Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Dnia 16 marca 2021 roku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi, Wydział III w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Janusz Nowacki Sędziowie Sędzia WSA Monika Krzyżaniak Asesor WSA Małgorzata Kowalska (spr.) po rozpoznaniu w dniu 16 marca 2021 roku na posiedzeniu niejawnym w trybie uproszczonym sprawy ze skargi M. B. i K. B. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Ł. z dnia [...] nr [...] w przedmiocie kosztów związanych z dyspozycją usunięcia pojazdu 1. oddala skargę M. B.; 2. odrzuca skargę K. B..

Zaskarżoną decyzją z [...] Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Ł. uchyliło decyzję Prezydenta Miasta Ł. z [...] zobowiązującą M. B. oraz K. B. do zapłaty kosztów związanych z dyspozycją usunięcia pojazdu w części obejmującej fragment rozstrzygnięcia "w terminie 30 dni od dnia, w którym decyzja stanie się ostateczna" i w tym zakresie umorzyło postępowanie pierwszej instancji; w pozostałej części utrzymało decyzję organu pierwszej instancji w mocy.

Jak wynika z akt sprawy, decyzją z [...] Prezydent Miasta Ł. zobowiązał solidarnie M.B. oraz K.B. do zapłaty kwoty 148 zł z tytułu wydania dyspozycji usunięcia pojazdu, w terminie 30 dni od dnia, w którym decyzja stanie się ostateczna.

M. B. złożyła odwołanie od powyższej decyzji, wskazując, że znak zakazu parkowania powinien być widoczny dla osób jadących z dwóch kierunków, a nie tylko dla jednej strony. W jej ocenie kartki z napisem zakaz parkowania poprzyklejane na drzewach nie obowiązują. Ponadto odwołująca podniosła, że od momentu zgłoszenia do odwołania holownika minęło kilka minut i nie ma pewności, czy holownik wyjechał do usunięcia pojazdu. Natomiast samo wydanie dyspozycji usunięcia pojazdu nie powoduje kosztów.

Decyzją z [...] Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Ł. uchyliło decyzję organu pierwszej instancji w części obejmującej fragment rozstrzygnięcia "w terminie 30 dni od dnia, w którym decyzja stanie się ostateczna" i w tym zakresie umorzyło postępowanie; w pozostałej części utrzymało decyzję organu pierwszej instancji w mocy.

Uzasadniając rozstrzygnięcie organ odwoławczy wskazał, że bezspornie skarżąca 17 kwietnia 2019 r. zaparkowała samochód marki Kia Ceed o numerze rejestracyjnym [...] w strefie obowiązywania znaku drogowego B-36 "zakaz zatrzymywania się" z tabliczką T-24 wskazującą, że pojazd pozostawiony w miejscu, w którym obowiązuje zakaz wyrażony tym znakiem zostanie usunięty na koszt właściciela pojazdu. Prawidłowość oznakowania na drodze potwierdza projekt tymczasowej organizacji ruchu. Czyn ten odpowiada dyspozycji art. 130a ust. 1 pkt 5 ustawy z 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym (t.j. Dz. U. z 2018 r. poz. 1990 ze zm.) - dalej "p.r.d.", który stanowi o obligatoryjnym usunięciu pojazdu.

Kolegium podkreśliło, że usunięcie pojazdu z drogi rozpoczyna się z chwilą wydania uprawnionej jednostce dyspozycji usunięcia pojazdu, nie zaś od momentu przyjazdu holownika na miejsce. W dniu 17 kwietnia 2019 r. została wydana dyspozycja usunięcia wyżej wskazanego pojazdu, od której odstąpiono, bowiem w jej trakcie, na miejsce, przybyła kierująca pojazdem. Wydanie dyspozycji usunięcia pojazdu wygenerowało koszty tego usunięcia, gdyż podjęto czynności zmierzające bezpośrednio do usunięcia pojazdu. Z karty drogowej i raportu przyjętych zgłoszeń holowania wynika, że wezwany został na miejsce holownik, który wyruszył z bazy i przebył 9 km.

Organ odwoławczy wskazał ponadto, że w przedmiotowej sprawie wysokość kosztów usunięcia pojazdu wyniosła 148 zł stosownie do § 1 ust. 3 uchwały Rady Miejskiej w Łodzi z 14 listopada 2018 r. nr LXXIX/2123/18 w sprawie ustalenia wysokości opłat za usuwanie i przechowywanie pojazdów usuniętych z dróg na terenie miasta Łodzi w 2019 roku. Jednocześnie z uwagi na treść art. 130a ust. 10j p.r.d., który stanowi, iż termin płatności należności ustalonych decyzją, o której mowa w ust. 10h, wynosi 30 dni od dnia, w którym decyzja ta stała się ostateczna, brak było podstaw do rozstrzygania w tym zakresie w decyzji.

