Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Małgorzata Korycińska po rozpoznaniu w dniu 10 października 2024 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Gospodarczej zażalenia Głównego Inspektora Farmaceutycznego na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 15 maja 2024 r., sygn. akt V SA/Wa 1206/24 w zakresie wstrzymania wykonania zaskarżonej decyzji w sprawie ze skargi L. [...] sp. j. w B. na decyzję Głównego Inspektora Farmaceutycznego z dnia [...] lutego 2024 r. znak [...] w przedmiocie cofnięcia zezwolenia na prowadzenie apteki ogólnodostępnej postanawia: oddali zażalenie.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie (dalej: "WSA", "Sąd pierwszej instancji") postanowieniem z 15 maja 2024 r., sygn. akt V SA/Wa 1206/24 wstrzymał

L. [...] sp. j. w B. (dalej: "skarżąca", "Spółka") wykonanie zaskarżonej decyzji Głównego Inspektora Farmaceutycznego (dalej: "GIF", "organ") z [...] lutego 2024 r. znak [...]

w przedmiocie cofnięcia zezwolenia na prowadzenie apteki ogólnodostępnej.

W uzasadnieniu postanowienia Sąd podkreślił, że skarżąca we wniosku wskazała, że z tytułu prowadzenia aptek uzyskuje miesięczny obrót w średniej wysokości 270.000 zł, z czego zysk wynosi 59.311,78 zł, natomiast zaskarżona decyzja pozbawiła ją możliwości miesięcznego zarobkowania ww. kwoty i przekłada się na rentowność całego przedsiębiorstwa. Zaznaczyła, że przestój w funkcjonowaniu apteki oznacza utratę klientów i kontrahentów oraz konieczność ponoszenia stałych kosztów takich jak opłaty eksploatacyjne za lokal, czy opłaty licencyjne. Strona skarżąca wyjaśniła, że ponosi je ponieważ zamierza utrzymać lokal apteki w celu prowadzenia działalności w przypadku uchylenia zaskarżonej decyzji. Koszty utrzymania niedziałających aptek oszacowała na poziomie 15.000 zł miesięcznie. Na powyższe wydatki składają się w szczególności opłaty za media (ok. 3.000 zł), za usługi księgowe (3.474,75 zł), monitoring (61,50 zł).

Spółka wskazała również, że zaciągnęła dofinasowanie od firmy [...]

w kwocie 66.000 zł, a wymogiem zaciągniętego dofinansowania jest obowiązek codziennych wpłat sum z transakcji kart płatniczych na konto ww. firmy. Nie wywiązanie się z umowy doprowadzi do wypowiedzenia kredytu oraz obowiązku spłaty zaległości.

Podniosła także, że zakończenie działalności wiąże się również z koniecznością utylizacji produktów leczniczych, których ważność niewątpliwie upłynie w czasie postępowania sądowego. Przedłożyła wydruk stanów magazynowych, w którym na dzień dzisiejszy wartość magazynu w cenach zakupu detalicznych netto wynosi 118.492,02 zł. Podkreśliła, że utrzymywanie magazynu w zamkniętej aptece będzie prowadziło sukcesywnie do straty na skutek przeterminowania się produktów leczniczych. Część tych produktów ma krótką datę przydatności, która upłynie w okresie najbliższych 6 miesięcy. Wartość tych produktów w cenach detalicznych brutto wynosi 6720,89 zł. Spółka zaznaczyła, że nadal utrzymuję stały poziom zatrudnienia w liczbie ośmiu pracowników, którym wypłaca wynagrodzenie w pełnej wysokości oraz ponosi wydatki związane z ich zatrudnieniem, a ich zwolnienie wiązać będzie się

z koniecznością wypłaty wynagrodzeń za czas wypowiedzenia umów (bez uzyskania ekwiwalentu w postaci świadczenia pracy), a także ekwiwalentu za niewykorzystane urlopy.

