Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

W przypadku uiszczania opłaty sądowej na rachunek bankowy właściwego sądu administracyjnego, stosownie do art. 219 § 2 zdanie pierwsze ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2016 r. poz. 718, z późn. zm.), za pośrednictwem krajowej instytucji płatniczej w rozumieniu ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 r. o usługach płatniczych (Dz. U. z 2016 r. poz. 1572, z późn. zm.), dzień przekazania środków pieniężnych tej instytucji lub jej agentowi jest równoznaczny z dniem uiszczenia opłaty, o ile doszło do uznania rachunku bankowego sądu należną kwotą.”

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Jan Rudowski, Sędzia NSA Hieronim Sęk (sprawozdawca), Sędzia NSA Piotr Pietrasz (współsprawozdawca), Sędzia NSA Zbigniew Ślusarczyk (współsprawozdawca), Sędzia NSA Adam Bącal, Sędzia NSA Marzenna Linska-Wawrzon, Sędzia NSA Janusz Zajda, Protokolant Grzegorz Ziemak, z udziałem Prokuratora Prokuratury Krajowej Bożeny Kiecol w sprawie zażalenia P. C. na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy z dnia 11 kwietnia 2017 r., sygn. akt I SA/Bd 875/16 o odrzuceniu skargi P. C. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w B. z dnia 11 października 2016 r., nr [...] w przedmiocie podatku od towarów i usług po rozpoznaniu w dniu 22 stycznia 2018 r. na posiedzeniu jawnym w Izbie Finansowej zagadnienia prawnego przedstawionego w trybie art. 187 § 1 w związku z art. 197 § 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2017 r. poz. 1369, z późn. zm.) przez skład orzekający Naczelnego Sądu Administracyjnego postanowieniem z dnia 5 września 2017 r., sygn. akt I FZ 192/17: "Czy za datę uiszczenia opłaty sądowej na rachunek bankowy sądu administracyjnego, stosownie do art. 219 § 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2016 r. poz. 718 ze zm.) w przypadku dokonania jej za pośrednictwem innego niż banki lub Poczta Polska S.A. podmiotu, działającego na podstawie ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 r. o usługach płatniczych (Dz. U. z 2016 r., poz. 1572 ze zm.), można uznać dzień przekazania takiemu podmiotowi środków pieniężnych w odpowiedniej wysokości, czy też należy przyjąć, że datę taką stanowi dzień uznania rachunku bankowego prowadzonego dla danego sądu?" podjął następującą uchwałę: "W przypadku uiszczania opłaty sądowej na rachunek bankowy właściwego sądu administracyjnego, stosownie do art. 219 § 2 zdanie pierwsze ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2016 r. poz. 718, z późn. zm.), za pośrednictwem krajowej instytucji płatniczej w rozumieniu ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 r. o usługach płatniczych (Dz. U. z 2016 r. poz. 1572, z późn. zm.), dzień przekazania środków pieniężnych tej instytucji lub jej agentowi jest równoznaczny z dniem uiszczenia opłaty, o ile doszło do uznania rachunku bankowego sądu należną kwotą."

1. Zagadnienie prawne przedstawione jako budzące poważne wątpliwości

1.1. Postanowieniem z dnia 5 września 2017 r., sygn. akt I FZ 192/17, Naczelny Sąd Administracyjny, na podstawie art. 187 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2016 r. poz. 718, z późn. zm., a od dnia 13 lipca 2017 r. - Dz. U. z 2017 r. poz. 1369, z późn. zm.; dalej: P.p.s.a.), przedstawił do rozstrzygnięcia składowi siedmiu sędziów tego Sądu zagadnienie prawne budzące poważne wątpliwości.

1.2. Zagadnienie to zostało wyrażone w formie następującego pytania:

"Czy za datę uiszczenia opłaty sądowej na rachunek bankowy sądu administracyjnego, stosownie do art. 219 § 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2016 r. poz. 718 ze zm.) w przypadku dokonania jej za pośrednictwem innego niż banki lub Poczta Polska S.A. podmiotu, działającego na podstawie ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 r. o usługach płatniczych (Dz. U. z 2016 r., poz. 1572 ze zm.), można uznać dzień przekazania takiemu podmiotowi środków pieniężnych w odpowiedniej wysokości, czy też należy przyjąć, że datę taką stanowi dzień uznania rachunku bankowego prowadzonego dla danego sądu?"

2. Sprawa, na tle której wyłoniło się zagadnienie prawne

2.1. Pytanie sformułowano w sprawie, w której rozpoznawano zażalenie na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy z dnia 11 kwietnia 2017 r., sygn. akt I SA/Bd 875/16. Postanowieniem tym Sąd odrzucił skargę P. C. (dalej: Skarżący) na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z dnia 11 października 2016 r. w przedmiocie podatku od towarów i usług, z uwagi na nieopłacenie skargi w terminie.

2.2. Z akt sądowych wynika, że w dniu 18 listopada 2016 r. Skarżący, reprezentowany przez doradcę podatkowego, wniósł z zachowaniem właściwego terminu i trybu skargę na powyższą decyzję. Skarga ta nie została od razu opłacona z uwagi na wniosek o przyznanie prawa pomocy w zakresie całkowitym. Postępowanie w tym przedmiocie zakończyło się jednak prawomocnym postanowieniem o odmowie przyznania tego prawa.

Następnie zarządzeniem Przewodniczącego Wydziału z dnia 7 marca 2017 r. wezwano Skarżącego, na podstawie art. 220 § 1 i § 3 P.p.s.a, do uiszczenia wpisu od skargi w kwocie 2.713 zł. W zarządzeniu tym poinformowano, że: "Wymienioną kwotę należy uiścić w kasie Sądu (kasa czynna: w godz. od 9.00 do 13.00 bądź na rachunek bankowy Sądu (konto: NBP O/O Bydgoszcz, 03 1010 1078 0068 9722 3100 0000 w terminie 7 dni od daty doręczenia odpisu zarządzenia o wezwaniu do uiszczenia wpisu, pod rygorem odrzucenia skargi." Przesyłkę z zarządzeniem doręczono pełnomocnikowi Skarżącego w dniu 27 marca 2017 r.

W odpowiedzi na wezwanie Skarżący przedłożył Sądowi dowód zapłaty wpisu. Wynikało z niego, że kwotę 2.713 zł wpłacił w dniu 3 kwietnia 2017 r. agentowi - Usługi Finansowe J. D. s.c. w celu przekazania tych środków na podany w wezwaniu rachunek bankowy Sądu. Agent świadczył usługi w imieniu i na rzecz instytucji płatniczej B. S.A. (w Krakowie - przyp. NSA), wpisanej przez Komisję Nadzoru Finansowego (dalej: KNF) do rejestru usług płatniczych nr IP2/2012. Z kolei ze znajdującego się w aktach sądowych polecenia przelewu, pozyskanego z sytemu bankowości elektronicznej, wynikało, że do obciążenia rachunku B. S.A., przekazującej wpłatę Skarżącego, oraz uznania sądowego rachunku bankowego, doszło w dniu 4 kwietnia 2017 r.

2.3. Sąd w takich okolicznościach postanowieniem z dnia 11 kwietnia 2017 r. odrzucił skargę na podstawie art. 220 § 3 w związku z art. 219 § 2 P.p.s.a. Przyjął bowiem, że: - termin wykonania wezwania o wpis upływał w dniu 3 kwietnia 2017 r. (był to poniedziałek, inny niż dzień ustawowo wolny od pracy - przyp. NSA), a realizacja przelewu na sądowy rachunek bankowy nastąpiła dnia następnego, czyli po terminie; - tymczasem dniem dokonania opłaty sądowej uiszczanej za pośrednictwem podmiotu innego niż bank lub poczta, nie jest dzień powierzenia temu podmiotowi funduszy niezbędnych do uiszczenia opłaty sądowej; - w takiej sytuacji decydujące znacznie ma data uznania rachunku bankowego właściwego sądu, zaś strona ponosi ryzyko wyboru pośrednika i ją obciążają ewentualne jego uchybienia.

2.4. Skarżący złożył zażalenie na to postanowienie, wnosząc o jego uchylenie. Zarzucił, że Sąd naruszył art. 220 § 3 w związku z art. 219 § 2 P.p.s.a. przez odrzucenie skargi na skutek błędnego uznania, że na wezwanie nie uiszczono wpisu.

W uzasadnieniu zarzutów Skarżący wywiódł, że: - art. 219 § 2 P.p.s.a. nie określa wprost, w jaki sposób należy uiścić opłatę na rachunek bankowy właściwego sądu; - Sąd pierwszej instancji nie uwzględnił, iż w orzecznictwie prezentowany jest również pogląd zgodnie z którym termin do uiszczenia wpisu jest zachowany, gdy strona przed jego upływem zleciła wykonanie przelewu na rachunek sądu innej niż bank instytucji finansowej; - w swojej sprawie od pośrednika (agenta - przyp. NSA) uzyskał informację, że jeszcze tego samego dnia środki pieniężne znajdą się na rachunku Sądu; - wybrał przy tym usługę "szybkiego przekazu", która miała gwarantować realizację przekazu pieniężnego w dniu zlecenia.

3. Motywy zagadnienia prawnego przedstawione w postanowieniu

3.1. Według Sądu pytającego, wyrażone na wstępie zagadnienie prawne zasadniczo sprowadza się do wykładni art. 219 § 2 P.p.s.a., ale ma istotne znaczenie w kontekście art. 45 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej (dalej: Konstytucja RP), gwarantującego prawo do sądu, oraz jest niezbędne dla oceny zarzutów zawartych w zażaleniu.

Zagadnienie uiszczania opłat sądowych na konto bankowe sądu budzi przy tym poważne wątpliwości, zważywszy na brak szczegółowych regulacji tej materii w procedurze sądowoadministracyjnej. Wyrazem tego stały się odmienne stanowiska prezentowane w orzeczeniach Naczelnego Sądu Administracyjnego. Jednakże, zdaniem Sądu pytającego, generalnie nie jest w nim sporna kwestia uiszczania opłaty sądowej za pośrednictwem poczty, banku lub instytucji kredytowej (banku) działającej na terytorium państwa członkowskiego Unii Europejskiej (dalej: UE).

3.2. Zgodnie z pierwszym poglądem orzeczniczym, przy uiszczaniu opłaty przelewem o zachowaniu terminu decyduje data złożenia przez stronę zlecenia w banku lub w innej instytucji uprawnionej do przyjmowania zleceń dokonania przelewu, pod warunkiem, iż w tej dacie, a przynajmniej przed upływem terminu do wniesienia opłaty, istniało pokrycie na rachunku strony (postanowienia z dnia 20 maja 2005 r., sygn. akt: I OSK 34/05 i I OSK 35/15). Wpłata gotówki w placówce przedsiębiorcy, wykonującego zgodnie z art. 6a ust. 1 pkt 1 lit. j ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe (Dz. U. z 2002 r. Nr 72, poz. 665, z późn. zm., a od dnia 9 października 2017 r. - Dz. U. z 2017 r. poz. 1876; dalej: Pr.b.) czynności outsourcingu bankowego, przed upływem terminu z art. 220 § 1 zdanie drugie w związku z § 3 P.p.s.a. powoduje skutek zachowania terminu do uiszczenia wpisu (wyrok z dnia 15 listopada 2005 r., sygn. akt FSK 2526/04; postanowienie z dnia 2 lutego 2007 r., sygn. akt II FSK 248/06). Z kolei w postanowieniu z dnia 31 sierpnia 2008 r., sygn. akt I FSK 1219/05, wskazano, że jeśli o zachowaniu terminu zakreślonego przez sąd na dokonanie wpłaty decyduje data złożenia zlecenia przez stronę w banku, to taka sama zasada powinna dotyczyć również instytucji finansowych, działających na podstawie zawartych z bankami umów świadczenia usług pośrednictwa w czynnościach bankowych. W postanowieniu z dnia 5 marca 2009 r., sygn. akt II OSK 313/09, odniesiono się natomiast do konsekwencji dla strony przy ewentualnej zwłoce w dokonaniu płatności przez podmiot, któremu zlecono taką czynność. Sąd przyjął w nim, że jeżeli nastąpiły opóźnienia w dokonaniu obciążenia (wpłaty) wskazanego w poleceniu przelewu, np. z winy awarii systemu komputerowego agencji finansowej, ujemne skutki prawne nie mogą dotykać skarżącego. W takiej sytuacji należy uznać, że wpis sądowy od skargi został uiszczony w terminie.

