Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Włodzimierz Ryms Sędziowie Sędzia NSA Małgorzata Stahl (spr.) Sędzia del. WSA Jarosław Stopczyński Protokolant Renata Sapieha po rozpoznaniu w dniu 18 września 2008 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej sprawy ze skargi kasacyjnej J. T. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z dnia 16 lutego 2007 r. sygn. akt II SA/Łd 876/06 w sprawie ze skargi J. T. na decyzję [...] Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego w Ł. z dnia [...]r. nr [...] w przedmiocie umorzenia postępowania administracyjnego oddala skargę kasacyjną.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi wyrokiem z dnia 16 lutego 2007 r., sygn. akt II SA/Łd 876/06 oddalił skargę J. T. na decyzję [...] Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego w Ł. z dnia [...]nr [...] ([...]) w przedmiocie umorzenia postępowania administracyjnego.

W uzasadnieniu wyroku Sąd wyjaśnił, iż zaskarżoną decyzją z dnia [...][...] Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego w Ł., po rozpatrzeniu odwołania J. W. T. od decyzji Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego w Ł. z dnia [...]., Nr [...], na podstawie art. 138 par. 1 pkt 1 w zw. z art. 105 § 1 k.p.a., utrzymał w mocy decyzję umarzającą postępowanie administracyjne w sprawie przewodu kominowego znajdującego się w ścianie szczytowej wschodniej budynku mieszkalnego dwurodzinnego posadowionego na nieruchomości w Ł. przy ul. [...], stanowiącego własność D. O. i K. O..

W uzasadnieniu zaskarżonej decyzji organ odwoławczy wskazał, że Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego w Ł. prowadził, na wniosek J. W. T., postępowanie mające na celu ocenę prawidłowości wybudowania przewodu kominowego. W trakcie przeprowadzonych w dniu [...]oględzin organ ustalił, iż komin ten został wyniesiony 95 cm powyżej ogniomuru i posiada przewody zarówno dymowe jak i wentylacyjne. Przewody kominowe są drożne, ale posiadały jedynie otwarcia boczne, a nie pionowe. W trakcie kontroli D. O. i K. O. zobowiązali się do wykonania pionowego otwarcia komina. Podczas kolejnych czynności kontrolnych przeprowadzonych w dniu [...] organ pierwszej instancji stwierdził, że otwarcia boczne przewodu dymowego zostały zamurowane, a w czapce kominowej wykonano pionowe otwarcie przewodu.

Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego w Ł., decyzją z dnia [...] umorzył postępowanie administracyjne z uwagi na fakt, iż przewody kominowe zostały doprowadzone do stanu zgodnego z przepisami, w tym z Polskimi Normami. W odwołaniu od powyższej decyzji J. T. wniosła o zakazanie D. O. i K. O. korzystania z komina lub też o nakazanie podwyższenia komina do takiej wysokości, aby dym nie leciał wprost w jej okna. Podkreśliła, że komin został wybudowany nielegalnie, a dym brudzi elewację i taras na jej posesji. Sytuacja nie uległa zmianie mimo częściowego zamurowania otworów bocznych. Zarzuciła, że Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego w Ł. nie uwzględnił kwestii nielegalności wzniesionego komina koncentrując się na badaniu jedynie drożności komina oraz nie uwzględniając kierunków wiatrów w Polsce.

[...] Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego w Ł. uznał, że zaskarżona decyzja wydana została w sposób prawidłowy. W ocenie organu otwarcie pionowe przewodów kominowych spełniało wymogi określone w polskiej normie PN-89 B-10425, a sam budynek wzniesiony na działce przy ul. [...], wraz ze znajdującym się na nim spornym kominem, jako wyższy od budynku należącego do J. T. nie uchybiał żadnym przepisom budowlanym oraz warunkom technicznym. Organ odwoławczy wskazał, że Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego w Ł. w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji zawarł informacje o legalności wybudowanego komina i jego drożności, potwierdzonych aktualną opinią kominiarską. Za niepodlegajacy ocenie merytorycznej organu nadzoru budowlanego uznany został zarzut nieuwzględnienia przez organ pierwszej instancji " kierunków wiatrów w Polsce", jako nie mający oparcia w przepisach techniczno-budowlanych.

