drukuj    zapisz    Powrót do listy

6209 Inne o symbolu podstawowym 620 638 Sprawy egzekucji administracyjnej;  egzekucja obowiązków o charakterze niepieniężnym, Egzekucyjne postępowanie Inspekcja sanitarna, Inspektor Sanitarny, Oddalono skargę, II SA/Ol 839/12 - Wyrok WSA w Olsztynie z 2012-11-06, Centralna Baza Orzeczeń Naczelnego (NSA) i Wojewódzkich (WSA) Sądów Administracyjnych, Orzecznictwo NSA i WSA

II SA/Ol 839/12 - Wyrok WSA w Olsztynie

Data orzeczenia
2012-11-06 orzeczenie nieprawomocne
Data wpływu
2012-08-21
Sąd
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie
Sędziowie
Katarzyna Matczak /sprawozdawca/
Tadeusz Lipiński
Zbigniew Ślusarczyk /przewodniczący/
Symbol z opisem
6209 Inne o symbolu podstawowym 620
638 Sprawy egzekucji administracyjnej;  egzekucja obowiązków o charakterze niepieniężnym
Hasła tematyczne
Egzekucyjne postępowanie
Inspekcja sanitarna
Sygn. powiązane
II OSK 338/13 - Wyrok NSA z 2014-07-17
II OZ 36/13 - Postanowienie NSA z 2013-01-31
Skarżony organ
Inspektor Sanitarny
Treść wyniku
Oddalono skargę
Powołane przepisy
Dz.U. 2005 nr 229 poz 1954 art. 33, art. 64a, art. 119, art. 121, art. 122, art. 125 par. 1
Ustawa z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji - tekst jedn.
Dz.U. 2008 nr 234 poz 1570 art. 2 pkt 26, art. 5 ust. 1 pkt 2, art. 17 ust. 11
Ustawa z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi
Dz.U. 2012 poz 270 art. 151
Ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jednolity.
Sentencja

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Zbigniew Ślusarczyk Sędziowie Sędzia WSA Katarzyna Matczak (spr.) Sędzia WSA Tadeusz Lipiński Protokolant st. sekretarz sądowy Jakub Borowski po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 6 listopada 2012r. sprawy ze skargi J. D. i T. D. na postanowienie Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego z dnia "[...]", Nr "[...]" w przedmiocie grzywny w celu przymuszenia oddala skargę.

Uzasadnienie

Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny, działając na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 w związku z art. 144 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz.U. z 2000 r. nr 98, poz. 1071, ze zm) zwanej dalej: kpa. oraz art. 18 ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz.U. z 2005 r. Nr 229, poz. 1954 ze zm), po rozpatrzeniu zażalenia wniesionego przez skarżących J.D. i T.D. na postanowienie Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego z dnia "[...]" nr "[...]" w przedmiocie nałożenia grzywny w celu przymuszenia, utrzymał w mocy zaskarżone postanowienie.

Uzasadniając stanowisko organ podał, że w dniu "[...]" Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny (zwany dalej: PPIS) nałożył na J. i T.D. grzywnę w wysokości 500 zł w celu przymuszenia do wykonania obowiązku określonego w tytule wykonawczym z dnia "[...]" tj. do poddania obowiązkowym szczepieniom ochronnym małoletniego O.D. ur. "[...]" przeciwko: błonicy, tężcowi, krztuścowi oraz ostremu zapaleniu rogów przednich rdzenia kręgowego (chorobie Heinego-Medina) w podmiocie leczniczym sprawującym profilaktyczną opiekę nad wymienionym. Wobec wniesienia zażalenia na to postanowienie stwierdzono, że do Powiatowej Stacji Sanitarno - Epidemiologicznej w I. wpłynęło pismo z Niepublicznej Przychodni "[...]" odnośnie braku zgody rodziców na zaszczepienie dzieci: O.D. ur. "[...]" i K.D. ur. "[...]" zgodnie z Programem Szczepień Ochronnych. W dniu 13 marca 2012 r. PPIS wystosował do skarżących upomnienie wzywające do wykonania obowiązku zaszczepienia syna O. przeciw ww. chorobom. W odpowiedzi na upomnienie J. i T. D. poinformowali, że chcieliby wywiązać się z obowiązku zaszczepienia syna, jednakże muszą mieć pewność, iż szczepionki są bezpieczne dla zdrowia i życia dziecka, natomiast wobec braku jednoznacznego potwierdzenia bezpieczeństwa szczepień nie mogą spełnić wezwania.

