Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Jerzy Drwal, Sędziowie Sędzia WSA Robert Hałabis,, Sędzia WSA Iwona Tchórzewska (sprawozdawca), Protokolant Sekretarz sądowy Sylwia Bałaban, po rozpoznaniu w Wydziale III na rozprawie w dniu 5 grudnia 2017 r. sprawy ze skargi M. G. na decyzję Dyrektora Izby Administracji Skarbowej z dnia [...] kwietnia 2017 r. nr [...] w przedmiocie kary pieniężnej za wykonywanie międzynarodowego przewozu drogowego oddala skargę.

Zaskarżoną decyzją z [...] kwietnia 2017 r. nr [...] Dyrektor Izby Administracji Skarbowej w [...] utrzymał w mocy decyzję Naczelnika Urzędu Celnego w [...] z dnia [...] lutego 2017 r., nr [...] nakładającą na M. karę pieniężną w wysokości 8000 zł za naruszenie przepisów o transporcie drogowym.

Podstawę faktyczną powyższego rozstrzygnięcia stanowiły następujące ustalenia:

W dniu 2 grudnia 2016 r. funkcjonariusz Oddziału Celnego w [...] przeprowadził kontrolę dokumentów posiadanych przez kierowcę samochodu ciężarowego o numerze rejestracyjnym [...], z przyczepą ciężarową o numerze rejestracyjnym [...], przekraczającego granicę Rzeczypospolitej Polskiej. Kierowca pojazdu I. – obywatel Białorusi okazał następujące dokumenty: paszport, wypis z licencji nr [...] na wykonywanie międzynarodowego zarobkowego przewozu drogowego rzeczy, wystawionej dla przewoźnika M. , dokumenty rejestracyjne samochodu oraz przyczepy. Nie okazał natomiast świadectwa kierowcy.

Przebieg kontroli został utrwalony w protokole kontroli nr [...] z dnia 2 grudnia 2016 r. Kontrolowany kierowca wniósł zastrzeżenia do protokołu kontroli wyjaśniając, że świadectwo kierowcy znajduje się w bazie.

W związku z ustaleniem wykonywania międzynarodowego przewozu drogowego bez posiadania w pojeździe wymaganego ważnego świadectwa kierowcy Naczelnik Urzędu Celnego w [...] wszczął z urzędu postępowanie administracyjne.

W toku postępowania organ ustalił, że M. , na którego rzecz została wydana licencja dotycząca międzynarodowego zarobkowego przewozu drogowego rzeczy o numerze [...], zostały udzielone świadectwa kierowcy dla obywatela Białorusi I., a mianowicie w dniu 25 maja 2016 r. świadectwo o numerze [...] ważne od 25 maja 2016r. do 19 października 2016 r. oraz w dniu 20 października 2016 r. świadectwo o numerze [...] ważne od 20 października 2016 r. do 15 maja 2017 r.

W piśmie z dnia 11 stycznia 2017 r. skarżący wyjaśnił, że kierowca został wyposażony w świadectwo nr [...] przed rozpoczęciem pracy, natomiast zakończył pracę w bazie i tam zostawił wszystkie dokumenty. Na Białoruś do domu I. pojechał pociągiem, gdyż skończyła mu się karta kierowcy. Następnie sytuacja wymagała, aby I. przejął auto od innego kierowcy, któremu kończyła się wiza, i przyjechał nim na bazę. W tej sytuacji w dniu kontroli nie miał przy sobie świadectwa kierowcy. Na granicy odmówiono przesłania skanu świadectwa, dlatego skarżący przywiózł świadectwo kierowcy, które zostało ostatecznie okazane do kontroli.

Decyzją z dnia [...] lutego 2017 r. Naczelnik Urzędu Celnego w [...] nałożył na skarżącego karę pieniężną w wysokości 8000 zł za wykonywanie międzynarodowego przewozu drogowego niezgodnie z przepisami ustawy, umową międzynarodową lub warunkami określonymi w zezwoleniu.

Dyrektor Izby Administracji Skarbowej w [...] zaskarżoną decyzją z dnia [...] kwietnia 2017 r. utrzymał w mocy rozstrzygnięcie organu pierwszej instancji.