M.B. i K.B. wnieśli do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi skargę na powyższą decyzję zarzucając jej naruszenie następujących przepisów prawa procesowego i materialnego w stopniu mającym znaczący wpływ na wynik sprawy:

- art. 7 k.p.a. poprzez zaniechanie podjęcia wszelkich czynności niezbędnych do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego, w zakresie dokładnego ustalenia rzeczywiście poniesionych kosztów odwołanego holowania pojazdu skarżących, a także nieustaleniem, czy niepodpisane i nieostemplowane kartki z napisem "zakaz parkowania" stanowiły skuteczne nałożenie na kierowców obowiązku tak sformułowanego zakazu;

- art. 8 k.p.a. poprzez nieuzasadnione zaniechanie ustalenia rzeczywistych kosztów poniesionych przez holownik Zarządu Dróg i Transportu w Ł. w związku z odwołaniem dyspozycji;

- art. 130a ust. 1 pkt 5 p.r.d. poprzez podjęcie decyzji o usunięciu pojazdu wskutek jego pozostawienia w miejscu obowiązywania znaku wskazującego, że zaparkowany pojazd zostanie usunięty na koszt właściciela w sytuacji, kiedy oznakowanie odcinka, na którym pojazd zaparkowano w rzeczywistości stanowiły przyczepione do drzewa kartki papieru z informacja "zakaz parkowania";

- art. 130a ust. 2a p.r.d. poprzez nieustalenie rzeczywistych kosztów wywołanych odstąpieniem od usunięcia pojazdu na skutek ustania przyczyny jego usunięcia, poprzez zgromadzenie dowodów potwierdzających te koszty poziomie 148 zł co oznacza, że 1 km jazdy holownika kosztował 16,44 zł.

W oparciu o powyższe zarzuty skarżący wnieśli o uchylenie zaskarżonej decyzji oraz poprzedzającej ją decyzji Prezydenta Miasta Ł. z [...].

W odpowiedzi na skargę Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Ł. wniosło jej oddalenie, podtrzymując stanowisko zajęte w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi zważył, co następuje:

Skarga K.B. podlega odrzuceniu wobec nie wyczerpania przez skarżącego trybu instancji.

Skarga M.B. jest natomiast niezasadna.

Na wstępie wyjaśnić należy, że skarga została rozpoznana przez sąd w dniu 16 marca 2021 r. na posiedzeniu niejawnym w trybie uproszczonym, na podstawie art. 119 pkt 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz.U. z 2019 r., poz. 2325 ze zm.) - dalej jako: "p.p.s.a.", który dopuszcza rozpoznanie sprawy w trybie uproszczonym na wniosek strony, o ile żadna z pozostałych stron w terminie 14 dni od zawiadomienia o jego złożeniu nie zażąda przeprowadzenia rozprawy. W sprawie niniejszej wniosek o rozpoznanie sprawy w trybie uproszczonym złożony został przez stronę skarżącą w piśmie z 8 grudnia 2020 roku. O powyższym wniosku organ został powiadomiony 17 grudnia 2020 roku i nie żądał przeprowadzenia rozprawy.

Zgodnie z art. 1 § 1 i 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (tj. Dz. U. z 2021 r. poz. 137), sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej. Zakres tej kontroli wyznacza art. 134 § 1 p.p.s.a., który stanowi, że sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy nie będąc związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną, z zastrzeżeniem art. 57a. Zgodnie natomiast z art. 145 § 1 p.p.s.a., uwzględnienie przez sąd administracyjny skargi i uchylenie decyzji następuje, gdy sąd stwierdzi naruszenie prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy, naruszenie prawa dające podstawę do wznowienia postępowania lub inne naruszenie przepisów postępowania, jeśli mogło mieć ono istotny wpływ na wynik sprawy.

Z kolei w myśl art. 52 § 1 p.p.s.a skargę można wnieść po wyczerpaniu środków zaskarżenia, jeżeli środki te służyły stronie w postępowaniu przed organem właściwym w sprawie. Jednocześnie w art. 52 § 2 p.p.s.a sprecyzowano, że przez wyczerpanie środków zaskarżenia należy rozumieć sytuację, w której nie przysługuje żaden środek zaskarżenia, taki jak zażalenie, odwołanie lub wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy. Jak wynika z akt administracyjnych, decyzja organu I instancji nakładająca solidarnie na M. B. oraz K. B. obowiązek zapłaty kwoty 148 zł z tytułu wydania dyspozycji usunięcia pojazdu została zaskarżona wyłącznie przez M. B. i to w wyniku jej odwołania wydana została decyzja będąca obecnie przedmiotem postępowania. Skoro w świetle unormowania wynikającego z art. 52 § 1 p.p.s.a. skargę do sądu administracyjnego można wnieść dopiero po wyczerpaniu środków zaskarżenia, to w stanie faktycznym sprawy wskutek nie wniesienia odwołania od decyzji organu I instancji przez K. B. nie został spełniony ustawowy warunek skutecznego wniesienia skargi określony w art. 52 § 1 p.p.s.a. polegający na konieczności wyczerpania środków zaskarżenia poprzez wniesienie odwołania od decyzji organu I instancji. Brak spełnienia powyższego warunku czyni jego skargę niedopuszczalną i zgodnie z treścią art. 58 § 1 pkt 6 p.p.s.a powoduje konieczność jej odrzucenia.