W skardze na powyższą decyzję J. T. wniosła o uchylenie decyzji organów obu instancji i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania, zarzucając naruszenie przepisów art. 7 k.p.a., art. 77 k.p.a. i art. 107 k.p.a. w zw. z art. 5 i art. 61 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane, poprzez pobieżne wyjaśnienie sprawy, niezebranie całości materiału dowodowego i pominięcie dowodów wskazujących na naruszanie przez właściciela budynku mieszkalnego położonego w Ł. przy ul. [...], obowiązujących przepisów techniczno - budowlanych oraz norm dotyczących budowy i utrzymania obiektu, wywołujących skutki wymienione w art. 5 ust. 2 Prawa budowlanego. Podniosła, iż w sprawie nie ustalono, czy w związku z gęstością zabudowy na danym terenie zapewniono poszanowanie uzasadnionych interesów osób trzecich oraz czy spełnione zostały wymogi ochrony środowiska.

W odpowiedzi na skargę organ odwoławczy wniósł o jej oddalenie.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi uznał skargę za nieuzasadnioną. Sąd wskazał, iż przedmiotem działań organów nadzoru budowlanego w toku postępowania było zbadanie legalności przewodów kominowych znajdujących się we wschodniej, szczytowej ścianie budynku mieszkalnego jednorodzinnego, położonego w Ł. przy ulicy [...]. Sąd podzielił wniosek organu, iż budynek, w którym znajdują się przedmiotowe przewody kominowe wzniesiony został w oparciu o prawnie skuteczne pozwolenie na budowę i następnie został prawidłowo oddany do użytkowania po dokonanej rozbudowie. Inwestorzy w toku postępowania legitymowali się ostateczną decyzją o pozwoleniu na budowę Nr [...], z dnia [...]. oraz pismem Urzędu Dzielnicowego Ł. , Wydziału Gospodarki Komunalnej i Przestrzennej z dnia [...] o zgłoszeniu do użytku rozbudowanego budynku. Sąd wskazał, że skoro organy nie wykazały aby właściciele budynku położonego na nieruchomości przy ulicy [...] w Ł. prowadzili przy tym budynku jakiekolwiek roboty budowlane po dniu zgłoszenia budynku do użytku, to organom nadzoru budowlanego pozostawało jedynie ogólne zbadanie zgodności z prawem budowlanym sposobu użytkowania przedmiotowych przewodów kominowych.

Sąd podniósł, że zgodnie z art. 61 i art. 5 ust. 2 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane (Dz. U. z 2003 r., Nr 207, poz. 2016 ze zm.), właściciel lub zarządca obiektu budowlanego jest obowiązany utrzymywać i użytkować ten obiekt w sposób zgodny z jego przeznaczeniem i wymaganiami ochrony środowiska oraz utrzymywać w należytym stanie technicznym i estetycznym, nie dopuszczając do nadmiernego pogorszenia jego właściwości użytkowych i sprawności technicznej. Żadna okoliczność opisana w powyższej regulacji nie została przez organ nadzoru budowlanego ustalona w toku przeprowadzonego postępowania.

Sąd wskazał również, że szczegółowe wymagania techniczne dotyczące przewodów kominowych zawiera rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim winny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. Nr 75, poz. 690 ze zm.) stanowiąc w § 140 ust. 1, iż przewody (kanały) kominowe w budynku (wentylacyjne, spalinowe, dymowe), prowadzone zarówno w ścianach budynku, jak i w obudowach, trwale połączonych z konstrukcją lub stanowiące konstrukcje samodzielne, powinny mieć wymiary przekroju, sposób prowadzenia i wysokość, stwarzające potrzebny ciąg, zapewniający wymaganą przepustowość, oraz spełniające wymagania określone w Polskich Normach dotyczących wymagań technicznych dla przewodów kominowych oraz projektowania kominów. Dalej przepisy powyższego rozporządzenia stanowią, iż przewody kominowe powinny być szczelne i spełniać warunki przeciwpożarowe określone w § 266 tegoż rozporządzenia. Najmniejszy wymiar przekroju lub średnica murowanych przewodów kominowych spalinowych o ciągu naturalnym i przewodów dymowych powinna wynosić co najmniej 0,14 m, a przy zastosowaniu stalowych wkładów kominowych ich najmniejszy wymiar lub średnica - co najmniej 0,12 m. Przepis § 142 rozporządzenia stanowi natomiast, iż przewody kominowe powinny być wyprowadzone ponad dach na wysokość zabezpieczającą przed niedopuszczalnym zakłóceniem ciągu. Wymaganie to uznaje się za spełnione, jeżeli wyloty przewodów kominowych zostaną wyprowadzone ponad dach w sposób określony Polską Normą dla kominów murowanych.