Zasadność powyższych zapatrywań potwierdził Naczelny Sąd Administracyjny w późniejszych orzeczeniach (postanowienia z dnia: 28 lutego 2012 r., sygn. akt I GSK 205/12; 6 czerwca 2012 r., sygn. akt I OZ 413/12; 5 kwietnia 2013, sygn. akt II OZ 237/13; 2 października 2013 r., sygn. akt II OSK 2285/13 i 19 lutego 2015 r., sygn. akt II FSK 3776/14). Dodatkowo w postanowieniach z dnia: 16 grudnia 2014 r., sygn. akt II GSK 2746/14 i 24 czerwca 2015 r., sygn. akt II GSK 1227/15, Sąd ten uznał za istotną okoliczność, że dana instytucja finansowa figuruje w rejestrze usług płatniczych prowadzonym przez KNF. Podkreślił, że wpłata za pośrednictwem takiego podmiotu ma ten sam skutek jak wpłata w bankach lub instytucjach pocztowych, stąd datą uiszczenia wpisu sądowego za pomocą przelewu jest dzień złożenia dyspozycji, a nie dzień jego realizacji.

3.3. Zasadniczo przeciwne stanowisko (wyrażone także przez Sąd pierwszej instancji w sprawie objętej pytaniem) sprowadza się do uznania, że wyręczanie się instytucją finansową - pośrednikiem, następuje na ryzyko i odpowiedzialność strony zobowiązanej do dokonania czynności w postępowaniu sądowym. Taki pogląd przedstawiono w postanowieniach z dnia: 25 lipca 2005 r., sygn. akt OSK 1895/04; 16 września 2005 r., sygn. akt II OSK 869/05; 30 listopada 2005 r., sygn. akt I OSK 204/05; 16 lutego 2006 r., sygn. akt II OZ 156/06; 25 sierpnia 2006 r., sygn. akt II OSK 784/06 i 27 czerwca 2008 r., sygn. akt I OZ 438/08.

Analogicznie wypowiadano się również w innych jeszcze orzeczeniach (wyrok z dnia 30 marca 2006 r., sygn. akt FSK 2291/04; postanowienia z dnia: 30 listopada 2005 r., sygn. akt I FZ 617/05; 27 stycznia 2010 r., sygn. akt I OSK 47/10 i 14 września 2010 r., sygn. akt II FZ 472/10). Zwrócono w nich uwagę, że wpłata na rachunek przedsiębiorstwa, które nie jest bankiem lub urzędem pocztowym albo chociażby podmiotem z wymienionymi prawnie znacząco związanym i pozytywnie porównywalnym, nie stanowi uiszczenia wpisu sądowego na rachunek właściwego sądu administracyjnego. Natomiast w postanowieniu z dnia 8 grudnia 2005 r., sygn. akt II OZ 1190/05, Sąd szerzej odniósł się do tej kwestii. Konkludował, że art. 219 § 2 P.p.s.a. stanowi, iż opłatę sądową uiszcza się gotówką do kasy właściwego sądu administracyjnego lub na rachunek właściwego sądu, jednakże z przepisów Prawa bankowego wynika, że skutek prawny wniesienia opłaty następuje jedynie w przypadku przyjęcia tej opłaty przez uprawnioną instytucję (zezwolenie Komisji Nadzoru Bankowego uprawniające do wykonywania czynności bankowych obciążających ryzykiem środki powierzone pod jakimkolwiek tytułem zwrotnym, w rozumieniu art. 2 Pr.b.) Zlecając natomiast czynność instytucji niebędącej instytucją zaufania publicznego jaką jest bank i poczta, skarżący działa na własne ryzyko. Naczelny Sąd Administracyjny prezentował taki punkt widzenia również w innych swoich orzeczeniach (postanowienia z dnia: 19 listopada 2008 r., sygn. akt II FZ 504/08 i z 30 marca 2011 r., sygn. akt II GSK 381/11). W postanowieniu z dnia 22 września 2009 r., sygn. akt II OSK 1379/09, odnotował zaś, że ustawodawca nie przewiduje, aby wpłaty dokonywane w tzw. agencjach finansowych, mogły być uznawane za równoważne w skutkach z wpłatami dokonywanymi bezpośrednio na rachunek bankowy.

Po wejściu w życie ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 r. o usługach płatniczych (Dz. U. z 2016 r. poz. 1572, z późn. zm., a od dnia 27 października 2017 r. - Dz. U. z 2017 r. poz. 2003, z późn. zm.; dalej: u.u.p.) pojawiały się orzeczenia, które nadal wpisują się w omawiany tu nurt orzeczniczy. Podziela się w nich stanowisko, że dniem dokonania opłaty sądowej za pośrednictwem instytucji finansowej niebędącej bankiem lub pocztą, nie jest dzień powierzenia temu podmiotowi funduszy niezbędnych do uiszczenia opłaty sądowej (postanowienia z dnia: 20 kwietnia 2012 r., sygn. akt I OSK 792/12 i 11 czerwca 2014 r., sygn. akt I FSK 500/14).

3.4. Sąd pytający stwierdził również, że nakreślona odmienność stanowisk orzeczniczych stała się przedmiotem analizy przedstawicieli doktryny. J.P. Tarno skrytykował pogląd, że wyręczanie się pośrednikiem, innym niż poczta lub bank, następuje na ryzyko i odpowiedzialność strony zobowiązanej do uiszczenia opłaty sądowej. Zdaniem tego autora, nie można wymagać od strony spełnienia obowiązku, który nie ma oparcia w przepisie powszechnie obowiązującym (por. J.P. Tarno, Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz, Warszawa 2012, str. 570). H. Knysiak-Sudyka wskazała, że takie stanowisko jest dominujące w orzecznictwie. Zwróciła jednak uwagę, że w dalszym ciągu zapadają orzeczenia prezentujące pogląd przeciwny (por. H. Knysiak-Sudyka [w:] T. Woś, H. Knysiak-Sudyka, M. Romańska, Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz, Warszawa 2016, str. 1172). Z kolei B. Dauter stwierdził, że zlecając czynności dokonania opłaty innym niż poczta i banki podmiotom, niemającym statusu zaufania publicznego, strona działa na własne ryzyko związane z dokonaniem lub niedokonaniem opłaty w terminie (por. B. Dauter, Metodyka pracy sędziego sądu administracyjnego, Warszawa 2012, str. 664). W innym z opracowań pojawił się natomiast postulat o podjęcie przez Naczelny Sąd Administracyjny uchwały dotyczącej dnia, w którym zgodnie z art. 219 P.p.s.a. dokonana jest opłata sądowa w przypadku uiszczenia jej za pośrednictwem instytucji niebędącej bankiem lub operatorem pocztowym, dopuszczonej do obrotu w zakresie świadczenia tego typu usług na podstawie właściwych przepisów prawa (por. M. Jagielska, J. Jagielski, P. Gołaszewski [w:] R. Hauser, M. Wierzbowski, Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz, Warszawa 2015, str. 830).

3.5. Przedstawiając zagadnienie prawne zauważono także, że analogiczny problem, na tle zbliżonych regulacji prawnych, pojawił się w orzecznictwie Sądu Najwyższego. Stwierdzono, że również w nim nie udało się jeszcze wypracować jednolitej linii orzeczniczej. Mianowicie w postanowieniu z dnia 19 września 2007 r., sygn. akt III UZ 12/07 (publ. OSNP 2008/21-22/334) Sąd ten wskazał, że o zachowaniu wyznaczonego przez sąd terminu do uiszczenia opłaty sądowej od apelacji decyduje data wpłacenia przez stronę brakującej opłaty na konto właściwego sądu za pośrednictwem każdej placówki legalnie przyjmującej i realizującej tego typu przelewy, a nie data transferu tej opłaty na rachunek bieżących dochodów właściwego sądu. W odmienny sposób Sąd Najwyższy wypowiedział się natomiast w postanowieniu z dnia 26 września 2008 r., sygn. akt V CZ 54/06 (publ. LEX nr 512035) wskazując, że dniem uiszczenia opłaty sądowej wniesionej w wykonaniu umowy z pośrednikiem nie jest dzień powierzenia mu funduszy niezbędnych do uiszczenia opłaty, lecz dzień uznania rachunku bankowego prowadzonego dla danego sądu. W późniejszych orzeczeniach Sądu Najwyższego różnica zapatrywań jest nadal widoczna (zob. postanowienia z dnia: 20 lutego 2015 r., sygn. akt V CZ 120/14 (publ. Lex nr 1652415) oraz 21 stycznia 2015 r., sygn. akt IV CZ 96/14 (publ. OSP 2015/12/119 z glosą aprobującą J. Bodio). W tym ostatnim uznano, że nie należy różnicować daty wniesienia opłaty sądowej w zależności od tego, czy została przekazana za pośrednictwem banku, czy instytucji płatniczej działającej na podstawie ustawy o usługach płatniczych.

4. Stanowisko Skarżącego i organu podatkowego

Skarżący oraz organ podatkowy nie skorzystali z możliwości zajęcia pisemnego stanowiska w postępowaniu uchwałodawczym.

5. Stanowisko Prokuratora Prokuratury Krajowej

5.1. W piśmie procesowym z dnia 10 stycznia 2018 r. Prokurator Prokuratury Krajowej wniósł o podjęcie uchwały, że: "Za datę uiszczenia opłaty sądowej na rachunek bankowy sądu administracyjnego, stosownie do art. 219 § 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jedn. Dz.U. z 2017 r. poz. 1369 ze zm.) w przypadku dokonania jej za pośrednictwem innego niż banki lub Poczta Polska S.A. podmiotu, działającego na podstawie ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 r. o usługach płatniczych (tekst jedn. Dz. U. z 2017 r., poz. 2003 ze zm.) należy uznać dzień przekazania takiemu podmiotowi środków pieniężnych w odpowiedniej wysokości."

5.2. Zdaniem Prokuratora, w obowiązujących przepisach prawa nie ma racjonalnego uzasadnienia i oparcia dla różnicowania sytuacji uiszczania opłat sądowych za pośrednictwem przelewu bankowego lub przekazu pocztowego z uiszczaniem ich za pośrednictwem instytucji płatniczych. Ta ostatnio wymieniona jest dostawcą usług płatniczych w rozumieniu art. 4 ust. 2 u.u.p. i podlega wpisowi do rejestru dostawców i wydawców pieniądza elektronicznego prowadzonego przez KNF (art. 4 ust. 3 w związku z art. 133 ust. 1 u.u.p.) Z kolei ustawa - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi nie wskazuje, że uiszczenie opłaty na rachunek bankowy sądu powinno nastąpić za pośrednictwem banku lub placówki pocztowej; wpłata taka (na rachunek bankowy sądu) może więc być dokonana za pośrednictwem różnych podmiotów, w tym instytucji płatniczej.

6. Naczelny Sąd Administracyjny w składzie siedmiu sędziów zważył, co następuje.

6.1. Zgodnie z art. 15 § 1 pkt 3 P.p.s.a., Naczelny Sąd Administracyjny podejmuje uchwały zawierające rozstrzygnięcie zagadnień prawnych budzących poważne wątpliwości w konkretnej sprawie sądowoadministracyjnej. Uchwały takie Sąd ten podejmuje w składzie siedmiu sędziów, całej Izby lub w pełnym składzie, na podstawie postanowienia składu orzekającego, co wynika z art. 264 § 1 i § 2 P.p.s.a. Z przepisami tymi koresponduje art. 187 § 1 P.p.s.a., który stanowi podstawę prawną do uruchomienia postępowania uchwałodawczego. Według niego, jeżeli przy rozpoznawaniu skargi kasacyjnej wyłoni się zagadnienie prawne budzące poważne wątpliwości, Naczelny Sąd Administracyjny może odroczyć rozpoznanie sprawy i przedstawić to zagadnienie do rozstrzygnięcia składowi siedmiu sędziów tego Sądu. Ten ostatni artykuł znajduje odpowiednie zastosowanie do postępowania toczącego się na skutek zażalenia, zgodnie z art. 197 § 2 P.p.s.a.

