Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie w składzie następującym: Przewodniczący sędzia WSA Bogusław Jażdżyk Sędziowie sędzia WSA Adam Matuszak (spr.) sędzia WSA Piotr Chybicki Protokolant referent Małgorzata Gaida po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 17 września 2019 r. sprawy ze skargi Wojewody na uchwałę Rady Miasta z dnia "[...]", nr "[...]" w sprawie zmiany statutu Zespołu Żłobków Miejskich oddala skargę.

Rada Miasta Olsztyna podjęła w dniu 27 marca 2019 r. uchwałę nr VI/86/19 w sprawie zmiany statutu Zespołu Żłobków Miejskich w Olsztynie.

W złożonej do tut. Sądu skardze Wojewoda Warmińsko-Mazurski wniósł

o stwierdzenie nieważności § 1 ust. 1 pkt 5 powyższej uchwały zarzucając, że przepis ten został uchwalony z rażącym naruszeniem prawa.

Wojewoda podniósł, że zaskarżony przepis zmienia statut Zespołu Żłobków Miejskich w Olsztynie, stanowiący załącznik do uchwały nr XLII/779/17 Rady Miasta Olsztyna

z 29 listopada 2017 r. Wprowadza on jako kryterium przyjmowania dzieci do żłobka złożenie przez rodzica/opiekuna prawnego dziecka, pisemnego oświadczenia o odbyciu przez dziecko ubiegające się o miejsce w żłobku, obowiązujących szczepień lub o ich długotrwałym odroczeniu, określonych w rozporządzeniu z 18 sierpnia 2011 r. Ministra Zdrowia w sprawie obowiązkowych szczepień ochronnych (Dz. U. z 2018 r. poz. 753 ze zm.). W ocenie organu nadzoru, art. 11 ust. 2 ustawy z dnia 4 lutego 2011 r. o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3 (Dz. U z 2019 r., poz. 409), dalej: ustawa o opiece, określa zakres przedmiotowy statutu - wskazując niezbędne elementy, które muszą się znaleźć w jego treści. Zdaniem Wojewody, choć jest to katalog otwarty, to jednak nie istnieje możliwość zawierania w statucie dowolnych zapisów. Organ nadzoru podniósł także, że wśród danych osobowych opiekunów i dziecka wymaganych przy rekrutacji do żłobka, wymienionych

w art. 3a ust. 1 ustawy o opiece, ustawodawca nie określił zakresu danych o stanie zdrowia, jakie rodzic zobowiązany jest przedstawić w toku rekrutacji do żłobka, pozostawiając tym samym do jego uznania, podanie których z tych danych jest konieczne oraz jak szczegółowe powinny one być. W ocenie organu nadzoru, brak jest w ustawie jednoznacznego przepisu upoważniającego radę gminy do stanowienia w zakresie konieczności podawania informacji o odbytych obowiązkowych szczepieniach dziecka na etapie przyjmowania do żłobka. Wprawdzie zgodnie z art. 3a ust. 1 pkt 6 ustawy o opiece rodzic ma obowiązek podania danych o stanie zdrowia dziecka, lecz zdaniem organu nadzoru, są to dane dotyczące chorób, uczuleń i innych dolegliwości lub objawów, które występują u dziecka, i mają znaczenie dla osób sprawujących nad nim opiekę, a nie informacje o odbytych obowiązkowych szczepieniach ochronnych. Powyższe oznacza, że ustawodawca określił już, jakie dane są konieczne do przedstawienia na etapie rekrutacji do żłobka. Tym samym określenie w uchwale, jako jednego z warunków przyjęcia dziecka do żłobka złożenia oświadczenia, że dziecko odbyło obowiązkowe szczepienia ochronne, jest działaniem bez wyraźnego upoważnienia ustawowego, skoro ustawodawca określił już w art. 3a ust. 1 ustawy o opiece katalog danych, które rodzic lub opiekun prawny obowiązany jest podać w formie zaświadczeń lub oświadczeń.

Wojewoda zasugerował ponadto, że określenie przez Radę Miasta spornego warunku przyjęcia dziecka do żłobka może mieć na celu wyegzekwowanie wynikającego z ustawy

o chorobach zakaźnych obowiązku poddania dzieci szczepieniom. Ustawa o opiece nie może być w tym celu wykorzystywana, gdyż służy innym celom. Żądanie wskazanego

w uchwale oświadczenia wykracza zatem poza potrzeby wynikające z celu ich zbierania

i przetwarzania określonego w tej ustawie.