W uzasadnieniu decyzji organ odwoławczy podniósł, że zgodnie z art. 3 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1072/2009 z dnia 21 października 2009 r. dotyczącego wspólnych zasad dostępu do rynku międzynarodowych przewozów drogowych (Dz. U. UE L z dnia 14 listopada 2009 r., Nr 300, str. 72 z późn. zm.) wykonywanie przewozów międzynarodowych wymaga posiadania licencji wspólnotowej oraz, jeśli kierowca jest obywatelem państwa trzeciego, świadectwa kierowcy. Według art. 5 ust. 6 rozporządzenia nr 1072/2009 świadectwo kierowcy należy do przewoźnika, który przekazuje je do dyspozycji kierowcy wskazanemu w świadectwie, podczas gdy kierowca prowadzi pojazd, korzystając z licencji wspólnotowej wydanej temu przewoźnikowi. Świadectwo jest okazywane na wniosek każdego upoważnionego funkcjonariusza służb kontrolnych.

Z art. 87 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym (Dz. U. z 2016 r., poz. 1907 z późn. zm., dalej powoływanej jako "u.t.d.") wynika obowiązek posiadania i okazywania przez kierowcę pojazdu wykonującego przewóz drogowy, na żądanie uprawnionego organu kontroli, w międzynarodowym transporcie drogowym - świadectwa kierowcy, jeżeli jest wymagane. Przepis art. 87 ust. 3 u.t.d. nakłada na przedsiębiorcę obowiązek wyposażenia kierowcy w wymagane dokumenty, do których ustawa o transporcie drogowym w art. 87 ust. 1 zalicza m.in. wymagane świadectwo kierowcy. Użyte pojęcie "wyposażenie" oznacza wręczenie dokumentu kierowcy pojazdu. Z tego względu przedsiębiorca ponosi odpowiedzialność za dysponowanie przez kierowcę dokumentem świadectwa kierowcy, jeżeli takie świadectwo jest wymagane.

Organ zwrócił uwagę, że określony przepisem art. 87 ust. 3 u.t.d. obowiązek wyposażenia kierowcy w dokument świadectwa kierowcy koresponduje z obowiązkiem określonym w art. 5 ust. 6 rozporządzenia nr 1072/2009.

Organ przyznał, że dostarczone przez skarżącego świadectwo kierowcy było ważne w dniu przeprowadzenia kontroli, czego nie kwestionował też organ pierwszej instancji. W ocenie organu odwoławczego w przedmiotowej sprawie kluczowe znaczenie ma jednak art. 5 ust. 6 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1072/2009, z którego wynika, że podczas prowadzenia pojazdu kierowca jest obowiązany mieć przy sobie i okazać na żądanie uprawnionego organu świadectwo kierowcy.

Organ podkreślił, że celem ustanowienia świadectwa kierowcy - na co wskazuje treść pkt 12 preambuły do rozporządzenia (WE) nr 1072/2009 - było umożliwienie państwom członkowskim skutecznego sprawdzenia legalności zatrudnienia lub pozostawania kierowcy do dyspozycji przewoźnika odpowiedzialnego za dany przewóz. Świadectwo kierowcy winno być przekazane przez przewoźnika do dyspozycji kierowcy wskazanemu w świadectwie, podczas gdy kierowca prowadzi pojazd - nawet przez krótki okres, korzystając z licencji wspólnotowej wydanej temu przewoźnikowi.

W rozpatrywanej sprawie na podstawie licencji nr [...] wykonywany był międzynarodowy przewóz drogowy rzeczy przez przedsiębiorcę mającego siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, korzystającego w tym celu z usług kierowcy niebędącego obywatelem państwa członkowskiego Unii Europejskiej. Kierowca pojazdu, będący obywatelem Białorusi, podczas kontroli w dniu 2 grudnia 2016 r. nie okazał do kontroli ważnego świadectwa kierowcy do celów zarobkowego przewozu drogowego rzeczy na podstawie licencji wspólnotowej nr [...].

W konsekwencji organ uznał, że w okolicznościach sprawy międzynarodowy przewóz drogowy rzeczy wykonywany był z naruszeniem obowiązku określonego w art. 3 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1072/2009, w związku z art. 32a u.t.d. oraz z naruszeniem art. 87 ust. 1 pkt 4 u.t.d. Stwierdzenie powyższego naruszenia obligowało zaś organ do nałożenia na podstawie art. 92a ust. 1 u.t.d. kary pieniężnej w wysokości 8000 zł, określonej w Lp. 3.3 załącznika nr 3 do ustawy o transporcie drogowym.

W ocenie organu odwoławczego w rozpoznawanej sprawie nie zachodziły podstawy do zastosowania art. 92c ust. 1 pkt 1 u.t.d., w świetle którego podmiot wykonujący przewóz drogowy lub inne czynności związane z tym przewozem jest zwolniony od odpowiedzialności za powstałe naruszenie, jeżeli nie miał on wpływu na powstanie tego naruszenia, a nastąpiło ono wskutek zdarzeń i okoliczności, których podmiot nie mógł przewidzieć.

