Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Krystyna Daniel Sędziowie WSA Paweł Darmoń WSA Kazimierz Bandarzewski (spr.) po rozpoznaniu w trybie uproszczonym w dniu 13 kwietnia 2016 r. sprawy ze skargi J. K. na postanowienie Samorządowego Kolegium Odwoławczego w [...] z dnia 2 grudnia 2015 r. znak: [...] w przedmiocie wykonania zastępczego skargę oddala

Postanowieniem z dnia 22 października 2015 r. znak: [....] Wójt Gminy G. orzekł o wykonaniu w trybie wykonania zastępczego obowiązku wynikającego z ostatecznej decyzji Wójta Gminy G. z dnia 4 grudnia 2013 r. zobowiązującej J.K., do usunięcia odpadów składowanych na terenie działki nr [....] w miejscowości U. Obowiązek ten obejmował usunięcie odpadów o kodzie 17 01 07 obejmujących zmieszane odpady z betonu, gruzu ceglanego, odpady materiałów ceramicznych; odpadów o kodzie 19 05 02 obejmującym nieprzekompostowane frakcje odpadów pochodzenia zwierzęcego i roślinnego oraz odpadów o kodzie 20 02 01 obejmujących odpady ulegające biodegradacji.

W postanowieniu tym wskazano, że wobec niewykonania obowiązku wymienionego w tytule wykonawczym z dnia 3 kwietnia 2014 r. oraz brakiem wykonania tego obowiązku po nałożeniu grzywny w celu przymuszenia, organ zastosował kolejny środek egzekucyjnym, jakim jest wykonanie zastępcze. Postanowienie to wskazało przedsiębiorcę, który miał wykonać ten obowiązek na koszt i niebezpieczeństwo zobowiązanego; termin wykonania obowiązku oraz koszt wywozu odpadów za 1 metr sześcienny.

W uzasadnieniu postanowienia przedstawiono przebieg postępowania egzekucyjnego oraz wskazano na brak wykonania obowiązku nałożonego na zobowiązanego.

Na to postanowienie wniesiono zażalenie i Samorządowe Kolegium Odwoławczego w T. postanowieniem z dnia 2 grudnia 2015 r. znak: [....] zmieniło zaskarżone postanowienie w zakresie ustalenia terminu wykonania zastępczego, a w pozostałym zakresie utrzymało to postanowienie w mocy.

W uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia wskazano, że Wójt Gminy G. dwukrotnie próbował przeprowadzić oględziny działki skarżącego celem ustalenia, czy zobowiązany obowiązek wykonał, ale skarżący uniemożliwiał skuteczne przeprowadzenie oględzin. Organ odwoławczy przytoczył treść art. 127 i 128 ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz. U. z 2014 r., poz. 1619 z późn. zm.) i wskazał, że w przypadku niewykonania zobowiązania niepieniężnego, organ egzekucyjny w pierwszej kolejności stosuje grzywnę celem przymuszenia do wykonania obowiązku, a jeżeli grzywna nie odniesie skutku, to powierza wykonanie tego obowiązku innej osobie na koszt zobowiązanego. Wobec braku możliwości dokonania oględzin celem stwierdzenia wykonania obowiązku przez zobowiązanego, organ II instancji nie dał wiary samym wyjaśnieniom zobowiązanego, że obowiązek usunięcia odpadów wykonał.

W skardze wniesionej przez zobowiązanego na to postanowienie podniesiono, że na działce skarżącego nie ma żadnych odpadów pochodzenia zwierzęcego lub roślinnego ani też odpadów niebezpiecznych. Skarżący wskazał, że obornik może sam rozrzucić na pastwisku zamiast stosowania nawozów sztucznych, a trawa i chwasty pozostałe po skoszeniu nadal znajdują się na działce skarżącego. Do skargi dołączył skarżący dwa zdjęcia pokazujące zaleganie skoszonej trawy i obornika.

W odpowiedzi na skargę Samorządowe Kolegium Odwoławcze w T. wniosło o jej oddalenie w pełni podtrzymując swoje dotychczasowe stanowisko w sprawie.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie zważył, co następuje:

Stosownie do art. 1 ustawy z 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r., poz. 270 z późn. zm.), zwanej dalej w skrócie "P.p.s.a.", sądy administracyjne powołane są do kontroli działalności administracji publicznej, w tym w zakresie legalności postanowień i stosują środki określone w ustawie (art. 1 i art. 3 P.p.s.a.). W ramach swej kognicji sąd bada, czy przy wydawaniu zaskarżonego aktu nie doszło do naruszenia prawa materialnego i przepisów postępowania administracyjnego, nie będąc przy tym związanym granicami skargi stosownie do art. 134 § 1 P.p.s.a.

Skarga nie zasługuje na uwzględnienie, a zaskarżone postanowienie nie narusza prawa.