Wobec powyższego w dniu "[...]" organ wystawił tytuł wykonawczy, na który skarżący wnieśli zarzuty, postanowienie o nałożeniu grzywny oraz złożyli wniosek o wstrzymanie egzekucji administracyjnej, który rozpoznano wstrzymując postępowanie egzekucyjne do czasu rozpoznania zarzutów.

Organ odwoławczy odnosząc się do zgłoszonych w zażaleniu zarzutów tj.

- naruszenia art. 77 § 1 kpa polegającego na braku zbadania spełnienia warunku określonego w art. 17 ust. 2 ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi,

- naruszenia art. 16 ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta poprzez przymuszenie do wykonania świadczenia zdrowotnego,

- naruszenia art. 6 kpa poprzez nie wskazanie podstawy prawnej do wydania zaskarżonego postanowienia,

- dotknięcia postanowienia wadą nieważności w postanowi niewykonalności obowiązku z rozumieniu art. 156 § 1 pkt 5 kpa,

wyjaśnił, że stosownie do art. 119 ustawy z 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz.U. z 2005 r. Nr 229, poz. 1954, ze zm) dalej: u.p.e.a. grzywnę w celu przymuszenia nakłada się, gdy egzekucja dotyczy spełnienia przez zobowiązanego obowiązku wykonania czynności, a w szczególności czynności, których z powodu ich charakteru nie może spełnić inna osoba za zobowiązanego. Wyjaśniono, że organ I instancji zachował wszelkie wymogi formalne poprzedzające nałożenie grzywny w celu przymuszenia, a jedynie z uwagi na odmowę poddania dziecka szczepieniom PPIS zobowiązany był do podjęcia działań egzekucyjnych przymuszających do wykonania ustawowego obowiązku w zakresie szczepienia dziecka.

Podkreślono, że po myśli art. 5 ust. 3 ustawy z dnia 14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej (Dz.U z 2001 r. Nr 212, poz. 12643, ze zm.) do zakresu działania tej inspekcji należy m.in. ustalanie zakresów i terminów szczepień ochronnych, jak również sprawowanie nadzoru w tym zakresie. Stosownie zaś do art. 2 § 1 pkt 10 u.p.e.a. egzekucji administracyjnej podlegają obowiązki o charakterze niepieniężnym pozostające we właściwości organów administracji rządowej, przy czym egzekucję administracyjną stosuje się nie tylko do obowiązków wynikających z decyzji lub postanowień ale również do obowiązków wynikających bezpośrednio z przepisu prawa, jak ma to miejsce w tej sprawie na zasadzie art. 3 § 1 tej ustawy.

Poza tym zgodnie z art. 5 ust 1 pkt 2 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych (Dz.U. Nr 234, poz. 1570, ze zm) dalej zwaną: ustawą o zwalczaniu zakażeń osoby przebywające na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej są obowiązane na zasadach określonych w ustawie do poddania się obowiązkowym szczepieniom ochronnym w ramach Narodowego Programu Szczepień Ochronnych. W odniesieniu do osoby nieposiadającej zdolności do czynności prawnych odpowiedzialność za wypełnienie tego obowiązku ponoszą m. in. rodzice (art. 5 ust. 2). Obowiązkowe szczepienia ochronne są poprzedzone lekarskim badaniem kwalifikacyjny w celu wykluczenia przeciwwskazań do szczepienia ochronnego. W praktyce termin szczepienia jest również terminem badania kwalifikacyjnego, przy czym nie stawiając się na wyznaczony termin szczepienia rodzice uniemożliwiają wykonanie także badania kwalifikacyjnego.

