Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Bożena Więch-Baranowska (spr.), , Sędzia WSA Mirosława Kowalska, Sędzia WSA Bogusław Cieśla, Protokolant Monika Sosna-Parcheta, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 14 marca 2007 r. sprawy ze skargi M. i K. Ł. na postanowienie [...] Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego z dnia [...] września 2006 r. nr [...] w przedmiocie opłaty legalizacyjnej skargę oddala.

[...] Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego postanowieniem Nr [...] wydanym dnia [...] września 2006 r., na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 kpa utrzymał w mocy postanowienie Powiatowego inspektora Nadzoru Budowlanego [...] z dnia [...] marca 2006 r. Nr [...] ustalające wysokość opłaty legalizacyjnej dla inwestorów budowy domu mieszkalnego M. i K. Ł.

W uzasadnieniu swego rozstrzygnięcia organ odwoławczy podał, iż w toku postępowania wyjaśniającego organ I instancji ustalił, że M. i K. Ł. wybudowali na działce przy ul. W. [...] w Ł., budynek mieszkalny dwu kondygnacyjny w stanie surowym zamkniętym – bez wymaganego prawem pozwolenia na budowę. Wobec tego postanowieniem nr [...] wydanym dnia [...] czerwca 2005 r. na podstawie art. 48 ust. 2 i 3 ustawy Prawo budowlane organ nadzoru budowlanego wstrzymał prowadzenie robót budowlanych oraz nałożył na inwestorów obowiązek przedstawienia zaświadczenia o zgodności budowy z ustaleniami obowiązującego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego albo ostatecznej w dniu wszczętego postępowania decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, projektu budowlanego oraz oświadczenia o prawie do dysponowania nieruchomością na cele budowlane. Po wykonaniu przez inwestorów w/w obowiązków Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego [...], postanowieniem nr [...] wydanym dnia [...] marca 2006 r., działając na podstawie art. 49 ust. 1 i ust. 2 oraz art. 59 f ust. 1 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane ustalił opłatę legalizacyjną w wysokości 50.000 zł.

Po rozpatrzeniu zażalenia na w/w postanowienie organu I instancji, organ odwoławczy uznał, że postępowanie tego organu było prawidłowe. Bezspornie ustalono, że budowę budynku mieszkalnego inwestorzy rozpoczęli w lipcu 1999 r. nie posiadając wymaganego prawem pozwolenia na budowę. Wskazał, iż w czasie trwania postępowania w sprawie samowoli budowlanej znowelizowane zostały przepisy ustawy Prawo budowlane i powstała - po przedstawieniu przez inwestora odpowiednich dokumentów i wykonaniu określonych czynności - możliwość zalegalizowania dokonanej samowoli. Dodatkowym warunkiem procesu legalizacji jest nałożenie na podstawie art. 49 ust. 1 i 2 ustawy Prawo budowlane na inwestorów opłaty legalizacyjnej obliczonej według przepisu art. 59 f w/w ustawy.

Skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie na w/w postanowienie [...] Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego z dnia [...] września 2006 r. złożyli M. i K. Ł., wnosząc o uchylenie zaskarżonego postanowienia.

W skardze skarżący przyznali, iż budynek na ich działce zbudowany został w warunkach samowoli. Ponadto stwierdzili, że na sąsiedniej działce również doszło do wybudowania domu niezgodnie z przepisami i bez ich zgody.

W odpowiedzi na skargę [...] Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego wnosząc o jej oddalenie, podtrzymał argumenty zawarte w zaskarżonym postanowieniu.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył co następuje:

Skarga M. i K. Ł. nie jest zasadna.

Stosownie do dyspozycji art. 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz.U. Nr 153, poz. 1269 z późn. zm.), sądy administracyjne sprawują kontrolę działalności administracji publicznej pod względem zgodności z prawem, a więc prawidłowości zastosowania przepisów obowiązującego prawa oraz trafności ich wykładni. Uwzględnienie skargi następuje tylko w przypadku stwierdzenia przez Sąd naruszenia przepisów prawa materialnego lub istotnych wad w przeprowadzonym postępowaniu (art. 145 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). W rozpoznawanej sprawie tego rodzaju wady i uchybienia nie wystąpiły, wobec czego skarga nie została uwzględniona.