Organ podniósł, że skarżący jest profesjonalnym przewoźnikiem, prowadzącym działalność gospodarczą w zakresie międzynarodowego zarobkowego przewozu drogowego rzeczy, którego obowiązuje znajomość przepisów prawa i który winien tak organizować pracę swojego przedsiębiorstwa transportowego, aby przestrzegać przepisów prawa mających zastosowanie przy wykonywani międzynarodowego przewozu drogowego. Odnosząc się do argumentów podniesionych przez skarżącego organ zauważył, że skarżący wiedząc o konieczności przejęcia przedmiotowego pojazdu od innego kierowcy przez I. powinien upewnić się, czy ten kierowca posiada przy sobie wszystkie wymagane dokumenty. Przedsiębiorca zajmujący się międzynarodowym transportem drogowym, zatrudniając w tym celu kierowcę niebędącego obywatelem państwa członkowskiego Unii Europejskiej, powinien tak zaplanować swoją działalność, aby kierowca środka przewozowego posiadał wszystkie wymagane dokumenty i mógł je okazać w trakcie kontroli. Organ podkreślił, że sprawą przedsiębiorcy jest takie zorganizowanie wykonywanej działalności, aby wyeliminować ryzyko naruszenia. W ocenie organu skarżący dokładając należytej staranności przy organizacji międzynarodowych przewozów towarów w ramach prowadzonej działalności przewoźnika mógł nie dopuścić do powstania stwierdzonego naruszenia przepisów prawa.

W skardze wniesionej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie M. wniósł o uchylenie decyzji Dyrektora Izby Administracji Skarbowej w Lublinie oraz decyzji organu pierwszej instancji i umorzenie postępowania.

Skarżący zarzucił zaskarżonej decyzji:

- naruszenie przepisów art. 77 § 1, art. 80 i art. 107 w zw. z art. 6. art. 7, art. 8 i art. 15, art. 75, art. 81 oraz 156 § 1 k.p.a., które miało istotny wpływ na wynik sprawy, polegające na niepoczynieniu ustaleń oraz niezebraniu materiału dowodowego niezbędnego do wydania decyzji oraz poczynieniu ustaleń niezgodnych z zebranym w sprawie materiałem dowodowym;

- naruszenie art. 107 § 3 k.p.a. poprzez brak należytego uzasadnienia faktycznego decyzji, które powinno w szczególności zawierać wskazanie faktów, które organ uznał za udowodnione, dowodów, na których się oparł, oraz przyczyn, z powodu których innym dowodom odmówił wiarygodności i mocy dowodowej - w przypadku gdy organ pominął milczeniem fakty i dowody wskazane w trakcie postępowania wyjaśniającego;

- naruszenie art. 10 k.p.a. poprzez odmowę dopuszczenia dowodów z przesłuchania świadków, co było niezbędne dla potwierdzenia twierdzeń strony na okoliczności uwolnienia się od sankcji zgodnie z art. 92b i 92c u.t.d.;

- naruszenie zasad wyrażonych w art. 2 oraz 91 ust. 3 Konstytucji RP poprzez ich złamanie w postępowaniu administracyjnym na skutek rażącego naruszenia przepisów ustawy o transporcie drogowym oraz całkowitego ignorowania przepisów prawa wspólnotowego;

- błędne ustalenie naruszeń, które nie miały miejsca i bezpodstawne zastosowanie sankcji w postaci kary pieniężnej, w sytuacji gdy nie doszło do naruszenia przepisów czasu prowadzenia pojazdów, prawidłowych przerw i odpoczynków kierowców wynikających z przepisów rozporządzenia (WE) 1072/2009 r. Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 21 października 2009 r.;

- błędne zastosowanie podstawy prawnej na skutek zastosowania przepisów rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 1072/2009 r. z dnia 21 października 2009 r.

W uzasadnieniu skargi skarżący podniósł, że organ błędnie zakwalifikował zdarzenie opisane w protokole kontroli jako naruszenie przewidziane w L.p 3.3 załącznika nr 3 do ustawy o transporcie drogowym, podczas gdy powinien zakwalifikować je jako naruszenie polegające na niewyposażeniu kierowcy w świadectwo kierowcy, za które ustawa o transporcie drogowym przewiduje karę określoną w L.p 1.2 załącznika nr 2 do tej ustawy. Skarżący w trakcie kontroli przedstawił bowiem dowód w postaci ważnego świadectwa kierowcy I. i w świetle art. 75 k.p.a. organ winien był ten dowód uwzględnić.