Przywołano treść art. 17 ust. 10 ustawy o zwalczaniu zakażeń, w którym zawarto delegację ustawową dla ministra właściwego do spraw zdrowia odnośnie uregulowania m.in. kwestii wykazu chorób zakaźnych objętych szczepieniem ochronnym, osoby podlegające takim szczepieniom i inne okoliczności stanowiące przesłankę do nałożenia obowiązku szczepień ochronnych na te osoby, oraz sposób przeprowadzania szczepień ochronnych uwzględniając dane epidemiologiczne dotyczące zachorowań, aktualną wiedzę medyczną oraz zalecenia Światowej Organizacji Zdrowia.

Wykonując tę delegację Minister Zdrowa w dniu 18 sierpnia 2011 r. wydał rozporządzenie w sprawie obowiązkowych szczepień ochronnych (Dz. U. Nr 182, poz. 1086), gdzie w § 5 zapisano, że obowiązkowe szczepienia ochronne są prowadzone zgodnie z Programem Szczepień Ochronnych na dany rok, ogłaszanym przez Głównego Inspektora Sanitarnego w formie komunikatu, o którym mowa w ust. 11 art. 17 ww. ustawy. Wskazany zatem komunikat Głównego Inspektora Sanitarnego ze szczegółowymi informacjami dotyczącymi poszczególnych szczepionek na dany rok ma swoje upoważnienie ustawowe, gdyż Program Szczepień Ochronnych na 2012 r. będący załącznikiem do komunikatu określa w jakich latach życia należy szczepić dzieci przeciwko określonym chorobom. W odniesieniu do syna O. jest to szczepienie p-ko błonicy, tężcowi i krztuścowi - pierwsza dawka przypominająca szczepionka DTaP oraz przeciwko poliomyelitis (chorobie Heinego-Medina) pierwsza dawka przypominająca szczepionką doustną OPV. Stosownie do Programu Szczepień Ochronnych na 2012 r. szczepienia te powinny być wykonane w 6 roku życia, wobec czego ukończenie przez dziecko 6 roku życia stanowi wymagalność tego obowiązku.

Wyjaśniono także, że niewykonalność obowiązku o charakterze niepieniężnym może jedynie uzasadniać złożenie zarzutu w sprawie prowadzenia postępowania egzekucyjnego, a nie zażalenia na postanowienie o nałożeniu grzywny w celu przymuszenia (wyrok WSA w Gliwicach z dnia 18 czerwca 2008 r. sygn.. II SA/Gl 329/08).

Podkreślono też, że zgodnie z art. 121 u.p.e.a. grzywna w celu przymuszenia może być nakładana kilkakrotnie, przy czym każdorazowo nałożona grzywna nie może przekraczać kwoty 10.000 zł, zaś łącznie grzywny nie mogą przekroczyć 50.000 zł, zatem nałożona grzywna mieści się w tych granicach. Wyjaśniono, że w razie wykonania określonego w tytule wykonawczym obowiązku nałożone a nieuiszczone lub nieściągnięte grzywny podlegają umorzeniu.

Na to postanowienie J. i T.D. złożyli skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie, w której wnieśli o uchylenie skarżonego postanowienia oraz utrzymującego w mocy postanowienia organu I instancji, umorzenie postępowania egzekucyjnego oraz zasądzenie kosztów postępowania sądowego. W uzasadnieniu skargi powtórzono zarzuty przedstawione w zażaleniu dotyczące dotknięcia postanowienia wadą nieważności w postaci niewykonalności obowiązku w rozumieniu art. 156 § 1 pkt 5 kpa., gdyż ani ustawa o zwalczaniu zakażeń czy rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 19 grudnia 2002 r. w sprawie wykazu obowiązkowych szczepień ochronnych oraz zasad przeprowadzania i dokumentacji szczepień nie precyzują sposobu realizacji tego obowiązku w sposób jednoznaczny. Z powołanych aktów nie wynika ani konkretny rodzaj szczepionki, ani konkretny termin a jedynie wskazuje się grupę wiekową. Nadto w uzasadnieniu organ odwoławczy powołuje się na Program Ochrony Szczepień publikowany w formie komunikatu Głównego Inspektora Sanitarnego lecz taki akt nie stanowi źródła obowiązującego prawa zgodnie z art. 87 Konstytucji RP. Zarzut naruszenia art. 77 § 1 kpa skarżący upatrują w braku wyjaśnienia istotnej kwestii, że w sprawie nie zostało wykonane kwalifikacyjne badanie lekarskie, które jest obowiązkowym przed wykonaniem szczepienia, a tylko wykonanie takiego badania stwierdza brak przeciwwskazań do dokonania szczepienia i umożliwia jego wykonanie.