W ocenie Wojewody, zaskarżony przepis godzi w zasadę równości wobec prawa

i zakaz dyskryminacji, wynikające z art. 32 ust. 1 i 2 Konstytucji RP. Ustalenie bowiem przez organ stanowiący gminy kwestionowanego warunku przyjęcia dziecka do żłobka, musi być uznane za dyskryminujące dzieci niepoddane szczepieniom ochronnym

i jednocześnie nie zwolnione z tego obowiązku z przyczyn zdrowotnych.

W odpowiedzi na skargę organ gminy wniósł o jej oddalenie, jako bezzasadnej.

Wywiódł z art. 11 ust. 2 ustawy o opiece, że katalog elementów, jakie powinny się znaleźć w statucie żłobka, ma charakter otwarty. Dopuszczalne było zatem określenie

przez Radę kryterium przyjmowania do żłobka w oparciu m. in. o posiadanie szczepień obowiązkowych. Ponadto zaznaczył, że jednym z kryteriów, jakie powinien zawierać statut żłobka, stosownie do art. 11 ust. 2 pkt 3 ustawy o opiece, jest określenie warunków przyjmowania dzieci do żłobka. Zdaniem Rady Miasta Olsztyna, w zakresie pojęciowym zwrotu "warunki przyjmowania dzieci" mieści się możliwość wprowadzenia warunku polegającego na posiadaniu obowiązkowych szczepień. Niewątpliwie kwestia odbycia obowiązkowych szczepień należy do informacji o stanie zdrowia dziecka, które rodzic ubiegający się o objęcie dziecka opieką w żłobku przedstawia na mocy art. 3a ust. 1 pkt 6 ustawy o opiece.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 3 § 2 pkt 5 ustawy z 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2018 r. poz. 1302, z późn. zm.) dalej: p.p.s.a., kontrola działalności administracji publicznej przez sądy administracyjne obejmuje orzekanie między innymi, w sprawach skarg na akty prawa miejscowego organów jednostek samorządu terytorialnego i terenowych organów administracji rządowej.

Stosownie do art. 147 p.p.s.a., sąd uwzględniając skargę na uchwałę stwierdza nieważność uchwały w całości lub w części albo stwierdza, że uchwała wydana została

z naruszeniem prawa, jeżeli przepis szczególny wyłącza stwierdzenie jej nieważności. Wprowadzając sankcję nieważności jako następstwo naruszenia prawa, ustawodawca nie określił rodzaju naruszenia prawa, które prowadziłoby do zastosowania tej sankcji. Zasadnym jest zatem sięgnięcie do przepisów ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2018 r., poz. 994, z późn. zm.), dalej: u.s.g., gdzie przewidziano dwa rodzaje naruszeń prawa, które mogą być wywołane przez ustanowienie aktów uchwalanych przez organy gminy. Mogą być to naruszenia istotne lub nieistotne (art. 91 u.s.g.). Zgodnie z art. 91 ust. 1 zdanie pierwsze u.s.g. uchwała lub zarządzenie organu gminy sprzeczne z prawem są nieważne. W przypadku nieistotnego naruszenia prawa organ nadzoru nie stwierdza nieważności uchwały lub zarządzenia, ograniczając się do wskazania, iż uchwałę lub zarządzenie wydano z naruszeniem prawa (art. 91 ust. 4 u.s.g.). Jednak i tu brak ustawowego zdefiniowania obu naruszeń, konieczne jest zatem sięgnięcie do stanowiska wypracowanego w tym zakresie w doktrynie i w orzecznictwie. Za "istotne" naruszenie prawa uznaje się uchybienie, prowadzące do skutków, które nie mogą być tolerowane w demokratycznym państwie prawnym. Do takich zalicza się między innymi naruszenie przepisów prawa ustrojowego oraz prawa materialnego, a także przepisów regulujących procedury podejmowania uchwał (zob. M. Stahl, Z. Kmieciak, Akty nadzoru nad działalnością samorządu terytorialnego w świetle orzecznictwa NSA i poglądów doktryny, Samorząd Terytorialny 2001, z. 1-2, s. 101-102).