W pierwszej kolejności należy wyraźnie stwierdzić, że w tej sprawie ani organy administracyjne ani Sąd nie mogą dokonywać ustaleń objętych innymi postępowaniami administracyjnymi niż to, które zostało zaskarżone. Nie jest dopuszczalnym badanie zasadności samego nałożenia na skarżącego obowiązku usunięcia odpadów.

Organy administracji w postępowaniu egzekucyjnym nie mają żadnych możliwości badania zasadności i wymagalności obowiązku objętego tytułem wykonawczym, co wprost wynika z art. 29 § 1 ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz. U. z 2014 r., poz. 1619 z późn. zm.), zwanej dalej w skrócie "u.p.e.a."

Ta sprawa dotyczy tylko pewnego fragmentu postępowania egzekucyjnego, obejmującego ocenę zgodności z prawem zaskarżonego postanowienia o zastosowaniu wobec skarżącego środka egzekucyjnego w postaci wykonania zastępczego obejmującego usunięcie z działki nr [....] łącznie 24 m3 odpadów o kodzie 17 01 07 (zmieszane odpady z betonu, gruzu ceglanego, odpady materiałów ceramicznych); o kodzie 19 05 02 (nieprzekompostowane frakcje odpadów pochodzenia zwierzęcego i roślinnego) oraz o kodzie 20 02 01 obejmujących odpady ulegające biodegradacji.

Postępowanie egzekucyjne w rozpoznawanej przez Sąd sprawie zainicjował z urzędu Wójt Gminy G. wystawiając w dniu 3 kwietnia 2014 r. tytuł wykonawczy, w którym organ egzekucyjny (będący jednocześnie wierzycielem) zobowiązał skarżącego J.K. do wykonania w trybie postępowania egzekucyjnego w administracji obowiązku wynikającego z decyzji Wójta Gminy G. z dnia 4 grudnia 2013 r. nakazującej usunięcie odpadów.

Tytuł wykonawczy stanowi podstawę wszczęcia i prowadzenia egzekucji i podlega wystawieniu przez wierzyciela zgodnie z treścią art. 26 § 1 u.p.e.a., który stanowi, że organ egzekucyjny wszczyna egzekucję administracyjną na wniosek wierzyciela i na podstawie wystawionego przez niego tytułu wykonawczego, sporządzonego według ustalonego wzoru. Wzór ten zawiera treść określoną w art. 27 u.p.e.a., a ponadto umożliwia elektroniczne przetwarzanie danych zawartych w tytule wykonawczym. Mając na uwadze treść ww. przepisu należy wskazać, że w dniu wydania przedmiotowego tytułu obowiązywało rozporządzenie Ministra Finansów z 22 listopada 2001 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o postepowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz. U. z 2001 r. Nr 137, poz. 1541 z późn. zm.), w którym wskazano w załącznikach obowiązujące wzory tytułów wykonawczych stosowanych w egzekucji obowiązków o charakterze niepieniężnym oznaczonych jako TYT-3 i TYT-3A. W tej sprawie organ egzekucyjny zastosował prawidłowy wzór tytułu wykonawczego TYT-3. Tytuł egzekucyjny został wystawiony poprawnie, a w szczególności znalazły się w nim wszystkie wymagane przepisami prawa elementy.

Zgodnie z art. 29 § 1 u.p.e.a. organy w tej sprawie trafnie uznały za dopuszczalne prowadzenie egzekucji przedmiotowego obowiązku wskazując, że obowiązek usunięcia odpadów jako obowiązek o charakterze niepieniężnym może być egzekwowany w oparciu o przepisy ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.

Zgodnie z art. 15 § 1 u.p.e.a. egzekucja administracyjna może być wszczęta, jeżeli wierzyciel, po upływie terminu do wykonania przez zobowiązanego obowiązku, przesłał mu pisemne upomnienie zawierające wezwanie do wykonania obowiązku z zagrożeniem skierowania sprawy na drogę postępowania egzekucyjnego. Postępowanie egzekucyjne może być wszczęte dopiero po upływie 7 dni od dnia doręczenia tego upomnienia. Z akt sprawy wynika zaś, że w dniu 10 lutego 2014 r. Wójt Gminy G. wysłał skarżącemu upomnienie (akta administracyjne sprawy, karta nr 13).

Niewątpliwie wykonanie zastępcze obowiązku wynikającego z ostatecznej decyzji administracyjnej jest surowym środkiem zmierzającym do wykonania danej decyzji, a więc zmierzającym do respektowania prawa. Stosowanie tego środka winno nastąpić wtedy, gdy inne środki egzekucyjne nie odnoszą skutku, a zarazem dany obowiązek może być wykonany przez inną osobę niż zobowiązanego. Wynika to wprost z art. 127 u.p.e.a., zgodnie z którym wykonanie zastępcze stosuje się wtedy, gdy egzekucja dotyczy obowiązku wykonania czynności, którą można zlecić innej osobie do wykonania za zobowiązanego i na jego koszt.

