kopalnię kruszywa dąży do zmiany sposobu użytkowania obecnie użytkowanych rolniczo gruntów na wydobywanie kopalin ze złoża metodą odkrywkową. Okoliczność ta ma istotne znaczenie przy zastosowaniu art. 29 ustawy o lasach, który ogranicza ruch pojazdów w lesie.

Zgodnie z art. 29 ust. 1 ustawy o lasach, ruch pojazdem silnikowym, zaprzęgowym i motorowerem w lesie dozwolony jest jedynie drogami publicznymi, natomiast drogami leśnymi jest dozwolony tylko wtedy, gdy są one oznakowane drogowskazami dopuszczającymi ruch po tych drogach. Nie dotyczy to inwalidów poruszających się pojazdami przystosowanymi do ich potrzeb. Ustawodawca w ust. 3 tego przepisu zawarł odstępstwa od ograniczenia zawartego w ust. 1, stanowiąc, że przepisy ust. 1 oraz art. 26 ust. 2 i 3, a także art. 28, nie dotyczą wykonujących czynności służbowe lub gospodarcze:

1) pracowników nadleśnictw;

2) osób nadzorujących gospodarkę leśną oraz kontrolujących jednostki organizacyjne Lasów Państwowych;

3) osób zwalczających pożary oraz ratujących życie lub zdrowie ludzkie;

4) funkcjonariuszy Straży Granicznej chroniących granicę państwową oraz funkcjonariuszy innych organów odpowiedzialnych za bezpieczeństwo i porządek publiczny;

5) osób wykonujących czynności z zakresu gospodarki łowieckiej oraz właścicieli pasiek zlokalizowanych na obszarach leśnych;

6) właścicieli lasów we własnych lasach;

7) osób użytkujących grunty rolne położone wśród lasów;

8) pracowników leśnych jednostek naukowych, instytutów badawczych i doświadczalnych, w związku z wykonywaniem badań naukowych i doświadczeń z zakresu leśnictwa i ochrony przyrody;

9) wojewódzkich konserwatorów przyrody oraz pracowników Służb Parków Krajobrazowych;

10) osób sporządzających plany urządzenia lasu, uproszczone plany urządzenia lasu lub inwentaryzację stanu lasu, o której mowa w art. 19 ust. 3.

Bezsporne jest, że inwestor w przedmiotowej sprawie jest osobą użytkującą grunty rolne położone wśród lasów i może on korzystać z odstępstwa przewidzianego w art. 29 ust. 3 pkt 7 do póki nie nastąpi zmiana sposobu użytkowania na grunty kopalin.

Ma rację strona skarżąca wywodząc w skardze, że charakter prowadzonej działalności gospodarczej, wydobywanie kopalin ze złoża metodą odkrywkową wpłynie na zastosowanie odstępstwa w stosunku osób użytkujących grunty rolne położone wśród lasów na podstawie art. 29 ust. 3 pkt 7 ustawy o lasach. O ile przed dokonaniem zmiany sposobu użytkowania tych gruntów jako rolnych uzasadnione jest stanowisko Nadleśnictwa C. z dnia [...] listopada 2015 r., to po zmianie terenów rolniczych na kopalniane odstępstwo od zasady ruchu pojazdami po drogach leśnych nie będzie mogło być stosowane.

Tak więc sytuacja ta istotnie ulegnie zmianie po rozpoczęciu działalności gospodarczej polegającej na wydobywaniu kruszywa. Chociażby kierowcy samochodów ciężarowych, pracownicy dokonujący wydobywanie kopalin, nie będą użytkownikami gruntów rolnych położonych wśród lasów. Poza tym, grunty te nie będą gruntami rolnymi w rozumieniu ustawy z dnia 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych (Dz.U.2015.909), która w art. 2 enumeratywnie wymienia, co stanowi grunty rolne. Gruntami rolnymi, w rozumieniu ustawy, są grunty:

1) określone w ewidencji gruntów jako użytki rolne;

2) pod stawami rybnymi i innymi zbiornikami wodnymi, służącymi wyłącznie dla potrzeb rolnictwa;

3) pod wchodzącymi w skład gospodarstw rolnych budynkami mieszkalnymi oraz innymi budynkami i urządzeniami służącymi wyłącznie produkcji rolniczej oraz przetwórstwu rolno-spożywczemu;

4) pod budynkami i urządzeniami służącymi bezpośrednio do produkcji rolniczej uznanej za dział specjalny, stosownie do przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych i podatku dochodowym od osób prawnych;

5) parków wiejskich oraz pod zadrzewieniami i zakrzewieniami śródpolnymi, w tym również pod pasami przeciwwietrznymi i urządzeniami przeciwerozyjnymi;

6) rodzinnych ogrodów działkowych i ogrodów botanicznych;

7) pod urządzeniami: melioracji wodnych, przeciwpowodziowych i przeciwpożarowych, zaopatrzenia rolnictwa w wodę, kanalizacji oraz utylizacji ścieków i odpadów dla potrzeb rolnictwa i mieszkańców wsi;

8) zrekultywowane dla potrzeb rolnictwa;

9) torfowisk i oczek wodnych;

10) pod drogami dojazdowymi do gruntów rolnych.