Podkreślić również należy, że stwierdzenie nieważności uchwały może nastąpić tylko, jeżeli uchwała pozostaje w wyraźnej sprzeczności z określonym przepisem prawnym, co jest oczywiste i bezpośrednie oraz wynika wprost z treści tego przepisu. Natomiast

w przypadku nieistotnego naruszenia sąd nie stwierdza nieważności uchwały lub zarządzenia, ograniczając się do wskazania, że akt taki wydano z naruszeniem prawa.

W § 1 ust. 1 zaskarżonej uchwały Rada Miasta Olsztyna wprowadziła zmianę do statutu Zespołu Żłobków Miejskich w Olszynie, nadając § 11 następujące brzmienie:

"§ 11. 1. Dzieci do żłobka, z wyłączeniem grup żłobkowych objętych Projektem,

o którym mowa w § 111 , przyjmowane są według następujących kryteriów:

1) oboje rodzice/opiekunowie prawni zamieszkują w Olsztynie,

2) oboje rodzice/opiekunowie prawni pracują zawodowo w pełnym wymiarze czasu pracy lub uczą się w systemie dziennym,

3) przynajmniej jeden z rodziców jest osobą całkowicie niezdolną do pracy

i samodzielnej egzystencji lub całkowicie niezdolną do pracy, natomiast drugi z rodziców pracuje zawodowo w pełnym wymiarze czasu pracy lub uczy się w systemie dziennym,

4) rodzic/opiekun prawny samotnie wychowujący dziecko jest zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy lub uczy się w systemie dziennym.

5) złożenia przez rodzica/opiekuna prawnego dziecka, pisemnego oświadczenia

o odbyciu przez dziecko ubiegające się o miejsce w żłobku, obowiązkowych szczepień lub o ich długotrwałym odroczeniu, określonych w rozporządzeniu Ministra Zdrowia w sprawie obowiązkowych szczepień ochronnych (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 753 ze zm.).

2. W pierwszej kolejności pod warunkiem spełnienia kryteriów, o których mowa

w ust. 1, do żłobka przyjmowane są:

1) dzieci kontynuujące pobyt w żłobku,

2) dzieci niepełnosprawne, których niepełnosprawność została udokumentowana orzeczeniem o niepełnosprawności, co do których nie istnieją przeciwwskazania zdrowotne uniemożliwiające im korzystanie ze żłobka,

3) dzieci z rodzin wielodzietnych (troje i więcej).

3. Żłobek zapewnia opiekę nad dziećmi do ukończenia roku szkolnego, w którym dziecko ukończy 3 rok życia".

Przechodząc do oceny legalności zaskarżonego przepisu należy podnieść, że podstawę prawną podjęcia zaskarżonej uchwały stanowił art. 11 ust. 2 ustawy o opiece, przewidujący, że podmiot, który utworzył żłobek lub klub dziecięcy, ustala statut żłobka lub klubu dziecięcego, określając w szczególności:

1) nazwę i miejsce jego prowadzenia;

2) cele i zadania oraz sposób ich realizacji, z uwzględnieniem wspomagania indywidualnego rozwoju dziecka oraz wspomagania rodziny w wychowaniu dziecka,

a w przypadku dzieci niepełnosprawnych - ze szczególnym uwzględnieniem rodzaju niepełnosprawności;

3) warunki przyjmowania dzieci, z uwzględnieniem preferencji dla rodzin wielodzietnych i dzieci niepełnosprawnych;

3a) warunki przyjmowania dzieci w przypadku, o którym mowa w art. 18b;

4) zasady ustalania opłat za pobyt i wyżywienie w przypadku nieobecności dziecka w żłobku lub klubie dziecięcym;

5) zasady udziału rodziców w zajęciach prowadzonych w żłobku lub klubie dziecięcym.

Użycie przez ustawodawcę w art. 11 ust. 2 zwrotu "w szczególności" przesądza o tym, że katalog elementów kształtujących treść statutu nie jest zamknięty. Rada gminy posiada więc kompetencję do wprowadzenia innych treści, niż wymienione w tym przepisie, o ile mieszczą się one w granicach prawa. Należy zauważyć, że pkt 3 cytowanego artykułu wprost przewiduje kompetencję do ustalenia przez podmiot, który utworzył żłobek lub klub dziecięcy własnych przesłanek przyjęcia dziecka do utworzonego i prowadzonego przez siebie żłobka i klubu dziecięcego. Ponadto, przepis ten nie zawiera żadnych szczegółowych wytycznych w tym zakresie, poza nakazem ustalenia preferencji przyjmowania dzieci z rodzin wielodzietnych i dzieci niepełnosprawnych.