Skarżący podkreślił, że w jego ocenie okoliczności, na które zawnioskowano przeprowadzenie dowodu z przesłuchania kierowców jako świadków miały istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy. W związku z tym organ odwoławczy nie mógł a priori uznać, że wszystkie ustalenia faktyczne istotne dla sprawy zostały już poczynione, a przeprowadzenie tych dowodów ma na celu przedłużanie postępowania, bez wcześniejszego przeprowadzenia zawnioskowanego przez stronę dowodu.

W odpowiedzi na skargę organ wniósł o oddalenie skargi.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie zważył, co następuje:

Skarga jest nieuzasadniona. W ocenie Sądu organy dokonały prawidłowych ustaleń faktycznych i na ich podstawie prawidłowo zastosowały przepisy prawa materialnego.

Przedmiotem kontroli było wykonywanie międzynarodowego przewozu drogowego rzeczy. Zgodnie z art. 87 ust. 1 pkt 4 u.t.d., w brzmieniu obowiązującym w dacie kontroli, podczas wykonywania przewozu drogowego kierowca pojazdu samochodowego, z zastrzeżeniem ust. 4, jest obowiązany mieć przy sobie i okazywać, na żądanie uprawnionego organu kontroli, kartę kierowcy, zapisy urządzenia rejestrującego samoczynnie prędkość jazdy, czas jazdy i czas postoju, obowiązkowe przerwy i czas odpoczynku oraz zaświadczenie, o którym mowa w art. 31 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o czasie pracy kierowców, a ponadto - w międzynarodowym transporcie drogowym - świadectwo kierowcy, jeżeli jest wymagane.

Instytucja świadectwa kierowcy jest uregulowana w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1072/2009 z dnia 21 października 2009 r. dotyczącym wspólnych zasad dostępu do rynku międzynarodowych przewozów drogowych (Dz. U. UE L z dnia 14 listopada 2009 r., Nr 300, str. 72 z późn. zm.).

Powyższe rozporządzenie dotyczy przewoźników zarobkowo trudniących się międzynarodowym przewozem rzeczy i ma na celu, jak wynika z pkt 2 i 3 preambuły, ustanowienie wspólnej polityki transportowej poprzez określenie wspólnych reguł mających zastosowanie do rynku międzynarodowych przewozów drogowych rzeczy i zapewnienie spójnych ram prawnych dla międzynarodowych przewozów drogowych rzeczy we Wspólnocie (Unii Europejskiej).

Dla osiągnięcia tego celu rozporządzenie nr 1072/2009 uzależniło wykonywanie międzynarodowego przewozu drogowego rzeczy od posiadania licencji wspólnotowej i wprowadziło obowiązek uzyskania świadectwa kierowcy w celu umożliwienia państwom członkowskim skutecznego sprawdzenia, czy kierowcy z państw trzecich są legalnie zatrudnieni lub pozostają do dyspozycji przewoźnika odpowiedzialnego za dany przewóz. Jest to zasada ogólna wyrażona w art. 3 rozporządzenia, zgodnie z którym wykonywanie przewozów międzynarodowych wymaga posiadania licencji wspólnotowej oraz - jeśli kierowca jest obywatelem państwa trzeciego - świadectwa kierowcy. Kontrola ta ma zapobiegać naruszaniu reguł konkurencji przez przewoźników wykonujących zarobkowo międzynarodowy przewóz drogowy rzeczy.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 powyższego rozporządzenia, świadectwo kierowcy jest wydawane przez państwo członkowskie każdemu przewoźnikowi, który:

a) jest posiadaczem licencji wspólnotowej; oraz

b) albo legalnie zatrudnia w tym państwie członkowskim kierowcę, który nie jest obywatelem państwa członkowskiego ani rezydentem długoterminowym w rozumieniu dyrektywy Rady 2003/109/WE z dnia 25 listopada 2003 r. dotyczącej statusu obywateli państw trzecich będących rezydentami długoterminowymi, albo w sposób legalny korzysta z usług kierowcy, który nie jest obywatelem państwa członkowskiego ani rezydentem długoterminowym w rozumieniu dyrektywy 2003/109/WE, pozostającego w dyspozycji tego przewoźnika zgodnie z warunkami zatrudnienia i kształcenia zawodowego określonymi w tym państwie członkowskim:

(i) na mocy przepisów ustawowych, wykonawczych lub administracyjnych; oraz, w odpowiednich przypadkach,

(ii) na mocy układów zbiorowych, zgodnie z regułami stosowanymi w tym państwie członkowskim.

