Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Jerzy Stankowski Sędziowie WSA Anna Jarosz WSA Izabela Paluszyńska (spr.) Protokolant st.sekr.sąd. Krystyna Pietrowska po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 11 grudnia 2014 r. sprawy ze skargi T.W. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w L. z dnia [...] maja 2013 r. nr [...] w przedmiocie świadczenia pielęgnacyjnego uchyla zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję Burmistrza W. z dnia [...] kwietnia 2013 r. nr [...]

Decyzją nr [...] z dnia 11 kwietnia 2013 roku Burmistrza W. odmówił przyznania T.W. (zwanej dalej skarżącą, wnioskodawczynią) prawa do świadczenia pielęgnacyjnego z tytułu rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w związku z koniecznością opieki nad mężem J.W.. W uzasadnieniu podał, że T.W. dnia [...] marca 2013r. złożyła wniosek o ustalenie prawa do świadczenia pielęgnacyjnego z tytułu rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w związku z opieką nad małżonkiem J.W., który legitymuje się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności na okres do [...].03.2016r nr [...] z dnia [...] marca 2013r. wydanym przez Powiatowy Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w W. Wnioskodawczyni nie podejmuje zatrudnienia w związku z opieką nad małżonkiem, nie jest też zarejestrowana jako bezrobotna.

Zgodnie z art. 17 ust.5 pkt 2 lit a ustawy o świadczeniach rodzinnych świadczenie pielęgnacyjne nie przysługuje, jeżeli osoba wymagająca opieki pozostaje w związku małżeńskim, chyba, że współmałżonek legitymuje się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności. T.W. pozostaje w związku małżeńskim z J.W., jednak nie legitymuje się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności. Organ I instancji ustalił, iż niepełnosprawność J.W. istnieje od 2008r., zgodnie z w/w orzeczeniem W związku z powyższym nie została spełniona przesłanka polegająca na powstaniu niepełnosprawności osoby wymagającej opieki nie później niż do ukończenia 18 roku życia, lub w trakcie nauki w szkole lub w szkole wyższej, jednak nie później niż do ukończenia 25 roku życia, wskazana w art. 17 ust. 1 b ustawy z dnia 28 listopada 2003r. o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. z 2006, Nr 139, poz. 992 ze zm., zwanej dalej u.ś..r ). Mąż wnioskodawczyni miał bowiem wówczas 56 lat.

Od decyzji tej T.W. w terminie wniosła odwołanie, w którym podała, że nie zgadza się z decyzją odmowną i wnosi o przyznanie świadczenia pielęgnacyjnego.

Zaskarżoną decyzją z dnia [...] maja 2013 roku Samorządowe Kolegium Odwoławcze w L., po rozpoznaniu odwołania T.W., utrzymało w mocy decyzję Burmistrza W. nr [...] z dnia [...] kwietnia 2013 roku odmawiającą przyznania T.W. prawa do świadczenia pielęgnacyjnego z tytułu rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w związku z koniecznością opieki nad mężem J.W.

W uzasadnieniu decyzji organ wskazał, że wyżej wskazaną decyzją Burmistrz W. odmówił przyznania świadczenia pielęgnacyjnego z tytułu rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w związku z opieką nad mężem, z uwagi na nie spełnienie przesłanki z art. 17 ust. 1 b ustawy o świadczeniach rodzinnych bowiem niepełnosprawność J.W. istnieje od 2008r., kiedy to mąż wnioskodawczyni miał 56 lat. .Organ odwoławczy podał, że wnioskodawczyni winna złożyć wniosek o przyznanie prawa do specjalnego zasiłku opiekuńczego określonego w art. 16 a ustawy o świadczeniach rodzinnych, który przysługuje osobom, na których zgodnie z kodeksem rodzinnym i opiekuńczym ciąży obowiązek alimentacyjny, jeżeli rezygnują z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w związku z koniecznością sprawowania stałej opieki nad osobą legitymującą się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności albo orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji. Organ nadto poinformował, że strona ma możliwość złożenia nowego wniosku, który zostanie rozpatrzony przez organ I instancji zgodnie z obowiązującymi przepisami przy uwzględnieniu aktualnej sytuacji materialno – rodzinnej odwołującej.