6.2. We wskazanym wyżej trybie zostało przedstawione do rozstrzygnięcia zagadnienie prawne dotyczące określenia daty uiszczenia, przy płatności gotówką na rachunek bankowy sądu, opłaty sądowej od skargi na decyzję w sprawie objętej wpisem stosunkowym. Chodziło o przypadek, gdy na skutek wezwania sądu doszło do uznania właściwą kwotą sądowego rachunku bankowego w drodze przelewu dokonanego przez krajową instytucję płatniczą, w imieniu i na rzecz której agent przyjął od strony skarżącej gotówkę w odpowiedniej wysokości i w czasie wyznaczonym do uiszczenia opłaty (w ostatnim dniu terminu wynikającego z doręczenia wezwania), ale realizacja przelewu z rachunku tej instytucji skutkująca uznaniem rachunku bankowego sądu nastąpiła po tym czasie (dnia następnego po przyjęciu gotówki).

Zagadnienie to wystąpiło na tle zarzutu zażalenia zmierzającego do wykazania, że wymagany od skargi wpis został uiszczony w rozumieniu art. 219 § 2 zdanie pierwsze P.p.s.a. zgodnie z terminem nakreślonym wezwaniem do uiszczenia wpisu na podstawie art. 220 § 1 zdanie drugie P.p.s.a. W ocenie autora zażalenia nie było więc powodu do odrzucenia skargi jako nieopłaconej, a Sąd mylnie ocenił, że skargę opłacono po terminie.

Biorąc zatem pod uwagę treść zażalenia przyjąć należało, że dla jego rozpoznania niezbędne stało się znalezienie odpowiedzi na pytanie, jaki dzień należy uznać za dzień uiszczenia wpisu w opisanym przypadku. W sprawie objętej pytaniem problem pojawił się bowiem w związku z tym, że choć finalnie doszło do uznania rachunku bankowego właściwego sądu administracyjnego, to na skutek jedynie względnej precyzji przepisów dotyczących uiszczania opłat sądowych, dyskusyjna stała się ocena terminowego wykonania wezwania. Źródłem wątpliwości okazały się zróżnicowane interpretacje przepisów z zakresu uiszczania kosztów sądowych, stanowiących element kosztów postępowania przed sądami administracyjnymi.

Jednocześnie przyznać trzeba, że tak ujęte zagadnienie prawne, jak wykazał to Sąd pytający, budzi poważne wątpliwości przede wszystkim z uwagi na ogólny charakter przepisów procedury sądowoadministracyjnej. W konsekwencji rozważane są zasadniczo dwa odmienne podejścia, których wyrazem jest zarówno dotychczasowy stan orzecznictwa sądowego wokół tego zagadnienia, szeroko przywołany i scharakteryzowany w postanowieniu inicjującym postępowanie uchwałodawcze, jak i zapatrywania doktrynalne również już wspomniane.

Przede wszystkim wskazać jednak należało, że odmienne zapatrywania na tle wykładni art. 219 § 2 zdanie pierwsze P.p.s.a. rzutują na diametralnie różne losy spraw prowadzonych przed sądami administracyjnymi, które są wszczynane skargami. Finalnie wyrażają się one albo postanowieniem o charakterze czysto formalnym, czyli odrzucającym skargę, albo wyrokiem zawierającym rozstrzygnięcie będące następstwem merytorycznej oceny zaskarżonego aktu. W ten sposób pojawiają się dla skarżących zupełnie odmienne skutki realizacji prawa do sądu, gwarantowanego art. 45 ust. 1 Konstytucji RP. Taki stan rzeczy jako następstwo tylko i wyłącznie odmiennej interpretacji tych samych przepisów jest zjawiskiem ze wszech miar niepożądanym i wymagającym dokonania wskazań ujednolicających podejście do zgłoszonego problemu.

6.3. Formułując powyższą ocenę o potrzebie i dopuszczalności podjęcia uchwały Naczelny Sąd Administracyjny miał na uwadze, że istniejącą lakoniczność przepisów pomieszczonych w art. 219 P.p.s.a. w nieznacznym tylko zakresie dopełniły treści zawarte w § 5 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 16 grudnia 2003 r. w sprawie wysokości oraz szczegółowych zasad pobierania wpisu w postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 221, poz. 2193 i z 2006 r. Nr 45, poz. 322; dalej: rozporządzenie w sprawie wpisu). Redakcja ich nie jest jednak sama w sobie na tyle nieprecyzyjna, aby wzbudzała uzasadnione wątpliwości co do zgodności z Konstytucją RP, tym bardziej, że każdorazowo należy dążyć do wykładni prokonstytucyjnej przepisów.

Odnotować należało i to, że art. 219 § 2 P.p.s.a. (brzmienie tego przepisu od momentu wejścia w życie nie ulegało zmianie) był już przedmiotem badania przez Trybunał Konstytucyjny, które zakończyło się wyrokiem z dnia 7 marca 2006 r., sygn. akt SK 11/05 (OTK-A 2006/3/27, Dz. U. Nr 45, poz. 322). Trybunał orzekł, że art. 219 § 2 P.p.s.a. jest zgodny z art. 45 ust. 1 Konstytucji RP oraz nie jest niezgodny z art. 77 ust. 2 Konstytucji RP. Nawiązanie do znaczenia tego wyroku będzie jeszcze przedmiotem odniesienia w dalszych wywodach.

6.4. Ponadto, zasygnalizowany ogólny charakter wspomnianych regulacji procedury sądowoadministracyjnej - zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego - nie pozwalał wyrazić jednoznacznie negatywnej oceny co do treści wezwania skierowanego do Skarżącego i zawartej w nim informacji o sposobie, w jaki należy uiścić wpis od skargi (zob. pkt 2.2 niniejszego uzasadnienia). Jak bowiem odnotowano stosownym cytatem, w tym zakresie wezwanie było generalnie powtórzeniem przepisów ustawowych, tj. art. 219 § 2 zdanie pierwsze i art. 220 § 1 P.p.s.a. W zarządzeniu wskazano, że określoną kwotę wpisu należy uiścić w kasie Sądu bądź na rachunek bankowy Sądu, przy czym podano w nim godziny funkcjonowania tej kasy oraz oddział banku i numer rachunku bankowego. W takim ujęciu nie można uznać, że było ono wadliwe, bo na przykład nie wymieniało dopuszczalnych pośredników przy wpłacie. Kierując wezwanie do Skarżącego, działano w granicach i na podstawie ogólnego przepisu prawa, co było dopuszczalne.

Przesądzenie, że w sprawie objętej pytaniem zaistniały przesłanki do tego, aby uznać, iż Skarżący (poprzez swojego pełnomocnika) został prawidłowo wezwany do uiszczenia wpisu od skargi jawiło się jako niezbędne. Tylko bowiem w takim przypadku po doręczeniu wezwania otworzył się termin do uiszczenia wpisu od skargi. Uzasadnione stało się zatem rozważanie przez Sąd rozpatrujący zażalenie na postanowienie o odrzuceniu skargi z powodu nieuiszczenia wpisu, kwestii zachowania lub przekroczenia siedmiodniowego terminu wskazanego w wezwaniu do jego uiszczenia. To z kolei wymaga uprzedniego wyjaśnienia zagadnienia prawnego, które Sąd ten trafnie zidentyfikował jako budzące poważne wątpliwości.

Jeśli natomiast wezwanie byłoby w sposób istotny wadliwe, to należałoby przyjąć, że nie doszło do wezwania mogącego wywołać właściwe dla niego skutki procesowe, a tym samym faktyczne zapłacenie wpisu od skargi potraktować jako jego uiszczenie bez wezwania, a więc i bez przekroczenia terminu. W takim przypadku podjęcie uchwały nie byłoby konieczne.

6.5. Z kolei do tego jak w praktyce stosowania prawa należałoby ewentualnie formułować zarządzenia w przyszłości, aby osoba wnosząca do sądu pismo podlegające opłacie sądowej otrzymała pełną informację o sposobach jej uiszczania, będzie mogła przyczynić się podjęta uchwała dotycząca właśnie wykładni art. 219 § 2 zdanie pierwsze P.p.s.a. Efektowi temu sprzyjać może przewidziane prawem ustalanie przez Prezesa Naczelnego Sądu Administracyjnego zasad biurowości w sądach administracyjnych, w tym wzorów formularzy druków przeznaczonych do rutynowych czynności (m.in. dla zarządzeń o wezwaniu do uiszczenia/do uiszczenia solidarnie wpisu sądowego), na podstawie art. 11 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. - Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. z 2017 r. poz. 2188)

6.6. Wszystkie podniesione dotychczas racje przemawiają w wystarczający sposób za potrzebą podjęcia rozstrzygnięcia uchwałodawczego. Jest ono istotne z punktu widzenia zagwarantowania jednostce prawa do sądu na dostatecznie jasnych i porównywalnych warunkach. Uchwała powinna też przyczynić się do wdrożenia odpowiedniej do tego praktyki stosowania prawa.

6.7. Naczelny Sąd Administracyjny, w składzie siedmiu sędziów, stwierdza, że właściwy zakres znaczeniowy norm prawnych zawartych we wcześniej wymienionych aktach procedury sądowej można odpowiednio zrekonstruować. Do tego celu wykorzystać należało równolegle współistniejące z nimi przepisy odrębnych ustaw. Kształtują one otoczenie prawne tworzące warunki, w jakich możliwa staje się realizacja procesu prowadzącego ostatecznie do uznania kwotą pieniężną rachunku bankowego właściwego sądu administracyjnego. Na konieczność niezbędnego poszukiwania takiego właśnie dopełnienia zasad uiszczania opłat sądowych zwracano uwagę w orzecznictwie sądowym obu nurtów przywołanych w postanowieniu Sądu pytającego, aczkolwiek zakres ten różnie był postrzegany na przestrzeni minionych lat.

6.8. Zgłoszone przez Sąd zagadnienie prawne zilustrowano odmiennymi w skutkach rozstrzygnięciami sądów administracyjnych. Zależały one od kategorii pośrednika uczestniczącego w płatnościach. Odnotować należało istnienie dużej złożoności problematyki obejmującej możliwe sposoby realizacji, w tym techniczne, uiszczania opłaty sądowej w porównaniu ze stosunkowo ubogą w treść regulacją zawartą w przepisach procedury sądowoadministracyjnej.

Zgodnie z art. 219 § 2 P.p.s.a.: "Opłatę sądową uiszcza się gotówką do kasy właściwego sądu administracyjnego lub na rachunek bankowy właściwego sądu. Końcówki opłat zaokrągla się wzwyż do pełnych złotych." Przepis ten w niezmienionym kształcie obowiązuje od momentu wejścia w życie ustawy - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, tj. od dnia 1 stycznia 2004 r. Od tego czasu w systemie prawa oraz życiu społeczno-gospodarczym zaszło jednak bardzo wiele zmian, w tym wynikających również z uwarunkowań prawa unijnego.

Z pozoru prosta w swej wymowie treść w zakresie zdania pierwszego (bo jego rozumienie ma znaczenie dla przedstawionego w pytaniu zagadnienia prawnego), wywołuje szereg wątpliwości nawet przy zwykłym jego odczytaniu. Mają one przy tym bezpośredni albo wprawdzie pośredni, ale istotny związek z przesłanką uiszczenia opłaty sądowej na rachunek bankowy sądu, o czym dalej.

Dodać trzeba, że wymowy art. 219 § 2 P.p.s.a. w zakresie kluczowym dla podjęcia uchwały, nie poprawia § 5 ust. 1 rozporządzenia w sprawie wpisu. Rozporządzenie to wydano na podstawie art. 233 P.p.s.a., upoważniającego Radę Ministrów między innymi do określenia szczegółowych zasad pobierania wpisu. Delegacja ta nie zawiera jednak w podanym obszarze wskazań, jakie winny być wzięte pod uwagę przy wydawaniu aktu wykonawczego. W przepisie zaś § 5 ust. 1 wskazano, że: "Przy uiszczaniu wpisu - zarówno gotówką do kasy właściwego sądu administracyjnego, jak i na rachunek bankowy tego sądu - należy wskazać tytuł wpłaty, rodzaj pisma, od którego wpis jest uiszczany oraz sygnaturę akt sądowych."

