Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Magdalena Bosakirska (spr.) Sędziowie Sędzia WSA Zbigniew Rudnicki Sędzia WSA Halina Emilia Święcicka Protokolant Eliza Mroczek po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 9 kwietnia 2009 r. sprawy ze skargi P. Sp. z o.o. z siedzibą w W. na decyzję Głównego Inspektora Transportu Drogowego z dnia [...] października 2008 r. nr [...] w przedmiocie kary pieniężnej za przejazd pojazdem nienormatywnym 1. uchyla zaskarżoną decyzję i utrzymaną nią w mocy decyzję z dnia [...] czerwca 2008 r.; 2. stwierdza, że uchylone decyzje nie podlegają wykonaniu; 3. zasądza od Głównego Inspektora Transportu Drogowego na rzecz skarżącej P. Sp. z o.o. z siedzibą w W. kwotę 132 ( sto trzydzieści dwa) złote tytułem zwrotu kosztów postępowania.

Zaskarżoną decyzją z dnia [...] października 2008 r. nr [...] Główny Inspektor Transportu Drogowego utrzymał w mocy decyzję [...] Wojewódzkiego Inspektora Transportu Drogowego z dnia [...] czerwca 2008 r. nr [...] nakładającą na P. Sp. z o.o. z siedzibą w W. karę pieniężną w łącznej wysokości 3300 zł za przejazd pojazdem nienormatywnym bez zezwolenia. Do wydania tej decyzji doszło w następującym stanie faktycznym i prawnym.

Dnia [...] kwietnia 2008 r. na drodze krajowej nr [...] o dopuszczalnym nacisku na oś napędową pojazdu 10 t, w miejscowości P., Inspektor Wojewódzkiego Inspektora Transportu Drogowego w [...] L. T. skontrolował pojazd 5 osiowy - ciągnik z naczepą, należący do P. Sp. z o.o. (dalej jako skarżąca) przewożący grys, prowadzony przez kierowcę M. C.

Jak wynika z protokołu kontroli inspektor dokonał ważenia pojazdu przenośnymi wagami do pomiarów statycznych o numerach fabrycznych CH 942794 i CH 942795. W wyniku ważenia kontroler ustalił, że dopuszczalny nacisk na pojedynczą oś napędową pojazdu wynosił 12,45 t, zatem dopuszczalny nacisk został przekroczony o 2,01 tony. Dopuszczalna masa całkowita pojazdu wynosiła 42,29 t wobec dopuszczalnej masy całkowitej 40 t, co oznacza przekroczenie o 2,29 t. Kierowca pojazdu podpisał protokół, jednak oświadczył, że nie zgadza się z wynikami ważenia ponieważ jego zdaniem waga ustawiona była za wysoko. Z treści protokołu wynika, że kierowca miał możliwość sprawdzenia zgodności numerów fabrycznych wag ze świadectwami legalizacji, jednak świadectwa legalizacji wag nie stanowią załącznika do protokołu.

W zawiadomieniu o wszczęciu postępowania [...] Wojewódzki Inspektor Transportu Drogowego G. K. zawiadomił, że prostuje pomyłkę wpisanego do protokołu numeru wagi i oświadczył, że zamiast numeru CH 942794 winien być wpisany numer CH 963394. Do zawiadomienia dołączył protokół z pomiaru pochylenia terenu na stanowisku ważenia pojazdów oraz świadectwa legalizacji wag CH 963394 i CH 942795. W aktach sprawy znajdują się poświadczone za zgodność z oryginałem kserokopie świadectw legalizacji ponownej dwóch wag nieautomatycznych elektronicznych o nr fabrycznych CH 963394 i CH 942795 o datach ważności odpowiednio do 30 marca i 31 maja 2009r.

Po wszczęciu postępowania o nałożenie kary pieniężnej skarżąca skierowała pismo do organu, w którym stwierdziła, że wyniki ważenia nie odpowiadały rzeczywistym naciskom osi pojazdu i jego masy. Powodem zawyżonego wyniku ważenia pojazdu było nieprawidłowe ustawienie wag pod kołami pojazdu, ponieważ płaszczyzna wagi znajdowała się powyżej płaszczyzny drogi. O nieprawidłowym ustawieniu świadczą różnice pomiędzy pierwszym a drugim ważeniem, które wahają od 100 do 350 kg na tych samych osiach ważonego pojazdu. W tych okolicznościach ważenie pojazdu nie może być uznane za prawidłowe.