Sąd pierwszej instancji pokreślił, że skarżąca, jako wnioskodawca miała obowiązek uzasadnienia rozpoznawanego wniosku nie tylko poprzez poparcie go konkretnymi twierdzeniami, czy tezami, ale także stosownymi dokumentami źródłowymi, celem wykazania okoliczności przywołanych na potwierdzenie spełnienia ustawowych przesłanek udzielenia jej ochrony tymczasowej. Z obowiązku tego, zdaniem Sądu, skarżąca się wywiązała, bowiem wskazała na sytuację finansową spółki pozwalającą na ocenę wpływu wykonania decyzji na niebezpieczeństwo utraty przez nią płynności finansowej. Skarżąca podała, przedkładając stosowne dokumenty potwierdzające wysokość zobowiązań, że mimo wydania niekorzystnych decyzji przez organ,

o cofnięciu zezwolenia na prowadzenia apteki ogólnodostępnej (także wobec drugiej apteki należącej do spółki) utrzymuje stały poziom zatrudnienia - osiem osób, którym wypłaca wynagrodzenie i ponosi koszty opłat z tytułu składek do ZUS. Ponadto ponosi koszty utrzymania niedziałających aptek tj. opłaty za media, usługi księgowe, monitoring.

Wskazała również na bardzo trudną sytuację finansową wspólnika spółki S. J., która na skutek decyzji została pozbawiona możliwości zarobkowania w sytuacji, w której ma na utrzymaniu małoletniego syna, spłaca kredyt hipoteczny (miesięczna rata wynosi 3.000 zł) oraz partycypuje w kosztach utrzymania ojca, który po udarze mózgu wymaga całodobowej opieki w ośrodku rehabilitacyjnym. Tak więc skarżąca wskazała, zdaniem Sądu, na konkretne okoliczności uzasadniające wstrzymanie wykonania decyzji w świetle art. 61 § 3 ustawy z 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (j.t. Dz.U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej: "p.p.s.a."). Charakter przedmiotowej sprawy przemawia za wstrzymaniem wykonania zaskarżonej decyzji, bowiem jej wykonanie spowoduje skutek prawno-materialny w postaci wstrzymania działalności apteki (cofnięcie zezwolenia na jej prowadzenie).

WSA wyjaśnił, że zastosowanie ochrony tymczasowej nie wymaga przedstawienia dowodu na to, że rzeczywiście przesłanki się ziszczą w skutek wykonania decyzji, gdyż są to zdarzenia przyszłe, i jako takie nie mają przymiotu pewności, a jedynie uprawdopodobnienia ich zaistnienia, czemu skarżąca sprostała.

Sąd wskazał, że jak podkreśla się w orzecznictwie sądów administracyjnych,

z samej istoty decyzji cofającej zezwolenie na prowadzenie apteki wynika, że jej wykonanie spowoduje ziszczenie się przesłanek wstrzymania wykonania decyzji,

tj. spowoduje znaczną szkodę i trudne do odwrócenia skutki (por. postanowienie NSA

z 18 maja 2016 r., sygn. akt II GZ 488/16).

Reasumując, w ocenie Sądu, w rozpoznawanym przypadku uprawdopodobniono, że w związku z wykonaniem zaskarżonej decyzji, zachodzić będzie niebezpieczeństwo wyrządzenia znacznej szkody i spowodowania trudnych do odwrócenia skutków.

Główny Inspektor Farmaceutyczny zaskarżył powyższe postanowienie zażaleniem wnosząc o jego uchylenie oraz oddalenie wniosku o wstrzymanie wykonania zaskarżonej decyzji.

Zaskarżonemu postanowieniu zarzucił naruszenie art. 61 § 3 p.p.s.a. GIF podał, że strona nie uprawdopodobniła należycie przesłanek uzasadniających zastosowanie środka ochrony tymczasowej. Zwrócił uwagę, że brak uprawdopodobnienia aktualnego stanu majątkowego skarżącej uniemożliwia ocenę, w jakim stopniu zaskarżona decyzja wpłynie na jej bieżącą sytuacje finansową.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje.

Zażalenie nie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 61 § 3 p.p.s.a. po przekazaniu sądowi skargi sąd może na wniosek skarżącego wydać postanowienie o wstrzymaniu wykonania w całości lub w części aktu lub czynności, o których mowa w § 1, jeżeli zachodzi niebezpieczeństwo wyrządzenia znacznej szkody lub spowodowania trudnych do odwrócenia skutków, (...). Rozstrzygając na podstawie art. 61 § 3 p.p.s.a., sąd jest zatem związany zamkniętym katalogiem przesłanek pozytywnych, do których należy: niebezpieczeństwo wyrządzenia znacznej szkody oraz niebezpieczeństwo spowodowania trudnych do odwrócenia skutków. Obowiązek przedstawienia okoliczności, które pozwolą sądowi na dokonanie oceny, czy spełnione zostały przesłanki uzasadniające wstrzymanie wykonania zaskarżonego aktu lub czynności, spoczywa na wnioskodawcy. Strona wnosząca o zastosowanie ochrony tymczasowej jest zobligowana wykazać, że

w sytuacji wykonania decyzji, o wstrzymanie której wnioskowała, zajdzie niebezpieczeństwo wyrządzenia znacznej szkody lub spowodowania trudnych do odwrócenia skutków. Zadaniem sądu administracyjnego jest zaś te przesłanki ocenić, zarówno pod względem kompletności jak i zasadności.