O ile w chwili rozpoznawania sprawy działka nr [...] stanowi grunt rolny, to w związku z zamiarem prowadzenia działalności wydobywania kruszywa jej charakter ulegnie zmianie przekształcając ją w działkę kopalnianą.

Należy zwrócić uwagę, że przepis art. 2 pkt 1 ustawy o ochronie gruntów rolnych i leśnych odsyła do ewidencji gruntów. W § 68 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa z dnia 29 marca 2001 r. w sprawie ewidencji gruntów i budynków (Dz.U.2016.1034) określono wyraźnie podział gruntów rolnych, które dzielą się na:

1) użytki rolne, do których zalicza się:

a) grunty orne, oznaczone symbolem - R,

b) sady, oznaczone symbolem - S,

c) łąki trwałe, oznaczone symbolem - Ł,

d) pastwiska trwałe, oznaczone symbolem - Ps,

e) grunty rolne zabudowane, oznaczone symbolem - Br,

f) grunty pod stawami, oznaczone symbolem - Wsr,

g) grunty pod rowami, oznaczone symbolem - W,

h) grunty zadrzewione i zakrzewione na użytkach rolnych, oznaczone symbolem - Lzr;

2) nieużytki, oznaczone symbolem - N.

W ust. 6 tego przepisu wskazano, że zaliczanie gruntów do poszczególnych użytków gruntowych określa załącznik nr 6 do rozporządzenia ujmując w tabeli cechy gruntów i inne przesłanki, które decydują o zaliczaniu gruntów do poszczególnych użytków gruntowych.

I tak zgodnie z pozycją 1 załącznika nr 6 do ww. rozporządzenia, grunty orne oznaczone zostały symbolem - R. Do gruntów ornych zalicza się grunty:

1) poddane stałej uprawie mechanicznej mającej na celu produkcję rolniczą lub ogrodniczą;

2) nadające się do uprawy, o której mowa w pkt 1, ale zajęte pod plantacje chmielu, wikliny lub drzew ozdobnych, w tym choinek, oraz szkółki ozdobnych drzew lub krzewów, lub na których urządzone zostały rodzinne ogrody działkowe;

3) zajęte pod urządzenia i budowle wspomagające produkcję rolniczą lub ogrodniczą i położone poza działką siedliskową;

4) utrzymywane w postaci ugoru lub odłogowane.

Zgodnie z pozycją 17 załącznika, określono cechy gruntów stanowiących użytki kopalne – o symbolu K. Do użytków kopalnych zalicza się grunty:

1) zajęte przez czynne odkrywkowe kopalnie, w których odbywa się wydobycie kopalin;

2) wyrobiska po wydobywaniu kopalin;

3) zapadliska i tereny po działalności górniczej.

W ocenie Sądu, wydobywanie kopalin ze złoża metodą odkrywkową spełnia cechy gruntów stanowiących użytki kopalne, a nie użytki rolne. Inwestor będzie prowadził w związku z wydobyciem kruszywa działalność gospodarczą w rozumieniu ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz.U.2016.1829). Działalnością gospodarczą jest zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodowa, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły.

Organy jednak w przedmiotowej sprawie zupełnie pominęły, że przepisów ustawy o swobodzie działalności gospodarczej zgodnie z art. 3 pkt 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej nie stosuje się do działalności wytwórczej w rolnictwie w zakresie upraw rolnych oraz chowu i hodowli zwierząt, ogrodnictwa, warzywnictwa, leśnictwa i rybactwa śródlądowego.

Wobec powyższego, w przypadku planowanej inwestycji ograniczenie wynikające z art. 29 ust. 1 ustawy o lasach ma istotny wpływ na wynik sprawy, ponieważ odstępstwo ruchu po drogach leśnych wynikające z art. 29 ust. 3 pkt 7 nie może mieć zastosowania w stosunku do osób zamierzających użytkować grunty kopalne położone wśród lasów.

Z uwagi na powyższe przedwczesne jest ocenienie zarzutów dotyczących naruszenia art. 84 ust. 1 w zw. z art. 85 ust. 2 pkt 2 w zw. z art. 63 ust. 1 ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko, w sytuacji gdy nie jest znany obszar oddziaływania planowanej inwestycji, która nie zamknie się w granicach działki nr [...] i drogi stanowiącej działkę nr [...].

W tym stanie rzeczy Sąd działając na podstawie art. 135, art. 145 § 1 pkt 1 lit. a i c ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, uchylił decyzje organów I i II instancji oraz postanowienie Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w B. z dnia [...] maja 2015 r. nr [...] i postanowienie Wójta Gminy R. z dnia [...] czerwca 2015 r. nr [...] . O kosztach Sąd orzekł w oparciu o art. 200 p.p.s.a.

Ponownie rozpatrując sprawę organ w oparciu o kompletną dokumentację, zasięgnie opinii Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w B. oraz uzyska postanowieniem Wójta Gminy R., czy istnieje konieczność przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko. Organ zastosuje się do wskazań zawartych w uzasadnieniu niniejszego wyroku.