W ocenie Sądu zaskarżone postanowienie [...] Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego [...] września 2006 r. oraz poprzedzające je postanowienie Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego Powiatu [...] z dnia [...] marca 2006 r., którym ustalono wysokość opłaty legalizacyjnej w kwocie 50.000 zł dla M. i K. Ł. wydane zostały zgodnie z prawem.

Zgodnie z art. 28 ust. 1 ustawy Prawo budowlane z dnia 7 lipca 1994 r. roboty budowlane – a takie stanowi sporna budowa budynku mieszkalnego dwukondygnacyjnego – można rozpocząć jedynie na podstawie ostatecznej decyzji o pozwoleniu na budowę.

Z akt przedmiotowej sprawy bezspornie wynika, iż inwestor M. i K. Ł. nie posiadali decyzji pozwalającej na budowę przedmiotowego budynku mieszkalnego dwukondygnacyjnego, a zatem inwestor popełnił samowolę budowlaną w rozumieniu art. 48 ustawy Prawo budowlane.

Wskazać należy, iż sankcją prawną - przewidzianą przez przepisy ustawy Prawo budowlane - za popełnienie przez inwestora samowoli budowlanej jest nakaz rozbiórki orzeczony w trybie art. 48 bądź art. 49 b ustawy Prawo budowlane. Nakaz ten jest sankcją prawną najdalej idącą w ramach przepisów wymienionej ustawy, która rodzi nieodwracalne bądź trudne do odwrócenia skutki.

Organu obu instancji argumentując swe rozstrzygnięcia zasadnie zwróciły uwagę na to, że w czasie prowadzonego postępowania administracyjnego w sprawie samowoli budowlanej popełnionej przez M. i K. Ł. znowelizowana została ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane.

Wskazać należy, iż w znowelizowanym ustawą z dnia 27 marca 2003 r. o zmianie ustawy – Prawo budowlane oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U. Nr 80, poz. 718) Prawie budowlanym z 1994 r. utrzymano obowiązek nakazania rozbiórki obiektów wybudowanych bez wymaganego przepisami pozwolenia na budowę bądź zgłoszenia zamiaru wykonania robót budowlanych, jednakże rygoryzm dotychczasowego przepisu art. 48 został złagodzony. Do dnia 11 lipca 2003 r. w przypadku samowoli budowlanej, przepisy przewidywały jedynie nakaz przymusowej rozbiórki bez możliwości zalegalizowania dokonanych robót. Nowe unormowanie wprowadzone wspomnianą nowelizacją umożliwiło poprzez złożenie stosownych dokumentów i wykonanie określonych czynności, doprowadzenie samowolnie wybudowanego obiektu do stanu zgodnego z prawem, a więc umożliwiło tzw. legalizację. Dodatkowym warunkiem procesu legalizacji jest nałożenie na inwestorów opłaty legalizacyjnej.

Zgodnie z art. 48 ust. 2 i ust. 3 ustawy Prawo budowlane – w jego brzmieniu nadanym mu w/w nowelizacją - właściwy organ stwierdzając możliwość zalegalizowania obiektu budowlanego będącego w budowie lub wybudowanego bez wymaganego pozwolenia na budowę, jest zobowiązany wydać postanowienie, w którym winien wstrzymać prowadzenie robót budowlanych i którym winien nałożyć na inwestora obowiązek przedstawienia w wyznaczonym terminie niezbędnych do załatwienia sprawy dokumentów określonych w art. 48 ust. 3 pkt 1 i 2 powołanej ustawy. Stosownie zaś do art. 49 ust. 1 i 2 Prawa budowlanego przed wydaniem decyzji w sprawie zatwierdzenia projektu budowlanego i udzielenia pozwolenia na wznowienie robót budowlanych organ winien zbadać przedłożone dokumenty i w drodze postanowienia winien ustalić wysokość opłaty legalizacyjnej. Opłata legalizacyjna jest restrykcją przewidzianą przez ustawodawcę za samowolne prowadzenie procesu inwestycyjnego w sprawach objętych przepisami Prawa budowlanego. Organy nadzoru budowlanego nie mają wpływu na wielkość opłat legalizacyjnych, bowiem ich sposób naliczania wynika z mocy samego prawa.