Jak wynika z akt sprawy, organ egzekucyjny w pierwszej kolejności zastosował grzywnę w celu przymuszenia zobowiązanego (skarżącego) do wykonania obowiązku wynikającego z decyzji Wójta Gminy G. z 4 grudnia 2013 r. Mimo nałożenia grzywny w postępowaniu egzekucyjnym, zobowiązany obowiązku wynikającego z ww. decyzji nie wykonał.

Zgodnie z art. art. 7 § 2 u.p.e.a., art. 119 § 1 i 2 u.p.e.a. i art. 127 u.p.e.a. w postępowaniu egzekucyjnym winno stosować się środki egzekucyjne mniej dotkliwe, jeżeli tylko mogą one doprowadzić do wykonania obowiązku. Jeżeli jednak grzywna w celu przymuszenia nie doprowadziła do wykonania decyzji administracyjnej, to wówczas nie pozostawało organowi egzekucyjnemu nic innego jak tylko zastosowanie środka egzekucyjnego w postaci wykonania zastępczego. Jak podnosi się w orzecznictwie sądowym, w przypadku nieskuteczności grzywny w celu przymuszenia, organ egzekucyjny powinien zastosować wykonanie zastępcze (wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 21 lutego 2012 r., sygn. akt II OSK 2315/10, opub. Lex nr 1138139).

Zgodnie z art. 128 § 1 i § 1a u.p.e.a. celem zastosowania wykonania zastępczego, Wójt Gminy G. doręczył zobowiązanemu (skarżącemu) odpis tytułu wykonawczego oraz postanowienie określające, że obowiązek objęty tytułem wykonawczym zostanie w trybie postępowania egzekucyjnego wykonany zastępczo przez inną osobę za zobowiązanego na koszt i niebezpieczeństwo zobowiązanego oraz z podaniem przybliżonej kwoty kosztów wykonania zastępczego.

Skarżący niezasadnie kwestionuje brak wykonania obowiązku nałożonego decyzją Wójta Gminy G. z dnia 3 grudnia 2013 r. W ocenie skarżącego obowiązek ten został częściowo przez niego wykonany, a częściowo jest niezasadnym usuwanie odpadów pochodzenia roślinnego i zwierzęcego, które mogą zostać racjonalnie wykorzystane przez skarżącego. Skarżący nie ma racji. Na etapie postępowania egzekucyjnego nie można oceniać, czy zasadnie nałożono obowiązek usunięcia odpadów pochodzenia zwierzęcego i roślinnego i czy tak zgromadzone odpady skarżący nie może zagospodarować w inny sposób niż poprzez ich usuniecie. W postępowaniu egzekucyjnym dokonuje się "wyegzekwowania" obowiązku. Sam skarżący miał możliwość usunięcia tych odpadów z działki nr [....] , ale tego nie zrobił. Nawet gdyby część odpadów skarżący usunął, to i tak wydanie postanowienia o zastępczym wykonaniu obowiązku było uzasadnione, a co najwyżej przedsiębiorca usuwający w zastępstwie skarżącego odpady usunie tylko taką ich część z działki skarżącego, która nadal pozostaje.

Wprawdzie sam skarżący wskazywał na usunięcie odpadów, ale nie pozwalał na skontrolowanie wykonania tego obowiązku, a ze zgromadzonego materiału dowodowego wynika, że odpady jednak nie zostały usunięte. Nawet dołączone do skargi zdjęcia obrazują, że jakaś część odpadów nadal pozostaje na działce skarżącego, a kwestia ich przemieszczania ("rozrzucania") po działce nie oznacza usunięcia.

Jak wynikało z decyzji z 4 grudnia 2013 r. skarżący miał obowiązek przedłożenia Wójtowi Gminy G. dokumenty potwierdzające usuniecie odpadów. Skarżący żadnego dokumentu potwierdzającego usuniecie tychże odpadów nie przedłożył. Tym samym należy stwierdzić, że kontrolując czynności podjęte w tej sprawie przez organy administracji trafnie uznały, że nie nastąpiło wykonanie obowiązku w postaci usunięcia odpadów.

Mając powyższe na uwadze Sąd uznał, że podnoszone przez skarżącego argumenty wskazujące na brak jakichkolwiek odpadów na działce nr [....] nie znajdują uzasadnienia w materiale dowodowym.

Sąd nie stwierdzając naruszenia przepisów prawa procesowego (postępowania egzekucyjnego), będąc ograniczony tylko do oceny legalności zaskarżonego postanowienia, uznał skargę za niezasadną, a tym samym podlega ona, stosownie do art. 151 P.p.s.a, oddaleniu.