Stosownie do art. 5 ust. 2 rozporządzenia nr 1072/2009 świadectwo kierowcy jest wydawane przez właściwe organy państwa członkowskiego siedziby przewoźnika na wniosek posiadacza licencji wspólnotowej każdemu kierowcy, który nie jest obywatelem państwa członkowskiego ani rezydentem długoterminowym i jest przez tego przewoźnika legalnie zatrudniony, lub każdemu kierowcy pozostającemu w jego dyspozycji, który nie jest obywatelem państwa członkowskiego ani rezydentem długoterminowym w rozumieniu powołanej wyżej dyrektywy. Każde świadectwo kierowcy poświadcza, że kierowca w nim wskazany jest zatrudniony zgodnie z warunkami określonymi w ust. 1.

Świadectwo kierowcy należy, zgodnie z art. 5 ust. 6 rozporządzenia nr 1072/2009, do przewoźnika, który przekazuje je do dyspozycji kierowcy wskazanemu w świadectwie, podczas gdy kierowca prowadzi pojazd, korzystając z licencji wspólnotowej wydanej temu przewoźnikowi. Uwierzytelniony wypis ze świadectwa kierowcy wydany przez właściwe organy państwa członkowskiego siedziby przewoźnika jest przechowywany w lokalach przewoźnika, natomiast świadectwo jest okazywane na wniosek każdego upoważnionego funkcjonariusza służb kontrolnych.

Z przytoczonych przepisów wynika w sposób niebudzący wątpliwości, że świadectwo kierowcy wydawane jest na wniosek przewoźnika legalnie zatrudniającego kierowcę, będącego obywatelem państwa trzeciego lub legalnie korzystającego z usług kierowcy, będącego obywatelem państwa trzeciego. Świadectwem tym kierowca musi się legitymować, gdy prowadzi pojazd, korzystając z licencji wspólnotowej wydanej temu przewoźnikowi. Jeżeli zatem przewoźnik, posiadający licencję wspólnotową wykonuje na jej podstawie międzynarodowy przewóz drogowy rzeczy, obowiązany jest wyposażyć kierowcę w świadectwo kierowcy.

Z akt sprawy wynika, że w czasie kontroli pojazdu, którym wykonywany był międzynarodowy przewóz rzeczy, kierowca, będący obywatelem Białorusi, nie posiadał przy sobie w pojeździe i nie okazał do kontroli świadectwa kierowcy. Brak posiadania przez kierowcę świadectwa w momencie kontroli jest okolicznością niebudzącą wątpliwości.

Organy celne, w świetle powołanych wyżej przepisów, prawidłowo zatem przyjęły, że międzynarodowy przewóz drogowy był wykonywany przez skarżącego z naruszeniem obowiązków określonych w art. 3 i art. 5 ust. 6 rozporządzenia nr 1072/2009 oraz w art. 87 ust. 1 pkt 4 u.t.d.

Stosownie do art. 92a ust. 1 u.t.d. podmiot wykonujący przewóz drogowy lub inne czynności związane z tym przewozem, z naruszeniem obowiązków lub warunków przewozu drogowego, podlega karze pieniężnej w wysokości od 50 złotych do 10 000 złotych za każde naruszenie. Wykaz naruszeń obowiązków lub warunków, o których mowa w ust. 1, oraz wysokości kar pieniężnych za poszczególne naruszenia określa załącznik nr 3 do ustawy (art. 92a ust. 6 u.t.d.). Pod pozycją 3.3. załącznika wyszczególniono naruszenie - wykonywanie międzynarodowego przewozu drogowego niezgodnie z przepisami ustawy, umową międzynarodową lub warunkami określonymi w zezwoleniu. Prawidłowo zatem na skarżącego nałożona została kara w wysokości 8000 zł, określonej w Lp. 3.3 załącznika nr 3 do ustawy o transporcie drogowym.

Nie zasługuje na podzielenie podniesiony w skardze zarzut błędnego zakwalifikowania okoliczności opisanych w protokole kontroli z dnia 2 grudnia 2016 r. jako naruszenia z L.p 3.3 załącznika nr 3 do ustawy o transporcie drogowym, podczas gdy zdaniem skarżącego w powyższym przypadku winna znaleźć zastosowanie regulacja z L.p 1.2 załącznika nr 2 ustawy.

W tym zakresie w pierwszym rzędzie wskazać należy, że wbrew zarzutowi podniesionemu w skardze organy nie kwestionowały okoliczności dostarczenia przez M. w dniu 2 grudnia 2016 r. wypisu świadectwa kierowcy nr [...] wydanego w stosunku do kierowcy I., jak również ważności tego świadectwa w dniu kontroli. Wskazują na to wprost uzasadnienia decyzji organów obu instancji. Jak wynika z notatki funkcjonariusza celnego z dnia 2 grudnia 2016 r., do której treści wprost odwołał się organ pierwszej instancji, w dniu 2 grudnia 2016 r., około godziny 6:00 M. przybył na terminal odpraw Oddziału Celnego w [...] i przedstawił wypis świadectwa kierowcy do protokołu kontroli drogowej nr [...]. sporządzonego w tym dniu około godziny 3:00.