Dodatkowo skarżący podnieśli, ze organ powołując się na przepisy art. 17 ust. 1 w związku z art. 5 ust. 2 ustawy o zwalczaniu zakażeń oraz na przepisy ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji nie wskazał podstawy prawnej do wydania kwestionowanego postanowienia. Powołany art. 20 § 2 u.p.e.a. określa, że tylko w przypadkach określonych szczególnymi przepisami Państwowy Inspektor Sanitarny może występować jako organ egzekucyjny w zakresie egzekucji administracyjnej. Ustawa o zwalczaniu zakażeń nie określa takiego szczególnego przypadku, o którym mowa w art. 20 § 2 u.p.e.a. w stosunku do osoby zdrowej, gdyż w stosunku do osoby chorej taką możliwość przewiduje regulacje art.33 ust. 1 i art. 36 ust. 1.

Na koniec skarżący podnieśli zarzut naruszenia art. 16 ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta, który wyraża prawo pacjenta do wyrażenia zgody na udzielenie określonego świadczenia zdrowotnego lub odmowy takiej zgody, a w ich przypadku została nałożona grzywna co pozbawia pacjenta prawa do odmowy udzielenia takiego świadczenia. Pacjent przestaje mieć zatem prawo wolnego wyboru co jest niezgodne z tym przepisem.

Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny w odpowiedzi na skargę wniósł o jej oddalenie podtrzymując stanowisko wyrażone w zaskarżonym postanowieniu. Dodatkowo wyjaśnił, że z art. 68 ust. 1 Konstytucji RP wynika, że każdy ma prawo do ochrony zdrowia. Przepis ten nakłada na władze publiczne obowiązek zapewnienia szczególnej opieki zdrowotnej dzieciom, także obowiązek zwalczenia chorób epidemicznych. Te względy legły u podstaw ustawowej regulacji o obowiązkowych szczepieniach ochronnych, których celem jest eliminacja niebezpieczeństwa szerzenia się w społeczeństwie chorób zakaźnych, a także konieczność zapewnienia ochrony indywidualnej u dzieci wobec chorób o szczególnie ciężkim przebiegu i wysokiej śmiertelności (np. tężec). Szczepienia są najbardziej skutecznym sposobem zapobiegania tym chorobom poprzez powstanie tzw. odporności zbiorowiskowej. W przypadku szczepień obowiązkowych - obowiązujące przepisy nie przewidują sytuacji, że to rodzic decyduje sam czy poddać dziecko szczepieniu.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie, zważył co następuje.

Wniesiona skarga nie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 1 § 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz.U Nr 153, poz. 1269 ze zm.) sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej. W myśl zaś art. 1 § 2 wymienionej ustawy kontrola ta sprawowana jest pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej.

Na podstawie art. 3 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tj. Dz.U. z 2012 r. poz. 270), zwanej dalej: ustawą ppsa, sądy administracyjne sprawują kontrolę działalności administracji publicznej i stosują środki określone w ustawie. Oznacza to, że przedmiotem kontroli Sądu jest zgodność zaskarżonego aktu lub czynności z przepisami prawa materialnego, które mają zastosowanie w sprawie oraz z przepisami prawa procesowego, regulującymi tryb jego wydania lub podjęcia czynności będącej przedmiotem zaskarżenia. Wiążące przy tym są przepisy obowiązujące w dacie wydania zaskarżonego aktu, zaś jego usunięcie z obrotu prawnego może nastąpić tylko wtedy, gdy postępowanie sądowe dostarczy podstaw do uznania, że przy jego wydaniu organy administracji publicznej naruszyły prawo w zakresie wskazanym w art. 145 § 1 ustawy ppsa. tj. w przypadku istnienia istotnych wad w postępowaniu lub naruszenia przepisów prawa materialnego, mających istotny wpływ na wynik sprawy.