Przechodząc do oceny skargi M. B. wskazać należy, że w myśl art. 130a ust. 1 pkt 5 p.r.d. pojazd jest usuwany z drogi na koszt właściciela w przypadku pozostawienia pojazdu w miejscu obowiązywania znaku wskazującego, że zaparkowany pojazd zostanie usunięty na koszt właściciela. Od usunięcia pojazdu odstępuje się, jeżeli przed wydaniem dyspozycji usunięcia pojazdu lub w trakcie usuwania pojazdu ustaną przyczyny jego usunięcia. Jeżeli wydanie dyspozycji usunięcia pojazdu w przypadkach, o których mowa w ust. 1-2, spowodowało powstanie kosztów, do ich pokrycia jest zobowiązany właściciel pojazdu. Przepis ust. 10i stosuje się odpowiednio (ust. 2a). Wysokość tych kosztów ustala corocznie, w drodze uchwały, rada powiatu, stosownie do art. 130a ust. 6 i 6a powołanej ustawy. Zgodnie z art. 130a ust. 10h p.r.d. koszty związane z usuwaniem, przechowywaniem, oszacowaniem, sprzedażą lub zniszczeniem pojazdu ponosi osoba będąca właścicielem tego pojazdu w dniu wydania dyspozycji usunięcia pojazdu, z zastrzeżeniem ust. 10d i 10i (niemających znaczenia w sprawie). Decyzję o zapłacie tych kosztów wydaje starosta. Stosownie do art. 130a ust. 10j zd. pierwsze p.r.d. termin płatności należności ustalonych decyzją, o której mowa w ust. 10h, wynosi 30 dni od dnia, w którym decyzja ta stała się ostateczna.

Z prawidłowo ustalonego przez organy stanu faktycznego sprawy wynika, że należący do skarżącej samochód marki Kia Ceed o nr rej. [...] został w dniu 17 kwietnia 2019 r. zaparkowany przy ul. A 17 w Łodzi, w miejscu obowiązywania znaku B-36 "zakaz zatrzymywania się" z tabliczką T-24 wskazującą, że pozostawiony pojazd zostanie usunięty na koszt właściciela. Po wydaniu przez straż miejską dyspozycji usunięcia tego pojazdu na koszt właściciela i wyjeździe z bazy holownika, na skutek zgłoszenia się skarżącej odstąpiono od usunięcia samochodu. Kosztami wydania tej dyspozycji w wysokości 148 zł obciążono solidarnie właścicieli pojazdu.

Za całkowicie gołosłowne uznać należy sformułowane w odwołaniu od decyzji organu I instancji oraz w skardze twierdzenia skarżącej dotyczące braku prawidłowego oznakowania znakami zakazującymi parkowania miejsca pozostawienia przez nią pojazdu w dniu 17 kwietnia 2019 roku. Ze znajdującego się w aktach sprawy projekt tymczasowej organizacji ruchu Ł. na ul. A na odcinku pomiędzy ulicami B i C (na którym znajduje się adres A 17) w sposób jednoznaczny wynika, że znaki B-36 zakaz zatrzymywania się z tabliczką T-24 były ustawione na odcinku na którym zaparkowała skarżąca i widoczne były dla kierowców jadących z obu kierunków ruchu.

