Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący sędzia WSA Małgorzata Małaszewska-Litwiniec (spr.), Sędziowie sędzia WSA Alina Balicka, sędzia WSA Wanda Zielińska-Baran, Protokolant st. sekr. sąd. Piotr Iwaszek, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 13 października 2017 r. sprawy ze skargi M. J. i K. J. na uchwałę Sejmiku Województwa [...] z dnia [...] października 2006 r. nr [...] w przedmiocie podziału Województwa [...] na obwody łowieckie 1. stwierdza nieważność zaskarżonej uchwały w zakresie dotyczącym obwodu łowieckiego nr [...] w części obejmującej działkę nr ew. [...] o pow. 2,0800 ha, położoną w miejscowości [...], gmina [...], stanowiącą własność M. J. i K. J., nr księgi wieczystej [...], prowadzonej przez Sąd Rejonowy w [...]; 2. zasądza od Sejmiku Województwa [...] na rzecz skarżących M. J. i K. J. solidarnie kwotę 797 (siedemset dziewięćdziesiąt siedem) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.

W skardze wywiedzionej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, M. i K. J. zakwestionowali w części uchwałę z dnia [...] października 2006 r. nr [...] Sejmiku Województwa [...] w sprawie podziału województwa na obwody łowieckie (zwaną dalej uchwałą), zarzucając jej sprzeczność z prawem, na skutek wejścia w życie wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 10 lipca 2014 r. sygn. akt P 19/13. Wskazali, że w oparciu o ten akt prawa miejscowego utworzono między innymi obwód łowiecki nr [...] administrowany przez Koło Łowieckie ZO PZŁ [...]. Na terenie tego obwodu, w miejscowości [...] (gmina [...]) znajduje się działka rolna o nr. ew. [...], numer księgi wieczystej [...] (Sąd ustalił aktualny jej numer), której właścicielami są wnoszący skargę. Podnieśli, że podstawą prawną podjęcia uchwały Sejmiku nr 207/06 był art. 27 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1995 r. - Prawo łowieckie (Dz. U. z 2015 r. poz. 2168, ze zm.), który w dniu 22 stycznia 2016 r. utracił moc obowiązującą, w związku z wejściem w życie wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 10 lipca 2014 r. W wyroku tym Trybunał Konstytucyjny stwierdził niezgodność ort. 27 ust. 1 ustawy - prawo łowieckie z art. 64 ust. 1 i ust. 3 w związku z art. 31 ust. 3 Konstytucji RP polegającą na upoważnieniu do objęcia reżimem obwodu łowieckiego nieruchomości bez zapewnienia jej właścicielowi odpowiednich środków ochrony praw w sytuacji sprzeciwu wobec wykorzystywania należącej do niego nieruchomości na cele związane z organizacją i prowadzeniem polowań na zwierzęta. Wobec tego Skarżący wnieśli o stwierdzenie nieważności uchwały [...] Sejmiku Województwa [...] w sprawie podziału województwa na obwody łowieckie, w zakresie obwodu łowieckiego nr [...] oraz o zasądzenie na ich rzecz kosztów postępowania według norm przepisanych. Jednocześnie nadmienili, że uprzednio wezwali Sejmik do usunięcia naruszenia prawa ([...] marca 2017 r.). Pismem zaś z [...].03.2017 r. poinformowani zostali przez Organ, że Sejmik Województwa [...] utracił prawo do wprowadzania zmian w zakresie podziału Województwa na obwody łowieckie, a od dnia 21 stycznia 2016 r. nie istnieje podstawa prawna zaskarżonej uchwały. Na rozprawie, pełnomocnik Skarżących zmodyfikował żądanie skargi w ten sposób, że sformułował wniosek alternatywny stwierdzenia nieważności przez Sąd uchwały z dnia [...] października 2006 r. nr [...] ze zm. Sejmiku Województwa [...] w sprawie podziału województwa na obwody