W świetle powołanych wyżej przepisów p.p.s.a., u.s.g. i ustawy o opiece należało zatem ocenić, czy warunek złożenia oświadczenia o odbyciu przez dziecko ubiegające się o miejsce w żłobku, obowiązkowych szczepień lub o ich długotrwałym odroczeniu, określonych w rozporządzeniu w sprawie obowiązkowych szczepień ochronnych pozostaje w wyraźnej sprzeczności z określonym przepisem prawnym. Tylko bowiem taki przypadek obliguje sąd do stwierdzenia nieważności przepisu uchwały organu gminy.

Wojewoda upatruje takiego naruszenia w niezgodności zaskarżonego przepisu

z art. 3a ust. 1 ustawy, przewidującym, że rodzic ubiegający się o objęcie dziecka opieką w żłobku lub klubie dziecięcym albo przez dziennego opiekuna przedstawia, w formie oświadczenia lub zaświadczenia, następujące dane:

1) imię, nazwisko, datę urodzenia oraz numer PESEL dziecka;

1a) informację, czy dziecko legitymuje się orzeczeniem o niepełnosprawności,

a jeżeli tak, to jakim;

2) imiona, nazwiska oraz numery PESEL rodziców, a w przypadku gdy nie nadano numeru PESEL - daty urodzenia;

2a) informacje o rodzeństwie dziecka dotyczące liczby i wieku rodzeństwa;

3) adres miejsca zamieszkania rodziców i dziecka;

4) adres poczty elektronicznej i numer telefonu rodziców - o ile je posiadają;

5) miejsce pracy rodziców lub miejsce pobierania nauki w szkole lub szkole wyższej przez rodziców - o ile pracują lub pobierają naukę;

6) dane o stanie zdrowia, stosowanej diecie i rozwoju psychofizycznym dziecka;

7) dane o wysokości dochodów rodziców - w przypadku ubiegania się przez rodziców o częściowe lub całkowite zwolnienie z opłat, jeżeli zwolnienie to jest uzależnione od wysokości dochodów.

Cytowany przepis zabezpiecza ustawowo i określa dane podlegające przekazaniu podmiotowi prowadzącemu żłobek, klub dziecięcy, dziennemu opiekunowi lub niani,

a zarazem stanowi realizację wymogu z art. 6 rozporządzenia 2016/679 Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (Dz.U.UE.L.2016.119.1). Zgodnie z tym przepisem cel przetwarzania danych musi być określony w prawie Unii lub

w prawie państwa członkowskiego, któremu podlega administrator, albo musi być ono niezbędne do wykonania zadania realizowanego w interesie publicznym lub w ramach sprawowania władzy publicznej powierzonej administratorowi (zob. A. Olszewski, Ustawa o opiece nad dziećmi w wieku do lat trzech. Komentarz, Warszawa 2019; publ. LEX- el.2019).

Oceny prawidłowości wykładni zwrotu "dane o stanie zdrowia" zawartego w art. 3a ust. 1 pkt 6 ustawy o opiece, do podania których można zobowiązać w statucie żłobka rodziców/ opiekunów prawnych dziecka, należy więc dokonać z uwzględnieniem przepisów rozporządzenia nr 2016/679. Zgodnie zaś z art. 4 pkt 15 tego rozporządzenia "dane dotyczące zdrowia" oznaczają dane osobowe o zdrowiu fizycznym lub psychicznym osoby fizycznej - w tym o korzystaniu z usług opieki zdrowotnej - ujawniające informacje o stanie jej zdrowia. Niewątpliwie realizowanie ustawowego obowiązku szczepień ochronnych,

o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 lit. b) ustawy z 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz. U. z 2019 r., poz. 1239), mieści się