Zakres kontroli sądowoadministracyjnej określa art. 134 § 1 ustawy ppsa, który stanowi, że Sąd nie jest związany granicami skargi, czyli zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną, a to oznacza, że z urzędu bierze pod uwagę naruszenia prawa o jakich nie wspomniano w skardze.

Mając na uwadze wskazane wyżej kryterium legalności, Wojewódzki Sąd Administracyjny, po poddaniu ocenie ustalonych w toku postępowania okoliczności faktycznych i istniejących wówczas okoliczności prawnych stwierdził, że wniesiona skarga nie zasługuje na uwzględnienie, gdyż skarżone postanowienie odpowiada wymogom prawa.

Przedmiotem skargi w niniejszej sprawie jest postanowienie Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego utrzymujące w mocy rozstrzygnięcie organu I instancji, na mocy którego uznano prawidłowość nałożenia na skarżących grzywny w celu przymuszenia, którego celem było wyegzekwowanie od skarżących jako opiekunów prawnych małoletniego syna O. obowiązku jego zaszczepienia.

Podstawę prawną skarżonego postanowienia stanowią przepisy art. 119 i nast. ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, a w szczególności środki egzekucyjne zmierzające do przymuszenia do spełnienia obowiązku o charakterze niepieniężnym. Zaznaczyć przy tym należy, że w tym postępowaniu sądowo-administracyjnym Sąd kontroluje jedynie legalność rozstrzygnięcia w przedmiocie nałożenia grzywny w celu przymuszenia, bowiem kontrola dopuszczalności egzekucji i kierowanie przeciwko niej merytorycznych zarzutów skarżących miało już miejsce w ramach postępowania sądowego w przedmiocie zarzutów.

Stosownie do art. 119 u.p.e.a. grzywnę w celu przymuszenia nakłada się, gdy egzekucja dotyczy spełnienia przez zobowiązanego obowiązku znoszenia lub zaniechania albo obowiązku wykonania czynności, a w szczególności czynności, której z powodu jej charakteru nie może spełnić inna osoba za zobowiązanego. Grzywnę nakłada się również, jeżeli nie jest celowe zastosowanie innego środka egzekucji obowiązków o charakterze niepieniężnym. Wysokość grzywny w celu przymuszenia, w zależności od charakteru egzekwowanego obowiązku została uregulowana w art. 121 u.p.e.a. Zgodnie z art. 122 u.p.e.a., grzywnę w celu przymuszenia nakłada organ egzekucyjny, który doręcza zobowiązanemu odpis tytułu wykonawczego zgodnie oraz postanowienie o nałożeniu grzywny, które powinno zawierać:

1) wezwanie do uiszczenia nałożonej grzywny w oznaczonym terminie z pouczeniem, że w przypadku nieuiszczenia grzywny w terminie zostanie ona ściągnięta w trybie egzekucji administracyjnej należności pieniężnych,

2) wezwanie do wykonania obowiązku określonego w tytule wykonawczym w terminie wskazanym w postanowieniu, z zagrożeniem, że w razie niewykonania obowiązku w terminie, będą nakładane dalsze grzywny w tej samej lub w wyższej kwocie, a w przypadku obowiązku wynikającego z przepisów prawa budowlanego lub z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy, będzie orzeczone wykonanie zastępcze.

Zobowiązanemu służy prawo zgłoszenia zarzutów i wniesienia zażalenia w sprawie prowadzenia postępowania egzekucyjnego - art. 33 i 34 u.p.e.a. - oraz prawo wniesienia zażalenia na postanowienie o nałożeniu grzywny - art. 122 § 3 u.p.e.a. Powyższe oznacza, że w sytuacji gdy zobowiązany skorzysta z przyznanego mu uprawnienia do równoległego zgłoszenia zarzutów wobec postępowania egzekucyjnego oraz złożenia zażalenia na postanowienie o nałożeniu grzywny w celu przymuszenia, to środki te podlegają odrębnemu rozpoznaniu.