Adresatem norm wymagających uiszczenia opłaty sądowej, w tym zwłaszcza wpisu, jest w pierwszej kolejności strona wnosząca do sądu pismo podlegające takiej opłacie. Ten kto wnosi do sądu pismo podlegające opłacie jest obowiązany do uiszczenia kosztów sądowych (do nich zalicza się opłaty sądowe, a do tych wpis); opłatę sądową należy uiścić przy wniesieniu do sądu pisma podlegającego opłacie (zob. art. 214 § 1 w związku z art. 211 w związku z art. 212 § 1 oraz art. 219 § 1 P.p.s.a.) Strona winna zatem już w chwili wniesienia skargi dokonać jej opłacenia z własnej inicjatywy, a dopiero jeśli tego nie zrobi - jest wzywana do spełnienia tego obowiązku finansowego. Natomiast ogólna norma ustawowa z art. 219 § 2 P.p.s.a. stanowi o sądowym miejscu docelowym, do którego ma trafić opłata, tj. "adresie" na jaki należy uiścić opłatę (kasa sądu lub rachunek bankowy sądu) oraz częściowo formie zapłaty (gotówka). Nic nie mówi o technicznych sposobach, w jaki na ten właśnie "adres" można to uczynić. Wybór ustawodawczy ma usprawiedliwienie w tym, że przepis zawiera normę bardziej uniwersalną, dopełnianą innymi regulacjami prawnymi.

6.9. Już w punkcie wyjścia procesu rekonstrukcji normy prawnej z przepisów o kosztach sądowych zawartych w art. 219 § 2 P.p.s.a. i § 5 ust. 1 rozporządzenia w sprawie wpisu pojawia się problem co do formy płatności. Przepisy te wymieniają wprost tylko jedną formę płatności, to jest "gotówkę". Dekodując normy prawne zawarte w tych przepisach przez pryzmat docelowego miejsca, do którego mają trafić opłaty sądowe, można więc byłoby je odczytać w następujący sposób: "opłatę sądową uiszcza się gotówką do kasy właściwego sądu administracyjnego" oraz "opłatę sądową uiszcza się gotówką na rachunek bankowy właściwego sądu".

Takie odczytanie przepisów w stosunku do rachunku bankowego nie jest wykluczone, gdyż w sensie prawnym, jak i faktycznym możliwa jest ich realizacja. Otóż, zgodnie z art. 212 P.p.s.a. opłatami sądowymi są wpis i opłata kancelaryjna, przy czym obie stanowią dochód budżetu państwa. Z kolei Narodowy Bank Polski (dalej: NBP) prowadzi rachunki budżetu państwa i jednym z jego zadań jest prowadzenie bankowej obsługi budżetu państwa (zob. art. 3 ust. 2 pkt 4 i art. 51 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o Narodowym Banku Polskim, Dz. U. z 2017 r. poz. 1373). Opłaty sądowe uiszczane są zatem na rachunki bankowe właściwych sądów administracyjnych, ulokowane w Oddziałach Okręgowych NBP, który jest w każdym mieście wojewódzkim. Oddziały te prowadzą przy tym również obsługę kasową klientów. Zagwarantowano zatem dostępność takiego sposobu realizacji płatności, czyli gotówką wprost na rachunek bankowy właściwego sądu.

Możliwe jest jednak i odmienne odczytanie treści art. 219 § 2 zdanie pierwsze P.p.s.a. w związku z § 5 ust. 1 rozporządzenia w sprawie wpisu. Mianowicie można wywieść, że w przepisach tych ujęto reguły, które w przypadku wpłaty do kasy właściwego sądu administracyjnego przewidują formę płatności - tylko gotówkę, zaś w przypadku wpłaty na rachunek bankowy sądu kwestia formy płatności jest poza nimi. Reguły te mogą zatem przybrać postać: "opłatę sądową uiszcza się gotówką do kasy właściwego sądu administracyjnego" oraz "opłatę sądową uiszcza się na rachunek bankowy właściwego sądu".

Zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego, opowiedzieć należy się za taką właśnie interpretacją. Nie istnieją bowiem żadne uzasadnione racje, dla których konieczne byłoby w odniesieniu do rachunku bankowego zawężenie formy płatności wyłącznie do gotówkowej. Dodać więc tylko można, że z tej perspektywy akceptowalna będzie każda forma płatności, dzięki której możliwe stanie się doprowadzenie do uznania odpowiednią kwotą pieniężną rachunku bankowego sądu, a więc zarówno forma gotówkowa, jak i różne formy obrotu bezgotówkowego.

6.10. Podkreślić równocześnie trzeba, że prawodawca w przepisach o kosztach postępowania przed sądami administracyjnymi nie wskazał ani dopuszczalnych form płatności bezgotówkowych, ani jakie podmioty mogą uczestniczyć przy realizacji wpłat na rachunek bankowy sądu. Uwzględniając wielość form organizacyjnych podmiotów działających na szeroko rozumianym rynku finansowym oraz prawnych sposobów płatności, będą mogły to być przykładowo: wpłata gotówkowa bezpośrednio na rachunek bankowy w NBP lub jego Oddziałach, wpłata gotówkowa za pośrednictwem: innego banku lub przedsiębiorcy działającego w imieniu i na rzecz banku na podstawie umowy agencyjnej, spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej (dalej: SKOK), Poczty Polskiej S.A.; polecenie przelewu w ramach dyspozycji ustnej lub elektronicznej z własnego: rachunku bankowego, rachunku płatniczego, rachunku w SKOK lub innego rachunku; przekazanie/wpłata gotówki innemu jeszcze podmiotowi takiemu jak instytucja płatnicza lub działającemu w imieniu i na jej rzecz agentowi, czyli takim podmiotom, w zakresie których zawodowej działalności mieści się możliwość pośredniczenia w doprowadzeniu do uznania rachunku bankowego odbiorcy w wyniku tak pobranej kwoty i dalszych ich czynności o charakterze technicznym i operacyjnym (por. między innymi art. 5 ust. 1 pkt 6, ust. 2 pkt 3, ust. 4 i ust. 5, art. 6a ust. 1 lit. i i lit. j oraz ust. 2, art. 7, art. 49 ust. 1 pkt 1 i pkt 3, art. 63, art. 63c oraz art. 66 Pr.b.; art. 12 ust. 1 pkt 4 i pkt 5 ustawy z dnia 5 września 2008 r. o komercjalizacji państwowego przedsiębiorstwa użyteczności publicznej "Poczta Polska", Dz. U. Nr 180, poz. 1109, z późn. zm.; art. 2 pkt 1, art. 3, art. 4 ust. 1 i ust. 2, art. 49, art. 84 ust. 1 i art. 88 u.u.p.; art. 3 ust. 1 i ust. 2 ustawy z dnia 5 listopada 2009 r. o spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych, Dz. U. z 2017 r. poz. 2065).

6.11. Odrębną natomiast kwestią jest, jak należy identyfikować moment uznawany za miarodajny do stwierdzenia, że zależnie od danego przypadku, doszło już do uiszczenia opłaty sądowej w znaczeniu art. 219 P.p.s.a. W procedurze sądowoadministracyjnej prawnie nie jest także wyraźnie przesądzone, czym jest uiszczenie opłaty sądowej jako takie, czym jest uiszczenie w zależności od formy płatności (gotówkowo, bezgotówkowo) oraz kiedy ono następuje (gdy do kasy, gdy na rachunek bankowy) w powiązaniu z ową formą.

Na tych płaszczyznach rodzi się także szereg istotnych pytań i możliwych w praktyce wariantów odpowiedzi. Większość z nich nie ma bezpośredniego znaczenia dla sprawy, w której wyłoniło się zagadnienie prawne. Ich zasygnalizowanie potwierdza natomiast wysoką złożoność tej problematyki i konieczność przyjęcia pewnych kierunkowych zapatrywań, które są niezbędne dla prawidłowego - z konstytucyjnego punktu widzenia - ukształtowania praktyki sądowej.

Można więc zastanawiać się zwłaszcza nad tym: jaką datę przyjmować za punkt odniesienia przy uiszczaniu opłaty sądowej (w tym wpisu) i czy różnicować ją w zależności od formy płatności (gotówkowo/bezgotówkowo); czy w każdym przypadku dopiero data uznania rachunku bankowego właściwego sądu, bez względu na formę płatności winna być miarodajna; czy już sama data przekazania gotówki w wysokości należnego wpisu podmiotowi za którego pośrednictwem będzie miało dojść do uznania rachunku bankowego właściwego sądu jest równoznaczna z uiszczeniem wpisu; czy może data złożenia przed upływem terminu płatności samego zlecenia płatniczego obejmującego wykonanie określonej transakcji płatniczej, w tym wykonanie dyspozycji polecenia przelewu skutkującego następnie obciążeniem rachunku bankowego zobowiązanego lub innego rachunku zobowiązanego albo wykonanie polecenia przekazu pieniężnego z wykorzystaniem powierzonych środków pieniężnych; jaki inny jeszcze warunek lub warunki powinny wystąpić (np. że finalnie dojdzie do uznania rachunku bankowego właściwego sądu, czy posiadanie w odpowiednim czasie dostatecznych zasobów pieniężnych na rachunku), aby tego rodzaju operację finansową zakwalifikować jako czyniącą zadość wymogowi w postaci "uiszczenia wpisu na rachunek bankowy właściwego sądu administracyjnego".

6.12. Jak wcześniej to napisano, w niniejszym postępowaniu uchwałodawczym zagadnienie w jakiej dacie dochodzi do uiszczenia należnej opłaty sądowej w rozumieniu przepisów o tych opłatach jest kluczowe. Od tego zależy ocena, czy zgodnie z wezwaniem została ona uiszczona w wyznaczonym terminie, tj. siedmiu dni albo nie mniej niż dwóch miesięcy, jeśli mamy do czynienia z tzw. osobą niekrajową (zob. art. 220 § 1 zdanie drugie i § 2 P.p.s.a.) W konsekwencji - zależnie od przypadku - powstaje albo skutek w postaci odrzucenia wniesionego środka zaskarżenia jako nieopłaconego na czas albo merytoryczne rozpoznanie sprawy.

6.13. W zakresie niezbędnym dla uchwały odnotowania zatem wymagało, że słowo "uiścić" oznacza: uregulować należność za coś (https://sjp.pwn.pl/sjp/uiścić), uregulować, zapłacić należność za coś (Uniwersalny Słownik języka polskiego T-Ż PWN, pod red. prof. S. Dubisza, Warszawa 2008, str. 216), zapłacić, uregulować należność (Słownik Języka Polskiego T-Wyf, Polska Akademia Nauk, Warszawa 1967, str. 505).

Uiszczenie opłaty sądowej to jej uregulowanie, zapłacenie. Oznacza zatem z jednej strony najpierw uruchomienie przez dany podmiot czynności wnoszenia opłaty, z drugiej zaś takie dokonanie tej czynności, które po wniesieniu doprowadzi do zaspokojenia podmiotu właściwego do odebrania takiej opłaty - sądu (czynność w trybie dokonanym). Formą dokonaną uiszczenia opłaty posługuje się przepis art. 219 § 1 P.p.s.a.: "Opłatę sądową należy uiścić przy wniesieniu do sądu pisma podlegającego opłacie." Tego samego trybu dokonanego użyto w art. 220 § 1 zdanie pierwsze P.p.s.a.: "Sąd nie podejmuje żadnej czynności na skutek pisma, od którego nie zostanie uiszczona należna opłata." oraz w § 3 tego artykułu: "Skarga, skarga kasacyjna, zażalenie, oraz skarga o wznowienie postępowania, od których pomimo wezwania nie został uiszczony należny wpis, podlegają odrzuceniu przez sąd." Natomiast w art. 219 § 2 zdanie pierwsze P.p.s.a. prawodawca posłużył się trybem niedokonanym: "Opłatę sądową uiszcza się (...)".