Stwierdzić trzeba, iż w przedmiotowej sprawie organ nadzoru budowlanego stopnia powiatowego prawidłowo uznał, że istniała możliwość legalizacji samowolnej budowy budynku mieszkalnego. Zasadnie więc organ ten na podstawie art. 48 ust. 2 i 3 ustawy Prawo budowlane wydał postanowienie z dnia [...] czerwca 2005 r. Nr [...], którym wstrzymał roboty budowlane związane z budową budynku mieszkalnego i nałożył na inwestora – M. i K. Ł. - obowiązek przedstawienia, w terminie 45 dni: zaświadczenia Burmistrza Miasta i Gminy [...] o zgodności budowy z ustaleniami obowiązującego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego albo ostatecznej, w dniu wszczęcia postępowania decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, w przypadku braku obowiązującego planu zagospodarowania przestrzennego, 4 egzemplarzy projektu budowlanego wraz z opiniami, uzgodnieniami, pozwoleniami i innymi dokumentami wymaganymi przepisami szczególnymi oraz zaświadczeniem, o którym mowa w art. 12 ust. 7 ustawy Prawo budowlane oraz oświadczenia o posiadaniu prawa do dysponowania nieruchomością na cele budowlane.

Z akt sprawy wynika, iż M. i K. Ł., zgodnie z obowiązkiem nałożonym postanowieniem Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego [...] z dnia [...] czerwca 2005 r. złożyli projekt budowlany budynku mieszkalnego wybudowanego samowolnie przy ul. W. [...] w Ł. W przedłożonym projekcie budowlanym organ stwierdził uchybienia i braki nie pozwalające na zatwierdzenie projektu budowlanego. W związku z tym postanowieniem z dnia [...] września 2005 r. Nr [...] nałożył na inwestora M. i K. Ł. obowiązek uzupełnienia dokumentacji dotyczącej budynku mieszkalnego przedłożonej na podstawie postanowienia tego organu z dnia [...] czerwca 2005 r. Inwestorzy uzupełnili dokumentację.

Z akt niniejszej sprawy wynika także, że inwestor – M. i K. . – uzupełnili dokumentację dotyczącą budynku mieszkalnego zgodnie z obowiązkiem nałożonym w/w postanowieniem z dnia [...] września 2005 r., a więc wypełnili tym samym też obowiązki określone w postanowieniu Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego [...] z dnia [...] czerwca 2005 r. Nr [...].

Stwierdzić należy, iż w sytuacji złożenia przez inwestorów dokumentów spełniających wymogi z art. 49 ust. 1 pkt 1, 2 i 3 ustawy Prawo budowlane jedynym możliwym rozstrzygnięciem jakie mógł wydać organ, dążąc do zalegalizowania samowoli budowlanej popełnionej przez M. i K. Ł., było postanowienie ustalające opłatę legalizacyjną, które to postanowienie (jak również jego wykonanie) jest warunkiem koniecznym zatwierdzenia projektu budowlanego i wznowienia prac budowlanych, a więc jest warunkiem koniecznym do zalegalizowania samowolnie wybudowanego obiektu.

Mając na względzie powyższe za zgodne z prawem i zasadne należy więc uznać postanowienie [...] Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego z dnia [...] września 2006 r., jak również poprzedzające je postanowienie Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego [...] z dnia [...] marca 2006 r., którym organ ustalił na podstawie art. 59 f ust. 1 wymienionej ustawy opłatę legalizacyjną w kwocie 50 000 zł. Przedmiotowy budynek został prawidłowo przez organy nadzoru budowlanego zakwalifikowany do I kategorii obiektów – budynki mieszkalne jednorodzinne dla której współczynnik kategorii obiektu – k = 2,0, zaś współczynnik wielkości obiektu – w=1,0. Stawka opłaty legalizacyjnej – s = 500 złotych, lecz zgodnie z treścią art. 49 ust. 2 ustawy Prawo budowlane opłata podlega pięćdziesięciokrotnemu podwyższeniu. Tak więc wielkość opłaty legalizacyjnej wynikająca ze wzoru i zastosowania odpowiednich wartości współczynników tj. kwota 50. 000 złotych została przez organy nadzoru budowlanego prawidłowo obliczona.

Na marginesie tylko wskazać należy, iż organy obu instancji, zgodnie z art. 7, art. 77, art. 80 kpa dokonały wszechstronnej oceny okoliczności danego przypadku na podstawie analizy całego zebranego w sprawie materiału dowodowego, a stanowisko wyrażone w w/w postanowieniach uzasadniły zgodnie z wymogami przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego tj. art. 107 § 3 kpa.

W tym stanie rzeczy na podstawie art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.) skargę jako bezzasadną należało oddalić.