drukuj    zapisz    Powrót do listy

6322 Usługi opiekuńcze, w tym skierowanie do domu pomocy społecznej, Pomoc społeczna, Samorządowe Kolegium Odwoławcze, Uchylono zaskarżoną decyzję, III SA/Kr 814/19 - Wyrok WSA w Krakowie z 2019-11-05, Centralna Baza Orzeczeń Naczelnego (NSA) i Wojewódzkich (WSA) Sądów Administracyjnych, Orzecznictwo NSA i WSA

III SA/Kr 814/19 - Wyrok WSA w Krakowie

Data orzeczenia
2019-11-05 orzeczenie prawomocne
Data wpływu
2019-07-31
Sąd
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie
Sędziowie
Halina Jakubiec /sprawozdawca/
Hanna Knysiak-Sudyka /przewodniczący/
Janusz Kasprzycki
Symbol z opisem
6322 Usługi opiekuńcze, w tym skierowanie do domu pomocy społecznej
Hasła tematyczne
Pomoc społeczna
Skarżony organ
Samorządowe Kolegium Odwoławcze
Treść wyniku
Uchylono zaskarżoną decyzję
Powołane przepisy
Dz.U. 2018 poz 1508 Art. 54 ust. 1
Ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej - tekst jedn.
Dz.U. 2018 poz 1302 Art. 145 par. 1 pkt 1 lit. c
Ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jednolity
Sentencja

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Hanna Knysiak-Sudyka Sędziowie WSA Janusz Kasprzycki WSA Halina Jakubiec (spr.) Protokolant Julia Mejer po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 5 listopada 2019 r. sprawy ze skargi W. K. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia 24 czerwca 2019 r. nr [...] w przedmiocie skierowania do Domu Pomocy Społecznej I. uchyla zaskarżoną decyzję; II. zasądza od Samorządowego Kolegium Odwoławczego na rzecz skarżącej W. K. kwotę 497 zł (słownie: czterysta dziewięćdziesiąt siedem złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania.

Uzasadnienie

Decyzją z dnia [...] 2019 r. znak: [...] Burmistrz odmówił skierowania W. K. do Domu Pomocy Społecznej.

Sprawa była rozpoznawana przez organ I instancji po raz drugi w związku z uchyleniem decyzją z dnia [...] 2019 r. SKO decyzji organu I instancji z dnia [...] 2018 r.

W uzasadnieniu zaskarżonej decyzji organ wskazał, iż w dniu 30 lipca 2018 r. G. K. - kurator częściowo ubezwłasnowolnionej W. K. złożyła wniosek o skierowanie W. K. do Domu Pomocy Społecznej. Z kolei w toku przeprowadzonego postępowania ustalono, że W. K., jest osobą stanu wolnego, niezdolną do pracy z orzeczoną II grupą inwalidzką - jednakże jest zdolna do samodzielnej egzystencji. Nie posiada orzeczenia o stopniu niepełnosprawności. Wnioskodawczyni utrzymuje się z emerytury w kwocie 878,12 zł miesięcznie, zamieszkuje w domu, którego jest współwłaścicielką, zajmuje 2 pokoje i kuchnię a także pozostaje pod opieką [...] Zespół Leczenia Środowiskowego w N, które świadczy opiekę w miejscu zamieszkania oraz korzysta z pomocy OPS w R w formie usług opiekuńczych w wymiarze 8 godzin miesięcznie. W ocenie organu I instancji brak jest podstaw do uznania, iż wymaga ona skierowania do domu pomocy społecznej, gdyż jest w stanie samodzielnie funkcjonować.

Nie zgadzając się z powyższym rozstrzygnięciem kurator W. K. złożyła odwołanie, w którym opisała trudną sytuację życiową i zdrowotną, w jakiej się znajduje. W ocenie kuratora odwołującej się wymaga ona całodobowej opieki ze strony drugiej osoby, której nie jest w stanie zapewnić jej siostra ( ustanowiona kuratorem dla częściowo ubezwłasnowolnionej) ani pomoc opiekunki medycznej czy społecznej. Ponadto podniosła, iż badanie przez biegłego zostało przeprowadzone bez zawiadomienia jej kuratora dla częściowo ubezwłasnowolnionej, a nadto nie posiada ona opinii biegłego, którą organ cytuje w swojej decyzji.

Samorządowe Kolegium Odwoławcze decyzją z dnia 24 czerwca 2019 r. nr: [...], na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (tj. Dz.U. z 2016 r. poz. 23), w zw. z art. 2, art. 3, art. 7, art. 54 ust. 1 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (tj. Dz. U. z 2015 r., poz. 163 ze zm.), utrzymało w mocy zaskarżoną decyzję Burmistrza z dnia [...] 2019 r. znak: [...], odmawiającej skierowania W. K. do Domu Pomocy Społecznej.