łowieckie w zakresie całego obwodu łowieckiego [...] lub tylko w odniesieniu do działki Skarżących nr ew. [...], objętej tym obwodem. W odpowiedzi na skargę, Sejmik Województwa [...] wyjaśnił, że utracił podstawy prawne aby zadośćuczynić żądaniom Skarżących, ponieważ na skutek wyroku Trybunały Konstytucyjnego z dnia 10 lipca 2014 r., sygn. akt P 19/13 (Dz.U. poz. 951) z dniem 22 stycznia 2016 r. utracił moc obowiązującą art. 27 ust. 1 ustawy Prawo łowieckie. Tym samym Sejmik Województwa [...] utracił prawo do wprowadzania zmian w zakresie podziału województwa [...] na obwody łowieckie, co skutkuje też brakiem podstaw do ewentualnego uchylenia uchwały nr [...] w sprawie Podziału Województwa na obwody łowieckie, w części dotyczącej konkretnych/pojedynczych nieruchomości (co spowodowałoby faktyczną zmianę granic obwodów łowieckich). Jednocześnie do tej pory nie zostały zmienione przepisy tej ustawy, w tym znowelizowanego art. 27 ust. 1, który pozwoliłby na podjęcie działań w celu zmiany granic obwodów łowieckich. Wyraził przekonanie, że uchwała nr [...] Sejmiku Województwa [...] z dnia [...] października 2016 r. w sprawie Podziału Województwa [...] na obwody łowieckie została podjęta zgodnie z obowiązującym prawem w dacie jej podejmowania. Organ nadmienił też, że w obowiązującej ustawie Prawo łowieckie katalog nieruchomości, które nie wchodzą w skład obwodów łowieckich jest określony w art. 26. Zatem nieruchomość Skarżących, w części obejmującej zabudowania mieszkalne i gospodarcze wraz z podwórzami - o ile istniały w momencie przygotowywania materiałów wyjściowych do opracowania przedmiotowej uchwały -była wyłączona. Podniósł, że w zaskarżanej uchwale nie ma zapisów wskazujących literalnie tereny (działki ewidencyjne) wyłączone z obwodów łowieckich, ponieważ nie pokrywają się one z granicami ewidencyjnymi. Podano tylko powierzchnię użytkową obwodu łowieckiego (na której można prowadzić gospodarkę łowiecką), a fakt przynależności danej działki (w części lub w całości) do obwodu łowieckiego, chociażby na potrzeby wypłaty odszkodowań łowieckich - w przypadkach niejednoznacznych - jest za każdym razem analizowany przez pracowników Urzędu Marszałkowskiego Województwa [...] w [...]. Ponadto, fakt włączenia nieruchomości gruntowej w skład obwodu łowieckiego nie jest tożsamy z możliwością wykonywania polowania na tym terenie, bowiem zgodnie z zgodnie z art. 51 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1995 r. Prawo łowieckie strzelanie (w celu pozyskania zwierzyny) jest zabronione w odległości mniejszej niż 100 m od zabudowań mieszkalnych i mniejszej niż 500 metrów od zgromadzeń publicznych. Dodatkowe obostrzenia w wyborze terenu, na którym można wykonywać polowania wynikają z rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 23 marca 2005 r. w sprawie szczegółowych warunków wykonywania polowania i znakowania tusz (Dz.U. 2005 nr 61 poz. 548, ze zm.). Sejmik podkreślił także, iż art. 25 ust. 3 ustawy Prawo łowieckie nakazuje ustalanie przebiegu granic obwodów łowieckich po wyraźnych lub naturalnych granicach w terenie. Reasumując, Sejmik Województwa [...] uważa, że zaskarżona uchwała została podjęta zgodnie z prawem w dacie jej podjęcia, a obecnie nie posiada on podstaw prawnych do wprowadzania zmian w zakresie granic obwodów łowieckich.