drukuj    zapisz    Powrót do listy

6329 Inne o symbolu podstawowym 632, Pomoc społeczna, Samorządowe Kolegium Odwoławcze, Uchylono decyzję II i I instancji, III SA/Gd 774/16 - Wyrok WSA w Gdańsku z 2016-10-20, Centralna Baza Orzeczeń Naczelnego (NSA) i Wojewódzkich (WSA) Sądów Administracyjnych, Orzecznictwo NSA i WSA

III SA/Gd 774/16 - Wyrok WSA w Gdańsku

Data orzeczenia
2016-10-20 orzeczenie prawomocne
Data wpływu
2016-08-26
Sąd
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku
Sędziowie
Alina Dominiak /sprawozdawca/
Elżbieta Kowalik-Grzanka
Jacek Hyla /przewodniczący/
Symbol z opisem
6329 Inne o symbolu podstawowym 632
Hasła tematyczne
Pomoc społeczna
Skarżony organ
Samorządowe Kolegium Odwoławcze
Treść wyniku
Uchylono decyzję II i I instancji
Powołane przepisy
Dz.U. 2016 poz 718 art. 145 par. 1 pkt 1 lit. a, art. 135
Ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jednolity
Dz.U. 2016 poz 195 art. 4, art. 23 ust. 1, art. 22, art. 15 ust. 1 i 2
Ustawa z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci.
Sentencja

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku w składzie następującym: Przewodniczący: Sędzia NSA Jacek Hyla Sędziowie: Sędzia WSA Alina Dominiak (spr.) Sędzia WSA Elżbieta Kowalik-Grzanka Protokolant asystent sędziego Krzysztof Pobojewski po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 20 października 2016 r. sprawy ze skargi K. T. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia 23 czerwca 2016 r. nr w przedmiocie świadczenia wychowawczego uchyla zaskarżoną decyzję oraz decyzję Wójta Gminy z dnia 11 maja 2016 r. nr[...].

Uzasadnienie

Decyzją z dnia 23 czerwca 2016 r. Samorządowe Kolegium Odwoławcze, na podstawie m.in. art. 4 ust. 1-3, art. 5 ust. 1 i 3, art. 15 ust. 1 i 3, art. 23 ust. 1 ustawy z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowaniu dzieci (Dz. U. z 2016 r. , poz. 195), utrzymało w mocy decyzję Wójta Gminy z dnia 11 maja 2016 r. , którą organ odmówił K. T. przyznania świadczenia wychowawczego na dzieci T. T., B.T., M. T. i K. T..

Organ odwoławczy wyjaśnił, że zgodnie z art. 4 ust. 1 ustawy o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci, celem świadczenia wychowawczego jest częściowe pokrycie wydatków związanych z wychowywaniem dziecka, w tym z opieką nad nim i zaspokojeniem jego potrzeb życiowych. Stosownie do 15 ust. 1 ustawy, jeżeli w stosunku do osoby ubiegającej się o przyznanie świadczenia wychowawczego lub osoby pobierającej to świadczenie wystąpią wątpliwości dotyczące sprawowania opieki nad dzieckiem, w tym również w przypadku, o którym mowa w art. 22, wydatkowania świadczenia wychowawczego niezgodnie z celem lub marnotrawienia świadczenia wychowawczego, organ właściwy oraz marszałek województwa mogą zwrócić się do kierownika ośrodka pomocy społecznej o przeprowadzenie rodzinnego wywiadu środowiskowego.

Organ wskazał, że zgodnie z wątpliwościami dotyczącymi właściwego sprawowania opieki nad dziećmi zwrócono się, w oparciu o art. 15 ust. 1 ustawy, o przeprowadzenie rodzinnego wywiadu środowiskowego u K. i F. T. celem weryfikacji właściwego sprawowania opieki nad dziećmi. Pracownicy socjalni byli dwukrotnie u wnioskodawczyni celem przeprowadzenia wywiadu i nie zostali wpuszczeni. W dniu 1 czerwca 2016 r. wnioskodawczyni ponownie uniemożliwiła przeprowadzenie wywiadu. W związku z tym w oparciu o art. 23 ust. 1 w zw. z art. 15 ust. 1 ustawy odmówiono stronie prawa do świadczenia wychowawczego.