Sąd uznał, iż organy prawidłowo ustaliły, iż przedmiotowy przewód kominowy wykonany został w sposób zgodny z przywołanymi powyżej regulacjami, a nadto - po jego pionowym otwarciu - spełnia wymagania Polskiej Normy określone nie tylko dla ciągów wentylacyjnych ale również dla przewodów dymowych i spalinowych. Ponadto wywyższenie komina ponad wysokość ogniomuru jednoznacznie przemawia za jego zgodnością zarówno z wymaganiami rozporządzenia w sprawie warunków technicznych, jakim winny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, jak i z warunkami wskazanej powyżej Polskiej Normy. W takiej sytuacji – w ocenie Sądu – organ prawidłowo umorzył postępowanie w oparciu o art. 105 k.p.a.

Ponadto Sąd wskazał, iż skarżącej pozostaje ochrona prawna na gruncie przepisów prawa cywilnego, bowiem okoliczność, iż wzniesiony komin odpowiada przepisom prawa administracyjnego nie musi automatycznie oznaczać, iż sposób, w jaki jest on eksploatowany, pozostaje w zgodzie z porządkiem prawnym wyznaczonym normami prawa cywilnego.

Skargę kasacyjną od powyższego wyroku wniosła J. T., reprezentowana przez adwokata . Wyrok zaskarżono w całości, zarzucając naruszenie prawa materialnego, przez błędną wykładnię art. 5 ust. 2 w związku z art. 61 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane w związku z art. 144 Kc, w związku z przepisami art. 31 ust. 3 i art. 64 ust. 3 Konstytucji RP - przewidującymi ochronę własności.

W oparciu o powyższe zarzuty kasacyjne J. T. wniosła o uchylenie zaskarżonego wyroku i rozpoznanie skargi, ewentualnie przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Łodzi.

W uzasadnieniu skargi kasacyjnej podniesiono, iż przy ocenie sprawy należy kierować się nie tylko przepisami prawa administracyjnego, ale i przepisami prawa cywilnego. Wskazano, że organ winien mieć na uwadze, iż w myśl art. 5 ust. 2 w zw. z art. 61 Prawa budowlanego należy zapewnić ochronę uzasadnionych interesów osób trzecich, a w tym właściciela sąsiedniej nieruchomości. Zatem Sąd powinien rozważyć sprawę w szczególności w świetle przepisów art. 140 i art. 144 k.c. oraz przepisów art. 31 ust. 3 i art. 64 ust. 3 Konstytucji RP.

Zdaniem skarżącej organ umarzając postępowanie zlekceważył jej interesy. Również Sąd Administracyjny uznał, iż kwestie szkodliwego oddziaływania obiektu budowlanego na teren nieruchomości sąsiedniej nie mają znaczenia w sprawie, gdyż pozostają poza kontrolą zarówno organu administracji jak i sądu administracyjnego. Wskazano, że nie dokonano w ogóle oceny co do tego, czy i jakie względy przemawiają za tym, aby przedłożyć interes użytkującego obiekt budowlany nad interesami właściciela sąsiedniej działki.

Skarżąca podniosła, iż właściciel sąsiedniej nieruchomości od wielu lat narusza obowiązek określony w art. 61 Prawa budowlanego. Wskazano, iż art. 5 Prawa budowlanego oraz art. 144 kc wskazują na obowiązek zapewnienia ochrony uzasadnionych interesów osób trzecich. Uwzględnienie tego obowiązku, wymagało więc podjęcia przez organ nadzoru budowlanego ustaleń związanych ze szkodliwym oddziaływaniem komina budynku położonego w Ł. przy ul. [...]. Organy administracji nie poczyniły takich ustaleń , a postępowanie ograniczyło się jedynie do nakazania przebudowy wylotów kominowych. Pominięte zostały okoliczności, że skutkiem wybudowania komina w ścianie wschodniej jest przedostawanie się gazów do budynku skarżącej, brudzenie elewacji i tarasów przez wydostające się z budynku pyły, szkodliwe oddziaływanie obiektu na zdrowie, wskutek spalania gum i śmieci.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył co następuje.

