Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Renata Bukowiecka-Kleczaj, Sędziowie Sędzia WSA Katarzyna Grzegorczyk-Meder (spr.), Sędzia WSA Katarzyna Sokołowska, Protokolant starszy sekretarz sądowy Teresa Zauerman, po rozpoznaniu w Wydziale II na rozprawie w dniu 8 września 2016 r. sprawy ze skargi J. Z. na decyzję Wojewody Z. z dnia [...] r. nr [...] w przedmiocie utraty statusu osoby bezrobotnej oraz prawa do zasiłku uchyla zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję Prezydenta Miasta S. z dnia [...]r. nr [...].

Decyzją z dnia [...] r. nr [...] Prezydent Miasta na podstawie art. 33 ust. 4 pkt 1 i ust 4 ca w związku z art. 9 ust. 1 pkt 14 lit. a i b ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz.U. z 2015 r., poz. 149 ze zm.) oraz art. 74 i art. 104 § 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz.U. z 2016 r. poz. 23 ze zm.) orzekł o utracie przez J. Z. statusu osoby bezrobotnej i prawa do zasiłku z dniem [...] r.

Uzasadniając decyzję organ I instancji wskazał, że w dniu [...] r. wydał decyzję o uznaniu J. Z. z dniem [...] r. za osobę bezrobotną i przyznaniu mu prawa do zasiłku od dnia [...] r. w wysokości [...] zł miesięcznie w okresie pierwszych 90 dni posiadania prawa do zasiłku oraz przyznaniu mu prawa do zasiłku od dnia [...] r. w wysokości [...] zł miesięcznie w okresie kolejnych dni posiadania prawa do zasiłku. Następnie ustalono, iż w okresie od [...] r. ww. bezrobotny został zgłoszony do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych oraz obowiązkowego ubezpieczenia zdrowotnego z tytułu wykonywania innej pracy zarobkowej (umowa zlecenia) przez płatnika składek firmę A. Sp. z o. o. W dniu [...] r. wpłynęły wyjaśnienia J. Z. wraz z zaświadczeniem z firmy A. Sp. z o. o., z którego wynika, iż świadczył usługi jedynie w dniu [...] r. na podstawie umowy zlecenia zawartej na okres od [...] r.

Powyższe argumenty nie zostały jednakże uwzględnione i orzeczono o utracie statusu bezrobotnego, zgodnie z art. 33 ust. 4 pkt 1 w związku z art. 74 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy.

J. Z. wniósł odwołanie od powyższej decyzji, w którym podniósł, że w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji wskazano, że w okresie od dnia [...] r. został zgłoszony do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych oraz ubezpieczenia zdrowotnego z tytułu wykonywania innej pracy zarobkowej (umowa zlecenia) przez płatnika składek firmę A. Sp. z o.o. Tymczasem w dniu [...] r. złożył w urzędzie pracy wyjaśnienia wraz z zaświadczeniem z firmy A. Sp. z o.o. z którego jednoznacznie wynika, że świadczył usługi jedynie w dniu [...] r. na podstawie umowy zlecenia zawartej na okres od dnia [...] r. Ponadto odwołujący się oświadczył, że nie miał świadomości, iż podpisuje umowę zlecenia, w przeciwnym razie zawiadomiłby w ciągu 7 dni urząd pracy o podjęciu pracy zarobkowej, co też uczynił w dniu [...] r, zgłaszając podjęcie zatrudnienia w firmie B. Sp. z o.o. Firma A. Sp. z o.o. zaproponowała mu szkolenie w służbie informacyjnej, w odbywającym się w dniu [...] r. meczu. Będąc osobą bezrobotną zgodził się na to, gdyż miał zamiar poszukiwać pracy nie tylko za pośrednictwem urzędu pracy, ale również z własnej inicjatywy. Odwołujący się oświadczył, że w okresie od dnia [...] r. nie podejmował żadnej pracy zarobkowej, a jedynym źródłem jego utrzymania był zasiłek dla bezrobotnych. Podkreślił też, że gdyby wiedział o zgłoszeniu go do ubezpieczenia społecznego w spornym okresie wyrejestrowałby się z urzędu pracy, a następnie dokonałby ponownej rejestracji jako osoba bezrobotna. Decyzja pozbawiająca go statusu bezrobotnego i prawa do zasiłku od dnia [...] r. jest dla niego krzywdząca.

Wojewoda decyzją z dnia [...] r.

nr [...] na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 ustawy Kodeks postępowania administracyjnego oraz art. 10 ust. 7 pkt 2, art. 33 ust. 4 pkt 1 w związku z art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, po rozpatrzeniu odwołania J. Z. , utrzymał w mocy decyzję organu I instancji.