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył co następuje. Skarga została oparta na uzasadnionych podstawach. Wojewódzkie sądy administracyjne w oparciu m. in. o art. 1 § 1 i § 2 ustawy z dnia 25.07.2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. nr 153, poz.1269) oraz art. 3 § 1 ustawy z dnia 30.08.2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r., poz. 1270 ze zm.- zwanej dalej P.p.s.a.) uprawnione są do dokonywania kontroli działalności organów administracji publicznej pod względem zgodności z prawem. Oceny legalności zaskarżonych aktów Sąd dokonuje poprzez ustalenie, czy podjęto je zgodnie z przepisami postępowania administracyjnego oraz czy prawidłowo zastosowano i zinterpretowano normy prawa materialnego. Należy nadto zauważyć, iż w myśl art. 134 P.p.s.a. Sąd rozstrzygając w granicach danej sprawy nie jest związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną. Na wstępie stwierdzić należy, że jeżeli akt prawny, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 6 P.p.s.a., wydany zostanie z naruszeniem prawa, to stosownie do art. 147 § 1 P.p.s.a. Sąd uwzględnia skargę, stwierdzając jego nieważność w całości lub w części. Taka sytuacja miała miejsce w rozpatrywanej sprawie. W pierwszej kolejności wskazać należy, że warunkiem skutecznego złożenia skargi jest: po pierwsze - charakter sprawy objętej przedmiotem zaskarżenia, która musi być sprawą z zakresu administracji publicznej; po drugie - skierowanie do organu przed wniesieniem skargi bezskutecznego wezwania do usunięcia naruszenia prawa; po trzecie - zachowanie ustawowego terminu do wniesienia skargi przewidzianego w art. 53 § 2 P.p.s.a. i po czwarte - wykazanie przez podmiot wnoszący skargę, że uchwała narusza przysługujący mu interes prawny bądź uprawnienie. Wyjaśnić trzeba, że sąd nie bada merytorycznie treści kwestionowanej uchwały, jeżeli strona skarżąca nie wykaże skutecznie naruszenia swego interesu prawnego zapisami aktu prawa miejscowego W rozpatrywanej sprawie wszystkie te warunki zostały spełnione. Trzeba też mieć na względzie, że w związku z wejściem w życie wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 10 lipca 2014 r., sygn. akt P 19/13 - art. 27 ust. 1 ustawy Prawo łowieckie utracił moc z dniem 22 stycznia 2016 r., w wyniku czego po stronie Sejmików brak jest już możliwości tworzenia nowych obwodów łowieckich oraz zmiany dotychczasowych obwodów. W przekonaniu Sądu, zaskarżona uchwała, będąc aktem prawa miejscowego, dotyczy sprawy z zakresu administracji publicznej, ponieważ według art. 9 i art. 89 ustawy o samorządzie województwa, na podstawie tej ustawy oraz na podstawie upoważnień udzielonych w innych ustawach i w ich granicach sejmik województwa stanowi akty prawa miejscowego obowiązujące na obszarze województwa lub jego części. Nie budzi wątpliwości, że skarga została poprzedzona bezskutecznym wezwaniem Sejmiku Województwa [...] do usunięcia naruszenia prawa. Nadmienić należy, że zgodnie z art. 82 ust. 1 ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa uchwała organu samorządu województwa sprzeczna z prawem jest nieważna. W myśl ust. 5 tego artykułu w przypadku nieistotnego naruszenia prawa nie stwierdza się nieważności uchwały, ograniczając się do wskazania, iż uchwałę wydano z naruszeniem prawa. Analiza wskazanych przepisów prowadzi do wniosku o istnieniu dwu rodzajów wad aktów stanowionych przez organ województwa – istotnych i nieistotnych. Do istotnych wad uchwały, skutkujących stwierdzeniem jej nieważności, zalicza się naruszenie przepisów wyznaczających kompetencję organów samorządu do podejmowania