Decyzją z dnia [...] czerwca 2008 r. [...] Wojewódzki Inspektor Transportu Drogowego nałożył na skarżącą karę pieniężną w łącznej wysokości 3300 zł za przekroczenie dopuszczalnych nacisków osi na drogach, na których dopuszczalny ruch pojazdów o naciskach osi do 10 t (2700 zł) oraz za przekroczenie dopuszczalnej masy całkowitej (600 zł). Jako podstawę prawną decyzji wskazano art. 56 pkt 2 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym (Dz.U. z 2007 r. Nr 125, poz. 874 ze zm., dalej jako u.t.d.) i art. 104 § 1 kpa w związku z art. 13 ust. 1 pkt 2, art. 13 g ust. 1 i 2, art. 40c ust. 1 i 2 ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (Dz. U. z 2007 r., Nr 19, poz. 115 ze zm., dalej jako u.d.p.) art. 61 i 64 ust. 1 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. z 2005 r. Nr 108, poz. 908 z zm., dalej jako p.r.d.), § 5 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych pojazdów oraz zakresu ich niezbędnego wyposażenia (Dz. U. nr 32 z 2003 r. poz. 262) oraz zgodnie z ustaleniami protokołu kontroli z dnia [...] kwietnia 2008 r.

W uzasadnieniu tej decyzji wskazano, że przejazd pojazdem nienormatywnym jest dozwolony tylko pod warunkiem uzyskania zezwolenia. W dniu kontroli strona wykonywała przejazd pojazdem nienormatywnym bez zezwolenia, co wykazał protokół kontroli zawierający wyniki ważenia dokonanego wagami nieautomatycznymi, elektronicznymi, przenośnymi o numerach fabrycznych CH 963394 i CH 942795. Podano wyniki ważenia przeprowadzonego podczas kontroli i stwierdzone wówczas przekroczenie dopuszczalnych parametrów pojazdu, stanowiące podstawę naliczenia kary.

Odwołanie od powyższej decyzji do Głównego Inspektora Transportu Drogowego złożyła skarżąca wnosząc o jej uchylenie, umorzenie postępowania w sprawie oraz wstrzymanie natychmiastowej wykonalności decyzji. Wskazała, że wyniki ważenia były nieprawidłowe, na co wpływ miał nieprawidłowy stan miejsca, w którym dokonano ważenia. Różnica poziomów platformy wag i powierzchni jezdni w strefie ważenia nie może przekraczać 9 mm, tymczasem po ułożeniu wag w dołach fundamentowych różnica ta wynosiła znacznie więcej. Nikt nie dokonał sprawdzenia tej różnicy, a dokumentacja fotograficzna sporządzona przez inspektorów nie odzwierciedla tego faktu. Skarżąca powołała się na rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 25 września 2007 r. w sprawie wymagań, którym powinny odpowiadać wagi samochodowe do ważenia pojazdów w ruchu oraz szczegółowego zakresu badań i sprawdzeń, wykonywanych podczas prawnej kontroli metrologicznej tych przyrządów pomiarowych (Dz.U. nr 188 z 2007 r. poz. 1345), dalej zwane rozporządzeniem Ministra Gospodarki z 25 września 2007 r. i zarzuciła, że stanowisko ważenia nie spełniało wymogów określonych rozporządzeniem, co powoduje, że wyniki ważenia obarczone były błędem.

Decyzją z dnia [...] października 2008 r. nr [...] Główny Inspektor Transportu Drogowego po rozpatrzeniu odwołania strony skarżącej powołując się na art.138 § 1 pkt 1 kpa, art. 13 ust. 1 pkt 2, art. 13g ust. 1, ust. 1a, ust. 2, art. 40c u.d.p. oraz lp. 7 pkt 7 lit. d, lp. 9 pkt 5 lit. b, załącznika nr 2 do tej ustawy a także art. 64 ust. 1 p.r.d. utrzymał w mocy zaskarżoną decyzję.