Uzasadniając rozstrzygnięcie Wojewoda wskazał, że na podstawie akt sprawy ustalono, że w dniu [...] r. strona uzyskała status osoby bezrobotnej z prawem do zasiłku. W dniu rejestracji skarżący potwierdził własnoręcznym podpisem, że otrzymał i zapoznał się z informacją na temat praw i obowiązków osoby bezrobotnej (vide: załącznik nr [...] akt sprawy). W powyższej informacji wskazano m.in., że status bezrobotnego posiada osoba, która nie jest zatrudniona i nie wykonuje innej pracy zarobkowej (umowa cywilnoprawna), vide: część II "Informacji dla osób rejestrujących się w Powiatowym Urzędzie Pracy". W dniu rejestracji strona złożyła oświadczenie, że została pouczona o warunkach zachowania statusu bezrobotnego (vide: załącznik nr 19). Zobowiązała się ponadto do zawiadomienia urzędu pracy o wszelkich zmianach w danych przekazanych w trakcie rejestracji oraz złożonych oświadczeniach, w terminie 7 dni od dnia ich wystąpienia (vide: załącznik nr 20). W dniu [...] r. organ I instancji w oparciu o udostępniony z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych raport [...] ustalił, że strona od dnia [...] r. była zgłoszona do ubezpieczeń społecznych i zdrowotnego z tytułu wykonywania umowy zlecenia w firmie A. Sp. z o.o. (vide: załącznik nr 36). Pismem z dnia [...] r. organ zawiadomił stronę o toczącym się postępowaniu w sprawie wydania decyzji o pozbawieniu statusu osoby bezrobotnej i prawa do zasiłku z powodu podjęcia pracy oraz o możliwości zapoznania się z materiałem dowodowym, zebranym w sprawie. W dniu [...] r. odwołujący się złożył w urzędzie pracy pisemne oświadczenie, w którym wskazał, że nie podjął pracy w [...]r. Wyjaśnił, że w dniu [...] r. był na meczu piłki nożnej w celu jego obejrzenia, a pobyt na tym meczu można jedynie zakwalifikować jako jednorazowe szkolenie, gdyż nigdy więcej nie zgłosił się do tej firmy ochroniarskiej (vide: załącznik nr 38). W myśl art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, osoba bezrobotna to osoba niezatrudniona i niewykonująca innej pracy zarobkowej. Z kolei przepis art. 2 ust. 1 pkt 11 ustawy stanowi, że "inna praca zarobkowa" oznacza wykonywanie pracy lub świadczenie usług na podstawie umów cywilnoprawnych, w tym umowy agencyjnej, umowy zlecenia, umowy o dzieło albo w okresie członkostwa w rolniczej spółdzielni produkcyjnej, spółdzielni kółek rolniczych lub spółdzielni usług rolniczych.

Zdaniem organu II instancji, nie ma znaczenia, czy przez cały okres umowy zlecenia zawartej od dnia [...] r. strona faktycznie świadczyła usługi. W orzecznictwie sądów administracyjnych przyjmuje się bowiem, że okresem wykonywania pracy zarobkowej jest okres, w którym stronę wiąże umowa zlecenia, nawet jeśli nie towarzyszy mu faktyczne wykonywanie pracy (vide: wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z dnia 25 marca 2014 r. sygn. akt III SA/Łd 120/14). Bezspornym zaś jest, że od dnia [...] r. stronę wiązała umowa zlecenia. Od tej daty nie przysługiwał jej status bezrobotnego i będące pochodną tego statusu prawo do zasiłku. Organ zatrudnienia ma obowiązek orzec w takiej sytuacji o pozbawieniu statusu bezrobotnego. Decyzja wydana w przedmiotowej sprawie nie ma uznaniowego charakteru i organ jest zobligowany do pozbawienia statusu bezrobotnego bez względu na to, jakie skutki wiążą się z utratą tego statusu.