uchwał, naruszenie podstawy prawnej podjętej uchwały, naruszenie przepisów prawa ustrojowego oraz prawa materialnego, a także przepisów regulujących procedury podejmowania uchwał (por. m. in. wyroki Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 8 lutego 1996 r., SA/Gd 327/95, OwSS 1996, Nr 3, poz. 90; z dnia 11 lutego 1998 r., II SA/Wr 1459/97, OwSS 1998, Nr 3, poz. 79, wyrok WSA w Warszawie z dnia 21 marca 2007 r., IV SA/Wa 2296/06, LEX nr 320813, także Z. Kmieciak, M. Stahl, Akty nadzoru nad działalnością samorządu terytorialnego, Samorząd terytorialny 2001/1-2, s. 102). Za istotne naruszenie prawa uznać należy w szczególności uchybienie, prowadzące do skutków, które nie mogą być tolerowane w demokratycznym państwie prawnym (por. Trybunał Konstytucyjny w uzasadnieniu wyroku z dnia 9 grudnia 2003 r., sygn. akt P 9/02). Zaskarżona uchwała wydana została na podstawie art. 27 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 13 października 1995 r. Prawo łowieckie (Dz. U. z 2005 r. Nr 127, poz. 1066 ze zm.). W dacie podejmowania tej uchwały wskazane przepisy stanowiły, że podziału na obwody łowieckie oraz zmiany granic tych obwodów dokonuje w obrębie województwa właściwy sejmik województwa, w drodze uchwały, po zasięgnięciu opinii właściwego dyrektora regionalnej dyrekcji Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe i Polskiego Związku Łowieckiego, a także właściwej izby rolniczej (ust. 1). Jeżeli obwód łowiecki ma się znajdować w obszarze więcej niż jednego województwa, uchwałę, o której mowa w ust. 1, podejmuje sejmik województwa właściwy dla przeważającego obszaru gruntów w uzgodnieniu z sejmikiem województwa właściwym dla pozostałego gruntu (ust. 2). Unormowania te niewątpliwie upoważniały sejmik województwa do podjęcia uchwały w przyjętym kształcie. Okoliczność ta – w ocenie Sądu - nie może jednak skutkować oddaleniem skargi, przyjmując, że późniejsza utrata mocy obowiązującej tego przepisu (art. 27 ust. 1 Prawa łowieckiego utracił moc z dniem 22 stycznia 2016 r., na skutek wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 10 lipca 2014 r. sygn. akt P 19/13, który orzekł o jego niezgodności z ustawą zasadniczą, wobec czego w dacie wniesienia niniejszej skargi już nie obowiązywał) - ma istotne znaczenie dla oceny legalności zaskarżonej uchwały. Skoro TK pozbawił ten przepis domniemania konstytucyjności, to skutek ten należy rozważać od początku jego obowiązywania. Skład rozpatrujący niniejszą sprawę podziela zatem stanowisko wyrażone już w wyroku z dnia 3 grudnia 2014 r., sygn. akt II OSK 2311/14, w którym Naczelny Sąd Administracyjny uznając wsteczną moc przedmiotowego wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 10 lipca 2014 r., P 19/13, wskazał, że za niestosowaniem przepisu, który utracił domniemanie konstytucyjności przemawia ochrona praw jednostki oraz ekonomia procesowa. W ocenie NSA, pominięcie wzruszenia domniemania konstytucyjności przepisu stanowiącego podstawę prawną działania organu administracji publicznej byłoby sprzeczne z regułami demokratycznego państwa prawnego, urzeczywistniającego zasady sprawiedliwości społecznej z uwagi na konieczność ochrony innych wartości konstytucyjnych, tutaj prawa własności. Naczelny Sąd Administracyjny we wskazanym wyroku przekonywująco argumentował, że realizacja gwarancji konstytucyjnych - także przez sądy - na gruncie istniejącego stanu normatywnego, zakładającego przez określony czas obowiązywanie