W tym miejscu należy wyjaśnić, ze niedopuszczalne jest zgłaszanie w zażaleniu na powyższe postanowieniu o nałożeniu grzywny w celu przymuszenia okoliczności wskazanych w art. 33 u.p.e.a., gdyż zażalenie takie stanowiłoby w istocie zarzut do postępowania egzekucyjnego (zob. M. Mincer - Jaśkowska: Glosa do postanowienia NSA Ośrodka Zamiejscowego we Wrocławiu z dnia 28 grudnia 1990 r. sygn. SA/Wr 1180/90, OSP 1992, nr 4, poz. 92, też P. Przybysz, Postępowanie egzekucyjne w administracji. Komentarz, Warszawa 2006, s. 381).

Badając zgodność z prawem postępowania w przedmiocie nałożenia grzywny w celu przymuszenia należy wyjaśnić odnosząc te przepisy do ujętego w tej sprawie obowiązku, że stosownie do art. 5 ust. 1 pkt 2 ustawy o zwalczaniu zakażeń osoby przebywające na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej są obowiązane na zasadach określonych w ustawie do poddania się obowiązkowym szczepieniom ochronnym w ramach Narodowego Programu Szczepień Ochronnych, co należy rozumieć zgodnie z art. 2 pkt 26 tej ustawy jako podanie szczepionki przeciw chorobie zakaźnej w celu sztucznego uodpornienia przeciwko tej chorobie. Przy czym w przypadku osoby nieposiadającej pełnej zdolności do czynności prawnych odpowiedzialność za wypełnienie obowiązków, o których mowa w ust. 1, ponosi osoba, która sprawuje pieczę nad osobą małoletnią lub bezradną, albo opiekun faktyczny w rozumieniu art. 3 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta (Dz. U. z 2009 r. Nr 52, poza. 417) zwana dalej: ustawą o prawach pacjenta (art. 5 ust. 2).

Pod pojęciem "obowiązkowych szczepień ochronnych" rozumie się szczepienia ochronne przeciwko chorobom zakaźnym określone na dzień wydania skarżonego postanowienia w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 18 sierpnia 2011 r. w sprawie obowiązkowych szczepień ochronnych (Dz.U. Nr 182, poz. 1086), w którym w § 2 określone zostały choroby zakaźne objęte tym obowiązkiem tj. pkt 1/ błonica, pkt 5/ krztusiec, pkt 9/ ostre zapalenie rogów przednich rdzenia kręgowego (choroba Heinego - Medina), pkt 11/ tężec, natomiast w § 3 pkt 1, pkt 5, pkt 9 i pkt. 11 określono grupy osób - dzieci, które podlegają takim szczepieniom wraz ze stwierdzeniem przedziału wieku w jakim należy dokonywać wskazanych szczepień w stosunku do dzieci i młodzieży, przy czym wobec wskazanych chorób zakaźnych ten przedział wieku kształtuje się od 7 tygodnia życia do ukończenia 19 roku życia.

Zgodnie zaś z art. 17 ust. 11 ustawy o zwalczaniu zakażeń Główny Inspektor Sanitarny ogłasza w formie komunikatu, w dzienniku urzędowym ministra właściwego do spraw zdrowia, Program Szczepień Ochronnych na dany rok, ze szczegółowymi wskazaniami dotyczącymi stosowania poszczególnych szczepionek, wynikającymi z aktualnej sytuacji epidemiologicznej, przepisów wydanych na podstawie art. 17 ust. 10 oraz art. 19 ust. 10 tej ustawy oraz zaleceń, w terminie do dnia 31 października roku poprzedzającego realizacje tego programu. Wypełnienie powyższej delegacji ustawowej stanowi Komunikat Głównego Inspektora Sanitarnego z dnia 26 października 2011 r. w sprawie Programu Szczepień Ochronnych na rok 2012.

Reasumując ustawowy obowiązek poddania się szczepieniom ochronnym przeciw chorobom zakaźnym określonym w rozporządzeniu wynika zatem wprost z ustawy i nie wymaga konkretyzacji w postaci decyzji administracyjnej, ma ścisły związek z zapobieganiem szerzenia się chorób zakaźnych u osób przebywających na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Profilaktyka przed chorobami epidemicznymi jest konstytucyjnym obowiązkiem władz publicznych - art. 68 ust. 4 Konstytucji.