Na powyższą decyzję J. Z. wniósł skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w S. podnosząc w niej, że firma A. zaproponowała mu szkolenie w służbie informacyjnej, zgodził się na to, albowiem miał zamiar poszukiwania pracy nie tylko za pośrednictwem PUP, ale również z własnej inicjatywy. Przez okres od dnia zarejestrowania PUP nie zaproponował mu żadnej ofert pracy, jak również ofert przekwalifikowania. Skarżący oświadczył, że w okresie od [...] r. do dnia [...] r. nie podejmował żadnej pracy zarobkowej. Nie miał świadomości zatrudnienia i dlatego też nie zgłosił tego faktu w PUP. Gdyby miał świadomość podjęcia pracy i zgłoszenia go do ubezpieczenia społecznego to wyrejestrowałby się, a spełniając pozostałe warunki zarejestrował ponownie w PUP jako osoba bezrobotna. Dlatego też, według skarżącego, krzywdząca jest dla niego decyzja o pozbawieniu statusu osoby bezrobotnej i utraty prawa do zasiłku. Podpisując dokumenty myślał, że są to dokumenty szkoleniowe, a ze względu na charakter szkolenia, że jest to ubezpieczenie na życie i od wypadków. Skarżący oświadczył, że nie miał świadomości, iż podpisuje umowę zlecenia.

W odpowiedzi na skargę Wojewoda wniósł o jej oddalenie, albowiem, jego zdaniem, wydane decyzje są zgodne z przepisami ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w S. zważył, co następuje:

Skarga jest zasadna.

Zgodnie z art. 1, art. 2 i art. 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. z 2016 r., poz. 718 ze zm.), zwanej dalej "p.p.s.a.", wojewódzkie sądy administracyjne sprawują kontrolę działalności administracji publicznej pod względem zgodności z prawem, co oznacza, że w zakresie dokonywanej kontroli sąd zobowiązany jest zbadać, czy organy administracji w toku postępowania nie naruszyły przepisów prawa materialnego i przepisów postępowania jeżeli miało lub mogło ono mieć istotny wpływ na wynik sprawy. Sąd nie jest przy tym związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 134 § 1 p.p.s.a.).

Wychodząc z tak zakreślonych granic kognicji Sąd stwierdził, że zaskarżona decyzja została wydana z naruszeniem przepisów postępowania w stopniu mającym wpływ na wynik sprawy (art. 145 § 1 pkt 1 lit. c p.p.s.a).

W sprawie będącej przedmiotem rozpoznania J. Z. został pozbawiony statusu bezrobotnego i prawa do zasiłku z dniem [...] r. na podstawie art. 33 ust. 4 pkt 1 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy z powodu – jak to ustaliły organy- podjęcia pracy zarobkowej.

Nie budzi wątpliwości Sądu, że J. Z. rejestrując się w Powiatowym Urzędzie Pracy w S.ie (PUP) w dniu [...] r. został pouczony o prawach i obowiązkach osoby bezrobotnej oraz złożył oświadczenie, że poinformuje organ o podjęciu jakiegokolwiek zatrudnienia, innej pracy zarobkowej, uzyskania przychodu w wysokości przekraczającej połowę minimalnego wynagrodzenia lub o rozpoczęciu/podjęciu zawieszonej działalności gospodarczej.

Z ustaleń organów wynikało, że wg zaświadczenia z dnia [...] wystawionego przez Kierownika Sekretariatu A. Spółki z o.o. w S. skarżący wykonywał na jej rzecz usługę na podstawie umów zlecenie w podczas zabezpieczania meczu [...] . w dniu [...] r. Z kolejnego zaświadczenia z dnia [...] r., przedłożonego przez J. Z. wynika, że świadczył on na rzecz A. Spółki z o.o., na podstawie umowy zlecenia zawartej od [...] r. usługę w dniu [...] r. Fakt zawarcia umowy zlecenia w ww. okresie wynika również z Raportu [...] z dnia [...] r., z którego wynika, że J. Z. został zgłoszony od [...] r. do ubezpieczenia emerytalnego obowiązkowego, rentowego obowiązkowego, wypadkowego obowiązkowego oraz zdrowotnego obowiązkowego.

Skarżący w piśmie z dnia [...] r. wyjaśniał, że nie podejmował żadnej pracy zarobkowej, uczestniczył jedynie w jednorazowym szkoleniu na meczu a na rozprawie w dniu [...] r. dodatkowo wyjaśnił, że nie otrzymał żadnego wynagrodzenia.

Z art. 2 ust. 2 pkt 2 ustawy o promocji zatrudnienia [...] wynika, że bezrobotnym jest osoba, o której mowa w art. 1 ust. 3 pkt 1 i 2 lit. a-g, lit. i, j, l oraz osobę, o której mowa w art. 1 ust. 3 pkt 2 lit. ha, która bezpośrednio przed rejestracją jako bezrobotna była zatrudniona nieprzerwanie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez okres co najmniej 6 miesięcy, oraz osobę, o której mowa w art. 1 ust. 3 pkt 3 i 4, niezatrudnioną i niewykonującą innej pracy zarobkowej, zdolną i gotową do podjęcia zatrudnienia w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym w danym zawodzie lub w danej służbie albo innej pracy zarobkowej albo jeżeli jest osobą niepełnosprawną, zdolną i gotową do podjęcia zatrudnienia co najmniej w połowie tego wymiaru czasu pracy, nieuczącą się w szkole, z wyjątkiem uczącej się w szkole dla dorosłych lub przystępującej do egzaminu eksternistycznego z zakresu programu nauczania tej szkoły lub w szkole wyższej, gdzie studiuje na studiach niestacjonarnych, zarejestrowaną we właściwym dla miejsca zameldowania stałego lub czasowego powiatowym urzędzie pracy oraz poszukującą zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej[...].