niekonstytucyjnego przepisu (art. 190 ust. 3 Konstytucji RP) - stawia zarazem wyzwania i możliwości wyboru przez same sądy takiego środka proceduralnego, który najlepiej pozwoli na osiągnięcie efektu najbliższego nakazowi wykładni i stosowania prawa w zgodzie z Konstytucją (por. wyrok TK z dnia 27 października 2004 r. sygn. akt SK 1/04, OTK-A z 2004 r., nr 9, poz. 96). Z tych też przyczyn sądy, dokonując wyboru odpowiedniego środka procesowego, zobowiązane są do wzięcia pod uwagę przedmiotu regulacji objętej niekonstytucyjnym przepisem, przyczyny naruszenia i znaczenie wartości konstytucyjnych naruszonych takim przepisem, powody, dla których Trybunał odroczył termin utraty mocy obowiązującej niekonstytucyjnego przepisu, a także okoliczności rozpoznawanej przez sąd sprawy i konsekwencje stosowania lub odmowy zastosowania konstytucyjnego przepisu (por. wyroki NSA z dnia 23 lutego 2006 r. sygn. akt II OSK 1403/05; z dnia 17 listopada 2010 r. sygn. akt I OSK 483/10; z dnia 29 kwietnia 2011 r. sygn. akt I OSK 1070/10; z dnia 9 czerwca 2011 r. sygn. akt I OSK 231/11; z dnia 25 czerwca 2012 r. sygn. akt I FPS 4/12- CBOSA). W związku z tym, na uwagę zasługują argumenty Trybunału Konstytucyjnego, które stanowiły podstawę powołanego wyroku z dnia 10 lipca 2014 r. sygn. akt P 19/13. Trybunał podkreślił, że właścicielom nieruchomości objętych granicami obwodu łowieckiego nie przysługują żadne szczególne środki prawne pozwalające na wyłączenie nieruchomości stanowiących przedmiot ich własności spod reżimu obwodu łowieckiego. Właściciel nieruchomości nie może złożyć sprzeciwu wobec włączenia przedmiotu jego własności do obwodu łowieckiego, zarówno na etapie stanowienia uchwały przez sejmik województwa, jak i po jej wejściu w życie. Poza tym właścicielowi nie przysługują żadne instrumenty prawne umożliwiające wyłączenie jedynie niektórych ograniczeń, wprowadzonych w związku z objęciem jego nieruchomości granicami obwodu łowieckiego, w szczególności nie może on stanowczo sprzeciwić się wykonywaniu na swoim gruncie polowania przez uprawnione do tego osoby trzecie. Ponadto Trybunał stwierdził, że mechanizm tworzenia obwodów łowieckich, biorąc pod uwagę całokształt ograniczeń będących skutkiem objęcia nieruchomości granicami obwodu łowieckiego, jest ukształtowany w sposób niespełniający przesłanki sensu stricto proporcjonalności. Zauważył także, że na wszystkie te ograniczenia nakłada się dodatkowo niedostatecznie uregulowany obowiązek informacyjny wobec właścicieli, których nieruchomość należy do obwodu łowieckiego. Brak jakichkolwiek prawnych form udziału właścicieli nieruchomości w procesie tworzenia obwodów łowieckich, obejmujących te nieruchomości oraz brak instrumentów prawnych umożliwiających właścicielom wyłączenie ich nieruchomości spod reżimu obwodu łowieckiego lub wyłączenie poszczególnych ograniczeń, jakie przewiduje prawo łowieckie, niezależnie od powodu, jakim uzasadniają to żądanie (ekonomiczny, światopoglądowy itp.), nie jest konieczne dla zapewnienia należytego poziomu ochrony środowiska, w szczególności zaś ochrony zwierzyny. Swoistego automatyzmu przyjętego unormowania nie uzasadnia również to, że prawidłowe prowadzenie gospodarki łowieckiej wymaga zapewnienia ciągłości powierzchni obwodów łowieckich. Ochrona środowiska stanowi jedną z wartości uzasadniających ograniczenie konstytucyjnych praw i wolności (art. 31 ust. 3 Konstytucji). Ograniczenia wprowadzane ze względu na ochronę