Skargę na powyższą decyzję do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu wniosła T.W. podając, ze nie zgadza się z decyzją. Miała bowiem przyznane świadczenie pielęgnacyjne z tytułu opieki nad mężem od 1.10.2011r. do 23.03.2013r. Gdy składała kolejny wniosek zmieniły się przepisy na jej niekorzyść. Przepisy te są niekonstytucyjne, gdyż uzależniają przyznanie pomocy od tego czy niepełnosprawny jest dzieckiem czy dorosłą osobą, a to jest ewidentną dyskryminacją. Skarżąca podała, że sugerowane przez organ złożenie wniosku o specjalny zasiłek opiekuńczy skutkowałoby pozbawieniem jej świadczeń za okres od marca do czerwca 2013r.

W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej oddalenie powtarzając argumenty zawarte w zaskarżonej decyzji, wskazując, że nie została spełniona przesłanka polegająca na powstaniu niepełnosprawności osoby wymagającej opieki nie później niż do ukończenia 18 roku życia lub w trakcie nauki w szkole lub w szkole wyższej, jednak nie później niż do ukończenia 25 roku życia, wskazana w art. 17 ust. 1b ustawy o świadczeniach rodzinnych. Organ podał, że skarżącą otrzymywała świadczenie pielęgnacyjne do 23 lutego 2013r., a kolejny wniosek złożyła 26 marca 2013r., czyli po zmianie stanu prawnego, co oznaczało konieczność weryfikacji tegoż wniosku o przyznanie świadczenia pielęgnacyjnego z uwzględnieniem nowych kryteriów według nowych przepisów ustawy o świadczeniach rodzinnych.

Postanowieniem z dnia 23 lipca 2013r. (k. 10 - 12) Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu zawiesił postępowanie do czasu zakończenia postępowania wszczętego przed Trybunałem Konstytucyjnym na skutek pytania prawnego Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu. Wyrok Trybunału Konstytucyjnego zapadł w dniu 8 lipca 2014r. (sygn. P 33/13).Postanowieniem z dnia 19 sierpnia 2014r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu podjął zawieszone postępowanie. (k. 37)

Postanowieniem z dnia 23 lipca 2013r. (k. 49) Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu zawiesił postępowanie do czasu zakończenia postępowania wszczętego przed Trybunałem Konstytucyjnym w sprawie K 38/13. Wyrok Trybunału Konstytucyjnego w tej sprawie zapadł w dniu 21 października 2014r. Postanowieniem z dnia 4 listopada 2014r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu podjął zawieszone postępowanie. (k. 58)

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Kontrola sądu administracyjnego, zgodnie z art. 1 § 1 i 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269 ze zm.) i art. 3 § 1 i § 2 pkt 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm. – dalej Ppsa) polega na badaniu zgodności z prawem zaskarżonych aktów administracyjnych. Kontrola ta sprowadza się do zbadania, czy w toku rozpoznania sprawy organy administracji publicznej nie naruszyły prawa materialnego i procesowego w stopniu istotnie wpływającym na wynik sprawy. Przy czym ocena ta jest dokonywana według stanu i na podstawie akt sprawy istniejących w dniu wydania zaskarżonego aktu. Na podstawie art. 134 § 1 Ppsa, w postępowaniu sądowoadministracyjnym obowiązuje zasada oficjalności. Zgodnie z jej treścią, sąd nie jest związany zarzutami i wnioskami oraz powołaną podstawą prawną.

W rozpoznawanej sprawie, przedmiotem kontroli sądu jest decyzja Samorządowego Kolegium Odwoławczego w L. utrzymująca w mocy decyzję Burmistrza W. o odmowie przyznania skarżącej prawa do świadczenia pielęgnacyjnego.

Podstawę materialnoprawną zaskarżonej decyzji stanowiły przepisy ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych ( Dz. U. z 2013 r., nr poz. 1456 ze zm.) oraz ustawy z dnia 7 grudnia 2012 r. o zmianie ustawy o świadczeniach rodzinnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2012 r. nr 1548) – dalej jako "ustawa zmieniająca".