W ramach realizacji tego obowiązku państwo opracowuje Narodowy Program Szczepień Ochronnych, który rokrocznie jest modyfikowany stosownie do aktualnej sytuacji epidemiologicznej. Zaniechanie poddania się obowiązkowemu szczepieniu, rodzi odpowiedzialność karnoadministracyjną przewidzianą w art. 115 § 1 kodeksu wykroczeń. Tej samej odpowiedzialności podlega ten, kto sprawuje pieczę nad osobą małoletnią lub bezradną - art. 115 § 2 kodeksu wykroczeń. Istotnym dla sprawy jest to, że przestrzeganie ustawowego obowiązku poddania się przymusowym szczepieniom ochronnym przeciw chorobom zakaźnym zabezpieczone zostało przymusem administracyjnym.

Należy wyjaśnić, że wbrew twierdzeniu skarżących przestrzeganie ustawowego obowiązku poddania się przymusowym szczepieniom ochronnym przeciw chorobom zakaźnym zabezpieczone zostało przymusem administracyjnym. I tak przepis art. 1 u.p.e.a. określa:

1) sposób postępowania wierzycieli w przypadkach uchylania się zobowiązanych od wykonania ciążących na nich obowiązków, o których mowa w art. 2;

2) prowadzone przez organy egzekucyjne postępowanie i stosowane przez nie środki przymusu służące doprowadzeniu do wykonania lub zabezpieczenia obowiązków, o których mowa w art. 2;

3) sposób i zakres udzielenia pomocy obcemu państwu lub korzystania z jego pomocy przy dochodzeniu należności pieniężnych.

Realizacja tego przepisu następuje w art. 3 § 1, który przewiduje możliwość stosowania egzekucji administracyjnej do obowiązków określonych w art. 2, gdy wynikają one z decyzji lub postanowień właściwych organów, albo - w zakresie administracji rządowej i jednostek samorządu terytorialnego - bezpośrednio z przepisu prawa, chyba że przepis szczególny zastrzega dla tych obowiązków tryb egzekucji sądowej. Zacytowany art. 2 znajduje zatem zastosowanie, w kontrolowanej sprawie, w § 1 pkt 10, zgodnie z którym egzekucji administracyjnej podlegają obowiązki o charakterze niepieniężnym pozostające we właściwości organów administracji rządowej i samorządu terytorialnego lub przekazane do egzekucji administracyjnej na podstawie przepisu szczególnego.

Sąd podziela stanowisko organów orzekających w tej sprawie, że na podstawie art. 10 ust. 1 pkt 2 i 3 ustawy z dnia 14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej (t.j. Dz. U. z 2011 r. Nr 212, poz. 1263, ze zm) państwowy wojewódzki inspektor sanitarny i państwowy powiatowy inspektor sanitarny są organami rządowej administracji zespolonej odpowiednio w województwie i powiecie. Zatem organy państwowej inspekcji sanitarnej są uprawnione do egzekwowania w drodze postępowania egzekucyjnego w administracji obowiązku szczepień ochronnych wynikającego z ustawy.

W tym stanie sprawy Sąd stwierdził, że prawidłowo w oparciu o powołane przepisy Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny po otrzymaniu informacji o niewykonaniu ustawowego obowiązku poddania szczepieniu małoletniego syna, upomnieniem wezwał skarżących do wykonania obowiązku wynikającego z mocy prawa. Następnie działając w oparciu o art. 15 § 1 u.p.e.a. wszczął egzekucję administracyjną, po upływie terminu do wykonania przez zobowiązanych wskazanego ustawowego obowiązku zaszczepienia syna O. przeciw chorobom zakaźnym - błonicy, krztuścowi oraz ostremu zapaleniu rogów przednich rdzenia kręgowego (chorobie Heinego - Medina). Zasadnie także wystawiony został tytuł wykonawczy, który - co wynika z jego treści - zawierał wszystkie elementy wynikające z art. 27 § 1 u.p.e.a. Konsekwencją wystawienia tytułu wykonawczego stało się wydanie przez organ I instancji postanowienia o nałożeniu grzywny albowiem działał on jednocześnie jako wierzyciel i organ egzekucyjny.