K. T. wniosła skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego zarzucając, że wywiad prowadzony był w asyście Policji, dzieci bały się , wobec czego wnosi o przeprowadzenie wywiadu bez asysty Policji.

W odpowiedzi na skargę Samorządowe Kolegium Odwoławcze wniosło o jej oddalenie.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku zważył, co następuje:

W myśl art. 1 § 1 i 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (t.j. Dz. U. z 2016r., poz. 1066) sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej.

Art. 134 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tj. Dz. U. z 2016 r., poz. 718) stanowi, że sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Warunki nabywania prawa do świadczenia wychowawczego oraz zasady przyznawania i wypłacania tego świadczenia regulują przepisy ustawy z dnia 11 lutego 2016r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci (Dz.U. z 2016 r. poz. 195), zwana dalej "ustawą" .

Zgodnie z art. 4 ustawy, celem świadczenia wychowawczego jest częściowe pokrycie wydatków związanych z wychowywaniem dziecka, w tym z opieką nad nim i zaspokojeniem jego potrzeb życiowych (ust.1). Świadczenie to przysługuje matce, ojcu, opiekunowi faktycznemu albo opiekunowi prawnemu dziecka, do dnia ukończenia przez dziecko 18 roku życia (ust. 2 i 3).

Skarżącej odmówiono przyznania świadczenia wychowawczego na czworo dzieci na podstawie art. 23 ust. 1 ustawy, zgodnie z którym organ właściwy lub marszałek województwa odmawiają przyznania prawa do świadczenia wychowawczego, jeżeli osoba ubiegająca się o to świadczenie uniemożliwi przeprowadzenie wywiadu, o którym mowa w art. 15 ust. 1, lub nie udzieli podczas tego wywiadu wyjaśnień co do okoliczności objętych wywiadem.

Zgodnie z treścią art. 15 ust. 1 ustawy, jeżeli w stosunku do osoby ubiegającej się o przyznanie świadczenia wychowawczego lub osoby pobierającej to świadczenie wystąpią wątpliwości dotyczące sprawowania opieki nad dzieckiem, w tym również w przypadku, o którym mowa w art. 22, wydatkowania świadczenia wychowawczego niezgodnie z celem lub marnotrawienia świadczenia wychowawczego, organ właściwy oraz marszałek województwa mogą zwrócić się do kierownika ośrodka pomocy społecznej o przeprowadzenie rodzinnego wywiadu środowiskowego, o którym mowa w ustawie z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz.U. z 2015 r. poz. 163, z późn. zm.), w celu weryfikacji tych wątpliwości.

Należy zauważyć, że z treści przywołanych przepisów art. 23 ust. 1 i art. 15 ust. 1 ustawy wynika, że aby można było odmówić przyznania przedmiotowego świadczenia na skutek uniemożliwienia przeprowadzenia wywiadu, muszą wpierw zaistnieć przesłanki do przeprowadzenia tego wywiadu, przewidziane ustawą. Przesłankami takimi są: wystąpienie wątpliwości dotyczące sprawowania opieki nad dzieckiem, w tym również w przypadku, o którym mowa w art. 22, wydatkowanie świadczenia wychowawczego niezgodnie z celem lub marnotrawienie świadczenia wychowawczego. Z przyczyn oczywistych w niniejszej sprawie może być mowa jedynie o przesłance wystąpienia wątpliwości dotyczących sprawowania opieki nad dzieckiem, bowiem świadczenie wychowawcze jeszcze nie zostało przyznane.

Organy obu instancji uznały, że wywiad środowiskowy może być przeprowadzony w przypadku nie tyle wystąpienia wątpliwości dotyczących sprawowania opieki nad dzieckiem, ale w przypadku wystąpienia wątpliwości dotyczących "właściwego" sprawowania tej opieki.