Jednakże powyższe, niekwestionowane w sprawie okoliczności pozostają bez wpływu na prawidłowość ustalenia przez organy, że kierowca, który nie był obywatelem państwa członkowskiego Unii Europejskiej, nie posiadał w pojeździe ważnego świadectwa kierowcy, a posiadanie takiego świadectwa przez kierowcę w pojeździe było wymagane w sytuacji wykonywania międzynarodowego transportu drogowego. Akcentowany przez skarżącego fakt dostarczenia przez niego świadectwa na miejsce, w którym wcześniej odbyła się kontrola, potwierdza okoliczność nieposiadania świadectwa przez kierowcę w pojeździe w czasie kontroli. Ustalenia przyjęte za podstawę zaskarżonej decyzji znajdują również jednoznaczne potwierdzenie w treści protokołu kontroli, w którym widnieje wyjaśnienie I., że świadectwo znajduje się w bazie, jak również w treści pisma M. z dnia 11 stycznia 2017 r., w którym skarżący przyznał, że I. nie miał przy sobie świadectwa kierowcy w dniu kontroli.

Podkreślić natomiast należy, że w świetle przywołanych wyżej norm prawa unijnego (art. 5 ust. 6 rozporządzenia nr 1072/2009) oraz krajowego (art. 87 ust. 1 pkt 4 u.t.d.) w międzynarodowym transporcie drogowym kierowca jest obowiązany mieć przy sobie i okazywać, na żądanie uprawnionego organu kontroli wymagane świadectwo kierowcy, które powinno być przez przewoźnika przekazane do dyspozycji kierowcy, podczas gdy kierowca prowadzi pojazd.

Naruszenie takiego obowiązku, określonego przepisami tak prawa krajowego, jak i prawa unijnego, skutkuje nałożeniem na przewoźnika kary pieniężnej przewidzianej w Lp. 3.3 załącznika nr 3 do ustawy o transporcie drogowym, w związku z art. 92a ust. 1 u.t.d.

Jak wynika z przywołanego wyżej art. 92a ust. 6 u.t.d., załącznik nr 3 do ustawy o transporcie drogowym określa wykaz naruszeń przez podmiot wykonujący przewóz drogowy lub inne czynności związane z tym przewozem obowiązków lub warunków, o których mowa w ust. 1 art. 92a u.t.d., oraz wysokości kar pieniężnych za poszczególne naruszenia.

Natomiast odesłanie do powołanego przez skarżącego załącznika nr 2 do ustawy o transporcie drogowym zawiera art. 92 u.t.d., który stanowi, że:

1. kierujący wykonujący przewóz drogowy z naruszeniem obowiązków lub warunków przewozu drogowego, podlega karze grzywny w wysokości do 2000 złotych;

2. wykaz naruszeń, o których mowa w ust. 1, oraz wysokości grzywien za poszczególne naruszenia określa załącznik nr 1 do ustawy;

3. osoba zarządzająca przedsiębiorstwem lub osoba zarządzająca transportem w przedsiębiorstwie, o której mowa w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1071/2009, a także każda inna osoba wykonująca czynności związane z przewozem drogowym, która naruszyła obowiązki lub warunki przewozu drogowego albo dopuściła, chociażby nieumyślnie, do powstania takich naruszeń, podlega karze grzywny w wysokości do 2000 złotych;

4. wykaz naruszeń, o których mowa w ust. 3, oraz wysokości grzywien za poszczególne naruszenia określa załącznik nr 2 do ustawy;

5. orzekanie w sprawie nałożenia grzywny, o której mowa w ust. 1 i 3, następuje w trybie określonym w Kodeksie postępowania w sprawach o wykroczenia;

6. przepisy ust. 1 i 3 stosuje się również w przypadku ujawnienia naruszenia obowiązków lub warunków przewozu drogowego popełnionego za granicą, chyba że sprawca wykaże, iż za naruszenie została już nałożona kara.

Przepis art. 92 u.t.d. określa zatem karę grzywny, mającą charakter środka karnego, nakładanego w trybie określonym w Kodeksie postępowania w sprawach o wykroczenia na kierującego wykonującego przewóz drogowy albo na osobę zarządzającą przedsiębiorstwem lub osobę zarządzającą transportem w przedsiębiorstwie.