6.14. Przy płatności gotówką bezpośrednio na rachunek bankowy właściwego sądu administracyjnego analizowana kwestia jest stosunkowo prosta, a uiszczanie zrównuje się z uiszczeniem. Strona przy tym wyłącznie sama decyduje, kiedy dokonać takiej wpłaty. Zatem moment faktycznego przekazania w odpowiedniej wysokości środków pieniężnych w NBP lub w Oddziale NBP i jej przyjęcie przez ten Bank w celu przekazania do dyspozycji odbiorcy (tj. posiadaczowi rachunku bankowego), powodują bezsprzecznie uregulowanie opłaty sądowej. W czasie rzeczywistym dochodzi do zarachowania pobranej od wpłacającego kwoty na dobro rachunku bankowego odbiorcy będącego sądem na rzecz którego NBP prowadzi ów rachunek przeznaczony dla środków budżetu państwa.

Natomiast rozpatrywane zagadnienie znacznie komplikuje się przy uiszczaniu opłaty sądowej na rachunek bankowy właściwego sądu administracyjnego poza bankiem prowadzącym taki rachunek. W tym przypadku wpłata nie od razu, a nawet niekoniecznie tego samego dnia pojawia się jako uznanie na sądowym rachunku bankowym. Moment uiszczania opłaty sądowej (tj. dokonywania zapłaty przez stronę) nie pokrywa się wówczas z momentem jej uiszczenia (czyli uznaniem rachunku bankowego). Stan braku owej tożsamości wynika z tego, że osoba obowiązana do opłacenia pisma wniesionego do sądu musi korzystać z usług pośrednika (lub pośredników) takiej wpłaty między nią a bankiem odbiorcy (sądu), niezależnie nawet od tego, w jakiej formie (gotówkowa/bezgotówkowa) zamierza uregulować opłatę sądową. W procesie realizacji płatności pojawia się narzucony prawem kolejny podmiot (lub podmioty), będący ważnym i prawnie osadzonym uczestnikiem tego procesu płatniczego. Strona sama nie dokonuje już wtedy takiej czynności, która bezpośrednio poprzedza i skutkuje zarachowaniem na dobro rachunku bankowego sądu udostępnionych przez stronę środków pieniężnych (czy to gotówki, czy w formie bezgotówkowej, np. na zasadzie polecenia przelewu). Proces ten przebiega już częściowo poza nią, gdyż dalsze działania wykonuje podmiot trzeci (pośrednik) według reguł dla niego właściwych. W tym wszystkim istotne jest jednak, że to właśnie strona w określonym momencie inicjuje w sposób nieodwołalny (bo z zamiarem zaspokojenia środkami pieniężnymi docelowego adresata) tego rodzaju transakcję płatniczą, powierzając w ten sposób ostateczne zrealizowanie transakcji koniecznemu w tym zakresie pośrednikowi. Następuje zatem czasowe rozdzielenie stref oddziaływania tych podmiotów na przebieg transakcji, czyli zlecającego i pośrednika.

Przyjęcie w takiej sytuacji wykładni, że data wpływu należnej kwoty pieniężnej na rachunek bankowy właściwego sądu powinna zawsze być wyznacznikiem momentu uiszczenia opłaty sądowej, nie wytrzymałoby krytyki z punktu widzenia mechanizmów życia społeczno-gospodarczego. Nadto, w przypadku osób krajowych (tj. innych niż zamieszkałe lub mające siedzibę za granicą i które nie mają przedstawiciela w kraju - dla nich w myśl art. 220 § 2 P.p.s.a. zarezerwowany jest termin uiszczenia opłaty sądowej nie krótszy niż dwa miesiące), skracałoby czas siedmiu dni na uiszczenie opłaty. Odstąpienie zatem od reguły uznania rachunku bankowego sądu, jako wyłącznego i zawsze stosowanego kryterium dla oceny i ustalenia terminowości w uiszczeniu opłaty, musiało być uznane za stosunkowo oczywiste. W konsekwencji tak radykalne i nieprzystające do życia zapatrywanie należy odrzucić. Nie ma ono dostatecznego umocowania prawnego, zważywszy na wspomnianą praktykę dotyczącą sposobów przeprowadzania transakcji zmierzających do osiągnięcia celu w postaci wpływu środków pieniężnych na dobro sądowego rachunku bankowego.

Słusznie zatem w dotychczasowej utrwalonej praktyce orzeczniczej sądów administracyjnych nie przyjmowano i nie odnotowano stanowiska, że wyłącznie data uznania należną kwotą rachunku bankowego właściwego sądu jest datą miarodajną przy ocenie terminu uiszczenia na wezwanie opłaty sądowej w żądanej wysokości.

Trzeba zatem poszukiwać, jaki może to być inny jeszcze wiarygodny moment równoważny w skutkach z takim uznaniem (w orzecznictwie przywołanym w postanowieniu Sądu pytającego ta kwestia też miała swój wyraz, np. przy przelewach bankowych).

Interpretując art. 219 § 2 w kontekście § 1 tego artykułu oraz art. 220 § 1-3 P.p.s.a. należy więc wykluczyć, że jedynym możliwym dniem uznawanym za dzień uiszczenia opłaty sądowej jest data wpływu kwoty tej opłaty na rachunek bankowy sądu. Gdyby zresztą tak miało być, to na tle sprawy, w której zadano pytanie, nie zachodziłaby konieczność podjęcia uchwały (nie miałoby znaczenia w jaki sposób i przez kogo dokonano zapłaty, skoro i tak o uiszczeniu opłaty decydowałoby pojawienie się środków pieniężnych na koncie sądu).

6.15. Jednocześnie rozważając zgłoszone zagadnienie prawne nie sposób było zupełnie abstrahować od ziszczenia się przesłanki w postaci skutecznego zarachowania należnej kwoty na dobro rachunku bankowego sądu. Bez wyraźnej podstawy prawnej, a zatem nieuprawnione byłoby twierdzenie, że dochodzi do uiszczenia takiej opłaty także mimo faktycznego jej braku na rachunku bankowym właściwego sądu. Wykładnia art. 219 § 2 zdanie pierwsze P.p.s.a. akceptująca pogląd przeciwny byłaby wykładnią contra legem w stosunku do wspomnianych już § 1 tego artykułu oraz art. 220 § 1 zdanie pierwsze i § 3 P.p.s.a., które odwołują się do warunku uiszczenia w trybie dokonanym. Założenie uchwałodawcze było zatem takie, że sąd musi otrzymać już należne mu środki pieniężne od wniesionego pisma podlegającego opłacie sądowej. Uchwała nie mogła bowiem negować zasady opłacenia skargi, jako wymogu niezbędnego do podejmowania dalszych czynności przez sąd, a tym samym i skutkującego brakiem odrzucenia skargi. W ten sposób stanowiła element dopełniający zasadę pomieszczoną w art. 220 P.p.s.a.

Jeśli tak by nie było (czyli istniałby faktyczny brak wpływu środków na konto sądowe), to pismo będące skargą należałoby traktować jako nieopłacone i podlegające odrzuceniu, nawet jeśli osoba je wnosząca w prawem wyznaczonym terminie złożyłaby stosowne dyspozycje lub gotówkę, a jedynie pośrednik nie doprowadził do uznania rachunku bankowego sądu. W takim przypadku strona mogłaby co najwyżej wnosić o przywrócenie terminu z przyczyn przez siebie niezawinionych (niezadziałanie podmiotu, który miał przekazać środki), dopełniając jednak wpłaty wpisu w sposób skutkujący uznaniem rachunku bankowego sądu.

6.16. Powyższe rozważania nie przesądzają jednakże tego, jak w różnych prawem przewidzianych sytuacjach regulowania należności w formie gotówkowej i bezgotówkowej, należy postrzegać moment, od którego z punktu widzenia zachowania terminu uiszczenia opłaty sądowej możliwe jest postawienie tezy o jej uiszczeniu. Oczywiście dotyczy to takich przypadków, w których w wyniku czynności inicjującej osoby obowiązanej do uiszczenia opłaty należność dotarła do adresata (na sądowy rachunek bankowy).

Istotna wątpliwość bierze się właśnie z tego, iż nie ma wyraźnej regulacji, co i w zależności od jakiej formy uiszczania opłaty sądowej, przy jednoczesnym wykorzystaniu koniecznego pośrednictwa innych podmiotów, winno być uznane za moment (dzień) uiszczenia opłaty. Brak jest poniekąd rozwiązania na wzór art. 83 § 3 P.p.s.a.: "Oddanie pisma w polskiej placówce pocztowej (...) jest równoznaczne z wniesieniem go do sądu." Tymczasem przy dokonywaniu płatności na rachunek bankowy sądu w większości przypadków bierze obowiązkowo udział podmiot trzeci (pośrednik). W ten sposób strona staje się zależna od jego dalszych działań.

Próba zatem znalezienia na wzór fikcji prawnej tożsamości chwili działania osoby obowiązanej do uiszczenia opłaty sądowej z chwilą, w której ziszcza się zamierzony i końcowy zarazem skutek do którego ona dążyła z udziałem podmiotów od niej niezależnych a legitymowanych prawnie do tego, aby to jej zamierzenie zrealizować (tj. doprowadzić do wpływu środków na rachunek bankowy sądu), ma głębokie usprawiedliwienie. Tkwi ono bowiem niejako w samej konstrukcji rynku finansowego funkcjonującego na tym polu i jego obligatoryjnych uczestników.

6.17. Konieczne zatem stało się uwzględnienie tego podejścia, w którym kluczową rolę od pewnego momentu nie pełni już strona mająca uiścić opłatę sądową. Osoba taka zrobiła wszystko, co leżało w jej gestii. Zainicjowała u wybranego przez siebie podmiotu proces uiszczania opłaty. Następnie dalsze działania przejmuje ten podmiot, który staje się koniecznym w takim przypadku dodatkowym ogniwem (pośrednikiem) między stroną a sądem administracyjnym. Zadaniem jego jest właśnie doprowadzenie z polecenia strony do uznania rachunku bankowego sądu określoną kwotą pieniężną i z tak postawionego zadania on się ostatecznie wywiązuje.

W sprawie, w której składowi siedmiu sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego postawiono do rozstrzygnięcia zagadnienie prawne chodziło o uiszczenie wpisu od skargi na rachunek bankowy właściwego sądu administracyjnego. Odbyło się to przy wykorzystaniu krajowej instytucji płatniczej, której agentowi strona przekazała gotówkę. Wokół zatem zasadniczo tego podmiotu i takiego zdarzenia musiała zostać osadzona odpowiedź uchwałodawcza.

6.18. Zobrazowane w postanowieniu Sądu pytającego różnice orzecznicze w podejściu do problematyki uiszczania wpisu na rachunek bankowy sądu, w znacznej mierze odnosiły się do innych uwarunkowań prawnych niż te, z którymi mamy do czynienia w stanie prawnym właściwym dla sprawy objętej pytaniem. Mimo to, zauważyć jednak trzeba, że wynikało z nich kilka ważkich spostrzeżeń.

Jako istotny element tych wypowiedzi uznawano to, jaki podmiot pośredniczący uczestniczy w relacji między osobą obowiązaną do uiszczenia opłaty sądowej na rachunek bankowy sądu a tym sądem. Rozważano czy jest to podmiot dostatecznie wiarygodny, czyli należący do tzw. instytucji zaufania publicznego, mający odpowiednie umocowanie prawne do działania. Z tym wiązano bowiem swoistą pewność obrotu z punktu widzenia możliwości zweryfikowania dochowania przez stronę jej powinnego zachowania w odpowiednim czasie. Przyjmowano, że przemawiały za takim podejściem między innymi odpowiednie regulacje prawne mające gwarantować wiarygodność określonych czynności tak co do ich rodzaju, jak i czasu realizacji. Wśród takich podmiotów - i to nie było sporne - niezmiennie widziano banki, których tworzenie, organizację oraz prowadzenie przez nie działalności bankowej określa ustawa - Prawo bankowe. Tak postrzegano również państwowe przedsiębiorstwo użyteczności publicznej "Poczta Polska", któremu poświęcona była ustawa z dnia 30 lipca 1997 r. o państwowym przedsiębiorstwie użyteczności publicznej "Poczta Polska" (Dz. U. Nr 106, z późn. zm.), a następnie - po jego przekształceniu - "Poczta Polska Spółka Akcyjna" powstała w wyniku wejścia w życie ustawy z dnia 5 września 2008 r. o komercjalizacji państwowego przedsiębiorstwa użyteczności publicznej "Poczta Polska" (Dz. U. Nr 180, poz. 1109, z późn. zm.; dalej: u.k.P.P.) Dodać można, że odpowiednio sporządzanym przez banki pokwitowaniom odbioru należności przyznano w określonym zakresie moc prawną dokumentów urzędowych, czy datę pewną czynności bankowej (zob. art. 95 ust. 1 i ust. 2 Pr.b.) Podobnie w przypadku Poczty Polskiej S.A. w ramach świadczonych usług finansowych i wykonywania czynności z nimi związanych oraz pośrednictwa w wykonywaniu usług finansowych, w tym czynności bankowych, wystawianym przez nią pokwitowaniom odbioru należności, a także potwierdzonym przez nią dowodom przyjęcia wpłaty nadano moc prawną dokumentów urzędowych (zob. art. 16 w związku z art. 13 ust. 1 w związku z art. 12 ust. 1 pkt 4 oraz art. 16 w związku z art. 14 ust. 1 i ust. 2 w związku z art. 12 ust. 1 pkt 5 u.k.P.P.)