w "korzystaniu z usług opieki zdrowotnej". Dodać można, że zgodnie z art. 27 ust. 1 pkt 7 ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2019 r. poz. 1373) wykonywanie szczepień ochronnych jest wymienione wprost jako świadczenie opieki zdrowotnej, podejmowane na rzecz zachowania zdrowia, zapobiegania chorobom i wczesnego wykrywania chorób. Prezentowana w skardze zawężająca wykładnia pojęcia "danych o stanie zdrowia", ograniczająca "stan zdrowia" dziecka - kandydata do Zespołu Żłobków Miejskich

w Olsztynie przy ul. Stanisława Wyspiańskiego 2, wyłącznie do podawanych według uznania rodziców/opiekunów prawnych, informacji dotyczących chorób, uczuleń i innych dolegliwości czy objawów, które występują u dziecka i mogą mieć znaczenie dla osób sprawujących nad nim opiekę, nie może być więc uznana za prawidłową. Z cytowanych przepisów wynika bowiem, że informacja o odbyciu przez dziecko ubiegające się o miejsce w żłobku, obowiązkowych szczepień lub o ich długotrwałym odroczeniu, określonych

w rozporządzeniu Ministra Zdrowia w sprawie obowiązkowych szczepień ochronnych, mieści się w ustawowej przesłance "danych o stanie zdrowia" dziecka, które mają obowiązek podać na etapie rekrutacji do żłobka, klubu dziecięcego lub przez dziennego opiekuna, zawartej w art. 3a ust. 1 pkt 6 ustawy o opiece.

Nie można także podzielić stanowiska Wojewody, sugerującego, że sporny zapis ma na celu wyegzekwowanie realizacji ustawowego obowiązku poddania dziecka szczepieniom ochronnym, a zatem jest sprzeczny z celem przetwarzania danych.

Stosownie do art. 3a ust. 2 ustawy o opiece podmiot prowadzący żłobek lub klub dziecięcy oraz podmiot zatrudniający dziennego opiekuna przetwarzają dane, o których mowa w ust. 1, wyłącznie w związku z rekrutacją oraz w zakresie i w celu zapewnienia dziecku prawidłowej opieki. Organ prowadzący żłobek ma więc bezspornie prawo przetwarzania informacji o stanie zdrowia kandydata do żłobka (w tym danych o podaniu dziecka obowiązkowym szczepieniom lub o ich długotrwałym odroczeniu) we wskazanych wyżej celach. Dane o szczepieniach lub ich długotrwałym odroczeniu, w ocenie Sądu, nie są gromadzone w celu wymuszenia na grupie rodziców/opiekunów prawnych ubiegających się o przyjęcie dziecka do Zespołu Żłobków Miejskich w Olsztynie realizacji obowiązku poddania dzieci sczepieniom ochronnym. Wprawdzie zgodnie z art. 68 ust. 4 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej władze publiczne są obowiązane do zwalczania chorób epidemicznych i zapobiegania negatywnym dla zdrowia skutkom degradacji środowiska, lecz stosownie do art. 1 i art. 2 ustawy z 14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej (Dz. U. z 2019 r. poz. 59) do realizacji zadań z zakresu zdrowia publicznego,

w celu zapobiegania powstawaniu chorób, w tym chorób zakaźnych i zawodowych, przez m.in. prowadzenie działalności zapobiegawczej i przeciwepidemicznej w zakresie chorób zakaźnych i innych chorób powodowanych warunkami środowiska powołana jest Państwowa Inspekcja Sanitarna. Zgodnie zaś z art. 5 pkt 3 tej ustawy do zakresu działania Państwowej Inspekcji Sanitarnej w dziedzinie zapobiegania i zwalczania chorób, o których mowa w art. 2, należy sprawowanie nadzoru w zakresie ustalania zakresu i terminów szczepień ochronnych. Dodać też należy, że na mocy art. 24 tej ustawy to organy Państwowej Inspekcji Sanitarnej, Wojskowej Inspekcji Sanitarnej, Państwowej Inspekcji Sanitarnej Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji, Inspekcji Weterynaryjnej, Wojskowej Inspekcji Weterynaryjnej, Inspekcji Ochrony Środowiska oraz ośrodki referencyjne i instytuty badawcze współdziałają w celu zapobiegania oraz zwalczania zakażeń i chorób zakaźnych, rozpoznawania i monitorowania sytuacji epidemiologicznej oraz zapewnienia systemu wczesnego powiadamiania o zagrożeniu epidemicznym

w kraju. Ponadto, zgodnie z art. 33 ust. 1 ustawy z 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz. U. z 2019 r., poz. 1239) państwowy powiatowy inspektor sanitarny lub państwowy graniczny inspektor sanitarny może,

w drodze decyzji, nałożyć na osobę zakażoną lub chorą na chorobę zakaźną albo osobę podejrzaną o zakażenie lub chorobę zakaźną, lub osobę, która miała styczność ze źródłem biologicznego czynnika chorobotwórczego, obowiązki określone w art. 5 ust. 1.