W zaskarżonym postanowieniu Sąd pierwszej instancji uznał, że skarżąca uprawdopodobniła możliwość wystąpienia przesłanek z art. 61 § 3 p.p.s.a. NSA te oceny podziela.

Zdaniem NSA, uzasadnienie wniosku jak również znajdujące się w aktach sprawy dokumenty, w sposób wystraczający uprawdopodobniały przesłanki warunkujące wstrzymanie wykonania zaskarżonej decyzji. W tym miejscu należy podkreślić, że możliwość udzielenia stronie ochrony tymczasowej uzależniona jest od uprawdopodobnienia, nie zaś udowodnienia niebezpieczeństwa wystąpienia wskazanych w art. 61 § 3 p.p.s.a. skutków wykonania decyzji.

Jak podkreśla się w orzecznictwie, z samej istoty decyzji cofającej zezwolenie na prowadzenie apteki wynika, że jej wykonanie, co do zasady, spowoduje ziszczenie się przesłanek wstrzymania wykonania decyzji, tj. spowoduje znaczną szkodę i trudne do odwrócenia skutki. W przypadku zaprzestania prowadzenia działalności skarżąca straci bowiem wpływy ze sprzedaży leków, zaburzona zostanie jej płynność finansowa

(por. np. postanowienia NSA z dnia: 14 października 2021 r., sygn. akt II GZ 327/21;

3 grudnia 2020 r., sygn. akt II GZ 366/20; 12 czerwca 2018 r.).

Wykonanie decyzji o cofnięciu zezwolenia na prowadzenie apteki ogólnodostępnej może również spowodować dla skarżącej skutki odnośnie do zatrudnienia pracowników. Jest bowiem oczywiste, że skarżąca będąc zmuszona zaprzestać prowadzenia działalności gospodarczej polegającej na prowadzeniu wskazanych w zaskarżonej decyzji aptek, stanie przed koniecznością zwolnienia pracowników i poniesienia związanych z tym kosztów. Spowoduje to zatem dla skarżącej trudne do odwrócenia skutki, ponieważ utraci ona zaufanych pracowników, których zatrudnianie jest szczególnie istotne przy prowadzeniu takiej specyficznej działalności gospodarczej. Jako trudny do odwrócenia należy również ocenić skutek zaprzestania działalności w postaci utraty kontrahentów i klientów, w szczególności pacjentów realizujących recepty.

W ocenie NSA, okoliczności sprawy pozwalają zatem stwierdzić, że wykonanie zaskarżonej decyzji przed prawomocnym zakończeniem postępowania sądowoadministracyjnego w przedmiocie tej decyzji, może spowodować trudne do odwrócenia skutki.

Odnosząc się do argumentacji zawartej w zażaleniu, a dotyczącej treści art. 108 ust. 4a ustawy z 6 września 2001 r. Prawa farmaceutycznego (t.j. Dz. U. z 2024 r.

poz. 686) Naczelny Sąd Administracyjny stwierdza, że wyłączenie stosowania art. 61

§ 3 p.p.s.a. dotyczy jedynie tych decyzji, które zostały wydane w oparciu o podstawę prawną wskazaną w tym przepisie. W związku z tym art. 108 ust. 4a Prawa farmaceutycznego w tej sprawie nie ma zastosowania. Nadto zauważyć należy, że tak przyjęte rozwiązanie przez ustawodawcę wskazuje wprost, iż w przypadkach innych niż wskazane w art. 108 ust. 4a Prawa farmaceutycznego art. 61 § 1 p.p.s.a. ma w pełni zastosowanie.

Ze wskazanych powodów Naczelny Sad Administracyjny, działając na podstawie art. 184 w zw. z art. 197 § 1 i 2 p.p.s.a., orzekł o oddaleniu zażalenia.