Pozbawienie bezrobotnego tego statusu może nastąpić wówczas, gdy z ustalonego przez organ, w oparciu o zgromadzone dowody, stanu faktycznego sprawy wynika w sposób nie budzący wątpliwości, że osoba bezrobotna naruszyła którąś z przesłanek opisanych w powołanym wyżej przepisie, czyli nie spełnia warunków, by nadal być bezrobotną.

W przypadku skarżącego o utracie statusu przesadziło niezgłoszenie zawarcia i wykonywania pracy na podstawie umowy zlecenia.

W ocenie Sądu, zgromadzony w sprawie materiał dowodowy nie jest wystarczający do formułowania takich twierdzeń, chociażby z tego powodu, że organy nie wyjaśniły rozbieżności pomiędzy dokumentami przedłożonymi przez skarżącego oraz zgromadzonymi przez organ z wyjaśnieniami J. Z. . W szczególności, czy w istocie umowa zlecenia została przez skarżącego ze Spółką A. zawarta, czy otrzymał za tę pracę wynagrodzenie a zleceniodawca odprowadził z tego tytułu składki do ZUS, czy było to wyłącznie nieodpłatne szkolenie oraz, czy zgłoszenie skarżącego do ZUZ wynikało z rzeczywistego zatrudnienia, czy też było efektem bezrefleksyjnego automatyzmu w działaniu Spółki po pozyskaniu przez nią kandydata na kolejnego pracownika bez względu na to, czy osoba taka podjęła obowiązki czy też nie. Organy orzekające w sprawie nie wyjaśniły również, czy o ile taka umowa została zawarta, do jej zawarcia doszło za wiedzą i zgodą skarżącego.

Skoro organ twierdzi, że skarżący zawarł umowę zlecenia to winien takiej umowy zażądać bądź to od skarżącego, bądź też od Spółki A. a nadto przesłuchać skarżącego na okoliczność rzeczywistego zatrudnienia go w Spółce. Nie można również wykluczyć, że skarżący nie był świadomy, że poddanie się szkoleniu, z którego zresztą zrezygnował, skutkować będzie dla niego tak daleko idącymi konsekwencjami.

Sąd w składzie orzekającym w niniejszej sprawie podziela pogląd wyrażony w tezie wyroku Wojewódzkiego Sadu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 13 maja 2015 r. sygn. akt II SA/Sz 1359/14 (dostępny w Internecie na stronie http://orzeczenia.nsa.gov.pl), iż "bezrobotny może zostać pozbawiony statusu bezrobotnego na podstawie art. 33 ust. 4 pkt 1 w zw. z art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2013 r. poz. 674) tylko wówczas, jeżeli miał (a co najmniej przy zachowaniu należytej staranności, jakiej można by w danym przypadku odeń wymagać: powinien mieć) świadomość wystąpienia zdarzeń, które zgodnie z udzielonym jemu uprzednio w sposób właściwy pouczeniem skutkują utratą statusu bezrobotnego."

Wskazane wyżej uchybienia w postępowaniu administracyjnym, których efektem była decyzja o pozbawieniu skarżącego statusu bezrobotnego, świadczą o naruszeniu przez organ przepisów postępowania administracyjnego, w szczególności zaś art. 7, art. 77, art. 80, art. 86 oraz art. 107 § 3 k.p.a., które to naruszenia miały istotny wpływ na wynik sprawy.

Ponownie rozpoznając sprawę organ administracji uwzględni sformułowane w niniejszym wyroku uwagi, wskazania i oceny prawne, a w szczególności uzupełni postępowanie wyjaśniające we wskazanym wyżej zakresie. Następnie, w zależności od wyników tego postępowania, wyda stosowne rozstrzygnięcie, należycie je uzasadniając, jak tego wymaga art. 107 § 3 w zw. z art. 140 k.p.a.

Mając na uwadze powyższe okoliczności Sąd, na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. c p.p.s.a. w związku z art. 135 tej ustawy, orzekł jak w sentencji wyroku, tj. uchylił decyzje organów obu instancji.