środowiska powinny mieć jednak charakter proporcjonalny do innych wartości konstytucyjnie chronionych. Taką wartością jest - zgodnie z art. 21 ust. 1 Konstytucji - ochrona prawa własności. Trybunał podkreślił, że analiza rozwiązań przyjętych w prawie łowieckim oraz w innych aktach przewidujących objęcie nieruchomości specjalnym reżimem administracyjnoprawnym dowodzi, że wykonywanie przez uprawnione podmioty zadań publicznych, a także prowadzenie gospodarki łowieckiej, jest możliwe przy zapewnieniu właścicielom nieruchomości bardziej skutecznych środków ochrony. Trybunał zaznaczył, że zapewnienie takich środków nie wyklucza także realizacji przewidzianego w prawie łowieckim celu społecznego w zakresie uprawiania myślistwa, kultywowania tradycji oraz krzewienia etyki i kultury łowieckiej (art. 3 pkt 4 Prawa łowieckiego). Należy mieć też na uwadze, że ograniczenia prawa własności związane z prowadzeniem gospodarki łowieckiej, w szczególności z wykonywaniem polowania, były też przedmiotem licznych rozważań Europejskiego Trybunału Praw Człowieka (zwanego dalej ETPC). Na ten fakt zwrócił uwagę Trybunał Konstytucyjny podając, że w wyroku z 29 kwietnia 1999 r. w sprawie Chassagnou i inni przeciwko Francji (nr skarg 25088/94, 28331/95 i 28443/95, Lex nr 76997) ETPC wskazał, że wprowadzenie obowiązku tolerowania polowań na terenie prywatnej nieruchomości stanowi ingerencję w prawo własności. Jednocześnie zmuszanie właścicieli do tolerowania na ich gruncie aktywności, która jest sprzeczna z ich przekonaniami stanowi nieproporcjonalne ograniczenie prawa własności chronionego art. 1 Protokołu nr 1 do Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności (Dz. U. z 1995 r. Nr 36, poz. 175/1, ze zm. - zwanego dalej Protokołem nr 1). W wyroku z 10 lipca 2007 r. w sprawie Schneider przeciwko Luksemburgowi (nr skargi 2113/04, Lex nr 292569) ETPC doszedł do wniosku, że dopuszczenie możliwości wykonywania polowań na prywatnym gruncie bez zgody jego właściciela przez włączenie tego gruntu do obwodu łowieckiego, jakkolwiek nie pozbawia go prawa do używania, wydzierżawienia czy sprzedaży gruntu, jednak uniemożliwia wykonywanie praw wyłącznych przez właściciela zgodnie z jego wolą. W wyroku z 26 czerwca 2012 r. w sprawie Hermann przeciwko Niemcom (nr skargi 9300/07, Lex nr 1169117) EPTC podzielił argumentację skarżącego i orzekł, że obowiązek znoszenia polowań na własnym gruncie nakłada nieproporcjonalny obowiązek na tych właścicieli ziemskich, którzy sprzeciwiają się polowaniom ze względów etycznych. ETPC podkreślił, że okoliczność, iż niemieckie prawo federalne nie przewiduje możliwości uwzględnienia etycznych przekonań właścicieli ziemskich, uzasadnia wniosek o naruszeniu przez pozwane państwo art. 1 Protokołu nr 1 do Konwencji. Sąd w składzie rozpatrującym niniejszą skargę podziela przytoczony pogląd, że brak jakichkolwiek mechanizmów prawnych umożliwiających właścicielom nieruchomości wyrażenie woli w przedmiocie włączenia ich gruntów do obwodów łowieckich i w konsekwencji nałożenia na nich określonych obowiązków, stanowi nieproporcjonalne naruszenie gwarantowanego konstytucyjnie i konwencyjnie prawa własności. W tym stanie rzeczy, Sąd odmówił zastosowania względem nieruchomości Skarżących (działki nr ew. 145, położonej w [...] gmina [...], wpisanej do księgi wieczystej przez Sąd Rejonowy w [...] - KW nr [...], o powierzchni 2,0800 ha.) - art. 27 ust. 1 Prawa łowieckiego, stanowiącego podstawę wydanej