W ocenie Sądu pogląd ten jest wadliwy.

Zauważyć należy, że przepis art. 4 ust. 1 ustawy stanowi, że celem świadczenia wychowawczego jest częściowe pokrycie wydatków związanych z wychowywaniem dziecka, w tym z opieką nad nim i zaspokojeniem jego potrzeb życiowych.

Z przywołanego przepisu wynika, że ustawodawca postrzega opiekę nad dzieckiem tylko jako jeden z elementów wychowywania dziecka.

Ustawodawca w art. 15 ust. 1 ustawy nie posługuje się sformułowaniem "właściwego" sprawowania opieki. Należy zauważyć, że przepis art. 22 , do którego odwołuje się art. 15 ust. 1 ustawy stanowi , że w przypadku zbiegu prawa rodziców, opiekunów prawnych dziecka lub opiekunów faktycznych dziecka do świadczenia wychowawczego, świadczenie to wypłaca się temu z rodziców, opiekunów prawnych dziecka lub opiekunów faktycznych dziecka, który faktycznie sprawuje opiekę nad dzieckiem. Jeżeli opieka nad dzieckiem sprawowana jest równocześnie przez oboje rodziców, opiekunów prawnych dziecka lub opiekunów faktycznych dziecka, świadczenie wychowawcze wypłaca się temu, kto pierwszy złoży wniosek. W przypadku gdy po złożeniu wniosku o ustalenie prawa do świadczenia wychowawczego przez rodzica, opiekuna prawnego dziecka lub opiekuna faktycznego dziecka drugi rodzic, opiekun prawny dziecka lub opiekun faktyczny dziecka złoży wniosek o ustalenie prawa do świadczenia wychowawczego w związku z opieką nad tym samym dzieckiem, organ właściwy ustala kto sprawuje opiekę i w tym celu może zwrócić się do kierownika ośrodka pomocy społecznej o przeprowadzenie rodzinnego wywiadu środowiskowego, o którym mowa w ustawie z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej, w celu ustalenia osoby sprawującej opiekę nad dzieckiem. Przepisy art. 15 ust. 2 i 3 stosuje się.

Mając na uwadze powyższe , "sprawowanie opieki nad dzieckiem" należy odnosić, w ocenie Sądu, do jej faktycznego sprawowania, nie zaś do "właściwego" sprawowania.

Innymi słowy – użyte w art. 15 ust. 2 ustawy sformułowanie dotyczy m.in. sytuacji, gdy istnieje wątpliwość, czy osoba, która złożyła wniosek o świadczenie wychowawcze, sprawuje faktyczną opiekę nad dzieckiem ( np. wniosek złoży rodzic nie mieszkający z dzieckiem).

Z akt sprawy nie wynika, by istniały wątpliwości, że skarżąca taką faktyczną opiekę nad dziećmi sprawuje. Nie wynika z nich też , by inna osoba złożyła wniosek o przyznanie świadczenia wychowawczego z uwagi na sprawowanie opieki nad tymi samymi dziećmi, których dotyczył wniosek skarżącej. W tej sytuacji nie było podstaw do zwrócenia się przez organ do kierownika ośrodka pomocy społecznej o przeprowadzenie rodzinnego wywiadu środowiskowego w celu weryfikacji wątpliwości dotyczących sprawowania opieki nad dziećmi przez skarżącą. W tej sytuacji nawet uniemożliwienie przeprowadzenia wywiadu przez skarżącą nie mogło być podstawą do odmowy przyznania jej wnioskowanego świadczenia.

Mając na uwadze powyższe Sąd, stwierdzając naruszenie prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy, na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit a ) w zw. z art. 135 p.p.s.a. uchylił decyzje organów obu instancji.

Przy ponownym rozpatrzeniu sprawy organy będą miały na uwadze powyższe stanowisko.



Powered by SoftProdukt