W uzasadnieniu wskazał, że ważenia dokonano na nieautomatycznych wagach przenośnych do pomiarów statycznych, w trakcie takiego ważenia pojazd znajdujący się na wadze jest unieruchomiony. Nie mają więc zastosowania przepisy rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 25 września 2007 r. w sprawie wymagań, którym powinny odpowiadać wagi samochodowe do pojazdów w ruchu. Wagi użyte podczas kontroli dysponowały ważnymi legalizacjami do dnia 30 marca 2009 r. i 31 maja 2009 r. Organ wskazał, że w obowiązujących przepisach brak jest uregulowania procedury ważenia za pomocą wag nieautomatycznych przez organy kontrolne. Mimo to, w celu zapewnienia maksymalnej dokładności wyników, Inspekcja Transportu Drogowego korzysta z miejsc odpowiednio zbadanych, wypoziomowanych i zatwierdzonych przez odpowiednie organy.

Wyniki uzyskane w trakcie ważenia są prawidłowe, bo zostały uzyskane za pomocą zalegalizowanych urządzeń, w miejscu do tego przeznaczonym, wobec tego decyzja [...] Wojewódzkiego Inspektora Transportu Drogowego jest zgodna z prawem.

Skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie złożyła na powyższą decyzję P. Sp. z o.o.

Skarżąca zarzuciła: naruszenie prawa materialnego – art. 75 § 1 kpa poprzez posłużenie się przez organ przy wydawaniu zaskarżonej decyzji dowodem, który nie był uzyskany zgodnie z prawem ponieważ ważenie pojazdu zostało przeprowadzone w miejscu nieodpowiadającym wymaganiom określonym we właściwych przepisach, a zatem wynik tego ważenia nie był wiarygodny i nie mógł być podstawą decyzji nakładającej karę. Wniosła o uchylenie zaskarżonej decyzji, umorzenie postępowania w sprawie i o zasądzenie zwrotu uiszczonej kary pieniężnej.

Skarżąca ponownie wywiodła, że miejsce ważenia nie odpowiadało wymogom rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 25 września 2007 r. i wskazała, że nawierzchnia, na której dokonywano ważenia była asfaltowa, a nawierzchnia taka w odróżnieniu od nawierzchni betonowej nie jest odporna na odkształcenia, ponieważ pod wpływem promieni słonecznych nagrzewa się i ulega rozmiękczeniu i zniekształca pod ciężarem pojazdów. Ponadto strona stwierdziła, że w dołach fundamentowych, których umieszcza się wagi po deszczu zbiera się woda, a zgodnie z przepisami miejsca takie powinny posiadać odpowiednie odwodnienie, tak więc stanowisko do ważenia pojazdów znajdujące się przy drodze krajowej nr [...] w P. nie spełnia wymagań określonych w przepisach. Nieodpowiedni stan nawierzchni nie gwarantuje prawidłowego ważenia pojazdów.

W odpowiedzi na skargę Główny Inspektor Transportu Drogowego wniósł o jej oddalenie i ponownie wyjaśnił, że Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 25 września 2007 r. odnosi się do ważenia za pomocą tylko i wyłącznie wag do ważenia pojazdów w ruchu. W niniejszym przypadku nie użyto wag do ważenia pojazdów w ruchu, lecz wag nieautomatycznych, elektronicznych, a te w dniu kontroli spełniały wymagania rozporządzenia Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 3 października 2003 r. w sprawie wymagań metrologicznych, którym powinny odpowiadać wagi nieautomatyczne (Dz. U. z 2003 r. Nr 183, poz. 1791) oraz obecnie obowiązującego rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 31 stycznia 2008 r. w sprawie wymagań, którym powinny odpowiadać wagi nieautomatyczne oraz szczegółowego zakresu sprawdzeń wykonywanych podczas prawnej kontroli metrologicznej tych przyrządów pomiarowych (Dz.U. nr 26 z 2008 r. poz. 152). Rozporządzenie to nie wprowadza szczególnych warunków dla miejsca, na którym miało być wykonywane ważenie przy pomocy wag nieautomatycznych. Wynik ważenia jest wiarygodny i nie budzi żadnych wątpliwości.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Zgodnie z art.1 § 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych /Dz.U. nr 153 z 2002r. poz.1269/ sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej, przy czym w świetle § 2 powołanego wyżej artykułu, kontrola ta sprawowana jest pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej. Zgodnie z art.134 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi /Dz.U. nr 153 z 2002r. poz.1270/ dalej zwanej p.p.s.a. Sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy i nie jest związany zarzutami skargi ani jej wnioskami.