uchwały uznając, że od samego początku przepis ten nie odpowiada standardom konstytucyjnym, ingerując nieproporcjonalnie w prawo własności prywatnej. Sąd nie mógł uwzględnić żądania stwierdzenia nieważności przedmiotowej uchwały w całości w odniesieniu do obwodu łowieckiego nr [...], gdyż mógł orzekać jedynie w granicach naruszonego przedmiotową uchwałą interesu prawnego Skarżących. Mając jednak na względzie wniosek alternatywny pełnomocnika Skarżących, sformułowany na rozprawie, Sąd nie stwierdził istnienia podstaw do oddalenia skargi w pozostałym zakresie. Zaskarżona uchwała, co nie jest kwestionowane w niniejszej sprawie, naruszyła interes prawny Skarżących, ponieważ ingeruje bezpośrednio w przysługujące im prawo własności do działki objętej reżimem obwodu łowieckiego nr [...]. Skarżący wykazali, że na terenie tego obwodu posiadają przedmiotową działkę o pow. ponad 2 ha, której nie mogą spokojnie użytkować z powodu zagrożeń związanych z polowaniami i muszą znosić ingerencje myśliwych na tym terenie. Okoliczność ta pozwalała, w świetle normy art. 90 ust. 1 ustawy o samorządzie województwa, na dokonanie kontroli legalności zaskarżonej uchwały w zakresie ustaleń dla obszaru stanowiącego własność Skarżących. Uznanie bowiem naruszenia interesu prawnego Skarżących dało im prawo wniesienia skargi do sądu administracyjnego na przedmiotowy akt, a kwestionować przedmiotową uchwałę w sprawie podziału województwa na obwody łowieckie, mogli tylko w ramach własnego interesu prawnego. Zaznaczyć przy tym należy, że zakres interesu prawnego wynikało z prawa, jakie przysługuje Skarżącym do nieruchomości objętej zaskarżoną uchwałą. Interpretacja taka potwierdzona została w wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 16 września 2008 r., sygn. akt SK 76/06 orzekającym o zgodności art. 101 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym z art. 45 ust. 1 w związku z art. 2 i art. 7 oraz art. 77 ust. 2 w związku z art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. W motywach przywołanego orzeczenia Trybunał wyraźnie wskazał, iż skarga w trybie art. 101 ustawy o samorządzie gminnym (przepis tożsamy z treścią art. 90 ust. 1 ustawy o samorządzie województwa) nie ma charakteru actio popularis – podstawą jest niezgodność uchwały z prawem i równoczesne naruszenie przez nią konkretnie rozumianych interesów lub uprawnień konkretnego obywatela, który jest mieszkańcem danej gminy lub jest z tą gminą związany prawnie (np. właściciel nieruchomości położonej na terenie gminy), a naruszenie to musi wynikać z właściwej regulacji materialnoprawnej. W związku z tym wnoszący skargę może działać tylko w swoim interesie i nie może kwestionować ustaleń co do obszarów, które nie oddziałują na jego interes prawny, i co do których innym uprawnionym przysługuje prawo do wniesienia skargi. W tym kontekście bez wpływu na wynik sprawy pozostawały uwagi Sejmiku, odwołujące się do art. 26 cyt. ustawy, zawierającego katalog nieruchomości, które nie wchodzą w skład obwodów łowieckich i argumentacja, że w części obejmującej zabudowania mieszkalne i gospodarcze wraz z podwórzami - o ile istniały w momencie przygotowywania materiałów wyjściowych do opracowania przedmiotowej uchwały – nieruchomość ta była wyłączona spod działania uchwały. Bez znaczenia pozostaje także fakt, że w zaskarżanej uchwale nie ma zapisów wskazujących literalnie tereny (działki ewidencyjne) wyłączone z obwodów łowieckich, ponieważ nie