Natomiast art. 92a u.t.d. określa administracyjną karę pieniężną, która w określonych w tym przepisie przypadkach jest nakładana na podmiot wykonujący przewóz drogowy lub inne czynności związane z tym przewozem z naruszeniem obowiązków lub warunków przewozu drogowego. Przepis art. 92a u.t.d. dotyczy zatem odpowiedzialności o charakterze administracyjnym (por. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 10 kwietnia 2014 r., II GSK 169/13).

Naruszenie warunków lub obowiązków przewozu drogowego może jednocześnie wyczerpywać znamiona wykroczenia. Mając na uwadze przeciwdziałanie podwójnemu sankcjonowaniu tego samego czynu wobec tego samego podmiotu, ustawodawca w art. 92a ust. 5 u.t.d. przewidział, że jeżeli czyn będący naruszeniem przepisów, o których mowa w ust. 1, wyczerpuje jednocześnie znamiona wykroczenia, w stosunku do podmiotu będącego osobą fizyczną stosuje się wyłącznie przepisy o odpowiedzialności administracyjnej. Oznacza to, że w razie spełnienia hipotezy art. 92a ust. 1 u.t.d. i hipotezy art. 92 ust. 1 i 3 u.t.d., podmiot będący osobą fizyczną podlega wyłącznie odpowiedzialności administracyjnej, tj. karze pieniężnej nakładanej w drodze decyzji administracyjnej (por. powołany wyżej wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w sprawie II GSK 169/13).

Z omówionych przyczyn w stosunku do skarżącego w niniejszej sprawie znajdowała zastosowanie pieniężna kara administracyjna przewidziana w art. 92a ust. 1 u.t.d., a jej wysokość została prawidłowo ustalona przez organy na kwotę 8000 zł, zgodnie z Lp. 3.3 załącznika nr 3 do ustawy o transporcie drogowym, do którego odsyła art. 92a ust. 6 u.t.d.

Wbrew zatem zarzutom skarżącego zaskarżona decyzja nie została wydana z naruszeniem przepisów prawa materialnego, tym bardziej w stopniu rażącym, a organ prawidłowo zastosował przywołane wyżej przepisy rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1072/2009 z dnia 21 października 2009 r. dotyczącego wspólnych zasad dostępu do rynku międzynarodowych przewozów drogowych.

Oczywiście bezzasadny jest zarzut wadliwości decyzji z powołaniem się na okoliczność, iż nie doszło do naruszenia przepisów dotyczących czasu prowadzenia pojazdów, prawidłowych przerw i odpoczynków kierowców. Tego rodzaju naruszenia nie zostały stwierdzone w toku postępowania administracyjnego i nie były przyjęte za podstawę zaskarżonej decyzji. Podstawę wydania zaskarżonej decyzji stanowiło bowiem naruszenie obowiązku posiadania przez kierowcę przy sobie i okazywania, na żądanie uprawnionego organu kontroli, wymaganego świadectwa kierowcy. Ustalenie wystąpienia ostatnio wymienionego naruszenia znajduje w pełni oparcie w materiale dowodowym zgromadzonym w toku postępowania administracyjnego, przeprowadzonego w zgodzie z zasadami określonymi w przepisach: art. 7, art. 8, art. 75, art. 77 § 1 i art. 80 k.p.a.

Bezpodstawny jest również zarzut naruszenia art. 10 k.p.a. przez odmowę dopuszczenia dowodów z przesłuchania świadków na okoliczności przewidziane w art. 92b i 92c u.t.d. Skarżący nie zgłaszał bowiem takiego wniosku dowodowego. Kierowca skontrolowanego pojazdu złożył zaś wyjaśnienie zaprotokołowane w protokole kontroli.

Ponadto wskazać należy, że przepis art. 92b u.t.d. nie znajduje w ogóle zastosowania w niniejszej sprawie, gdyż reguluje on przypadki, gdy nie nakłada się kary pieniężnej za naruszenie przepisów o czasie prowadzenia pojazdów, wymaganych przerwach i okresach odpoczynku. Przepis ten nie odnosi się zatem do stanu faktycznego niniejszej sprawy.