Z powołanych przepisów nie wynika, aby na organie stanowiącym gminy ciążył obowiązek egzekucji poddania dzieci obowiązkowym szczepieniom ochronnych. Tym samym nieuprawniony jest wniosek organu nadzoru, nie poparty żadnymi faktami, że Rada Miasta Olsztyna, niezależnie od organów inspekcji sanitarnej, egzekwuje obowiązek poddania, przez, dzieci szczepieniom ochronnym. W ocenie Sądu brak jest podstaw faktycznych

i prawnych do uznania, że Rada Miasta Olsztyna wzięła na siebie obowiązek inspekcji sanitarnej egzekucji obowiązkowych szczepień ochronnych przez określoną grupę rodziców/opiekunów prawnych, a tym samym cel gromadzenia danych wprowadzony zaskarżonym przepisem byłby niezgodny z ustawową podstawą żądania tych danych.

Odnosząc się natomiast do zarzutu, że zaskarżony § 1 ust. 1 pkt 5 uchwały narusza zasady równości wobec prawa i zakazu dyskryminacji przez uzależnienie przyjęcia dziecka do Zespołu Żłobków Miejskich w Olsztynie od uprzedniego poddania dziecka obowiązkowym szczepieniom ochronnym, należy przede wszystkim zauważyć, że przepis ten przewiduje obowiązek złożenia przez rodzica/opiekuna prawnego dziecka, pisemnego oświadczenia "o odbyciu przez dziecko ubiegające się o miejsce w żłobku, obowiązkowych szczepień lub o ich długotrwałym odroczeniu", a zatem uwzględnia okoliczność, że nie każde dziecko – bez względu na stan zdrowia – musi być zaszczepione w terminie wynikającym z Programu Szczepień Ochronnych na dany rok, ogłaszanym przez Głównego Inspektora Sanitarnego w formie komunikatu, o którym mowa w art. 17 ust. 11 ustawy z 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych

u ludzi.

Ponadto, wskazać należy, że w wyrokach Wojewódzkich Sądów Administracyjnych rozstrzygnięto, że wprowadzenie oświadczenia o poddaniu dziecka obowiązkowym szczepieniom, jako kryterium dostępu do publicznego przedszkola, nie jest dyskryminujące dla dzieci, których rodzice nie złożyli stosownego oświadczenia (zob. wyrok WSA

w Gliwicach z 6 sierpnia 2019 r., sygn. akt III SA/Gl 489/19 i wyrok WSA w Gorzowie Wlkp. z 29 sierpnia 2019 r., sygn. akt II SA/Gl 406/19, publ. na stronie orzeczenia.nsa.gov.pl, dalej: CBOSA). Wprawdzie kryteria przyjmowania dzieci do publicznych przedszkoli uchwalane są na zasadach określonych w odrębnej regulacji prawnej (zob. ustawa

z 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe; Dz. U. z 2019 r. poz. 1148), to tut. Sąd podziela argumentację sądów administracyjnych, która legła u podstaw powyższego wniosku. Powtórzyć należy za tymi Sądami, że żaden przepis prawa nie jest oderwaną jednostką, lecz występuje w pewnym kontekście systemowym - jest częścią określonego aktu normatywnego, który jest elementem określonej gałęzi prawa należącej do systemu prawa polskiego. Wykładając więc dany przepis prawa, należy brać pod uwagę jego relacje do innych przepisów danego aktu normatywnego (wykładnia systemowa wewnętrzna) oraz do przepisów zawartych w innych ustawach (wykładnia systemowa zewnętrzna). Przepisy Konstytucji, w szczególności art. 31 ust. 1-3 (zasada wolności i ograniczenia konstytucyjnych wolności i praw), art. 32 ust. 1-2 (zasada równości oraz zakaz dyskryminacji), art. 39 (zakaz eksperymentów naukowych na ludziach bez ich zgody),