Sąd nie podziela stanowiska skarżącej, że w rozpatrywanym przypadku nie powstały koszty w wysokości określonej w kontrolowanej decyzji. Skarżąca w toku postępowania administracyjnego ani w swojej skardze nie kwestionowała, że holownik wyjechał z bazy i pokonał trasę 9 km ani, że pojawiła się przy pojeździe "w trakcie czynności usuwania pojazdu". Zatem prawidłowo organy przyjęły, że wydanie przez strażnika miejskiego dyspozycji usunięcia pojazdu i podjęte w związku z tym czynności zmierzające do usunięcia pojazdu spowodowały określone koszty. Usunięcie pojazdu z drogi rozpoczyna się z chwilą wydania uprawnionej jednostce dyspozycji usunięcia pojazdu, nie zaś od momentu przyjazdu holownika na miejsce, zatem w okolicznościach niniejszej sprawy rozpoczął się proces usuwania z drogi nieprawidłowo zaparkowanego pojazdu. Choć odstąpiono od czynności usunięcia pojazdu z uwagi na stawienie się skarżącej jeszcze przed jego odholowaniem, to wydanie dyspozycji usunięcia pojazdu wygenerowało koszty, o czym świadczy raport z przyjętych zgłoszeń przez podmiot realizujący wydaną dyspozycję odholowania pojazdu z 17 kwietnia 2019 roku oraz karta drogowa wykonującego zgłoszenie holownika.

W orzecznictwie wskazuje się, że koszty za usunięcie pojazdu są rodzajem rekompensaty z tytułu podjęcia działań zmierzających do usunięcia pojazdu niewłaściwie zaparkowanego, która nosi pewne cechy odpowiedzialności administracyjnej. Tak jak odpowiedzialność administracyjna, ma charakter obiektywny i jest niezależna od winy kierującego lub właściciela pojazdu. Właściciela pojazdu obciąża się bowiem kosztami, o których mowa w art. 130a ust. 2a p.r.d., niezależnie od tego, jaka była rzeczywista wysokość tych kosztów i bez względu na okoliczności, którymi kierowała się naruszająca prawo osoba pozostawiając pojazd w miejscu niedozwolonym. Przedstawiona wyżej regulacja prawna nie pozwala ani na ustalenie wysokości kosztów związanych z wydaniem dyspozycji usunięcia pojazdu w zależności od stopnia zawinienia czy rodzaju przewinienia bądź w zależności od tego, na jakim etapie usuwania pojazdu jego właściciel do niego powrócił. Ustawodawca ustanowił więc w powyższych przepisach mechanizm ustalania opłat za usunięcie pojazdu nieuzależniony od faktycznej wysokości tych opłat w konkretnym przypadku (por. wyroki Naczelnego Sądu Administracyjnego z: 4 lipca 2018 r. sygn. akt I OSK 1543/16, z 27 lutego 2018 r. sygn. akt I OSK 982/16, z 17 maja 2017 r. sygn. akt I OSK 2897/16, z 13 lutego 2020 r. sygn. akt I OSK 2075/18, z 20 września 2019 r. sygn. akt I OSK 63/18- dostępne w Centralnej Bazie Orzeczeń Sądów Administracyjnych https://orzeczenia.nsa.gov.pl – dalej CBOSA). Ustawodawca przesądził także maksymalną wysokość tych opłat (wysokość stawki za usunięcie pojazdu o dopuszczalnej masie całkowitej do 3,5 t - 440 złotych), natomiast radzie powiatu pozostawił uregulowanie w uchwale określenie dokładnej wysokości tych opłat. W niniejszej sprawie wysokość ta wynika z uchwały Rady Miejskiej w Łodzi z 14 listopada 2018 r. nr LXXIX/2123/18 i została prawidłowo ustalona przez organy.

Reasumując wskazać należy, że przywołanych wyżej przepisów ustawy - Prawo o ruchu drogowym wynika, że nie pozwalają one na jakąkolwiek uznaniowość, w tym - na ustalenie wysokości kosztów związanych z wydaniem dyspozycji usunięcia pojazdu w zależności od liczby kilometrów przejechanych przez zawrócony holownik. Obowiązek wydania decyzji o zapłacie tych kosztów powstaje w sytuacji, gdy wydanie dyspozycji usunięcia pojazdu, następnie cofniętej, spowodowało powstanie określonych kosztów. Obciążenie kosztami wydania dyspozycji usunięcia pojazdu w przypadku odstąpienia od usunięcia pojazdu następuje zatem, gdy spełnione zostaną następujące warunki:

1) wydano dyspozycję usunięcia pojazdu wobec zaistnienia okoliczności wymienionych w ust. 1-2 art. 130a u.p.r.d.;

2) odstąpiono od usunięcia pojazdu w związku ustaniem przyczyn uzasadniających usunięcie;

3) powstały koszty związane z wydaniem dyspozycji usunięcia pojazdu

Jak prawidłowo przyjęły organy warunki te zostały w rozpoznawanej sprawie spełnione, dlatego też sąd nie dopatrzył się zarzucanego w skardze naruszenia przepisów prawa materialnego ani przepisów postępowania.

Z powyższych względów Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi na podstawie art. 58 § 1 pkt 6 p.p.s.a skargę K. B. odrzucił jako niedopuszczalną zaś w oparciu o art. 151 p.p.s.a. skargę M. B. oddalił.

d.j.