Jednocześnie prawidłowa jest ocena organu odwoławczego, iż w sprawie nie wystąpiły wyjątkowe okoliczności, które w świetle art. 92c u.t.d. uzasadniałyby wyłączenie odpowiedzialności skarżącego za stwierdzone naruszenie. Zgodnie z treścią tego przepisu nie wszczyna się postępowania w sprawie nałożenia kary pieniężnej, o której mowa w art. 92a ust. 1, na podmiot wykonujący przewóz drogowy lub inne czynności związane z tym przewozem, a postępowanie wszczęte w tej sprawie umarza się, jeżeli:

1) okoliczności sprawy i dowody wskazują, że podmiot wykonujący przewozy lub inne czynności związane z przewozem nie miał wpływu na powstanie naruszenia, a naruszenie nastąpiło wskutek zdarzeń i okoliczności, których podmiot nie mógł przewidzieć, lub

2) za stwierdzone naruszenie na podmiot wykonujący przewozy została nałożona kara przez inny uprawniony organ, lub

3) od dnia ujawnienia naruszenia upłynął okres ponad 2 lat.

Z przepisu art. 92c ust. 1 pkt 1 u.t.d. wynika, że przedsiębiorca jest zwolniony od odpowiedzialności za naruszenie prawa, jeżeli nie miał on wpływu na powstanie naruszenia lub nie mógł tego przewidzieć. Sytuacja taka ma miejsce, gdy wyłączną winę za powstanie naruszenia ponosi osoba trzecia lub gdy naruszenie prawa jest wynikiem okoliczności całkowicie niezależnych od przewoźnika. Przy tym przedsiębiorca musi wykazać, że dołożył należytej staranności, to jest uczynił wszystko, czego można od niego rozsądnie wymagać, organizując przewóz, a jedynie wskutek jakichś niezależnych okoliczności lub nadzwyczajnych zdarzeń doszło do naruszenia prawa. Zatem to na przewoźniku spoczywa ciężar wykazania, że dołożył należytej staranności organizując przewóz i nie miał wpływu na naruszenie prawa, przy czym brak takiego wpływu musi istnieć realnie. Jak podkreśla się w orzecznictwie, za działalność przedsiębiorstwa wykonującego transport drogowy zawsze ponosi odpowiedzialność przedsiębiorca. Stąd też ciężar dowodu, że w sprawie wystąpiły przewidziane w przepisach prawa przesłanki do zwolnienia z tej odpowiedzialności spoczywa na przedsiębiorcy, który wywodzi z tych przepisów skutki prawne (por. wyroki Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 2 czerwca 2009 r., II GSK 989/08 oraz z dnia 17 listopada 2010 r., II GSK 976/09, LEX nr 746376). Jako zdarzenia i okoliczności nie do przewidzenia należy rozumieć takie zjawiska, które występują rzadko, gwałtownie, niespodziewanie, a ich wystąpienie czy zaistnienie nie jest możliwe do zaplanowania i uniknięcia przy dołożeniu ze strony przedsiębiorcy należytej staranności przy prowadzeniu działalności gospodarczej. Przepis ten ma charakter wyjątkowy i nie jest jego celem rezygnacja z obowiązku przestrzegania przepisów ustawy o transporcie drogowym ani generalne uwalnianie przedsiębiorców od odpowiedzialności za naruszenia prawa. Ponownie należy podkreślić, że w art. 92c ust. pkt 1 u.t.d. chodzi tylko i wyłącznie o zdarzenia nieoczekiwane i nadzwyczajne, niezwiązane z niewłaściwą organizacją pracy przedsiębiorstwa czy doborem pracowników.

W rozpoznawanej sprawie nie zostały przez stronę wykazane okoliczności, które w świetle powołanych przepisów wyłączałyby odpowiedzialność za stwierdzone naruszenie. Podana przez stronę okoliczność, że kierowcy, który w związku z wyjazdem do domu na Białorusi pozostawił w bazie wymagane świadectwo, powierzono przejęcie auta od innego kierowcy, któremu kończyła się wiza, w żadnym razie nie może być zakwalifikowana jako wyjątkowa i zaistniała w sposób niezależny od skarżącego, który nie mógł jej zapobiec. To na skarżącym, jako przedsiębiorcy zajmującym się zawodowo wykonywaniem przewozów, spoczywał obowiązek takiego zorganizowania pracy kierowców, aby przewozy były wykonywane w zgodzie z obowiązującymi przepisami prawa. Przywołane okoliczności nie wskazują, by w sytuacji dołożenia należytej staranności w zakresie organizacji przewozów nie można było uniknąć stwierdzonego naruszenia.

Z omówionych przyczyn Sąd uznał, że zaskarżona decyzja nie narusza przepisów postępowania, w tym pozostaje także w zgodzie z art. 107 § 3 k.p.a., jak również oparta jest na właściwie zastosowanych przepisach prawa materialnego.

W konsekwencji i na podstawie art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 roku - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2017 r., poz. 1369 z późn. zm.) Wojewódzki Sąd Administracyjny oddalił skargę.