pokrywają się one z granicami ewidencyjnymi. Na zapadłe rozstrzygniecie nie ma też wpływu fakt, że włączenia nieruchomości gruntowej w skład obwodu łowieckiego nie są tożsame z możliwością wykonywania polowania na tym terenie, bowiem zgodnie z art. 51 ust. 1 cyt. ustawy strzelanie (w celu pozyskania zwierzyny) jest zabronione w odległości mniejszej niż 100 m od zabudowań mieszkalnych i mniejszej niż 500 metrów od zgromadzeń publicznych. Podobnie zasadności stwierdzenia nieważności przedmiotowej uchwały we wskazanej w sentencji części, nie podważa okoliczność sformułowania dodatkowych obostrzeń w wyborze terenu, na którym można wykonywać polowania, wynikających z rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 23 marca 2005 r. w sprawie szczegółowych warunków wykonywania polowania i znakowania tusz (Dz.U. 2005 nr 61 poz. 548, ze zm.). Niewątpliwie bowiem, już z cyt. wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 10 lipca 2014 r. sygn. akt P 19/13 i przeprowadzonej w nim analizy wynika, że włączenie nieruchomości gruntowej do obwodu łowieckiego aktualizuje liczne ograniczenia możliwości pełnego korzystania przez właściciela z przedmiotu prawa własności. W rozpatrywanej sprawie jest to nieruchomość ponad 2 ha, a więc z całą pewnością nie składa się jedynie z zabudowań i podwórza. Natomiast ograniczenia te dotyczą wszystkich podstawowych uprawnień właścicielskich ukształtowanych w historycznym rozwoju prawa własności i mają charakter publicznoprawny, wynikający ze specjalnego reżimu administracyjnoprawnego. W Prawie łowieckim brak jest przepisów odpowiadających np. regulacji art. 36 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym Dochodzenie przez właścicieli nieruchomości objętych granicami obwodów łowieckich odszkodowań za ograniczenie możliwości korzystania z tych nieruchomości może odbywać się wyłącznie na zasadach ogólnych określonych w art. 417-421 k.c. Trybunał położył także nacisk na fakt, że brak jakichkolwiek prawnych form udziału właścicieli nieruchomości w procesie tworzenia obwodów łowieckich obejmujących te nieruchomości oraz brak instrumentów prawnych umożliwiających właścicielom wyłączenie ich nieruchomości spod reżimu obwodu łowieckiego lub wyłączenie poszczególnych ograniczeń, jakie przewiduje prawo łowieckie, niezależnie od powodu, jakim uzasadniają to żądanie (ekonomiczny, światopoglądowy itd.) - nie jest konieczne dla zapewnienia należytego poziomu ochrony środowiska, w szczególności zaś ochrony zwierzyny. Swoistego automatyzmu przyjętego unormowania nie uzasadnia również to, że prawidłowe prowadzenie gospodarki łowieckiej wymaga zapewnienia ciągłości powierzchni obwodów łowieckich. Ochrona środowiska stanowi jedną z wartości uzasadniających ograniczenie konstytucyjnych praw i wolności (art. 31 ust. 3 Konstytucji). Niemniej jednak ograniczenia wprowadzane ze względu na ochronę środowiska powinny mieć charakter proporcjonalny do innych wartości konstytucyjnie chronionych. Taką wartością jest, zgodnie z art. 21 ust. 1 Konstytucji, ochrona prawa własności.

W tym stanie rzeczy, na podstawie art. 147 § 1 P.p.s.a. - orzeczono jak w pkt 1 sentencji. O kosztach postępowania, obejmujących zwrot od Organu Skarżącym uiszczonego wpisu od skargi w kwocie 300 zł, kosztów zastępstwa procesowego w kwocie 480 zł oraz zwrot opłaty skarbowej uiszczonej od pełnomocnictwa, w kwocie 17 zł - orzeczono w pkt 2 sentencji, na podstawie art. 200 w zw. z art. 205 § 2 P.p.s.a.