6.19. Część z wypowiedzi orzeczniczych, które tylko na tych dwóch kategoriach podmiotowych poprzestawały, uległa swoistej dezaktualizacji prawnej i przestała stanowić miarodajny punktu odniesienia. Wynika to z faktu, że orzeczenia te zaczęły nie przystawać do bardzo istotnych zmian w stanie prawnym, jakie zaszły po ich wydaniu. Prawo jest dziedziną dynamiczną i niekiedy wprowadzanym zmianom legislacyjnym muszą towarzyszyć zmiany podejścia co do wykładni i stosowania innych przepisów nieobjętych zmianami. Jest to proces naturalny i konieczny dla zapewnienia warunku spójności prawa. Oczywistym staje się twierdzenie, że skoro nowe przepisy pozwalają działać w określony sposób, to trudno oczekiwać - przy braku wyraźnej normy odmiennej - stanu zupełnego nieakceptowania takich poczynań na gruncie innych przepisów. W procesie wykładni przepisu prawnego niejednokrotnie konieczne staje się zatem uwzględnianie zmian w otoczeniu prawnym, w którym tenże przepis funkcjonuje, tak, aby nie wypaczyć zasadniczych celów obowiązujących norm prawnych w innych regulowanych aspektach.

6.20. W szczególności opisany powyżej stan zaistniał w wyniku wejścia w życie w dniu 24 października 2011 r. ustawy o usługach płatniczych. Ustawa ta w zakresie swojej regulacji wdrożyła dyrektywę 2007/64/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 13 listopada 2007 r. w sprawie usług płatniczych w ramach rynku wewnętrznego zmieniającą dyrektywy 97/7/WE, 2002/65/WE, 2005/60/WE i 2006/48/WE i uchylającą dyrektywę 97/5/WE (Dz. Urz. UE L 319, str. 1, z późn. zm.)

Jak wynikało z uzasadnienia do rządowego projektu tej ustawy (druk 4217, Sejm VI kadencji) głównymi postulatami jej obowiązkowego wprowadzenia było: - usunięcie barier dla realizacji usług płatniczych i pełna harmonizacja na terenie UE przepisów prawnych dotyczących takich usług; - zwiększenie konkurencji między podmiotami je świadczącymi; - wzrost zaufania konsumentów do nowoczesnych instrumentów płatniczych; - pobudzenie rozwoju obrotu bezgotówkowego; - wprowadzenie regulacji rynku i nadzoru nad dostawcami usług płatniczych, w celu zwiększenia bezpieczeństwa środków finansowych powierzanych dostawcom usług płatniczych. Na dostawców usług płatniczych przewidziano nałożenie szerokiego katalogu obowiązków, w tym informacyjnych o samej usłudze i każdej wykonanej płatności wobec zleceniodawcy i beneficjenta, wprowadzono jednodniowy termin realizacji płatności (w okresie do dnia 1 stycznia 2012 r. z możliwością uzgodnienia przez strony terminu 3 dni), wydłużony o jeden dzień, jeżeli zlecenie płatności zostanie złożone na dokumencie papierowym, obowiązek księgowania w tym samym dniu wpłat w gotówce przez konsumenta, wprowadzenie pełnej odpowiedzialności dostawcy zleceniodawcy płatności oraz dostawcy odbiorcy płatności (w zależności od rodzaju transakcji) za wszystkie nieprawidłowości w realizacji transakcji (niedojście środków, opóźnienie, potrącenie jakichkolwiek kwot z kwoty transakcji).

W zakresie działalności obejmującej świadczenie usług płatniczych, największe znaczenie przypisano wprowadzeniu tymi przepisami na rynek krajowy i unijny nowego podmiotu regulowanego świadczącego usługi płatnicze, tj. instytucji płatniczej. Objęto go tzw. zasadą jednolitego paszportu, pozwalającą na świadczenie usług płatniczych w całej UE po uzyskaniu zezwolenia tylko w jednym państwie członkowskim. Przyjęto, że w założeniu instytucja płatnicza ma stanowić przeciwwagę dla banków, które wtedy były głównymi dostawcami usług płatniczych.

Podkreślono, że ustawa jest pierwszym systemowym uregulowaniem w Polsce zarówno usług płatniczych, jak również samej działalności polegającej na ich świadczeniu. Dotychczas bowiem świadczenie usług płatniczych miało charakter tzw. wolnej działalności gospodarczej, a po wprowadzeniu w życie ustawy miała uzyskać charakter działalności regulowanej. W ten sposób przewidziano, że kolejne nowe kategorie podmiotów dołączą do katalogu podmiotów odpowiednio nadzorowanych w ramach jednolitego nadzoru w zakresie ich działalności na rynku finansowym. Eksponowano, że w zamkniętym katalogu podmiotów uprawnionych do świadczenia usług płatniczych (dostawców usług płatniczych) znalazły się istniejące podmioty, jak banki i SKOK, oraz podmioty zupełnie nowe, poddane nadzorowi KNF, tj. instytucje płatnicze i biura usług płatniczych. Zwrócono uwagę, że podmioty świadczące szeroki zakres usług płatniczych (m.in. w zakresie międzynarodowych przekazów pieniężnych, wpłat na rachunki bankowe, wydawania kart płatniczych, rozliczania kart płatniczych, płatności mobilnych, płatności internetowych) zostaną objęte nowym reżimem prawnym.

6.21. To co było zakładane w projekcie zostało wdrożone uchwaloną ustawą z dnia 19 sierpnia 2011 r. o usługach płatniczych. Jej zakres przedmiotowy określa wprowadzony w art. 3 tej ustawy katalog usług płatniczych. Obejmuje on usługi płatnicze, takie jak: - prowadzenie rachunku płatniczego, w tym obrót gotówkowy z tym rachunkiem związany; - wykonywanie transakcji płatniczych rozumianych między innymi jako zainicjowaną przez osobę składającą zlecenie płatnicze (tj. oświadczenie zawierające polecenie wykonania transakcji płatniczej) wpłatę i transfer środków pieniężnych na rachunek płatniczy (za który uznano również rachunek bankowy i rachunek w SKOK, nadając im dodatkowo funkcje rachunku płatniczego) odbiorcy tych środków w drodze polecenia przelewu, polecenia zapłaty i instrumentów płatniczych (w tym karty płatniczej); - dokonywanie przekazów pieniężnych (zob. art. 3 ust. 1 pkt 1, 2 i 6 oraz ust. 2 - 4 w związku z art. 2 pkt 18, 22, 25, 29, 34 i 36 u.u.p.) Przekazy pieniężne stanowią usługę świadczoną bez pośrednictwa rachunku płatniczego prowadzonego dla płatnika (tj. osoby składającej polecenie wykonania transakcji płatniczej), polegającą na transferze - do osoby będącej odbiorcą środków pieniężnych stanowiących przedmiot tej transakcji lub do innego dostawcy przyjmującego środki pieniężne dla odbiorcy - środków pieniężnych otrzymanych od płatnika lub polegającą na przyjęciu środków pieniężnych dla odbiorcy i ich udostępnieniu odbiorcy.

Ustawa przesądziła, że rachunek płatniczy jest prowadzony przez instytucje świadczące usługi płatnicze, które nie są bankami (SKOK). Natomiast instytucje bankowe, prowadzące rachunki bankowe, świadczą usługi płatnicze za pomocą tychże rachunków, ale już w reżimie ustawy o usługach płatniczych.

Z kolei w jej art. 4 postanowiono, że działalność w zakresie usług płatniczych mogą wykonywać wyłącznie wprost wskazani dostawcy takich usług, w ramach ich zamkniętej grupy. Zaliczono do niej podmioty organizacyjnie działające już na rynku, jak i dopiero "powołane do życia" tą ustawą - nowo tworzone w sensie funkcjonalnym kategorie dostawców. W grupie tej znalazły się między innymi bank krajowy i oddział banku zagranicznego, w rozumieniu art. 4 ust. 1 pkt 1 i 20 Pr.b. oraz Poczta Polska S.A. i SKOK w zakresie, w jakim odrębne przepisy upoważniają je do świadczenia usług płatniczych, ale także właśnie instytucja płatnicza, czy biuro usług płatniczych (zob. odpowiednio art. 4 ust. 1 i ust. 2 pkt 1, 2, 5, 6, 9 i 10 u.u.p.)

W stosunku do krajowych instytucji płatniczych (którymi mogą być tylko osoby prawne z siedzibą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej) wprowadzono w szczególności wymóg uzyskania zezwolenia na prowadzenie działalności w zakresie świadczenia usług płatniczych, a wykonywanie tego rodzaju działalności poddano nadzorowi sprawowanemu przez KNF; w przypadku banków, Poczty Polskiej S.A. i SKOK nadzór tego rodzaju powierzono organom właściwym dla sprawowania nadzoru nad takimi podmiotami; z kolei nadzór nad funkcjonowaniem schematów płatniczych, czyli między innymi zbiorów zasad przeprowadzania transakcji płatniczych, powierzono do sprawowania Prezesowi NBP (por. art. 2 pkt 16 i pkt 26a, art. 14 ust. 1 i ust. 2, art. 60 ust. 1 i ust. 2, art. 99 i nast., art. 132zl, art. 132zm i art. 132zp ust. 3 pkt 6 i 9 u.u.p.)

Nadto, krajowe instytucje płatnicze i ich agentów wykonujących działalność agencyjną w zakresie świadczenia usług płatniczych w imieniu i na rzecz tych instytucji, poddano obowiązkowemu wpisowi do specjalnego rejestru (obecnie rejestru dostawców i wydawców pieniądza elektronicznego); instytucje płatnicze w podanym zakresie odpowiadają również wobec osób korzystających z usług płatniczych w charakterze płatnika lub odbiorcy za działania swoich agentów (zob. art. 2 pkt 1 i pkt 34, art. 4 ust. 3, art. 84, art. 85, art. 88, art. 133 i art. 134 u.u.p.) Wprowadzając możliwość działania krajowej instytucji płatniczej za pośrednictwem agentów, już na etapie projektu zwracano uwagę, że skuteczność oraz wiarygodność agentów instytucji płatniczych jest wysoka ze względu na fakt, że za wszystkie działania agenta oraz spełnianie przez niego obowiązków jest odpowiedzialna instytucja płatnicza.