Skarga kasacyjna nie ma uzasadnionych podstaw a tym samym nie mogła zostać uwzględniona. Naczelny Sąd Administracyjny w myśl art. 183 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. Nr 153,poz.1270 ze zm.)rozpoznaje sprawę w granicach skargi kasacyjnej, biorąc z urzędu pod rozwagę jedynie nieważność postępowania , która w rozpoznawanej sprawie nie zachodzi.

Skarga zarzuca Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Łodzi naruszenie prawa poprzez błędną wykładnię przepisu art. 5 ust. 2 w związku z art. 61 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz.U. z 2003 r. ,Nr 207,poz.2016 ze zm.) oraz w związku z art. 144 kc i w związku z art. 31 ust.3 i art.64 ust. 3 Konstytucji RP. Powołane przepisy Prawa budowlanego stanowią, że obiekt budowlany należy użytkować w sposób zgodny z jego przeznaczeniem i wymaganiami ochrony środowiska oraz utrzymywać w należytym stanie technicznym i estetycznym, nie dopuszczając do nadmiernego pogorszenia jego właściwości użytkowych i sprawności technicznej, w szczególności w zakresie związanymi z wymaganiami o których nowa w ust. 1 pkt 1-7 art. 5 oraz że właściciel lub zarządca obiektu budowlanego jest obowiązany utrzymywać i użytkować obiekt zgodnie z zasadami, o których mowa w powołanym wcześniej przepisie .Organy nadzoru budowlanego przeprowadziły kontrolę i zbadały zarówno legalność budowy komina jak i jego parametry wynikające z warunków techniczno-budowlanych jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. Usunięcie stwierdzonych podczas pierwszej kontroli nieprawidłowości dało podstawę do umorzenia postępowania wszczętego wnioskiem skarżącej. Ocena ewentualnego naruszenia jej interesów nie mogła być prowadzona w oparciu o przepisy art. 144 kodeksu cywilnego, taka ocena wykraczałaby poza kompetencje organu, wykonywane w ramach i na podstawie przepisów Prawa budowlanego. Te zaś przepisy nie dawały organom nadzoru budowlanego podstaw do analizy czy działania właścicieli nieruchomości sąsiedniej nie naruszają przepisu art. 144 kc., czy nie zakłócają korzystania z nieruchomości sąsiednich ponad przeciętną miarę, wynikającą ze społeczno-gospodarczego przeznaczenia nieruchomości i stosunków miejscowych . Zasadnie zatem także Sąd wskazał na możliwość dochodzenia przez skarżącą jej roszczeń na drodze cywilnoprawnej przed sądem powszechnym.

Własność , której ochronę zapewnia Konstytucja RP, nie jest prawem absolutnym i może podlegać ograniczeniom wynikającym z ustawy, w rozpoznawanej sprawie ograniczeniom wynikającym z przepisów Prawa budowlanego i przepisów techniczno-budowlanych. Badanie organów nadzoru budowlanego czy te ograniczenia mieszczą się w granicach prawa musi opierać się na powołanych przepisach. Jeśli przepisy te nie zostały naruszone z uwagi na to, że komin i cały obiekt budowlany są wybudowane legalnie i spełniają wymogi techniczno –budowlane to brak było podstaw do dalszego prowadzenia postępowania wszczętego z wniosku skarżącej i badania m.in. kierunków wiatrów , rodzaju używanego paliwa ,nakazania zmiany usytuowania komina czy potrzeby założenia dodatkowych filtrów ochronnych. Również zarzut naruszenia zasady równości traktowania obywateli również nie może być uznany za zasadny w sytuacji gdy właściciele nieruchomości sąsiedniej spełnili wymogi określone powołanymi przepisami budowlanymi .

Zważywszy zatem , że zarzuty skargi kasacyjnej nie mogły być uznane za uzasadnione, na podstawie art. 184 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, orzeczono jak w sentencji.