art. 51 ust. 1-5 (prawo ochrony danych osobowych), art. 68 ust. 1-5 (ochrona zdrowia)

i art. 8 (zasada nadrzędności Konstytucji i jej bezpośredniego stosowania), również należy interpretować nie jako pojedyncze regulacje, ale całościowo. Konstytucja określa bowiem zarówno prawa, jak i obowiązki. Nielogiczne zatem przy ocenie spornego w sprawie kryterium byłoby odwoływanie się wyłącznie do praw obywateli i obowiązków państwa

z pominięciem obowiązków obywateli.

Należy mieć również na względzie, że rezultat wykładni musi być zgodny

z zasadami zawartymi w Konstytucji, co m.in. oznacza, że gdy na gruncie logiki możliwe będzie przyjęcie kilku różnych sposobów wykładni ustawy, organ stosujący prawo będzie musiał dać pierwszeństwo takiemu wynikowi wykładni, który najpełniej będzie odpowiadać treściom wyrażonym przez przepis Konstytucji (zob. wyrok NSA z 1 sierpnia 2019 r., sygn. akt I OSK 202/19, CBOSA). W przypadku zaistnienia kolizji zasad konstytucyjnych nieuniknione jest wartościowanie praw i wolności, które zawsze jednak powinno następować in concreto, w związku z konkretnym unormowaniem o charakterze wykonawczym wobec Konstytucji, nigdy in abstracto (zob. A.Kustra, glosa do wyroku TK

z 30 października 2006 r., P 10/06, Państwo i Prawo 2007/5).

Oceniając przedmiotową kwestię trzeba mieć więc na uwadze, że obowiązek szczepień wynika bezpośrednio z przepisów prawa, tj. art. 5 ust. 1 pkt 1 lit. b) i art. 17 ustawy z 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych

u ludzi (Dz. U. 2019, poz. 1239), a obowiązek szczepienia jest egzekwowany w trybie egzekucji administracyjnej i art. 115 Kodeksu wykroczeń. Zgodnie zaś z art. 68 ust. 1 Konstytucji RP każdy ma prawo do ochrony zdrowia, a władze publiczne są obowiązane do zapewnienia szczególnej opieki zdrowotnej dzieciom (art. 68 ust. 3 Konstytucji), zaś profilaktyka przed chorobami epidemiologicznymi jest konstytucyjnym obowiązkiem władz publicznych (art. 68 ust. 4 Konstytucji). Obowiązek poddania dziecka obowiązkowym szczepieniom ochronnym realizuje wskazywane wyżej powinności państwa względem jednostki oraz ogółu społeczeństwa (zob. wyrok NSA z 7 lutego 2018 r., II OSK 934/16, CBOSA). Zauważyć należy, że przepis prawa nakładający obowiązek szczepień ochronnych posiada bardzo silne umocowanie aksjologiczne.

Przy ocenie przedmiotowej kwestii nie można też pominąć, że z zasady równości, wyrażonej w art. 32 ust. 1 Konstytucji, wynika nakaz jednakowego traktowania podmiotów prawa w obrębie określonej klasy (kategorii). Wszystkie podmioty prawa, charakteryzujące się w równym stopniu daną cechą istotną (relewantną), powinny być traktowane równo,

a więc według jednakowej miary, bez zróżnicowań, zarówno dyskryminujących, jak

i faworyzujących. Jeżeli zatem prawodawca różnicuje podmioty prawa, które charakteryzują się wspólną cechą istotną, to wprowadza odstępstwo od zasady równości. Podmioty różniące się mogą być natomiast traktowane odmiennie. Ocena każdej regulacji prawnej z punktu widzenia zasady równości musi być zatem poprzedzona dokładnym zbadaniem sytuacji prawnej podmiotów i przeprowadzeniem analizy, tak gdy chodzi o ich cechy wspólne, jak też cechy różniące (zob. wyroki TK z: 9 marca 1988 r., U 7/87, 6 maja 1998 r., 37/97, 20 października 1998 r., K 7/98, 17 maja 1999 r., P 6/98, 4 stycznia 2000 r., K 18/99, 18 grudnia 2000 r., K 10/0028 maja 2002 r., P 10/01; 13 grudnia 2007 r., sygn. SK 37/06, 18 marca 2014 r., SK 53/12, www.trybunal.gov.pl). Tylko tożsame traktowanie podmiotów znajdujących się w różnej sytuacji prawnej uzasadnia domniemanie istnienia nierówności w prawie (por. wyrok TK z 11 lipca 2000 r. K 30/99, z 18 stycznia 2000 r.,