Konieczne było zwrócenie uwagi i na to, że prawodawca uregulował także moment otrzymania zlecenia płatniczego, kwestię odwoływalności takiego zlecenia oraz czas wykonania transakcji płatniczej (w kontekście podejmowanej uchwały zob. zwłaszcza art. 49 ust. 1, art. 51 ust. 1, art. 53 ust. 1 pkt 2 i art. 54 u.u.p.) W przypadku zlecenia płatniczego przekazanego bezpośrednio przez płatnika (tj. osobę składającą zlecenie) momentem jego otrzymania jest moment, w którym zlecenie takie zostało otrzymane przez dostawcę tegoż płatnika (czyli podmiot taki jak bank, SKOK, instytucja płatnicza - mający wykonać transfer środków pieniężnych zgodnie z poleceniem osoby, która złożyła zlecenie płatnicze), chyba, że nie jest to dzień roboczy tego dostawcy, gdyż wtedy uznaje się, że zlecenie otrzymano pierwszego dnia roboczego po tym dniu. Od chwili otrzymania zlecenia płatniczego przez dostawcę płatnika, płatnik nie może tego zlecenia odwołać. W przypadku transakcji płatniczych wykonywanych w całości na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w walucie polskiej, dostawca płatnika jest obowiązany doprowadzić do uznania rachunku płatniczego dostawcy odbiorcy (czyli rachunku prowadzonego przez podmiot świadczący usługi płatnicze dla osoby mającej otrzymać środki pieniężne), kwotą transakcji płatniczej zainicjowanej przez płatnika nie później niż do końca następnego dnia roboczego po otrzymaniu zlecenia (termin ten można przedłużyć o jeden dzień, jeśli zlecenie miało postać papierową - przedłużenie nie dotyczy jednak należności np. podatkowych, celnych, z systemu ubezpieczeń społecznych; zob. art. 55 - 55b u.u.p.)

Ponadto, kluczowe aspekty prowadzenia działalności w zakresie świadczenia usług płatniczych, mające stanowić gwarancje właściwego jej funkcjonowania, dodatkowo objęto ochroną prawnokarną (art. 150 - 153b u.u.p.)

6.22. Wskazane wyżej uwarunkowania prawne pozwalają zatem uznać, że ulokowanie krajowych instytucji płatniczych w obowiązującym porządku prawnym w zakresie realizacji usług płatniczych nie ustępuje w sposób prawnie znaczący ani bankom, ani tym bardziej Poczcie Polskiej S.A. Z punktu widzenia eksponowanej w orzecznictwie sądowym zasady posiadania przez te ostanie charakteru tzw. podmiotów zaufania publicznego, instytucjom płatniczym w sposób równie uprawniony można w zakresie świadczenia usług płatniczych tego rodzaju nienormatywną cechę przypisać (szerzej na temat tego pozanormatywnego przymiotu odnoszonego do banków, jako niemogącego stanowić o ich uprzywilejowanej pozycji - zob. wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 15 marca 2011 r., sygn. akt P 7/09, OTK-A 2011/2/12).

6.23. Ważne jest również, że z niektórych aktów prawnych wprost wynika, iż rola takiego rodzaju podmiotów jak krajowe instytucje płatnicze i biura usług płatniczych w odniesieniu do wykonywania za ich pośrednictwem transakcji płatniczych jest tożsama z rolą pełnioną przez banki, placówki pocztowe, czy SKOK.

Przykładowo, już z chwilą wejścia w życie ustawy o usługach płatniczych dokonano zmian w przepisach procedury podatkowej, które uwzględniły pojawienie się na rynku finansowym krajowych i unijnych instytucji płatniczych oraz biur usług płatniczych. Zmiany te umożliwiły za pośrednictwem tych podmiotów realizację zapłaty podatków, a więc środków stanowiących podobnie jak opłaty sądowe - należności budżetu państwa (art. 111 pkt 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych, Dz. U. z 2017 r. poz. 2077). W przepisach art. 60 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2017 r. poz. 201, z późn. zm.) przewidziano, że za termin dokonania zapłaty podatku przy zapłacie gotówką uważa się dzień wpłacenia kwoty podatku bezpośrednio w kasie organu podatkowego lub w kasie podmiotu obsługującego ten organ, a w przypadku płatności gotówki na rachunek tego organu - dzień wpłaty w banku, w placówce pocztowej w rozumieniu ustawy z dnia 23 listopada 2012 r. - Prawo pocztowe (Dz. U. z 2017 r. poz. 1481, z późn. zm.), w SKOK, ale także w biurze usług płatniczych i w instytucji płatniczej (te dwie ostatnie możliwości wprowadzono z chwilą wejścia w życie ustawy o usługach płatniczych w jej art. 156), czy w instytucji pieniądza elektronicznego (możliwość od dnia 1 stycznia 2016 r.) Natomiast przy obrocie bezgotówkowym za termin dokonania zapłaty podatku uważa się dzień obciążenia - na podstawie polecenia przelewu - rachunku bankowego podatnika lub rachunku podatnika w SKOK lub rachunku płatniczego podatnika w instytucji płatniczej (możliwość wprowadzona z chwilą wejścia w życie ustawy o usługach płatniczych w jej art. 156) lub rachunku płatniczego podatnika w instytucji pieniądza elektronicznego (możliwość od dnia 1 stycznia 2016 r.), z pewnymi zastrzeżeniami dla podmiotów niemających siedziby lub oddziału na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (zob. art. 60 § 1 pkt 2 i § 1a Ordynacji podatkowej).

Częściowo zbliżone rozwiązania przewidziano także w ustawie z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2017 r. poz. 1778, z późn. zm.) w zakresie opłacania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych oraz Fundusz Emerytur Pomostowych. W zależności od kategorii płatników takich składek wprowadzono między innymi obowiązek ich opłacania w drodze obciążenia swojego rachunku bankowego lub swojego rachunku płatniczego w instytucji płatniczej w rozumieniu ustawy o usługach płatniczych, lub możliwość opłacania ich również w formie przekazu pocztowego lub w formie przekazu pieniężnego za pośrednictwem instytucji płatniczej lub biura usług płatniczych w rozumieniu ustawy o usługach płatniczych (zob. art. 47 ust. 4b i ust. 4e ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych).

Dla obu tych grup należności (podatkowych i "zusowskich") w przepisach ustawy o usługach płatniczych przewidziano także odpowiedni czas realizacji przez dostawców usług płatniczych, a także konsekwencje wynikające z niedotrzymania tych terminów (por. art. 55 - 55b u.u.p.)

6.24. Oceniając pozycję krajowych instytucji płatniczych na użytek wykładni art. 219 § 2 P.p.s.a. trzeba również mieć na uwadze zachowanie konstytucyjnej zasady równości, wynikającej z art. 32 ust. 1 Konstytucji RP. W zakresie mającym znaczenie dla rozstrzygnięcia uchwałodawczego, poszanowanie tej zasady należało plasować na poziomie postrzegania podmiotów mogących świadczyć usługi płatnicze (ich tożsamego lub odmiennego traktowania). Ściślej rzecz ujmując chodziło o odniesienie owej zasady do relacji z punktu widzenia krajowych instytucji płatniczych oraz banków i Poczty Polskiej S.A., w płaszczyźnie możliwego różnego kwalifikowania ich roli przy realizowaniu tej samej usługi płatniczej w ramach zlecenia płatniczego zmierzającego do wykonania określonej transakcji płatniczej. Takie zaś różnicowanie (jego dopuszczenie lub zakazanie) w istocie może przekładać się na skutki towarzyszące danemu wyborowi dla osób, które decydują się na dokonanie płatności (wchodzącej w zakres usług płatniczych) za pośrednictwem wspomnianych podmiotów. W przypadku tła sprawy stanowiącej podstawę do podjęcia uchwały, skutki te oddziałują na inne jeszcze dobra chronione konstytucyjnie, mianowicie prawo do sądu wyrażone w art. 45 ust. 1 i związanego z nim art. 77 ust. 2 Konstytucji RP.

O tym, jak należy rozumieć przywołaną zasadę równości Trybunał Konstytucyjny wypowiadał się wielokrotnie. Pewne podsumowanie tych wypowiedzi znalazło swój wyraz w wyroku z dnia 14 kwietnia 2015 r., sygn. akt P 45/12 (OTK-A 2015/4/46), wydanym na tle bankowego tytułu egzekucyjnego.

W orzeczeniu tym Trybunał stwierdził, że: "Skrótowo rzecz ujmując, zasada równości, wynikająca z art. 32 ust. 1 Konstytucji, nakazuje równe (według jednakowej miary - bez zróżnicowania zarówno dyskryminującego, jak i faworyzującego) traktowanie wszystkich adresatów norm prawnych charakteryzujących się daną cechą relewantną (istotną) w równym stopniu. Zarazem oznacza to dopuszczalność odmiennego (różnego) traktowania podmiotów, które się cechą relewantną (istotną) nie charakteryzują.

Ustalenie określonej cechy relewantnej ma dla oceny konstytucyjności przepisów podstawowe znaczenie, ponieważ przesądza o uznaniu porównywanych podmiotów za podobne albo odmienne (zob. L. Garlicki, uwaga 6 do art. 32, [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, red. L. Garlicki, Warszawa 2001). Cechą tą, decydującą o podobieństwie danej grupy podmiotów, może być zarówno cecha faktyczna, jak i cecha prawna, a jej istnienie ustala się z uwzględnieniem treści i celu przepisów zawierających kontrolowane unormowanie (tak np. wyrok z 21 września 1999 r., sygn. K 6/98, OTK ZU nr 6/1999, poz. 117).

Zasada równości nie ma charakteru bezwzględnego i dopuszczalne są wyjątki od niej, z tym że regulacje prawne różnicujące traktowanie podmiotów podobnych powinny spełniać test relewantności (istotności) i proporcjonalności. Zróżnicowanie sytuacji prawnej podmiotów podobnych może być uzasadnione, o ile argumenty za nim przemawiające:

- mają charakter relewantny, a więc pozostają w bezpośrednim związku z celem i zasadniczą treścią przepisów, w których zawarta jest kontrolowana norma, oraz służą realizacji tego celu i treści; innymi słowy - wprowadzane zróżnicowanie musi być racjonalnie uzasadnione i nie wolno go dokonywać według dowolnie ustalonego kryterium,

- mają charakter proporcjonalny; waga interesu, któremu ma służyć zróżnicowanie sytuacji adresatów normy, musi pozostawać w odpowiedniej proporcji do wagi interesów naruszanych nierównym potraktowaniem podmiotów podobnych,

- pozostają w związku z innymi wartościami, zasadami czy normami konstytucyjnymi, uzasadniającymi odmienne traktowanie podmiotów podobnych; w tym kontekście należy zwrócić uwagę na powiązaną z zasadą równości zasadę sprawiedliwości społecznej, o której mowa w art. 2 Konstytucji: obie nakładają się na siebie i żadnej z nie da się definiować bez nawiązania do drugiej (zob. orzeczenie z 3 września 1996 r., sygn. K 10/96, OTK ZU nr 4/1996, poz. 33 i wyrok z 15 kwietnia 2008 r., sygn. P 9/06, OTK ZU nr 3/A/2008, poz. 43)."

Od strony tak rozumianej zasady równości, w ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego przyjąć należy, że z uwagi na scharakteryzowaną już prawną i faktyczną pozycję krajowych instytucji płatniczych w zakresie realizacji usług płatniczych (zwłaszcza przy uwzględnieniu gwarancji temu towarzyszących, warunków konkurencyjności rynku finansowego, ujednoliconych jego zasad i dostępności dla użytkowników) w stosunku do mogących czynić to samo banków (SKOK) oraz Poczty Polskiej S.A. zasadniczo w tym samym reżimie prawnym wynikającym z ustawy o usługach płatniczych, nie ma dostatecznych powodów do tego, aby odmiennie je postrzegać. Jak wyjaśniono, poszanowanie zasady równości w tym zakresie oznacza, że nie mogą być faworyzowane jedne podmioty kosztem drugich, o ile ich status prawny lub sytuacja faktyczna są porównywalne z punktu widzenia realizowania owej czynności (tu: możności zrealizowania czynności zmierzającej do uznania rachunku bankowego właściwego sądu administracyjnego przy udziale pośrednika mogącego prawnie tego rodzaju operacje przeprowadzać). Zapatrywanie dyskryminujące krajową instytucję płatniczą, której działalność reguluje państwo, na rzecz preferowania banku i Poczty Polskiej S.A., oparte na twierdzeniu, że posłużenie się innym pośrednikiem niż ci ostatni następuje na ryzyko i odpowiedzialność strony zobowiązanej do uiszczenia opłaty sądowej i ją obciążają uchybienia takiego pośrednika, nie spełnia konstytucyjnego testu równości. Obarczanie strony negatywnymi konsekwencjami, przy zachowaniu przez nią terminowego przekazania środków pieniężnych pośrednikowi porównywalnie prawnie umocowanemu do zrealizowania na jej polecenie określonej operacji prowadzącej do uznania rachunku bankowego sądu, należy uznać za niedopuszczalne. Ponadto, wymagałoby to zaakceptowania stanowiska, że tylko płatność gotówką w kasie sądu lub w NBP wprost na podany rachunek bankowy sądu nie niesie takich ryzyk - bo tylko wtedy nie ma dodatkowego pośrednika w wykonaniu transakcji płatniczej. Takie zapatrywanie już wcześniej wykluczono.