W ocenie organu w niniejszej sprawie nie została spełniona przesłanka z art. 17 ust. 1b ustawy o świadczeniach rodzinnych, ponieważ w przypadku męża skarżącej jego niepełnosprawność nie powstała nie później niż do ukończenia 18 roku życia lub w trakcie nauki w szkole lub w szkole wyższej, jednak nie później niż do ukończenia 25 roku życia. Niepełnosprawność w stopniu znacznym J.W. powstała w 2008r., kiedy miał on 56 lat.

Wobec powyższego podstawą odmowy przyznania świadczenia pielęgnacyjnego było niespełnienie przesłanki określonej w art. 17 ust. 1b ustawy o świadczeniach rodzinnych.

Organ odwoławczy nie kwestionował prawa do otrzymania świadczenia pielęgnacyjnego na małżonka. W tym zakresie stanowisko organu odwoławczego było zasadne.

Przepis art. 17 ust. 1b o świadczeniach rodzinnych został dodany przez art. 1 pkt 5 lit. b) ustawy z dnia 7 grudnia 2012 r. (Dz.U.2012.1548) zmieniającej ustawę o świadczeniach rodzinnych z dniem 1 stycznia 2013 r. Dotychczas pobierane przez skarżącą świadczenie do 23 lutego 2013r. było przyznane na podstawie przepisów obowiązujących do grudnia 2012r. Wniosek w sprawie przyznania świadczenia pielęgnacyjnego złożony został przez skarżącą już pod rządami nowych, obowiązujących od 1 stycznia 2013r. przepisów dnia 26 marca 2013r. i wg tych nowych przepisów był rozpoznany. Zgodnie z art. 13. ustawy z dnia 7 grudnia 2012 r. (Dz.U.2012.1548) zmieniającej ustawę o świadczeniach rodzinnych, w sprawach o świadczenie pielęgnacyjne, do którego prawo powstało przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, ustalając to prawo za ten okres, stosuje się przepisy dotychczasowe.

W tym miejscu wskazać należy, iż istotny w sprawie przepis art. 17 ust. 1 b ustawy o świadczeniach rodzinnych był przedmiotem oceny Trybunału Konstytucyjnego, który wyrokiem z dnia 21 października 2014 r., sygn. akt K 38/13 orzekł o niezgodności art. 17 ust. 1b ustawy o świadczeniach rodzinnych w zakresie, w jakim różnicuje prawo do świadczenia pielęgnacyjnego osób sprawujących opiekę nad osobą niepełnosprawną po ukończeniu przez nią wieku określonego w tym przepisie ze względu na moment powstania niepełnosprawności z art. 32 ust. 1 Konstytucji.

Odnosząc się do powyższego wskazać należy, iż zgodnie z art. 145 § 1 pkt 1 lit. b Ppsa Sąd uwzględniając skargę na decyzję lub postanowienie uchyla decyzję lub postanowienie w całości albo w części, jeżeli stwierdzi naruszenie prawa dające podstawę do wznowienia postępowania administracyjnego.

Podstawy do wznowienia postępowania określone są w przepisach art. 145 § 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2013 r., poz. 267 ze zm.- dalej jako "Kpa") oraz art. 145a § 1 i art. 145b § 1 Kpa. Pośród okoliczności w nich wymienionych zwrócić należy uwagę na art. 145a § 1 Kpa, który stanowi, iż można żądać wznowienia postępowania również w przypadku, gdy Trybunał Konstytucyjny orzekł o niezgodności aktu normatywnego z Konstytucją, umową międzynarodową lub z ustawą, na podstawie którego została wydana decyzja.

W ocenie składu orzekającego w niniejszej sprawie zaistniała podstawa do uchylenia zaskarżonej, jak i poprzedzającej ją decyzji organu pierwszej instancji, ponieważ wyżej wskazanym wyrokiem Trybunał Konstytucyjny orzekł o niezgodności przepisu ustawy o świadczeniach rodzinnych, który stanowił podstawę orzekania w niniejszej sprawie.

W tym stanie rzeczy Sąd na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. b i art. 135 Ppsa orzekł jak w sentencji.

Rozpoznając sprawę ponownie organ winien, uwzględniając stanowisko Trybunału Konstytucyjnego wyrażone w uzasadnieniu wyroku z dnia 21 października 2014 r., sygn. akt K 38/13, rozważyć czy skarżącej przysługiwało wnioskowane świadczenie..