K 17/99, z 5 listopada 1997 r. K 22/97, z 9 maja 2005 r., SK 14/04). Cechy dyskryminacyjne to cechy osobiste, indywidualne adresatów normy, jak płeć, pochodzenie społeczne, kolor skóry, na które nie mają wpływu i są od nich niezależne. Kwestia realizacji szczepień ochronnych nie może więc do nich należeć, gdyż wynika z obowiązku ustawowego, a odmowa jego wykonania z przyczyn innych niż wskazane w ustawie, wprowadza zróżnicowanie kandydatów wbrew woli ustawodawcy i nie ma charakteru racjonalnego.

Uwzględniając powyższe, w ocenie Sądu, uchwała uwzględniająca w procesie rekrutacji do publicznego żłobka kryterium poddania obowiązkowym szczepieniom ochronnym nie jest aktem dyskryminującym dzieci, których rodzice nie złożyli stosownego oświadczenia. Nie jest też bezpodstawnym nierównym traktowaniem podmiotów podobnych, gdyż jak już wyżej zauważono, wszyscy są równi wobec prawa również

w sferze obowiązków ustawowych.

Podzielić również trzeba wyrażony w powołanych wyżej wyrokach sądów administracyjnych wniosek, że rodzice (opiekunowie) odmawiający poddania dzieci ustawowemu obowiązkowi szczepień ochronnych niejako sami je różnicują, a tym samym dzieci zaszczepione i niezaszczepione nie posiadają identycznej cechy wspólnej, wobec czego rodzice, którzy odmawiają wykonania ustawowego obowiązku szczepień ochronnych dziecka nie mogą wymagać by były traktowane na równi z tymi, którzy przestrzegają obowiązków ustawowych. Niewątpliwie jest to swobodny wybór rodziców/opiekunów prawnych, choć sprzeczny z prawem i rodzący określone konsekwencje ustawowe. W tej sytuacji nie mogą oni zarzucać, że ich dzieci są dyskryminowane, a dzieci rodziców/opiekunów przestrzegających obowiązków - faworyzowane.

Dodatkowo wymaga zauważenia, że w sytuacji gdy Konstytucja gwarantuje ochronę zdrowia obywateli i w tym celu państwo wprowadza obowiązek szczepień ochronnych

i ogranicza wolność obywateli dla jej realizacji, odstępując od wykonania tego obowiązku obywatel naraża się nie tylko na konsekwencje prawne wynikające z regulacji ustawowych wprowadzonych w tym celu, ale także świadomie ogranicza swoje prawa w innym zakresie, wykluczając się z grupy, która ten obowiązek spełnia. Wychodząc

z konstytucyjnej zasady równości wszystkich wobec prawa, trzeba stwierdzić, że dotyczy to także sytuacji wypełniania obowiązków ustawowych ciążących na danych podmiotach. Niewypełnienie takich obowiązków nie może uprzywilejowywać kogokolwiek w stosunku do tych, którzy ustawowe obowiązki wypełniają, gdyż to właśnie prowadziłoby do nierówności. Nie może więc budzić wątpliwości także to, że kryterium dotyczące wykazania obowiązku szczepienia jest realizacją konstytucyjnej zasady przestrzegania prawa (art. 82), a prawo wyboru potwierdzenia spełnienia tego obowiązku w formie oświadczenia nie stoi

w sprzeczności z zasadą prywatności wynikającą z art. 51 pkt 1 Konstytucji.

Wobec powyższego stwierdzić należy, że § 1 ust. 1 pkt 5 uchwały nie narusza zasady równości wobec prawa ani zakazu dyskryminacji przez uzależnienie przyjęcia dziecka do Zespołu Żłobków Miejskich w Olsztynie od złożenia oświadczenia o poddania dziecka obowiązkowym szczepieniom ochronnym.

W tym stanie rzeczy, na podstawie art. 151 p.p.s.a., Sąd skargę oddalił.