6.25. W konsekwencji powyższego, przyjęcie przy wykładni art. 219 § 2 P.p.s.a. odmiennego zapatrywania, mogłoby być postrzegane jako naruszenie zasady równości, w rozumieniu art. 32 ust. 1 Konstytucji RP, wobec krajowych instytucji płatniczych.

Nadto, przy wykładni przepisu o kosztach sądowych trzeba było mieć na względzie przywołane powody wprowadzenia rozwiązań krajowych zawartych w ustawie o usługach płatniczych, które przecież stanowiły wdrożenie przepisów dyrektywy 2007/64/WE z dnia 13 listopada 2007 r. w celach wyżej już opisanych.

Nie bez znaczenia pozostawało także wyraźne prawne zrównanie w niektórych przepisach znaczenia operacji finansowych realizowanych za pośrednictwem krajowych instytucji płatniczych i banków (SKOK), z punktu widzenia terminu dokonania zapłaty, czy zamiennego wykorzystywania tych podmiotów do tożsamych transakcji płatniczych w formie gotówkowej lub bezgotówkowej.

Dyskredytowanie więc znaczenia krajowych instytucji płatniczych w taki sposób, jakby były one niewiarygodnym pośrednikiem uczestniczącym w procesie wykonania zlecenia płatniczego nie może mieć miejsca.

6.26. Z punktu widzenia dowodowego istotny jest przy tym system przetwarzania transakcji płatniczej, czyli czynności o charakterze technicznym i operacyjnym, stanowiące etap wykonywania takiej transakcji, obejmujące między innymi inicjację transakcji, sprawdzenie danych umożliwiających jej przeprowadzenie oraz generowanie potwierdzenia dokonania transakcji (zob. art. 2 pkt 24a u.u.p.) Przy płatnościach gotówkowych w ramach świadczenia usługi przekazu pieniężnego, mającego finalnie prowadzić do uznania rachunku płatniczego odbiorcy (którym jest też rachunek bankowy odbiorcy), istnieje możliwość pozyskania wiarygodnego dowodu takiej transakcji płatniczej. Dzięki niemu można zidentyfikować moment otrzymania zlecenia płatniczego do realizacji przez dostawcę płatnika, czyli na przykład krajową instytucję płatniczą mającą wykonać transfer otrzymanych środków pieniężnych na zlecenie osoby je składającej do odbiorcy lub do dostawcy odbiorcy (np. banku odbiorcy). W przypadku pojedynczych transakcji płatniczych, niezwłocznie po otrzymaniu zlecenia płatniczego dostawca płatnika (np. krajowa instytucja płatnicza z której korzysta osoba składająca zlecenie) udostępnia płatnikowi informację o dacie otrzymania zlecenia płatniczego; z kolei niezwłocznie po wykonaniu transakcji płatniczej dostawca odbiorcy (np. bank, w którym odbiorca posiada rachunek bankowy) udostępnia odbiorcy informacje umożliwiające odbiorcy zidentyfikowanie transakcji płatniczej, jej kwoty, płatnika oraz wszelkie inne informacje przekazane odbiorcy w związku z wykonaniem transakcji płatniczej (zob. art. 24 pkt 5 oraz art. 25 pkt 1 i 2 u.u.p.)

6.27. Po rozważeniu dotąd podniesionych argumentów, zasadne stało się przyjęcie, że moment złożenia zlecenia płatniczego krajowej instytucji płatniczej (w tym agentowi działającemu w imieniu i na rzecz tej instytucji), które obejmuje polecenie wykonania transferu środków pieniężnych otrzymanych od zlecającego przez tę instytucję (agenta) w celu ich przekazania do odbiorcy (w tym na jego rachunek bankowy), należy postrzegać tak samo, jak moment takiego zlecenia składanego bankowi (SKOK), czy Poczcie Polskiej S.A., o ile w wyniku tych działań zlecenie zostanie faktycznie wykonane.

Powyższe oznacza, że dzień przekazania środków pieniężnych (gotówki) - w terminie wynikającym z wezwania i w wysokości odpowiadającej należnej opłacie sądowej - krajowej instytucji płatniczej (lub jej agentowi) w celu doprowadzenia do uznania rachunku bankowego właściwego sądu administracyjnego, jest równoznaczny z dniem uiszczenia opłaty sądowej w rozumieniu art. 219 § 2 zdanie pierwsze w związku z art. 220 § 1 i § 3 P.p.s.a., o ile rachunek sądu zostanie uznany kwotą tych środków (tzn. kwotą stanowiącą przedmiot przekazu pieniężnego). Innymi słowy, pod wskazanymi warunkami, przy płatności gotówkowej na rachunek bankowy sądu za moment uiszczenia opłaty sądowej na użytek oceny dochowania terminu na wykonanie takiej czynności procesowej w postępowaniu przed sądami administracyjnymi można przyjąć datę wcześniejszą, niż faktyczna data uznania tego rachunku kwotą należnej opłaty.

6.28. Dopuszczalność takiego podejścia ma mocne osadzenie w tym, że tak przyjęta data odpowiada chwili, w której osoba składająca tego rodzaju zlecenie płatnicze, czyli płatnik w rozumieniu art. 2 pkt 22 u.u.p., zakończyła swoją aktywną rolę użytkownika, korzystającego z usług płatniczych w takim charakterze. Dalej następuje bowiem już działanie dostawcy tegoż płatnika, czyli krajowej instytucji płatniczej (jej agenta), na rzecz odbiorcy lub dostawcy odbiorcy środków pieniężnych (w tym banku obsługującego rachunek bankowy tego odbiorcy), na co zasadniczo inicjator zlecenia wpływu nie ma. Z punktu widzenia art. 219 § 2 zdanie pierwsze P.p.s.a. istotne jest przy tym, aby doszło do zaspokojenia wierzyciela publicznoprawnego (właściwego sądu administracyjnego), gdyż opłata sądowa musi zostać uiszczona, aby sąd mógł podejmować dalsze czynności w związku ze złożeniem pisma podlegającego takiej opłacie (zob. art. 220 § 1 zdanie pierwsze w związku z art. 214 § 1 P.p.s.a.)

6.29. Wyrażając powyższe konkluzje skład powiększony Naczelnego Sądu Administracyjnego uwzględnił także znaczenie przepisów o kosztach postępowania przed sądami administracyjnymi i tkwiących w nich kosztach sądowych, jako elementu kształtującego sposób realizacji prawa do sądu. Miał zatem na uwadze, że pierwotnym adresatem tych ostatnich są strony skarżące i inne podmioty wnoszące pisma do sądu podlegające opłacie. Przepisy tego rodzaju powinny być "przyjazne" jednostce poszukującej ochrony sądowej. Nie mogą stanowić nieuzasadnionych i nadmiernych barier, zwłaszcza poprzez wyrażanie ich i stosowanie w sposób, który mógłby niweczyć skutki usprawiedliwionych okolicznościami powinnych zachowań osób oczekujących faktycznej realizacji prawa do sądu. Dla osiągnięcia i zagwarantowania tego celu konieczne było dokonanie takiej wykładni, jaką już zaprezentowano.

Miało to oparcie również we wskazaniach płynących ze wspominanego wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 7 marca 2006 r., sygn. akt SK 11/05. Trybunał stwierdził w nim, że jednym z elementów prawa do sądu, wyrażonego w art. 45 Konstytucji RP, jest prawo do odpowiedniego ukształtowania procedury sądowej, zgodnie z wymogami sprawiedliwości i jawności (zob. też wyrok TK z dnia 9 czerwca 1998 r., sygn. akt K 28/97, OTK ZU 1998/4/50, str. 299). Zauważył, że innym jeszcze przepisem decydującym o kształcie tego prawa jest art. 77 ust. 2 Konstytucji RP, który ujmuje prawo do sądu od strony negatywnej. Jest to adresowany do ustawodawcy zakaz stanowienia przepisów, które zamykałyby komukolwiek drogę sądową dochodzenia naruszonych wolności i praw, za wyjątkiem odstępstw na mocy wyraźnego postanowienia konstytucyjnego (por. wyroki TK z dnia: 9 czerwca 1998 r., sygn. akt K 28/97, OTK ZU 1998/4/50, str. 300; 27 stycznia 1999 r., sygn. akt K 1/98, OTK ZU 1999/1/3, str. 45 oraz postanowienie TK z dnia 18 listopada 1998 r., sygn. akt 20/98, OTK ZU 1999/1/5, str. 71).

Według oceny Trybunału, regulacje kosztów postępowania mieszczą się w prawie do sądu, a ustawa - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi zawiera niezbędne regulacje dotyczące zasad uiszczania opłat sądowych. W drodze rozporządzenia unormowano jedynie wysokość wpisów oraz szczegółowe zasady ich pobierania.

Trybunał zwrócił uwagę, że prawo do odpowiedniego ukształtowania procedury sądowej, pozwalające na rzeczywiste dochodzenie swych praw, z czym wiąże się kwestia kosztów sądowych, należy rozpatrywać także z punktu widzenia czynników utrudniających bądź uniemożliwiających dostęp do sądu, jak na przykład brak precyzji przepisów określających obowiązek uiszczenia kosztów sądowych. Podkreślił przy tym, że w tej perspektywie wprawdzie nie może badać praktyki stosowania prawa, ale zwrócił uwagę - na tle rozpoznawanego przez siebie przypadku, osadzonego w treści badanego również art. 221 P.p.s.a. - iż miał do czynienia nie z sytuacją, w której adwokat skarżących wniósł opłatę stałą, która z powodu braku precyzji określających jej wysokość przepisów była niewłaściwa, lecz z przypadkiem w ogóle niewniesienia owej opłaty, mimo istniejącego wtedy obowiązku.

Oceniając natomiast wprost art. 219 § 2 P.p.s.a., w aspekcie którego podnoszono, że wskazana w tym przepisie możliwość uiszczenia opłaty sądowej tylko do kasy sądu lub na rachunek bankowy sądu, z wyłączeniem jej uiszczenia znakami opłaty sądowej, stanowi istotne utrudnienie w realizacji prawa do sądu, Trybunał Konstytucyjny takiego zapatrywania nie podzielił. W szczególności podkreślił, że dalsze utrzymywanie takiej formy uiszczania opłaty nie odpowiada postępowi organizacyjnemu, zwłaszcza w sferze bankowości i obrotu bezgotówkowego. Informacje o numerach kont bankowych sądu są powszechnie i w każdym czasie dostępne, samo zaś przekazanie środków na konto sądowe może być dokonane w każdej formie przekazu bankowego, w tym zlecenia telefonicznego i internetowego, przez całą dobę (zob. art. 7 Pr.b.) Każde zlecenie bankowe jest odpowiednio rejestrowane i za datę dokonania opłaty uznaje się datę dokonania zlecenia, a w razie wątpliwości bank przedstawia stosowną dokumentację (wydruk zlecenia internetowego lub transkrypt zlecenia ustnego), będącego dowodem na okoliczność, kiedy stosowne zlecenie zostało złożone.

6.30. Wobec tego, co zostało w poprzedzających punktach rozważone, Naczelny Sąd Administracyjny w składzie siedmiu sędziów, działając na podstawie art. 15 § 1 pkt 3 oraz art. 264 § 1 i § 2 P.p.s.a., podjął uchwałę, że: w przypadku uiszczania opłaty sądowej na rachunek bankowy właściwego sądu administracyjnego, stosownie do art. 219 § 2 zdanie pierwsze P.p.s.a., za pośrednictwem krajowej instytucji płatniczej w rozumieniu ustawy o usługach płatniczych, dzień przekazania środków pieniężnych tej instytucji lub jej agentowi jest równoznaczny z dniem uiszczenia opłaty, o ile doszło do uznania rachunku bankowego sądu należną kwotą.