Kontrolując w ten sposób zaskarżone decyzje Sąd stwierdził naruszenia prawa, skarga jest więc uzasadniona.

Nie ulega wątpliwości, że w sprawach dotyczących nałożenia kary pieniężnej za przejazd pojazdem nienormatywnym bez zezwolenia najistotniejszym dowodem jest protokół ważenia oraz załączniki do protokołu ważenia tj. świadectwa legalizacji wag. Te dokumenty pozwalają ustalić w sposób niewątpliwy stan faktyczny istniejący w chwili kontroli. Protokół kontroli powinien odpowiadać wymogom ogólnym wynikającym z art. 68 k.p.a. tj. powinno z niego wynikać kto, kiedy, gdzie i jakich czynności dokonał, kto i w jakim charakterze był przy tym obecny, co i w jaki sposób w wyniku tych czynności ustalono. Protokół odczytuje się wszystkim obecnym osobom, biorącym udział w czynności urzędowej, które powinny następnie protokół podpisać. Odmowę lub brak podpisu którejkolwiek osoby należy omówić w protokole. Zgodnie z art. 71 k.p.a. skreśleń i poprawek w protokole należy tak dokonywać, aby wyrazy skreślone i poprawione były czytelne. Skreślenia i poprawki powinny być stwierdzone w protokole przed jego podpisaniem. Oznacza to, że o poprawkach i skreśleniach muszą wiedzieć osoby uczestniczące w czynności i akceptować je. Nie jest dopuszczalna sytuacja, aby po podpisaniu protokołu przez strony uczestniczące w czynności utrwalonej protokołem, podmiot trzeci, nie uczestniczący w tej czynności, dokonywał w sposób wiążący jakiejkolwiek zmiany treści protokołu. Protokół kontroli stanowi dokument urzędowy w rozumieniu art. 76 § 1 k.p.a. tzn. stanowi dowód tego, co zostało w nim urzędowo stwierdzone.

W sprawie niniejszej z protokołu kontroli sporządzonego i podpisanego przez dokonującego kontroli Inspektora Transportu Drogowego L. T. oraz przez kontrolowanego kierowcę M. C. wynika, że ważenia dokonano wagami przenośnymi do pomiarów statycznych o numerach fabrycznych CH 942794 i CH 942795. Jak wynika z akt, świadectwa legalizacji tych dwóch wag nie stanowiły załącznika do protokołu.

Po 5 dniach od dokonaniu czynności, nie uczestniczący w czynności ważenia, Inspektor G. K. w zawiadomieniu o wszczęciu postępowania powiadomił stronę, że prostuje numer jednej z wag, na której dokonano ważenia i przesyła stronie świadectwo legalizacji wagi innej niż ta, która wymieniona jest w protokole. To "sprostowanie" to w istocie wskazanie zupełnie innej wagi, o numerze CH 963394, co do której nie wiadomo, czy była użyta do ważenia, bowiem ani kierowca ani Inspektor kontrolujący nie mieli okazji wypowiedzieć się na ten temat, a z protokołu przez nich podpisanego wynika, że do ważenia użyta była inna waga nr CH 942794.

W ocenie Sądu tego typu działania organu nie znajdują żadnego umocowania w prawie, a w sprawach, w których protokół ważenia jest dokumentem urzędowym o szczególnym znaczeniu, są bezwzględnie niedopuszczalne. Prawidłowość protokołu ważenia, na podstawie którego nakłada się niejednokrotnie bardzo wysokie kary pieniężne nie może budzić żadnych wątpliwości, a treść tego protokołu nie może być jednostronnie zmieniana przez podmiot trzeci, który w ogóle nie uczestniczył w czynności ważenia.