Nałożenie grzywny jest ustawowym środkiem egzekucji obowiązków o charakterze niepieniężnym. Jak już wskazano wyżej art. 119 § 1 u.p.e.a. stanowi o nałożeniu grzywny w celu przymuszenia, gdy egzekucja dotyczy spełnienia przez zobowiązanego obowiązku znoszenia lub zaniechania albo wykonania czynności, a w szczególności czynności której z powodu jej charakteru nie może spełnić inna osoba za zobowiązanego. Te przesłanki zaistniały w realiach niniejszej sprawy. Obowiązku szczepienia dziecka nie może bowiem wykonać inna osoba, poza tą której ten obowiązek dotyczy. Poza sporem pozostaje w tej sprawie okoliczność, że J. i T.D. sprawują osobistą opiekę nad synem O. i na nich spoczywa odpowiedzialność wynikająca z art. 5 ust. 2 ustawy o zapobieganiu zakażeniom.

Odnośnie wysokości nałożonej grzywny należy wskazać, że stosownie do art. 121 § 2 u.p.e.a. organ uprawniony był do nałożenia grzywny w maksymalnej wysokości 10.000 zł, jednak z uwagi na fakt, ze wysokość grzywny uzależniona jest od uznania administracyjnego uznano określoną kwotę 500 zł za odpowiednią do zasady celowości i skuteczności tego środka mając na uwadze jej skuteczność w kwestii doprowadzenia do realizacji ustawowego obowiązku zaszczepienia dziecka przez skarżących. Wyjaśniono także, że w razie wykonania obowiązku określonego w tytule wykonawczym nałożone a nieuiszczone lub nieściągnięte grzywny w celu przymuszenia ulegają umorzeniu - art. 125 § 1 u.p.e.a.

Zasadne było również obciążenie zobowiązanych kosztami egzekucyjnymi w kwocie 50 zł, gdyż podstawę dla takiego rozstrzygnięcia stanowi art. 64a u.p.e.a. Przepis art. 15 § 2 ww. ustawy nakazuje obciążenie kosztami upomnienia zobowiązanego, którego to obowiązek powstaje z chwilą doręczenia upomnienia.

Jeśli chodzi natomiast o treść zarzutów skarżących to wyjaśnić pozostaje, że w istocie nie dotyczą one procedury nakładania grzywny w celu przymuszenia lecz merytorycznej zasadności prowadzenia postępowania egzekucyjnego, bowiem skarżący kwestionują zarówno istotę obowiązkowych szczepień, jak i dopuszczalność stosowania przez państwo przymusu w razie ich niezrealizowania, czy też wskazując na niewykonalność obowiązku szczepień ochronnych oczekują uwzględnienia wskazanych argumentów w niniejszym postępowaniu, co jest niemożliwym. Jak już bowiem wyjaśniono na wstępie tego rodzaju zarzuty mogły znaleźć uzasadnienie w przedmiocie zarzutów do postępowania egzekucyjnego i jak zauważono to w orzecznictwie sądów (por. wyrok WSA w Gorzowie Wielkopolskim z dnia 28 marca 2012 r., sygn. II SA/Go 61/12, wyrok WSA w Krakowie z dnia 22 sierpnia 2012 r., sygn. II I SA/Kr 1099/11, dostępne CBOSA) niedopuszczalne jest zgłaszanie w zażaleniu na postanowienie w przedmiocie nałożenia grzywny w celu przymuszenia okoliczności wskazanych w art. 33 u.p,e,a., gdyż zażalenie takie w istocie byłoby zarzutem.

Reasumując, Sąd nie stwierdził w rzeczonym postępowaniu uchybień przepisów prawa materialnego i procesowego dotyczących podstawy prawnej nałożenia grzywny w celu przymuszenia, zachowania gwarancji procesowych skarżących oraz argumentacji organów. Mając powyższe na uwadze podniesione zarzuty nie mogły odnieść skutku i skarga jako niezasadna podlegała na zasadzie art. 151 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi oddaleniu.



Powered by SoftProdukt