Dokumentem, na podstawie którego organ może prowadzić postępowanie o nałożenie kary jest protokół kontroli o takiej treści, jaka z niego wynika. Z protokołu kontroli wynika, że do ważenia użyto wagi CH 942794. W tym stanie rzeczy uznać należy, że dołączone w terminie późniejszym do akt świadectwo legalizacji wagi nr CH 963394 nie dotyczy wagi, na której dokonano ważenia, a obie decyzje opierają się o błędne ustalenia faktyczne, bowiem odwołują się do ważenia na wadze CH 963394, która zgodnie z protokołem nie była użyta do ważenia.

Wskazane uchybienia postępowania dowodowego stanowią naruszenie art. 68 k.p.a. i art. 71 k.p.a., a wywołane nimi błędy w ustaleniach faktycznych naruszają art. 80 k.p.a. i stanowią uchybienia procesowe, które mogły mieć wpływ na wynik sprawy, bowiem w istocie nie wiadomo, na której wadze dokonano ważenia i czy waga ta była legalizowana. Uchybienia te uzasadniają zatem uchylenie obu zaskarżonych decyzji.

Podnieść także trzeba, że organy obu instancji nie dość wnikliwie ustosunkowały się do zarzutów, podniesionych już w trakcie ważenia przez kierowcę kontrolowanego pojazdu, że jedna waga ustawiona była za wysoko. Jak się wydaje ewentualna prawdziwość tego zarzutu dyskwalifikuje ważenie. Jednak ze zgromadzonego materiału, a w szczególności ze zdjęć dołączonych do akt nie wynika ustalenie, czy zarzut był słuszny, czy nie. Wszędzie tam, gdzie istnieją wątpliwości, co do prawidłowości ważenia podnoszone już w czasie kontroli, organ powinien do tych wątpliwości jasno się ustosunkować, w szczególności wtedy, kiedy różnice między dwoma kolejnymi ważeniami wynoszą setki kilogramów. Organ powinien wyjaśnić, czy z technicznego punktu widzenia jest możliwe ważenie, gdy jedna z dwóch użytych do ważenia wag elektronicznych wag nieautomatycznych jest ustawiona wyżej niż druga. Te kwestie powinny być stronie wyjaśnione w taki sposób, aby nie pozostawały wątpliwości, co do rzetelności ważenia.

Nie są natomiast uzasadnione podniesione w skardze zarzuty dotyczące niespełnienia w miejscu ważenia wymagań przewidzianych rozporządzeniem Ministra Gospodarki z dnia 25 września 2007 r. Zasadnie organ wyjaśnił, że rozporządzenie to dotyczy innego rodzaju wag - tj. wag do ważenia pojazdów w ruchu. Ponieważ w sprawie niniejszej użyte zostały inne wagi tj. wagi przenośne do pomiarów statycznych, nie miało do nich zastosowania powołane rozporządzenie, które przewiduje szczególne wymogi dotyczące ważenia pojazdów na wagach do ważenia pojazdów w ruchu.

Przy ponownym rozpoznaniu sprawy organ, bez wprowadzania zmian do protokołu kontroli, ustali o ile to możliwe, na których wagach był ważony pojazd i czy wagi te miały świadectwa legalizacji oraz wyjaśni wątpliwości, co do możliwości nierównego ustawienia wag i ich funkcjonowania w takiej sytuacji.

Zważywszy powyższe działając na podstawie art. 145 § 1 p.1 lit. c p.p.s.a. w związku z art. 68, 71 i 80 kpa i 107 § 3 kpa Wojewódzki Sąd Administracyjny orzekł jak w sentencji wyroku.

O niewykonywaniu decyzji Sąd orzekł na podstawie art. 152 p.p.s.a.

O kosztach postępowania Sąd orzekł na podstawie art. 210 § 1 p.p.s.a. i art. 200 p.p.s.a. w związku z art. 205 § 1 p.p.s.a. i zasądził kwotę 132 zł tytułem zwrotu uiszczonego wpisu sądowego.