W uzasadnieniu swojego rozstrzygnięcia SKO wskazało, że odwołanie zostało złożone w terminie, w związku, z czym podlegało ono merytorycznemu rozpatrzeniu. Materialnoprawną podstawę rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie stanowił przepis art. 54 ust. 1 ustawy z dnia 12 marca 2004r. o pomocy społecznej (tj. Dz. U. z 2015r., poz. 163 z późn. zm.). Wskazany powyżej przepis określa przesłanki skierowania osoby do domu pomocy społecznej, które mają charakter kumulatywny, a zatem muszą być spełnione łącznie. Są to: konieczność całodobowej opieki (z powodu wieku, choroby lub niepełnosprawności), brak możliwości samodzielnego funkcjonowania przez osobę w codziennym życiu, brak możliwości zapewnienia tej osobie przez gminę niezbędnej pomocy w formie usług opiekuńczych.

Dalej Kolegium wyjaśniło, że z przytoczonego powyżej przepisu art. 54 ustawy o pomocy społecznej wynika, iż organ orzekając o odmowie skierowania osoby do domu pomocy społecznej w pierwszej kolejności obok kwestii, czy wnioskodawca wymaga całodobowej opieki, winien ustalić, czy może samodzielnie funkcjonować w życiu codziennym, a następnie dopiero ocenić, czy istnieje możliwość zagwarantowania mu właściwych usług opiekuńczych. Dwie pierwsze przesłanki pozostają z sobą w szczególnie ścisłym związku, przy czym przy ich rozpatrywaniu istotne znaczenie ma dokumentacja lekarska.

W ocenie Kolegium organ pierwszoinstancyjny ponownie rozpoznając sprawę uwzględnił wskazówki organu odwoławczego, zgromadził wystarczający materiał dowodowy a następnie dokonał oceny zebranego materiału dowodowego w odniesieniu do przesłanek wynikających z art. 54 ustawy o pomocy społecznej. W szczególności organ - stosując się do wytycznych organu odwoławczego - zasięgnął i uwzględnił w swoim postępowaniu opinię biegłego lekarza psychiatry M. J. sporządzoną w dniu 3.04.2019 r., zgodnie z którą W. K. wymaga wprawdzie długotrwałej opieki i pomocy innych osób w związku z niezdolnością do samodzielnej egzystencji, jednakże nie wymaga pielęgnacji, a także jej obecny sposób funkcjonowania - tj. korzystanie z opieki i leczenia we własnym domu jest dla W. K. najkorzystniejszy i powinien zostać utrzymany.

Mając zatem na względzie ww. opinię lekarską, która została sporządzona w oparciu o badanie przeprowadzone w dniu 19.03.2019r. w domu W. K., w ocenie Kolegium, w przypadku W. K. wystarczy zapewnienie usług opiekuńczych w miejscu zamieszkania. Ustalenia organu I instancji dokonane w oparciu o opinię lekarska oraz wywiad środowiskowy z dnia 19.03.2019r. wskazują na możliwości samodzielnego zaspokajania przez odwołującą potrzeb życia codziennego przy wsparciu pracowników opieki społecznej. Jak wynika z dokumentacji w aktach sprawy organ zwiększył liczbę godzin w postaci usług opiekuńczych do 2 godzin tygodniowo począwszy od dnia 24.04.2019 r.

Odnosząc się do zarzutów podnoszonych przez skarżącą Kolegium wskazało, że w istocie stanowią one polemikę z ustaleniami lekarza biegłego psychiatry oraz ustaleniami organu I instancji. W ocenie Kolegium - mając na względzie zgromadzony w sprawie materiał dowodowy brak było podstaw do uwzględnienia odwołania, a zatem należało zaskarżoną decyzję utrzymać w mocy.

W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie W. K. podniosła, że nie zgadza się z zaskarżonym rozstrzygnięciem. Zarzuciła, że Kolegium błędnie określił stan faktyczny chorej skarżącej i utrzymał zaskarżoną decyzję w mocy. W ocenie skarżącej spełnia ona wszystkie przesłanki z art.54 ust.1 ustawy o pomocy społecznej, a to:

- skarżąca kilkakrotnie była hospitalizowana w Szpitalu Psychiatrycznym w tym po trzech próbach samobójczych. Pozostawienie jej samej w domu w tym stanie jest dla niej zagrożeniem życia. Jest to osoba, która w razie kryzysu zdrowotnego nie wzywa pomocy, zamyka się w sobie, ma duże trudności w porozumiewaniu się z innymi. Dlatego korzystanie z dotychczasowej sporadycznej opieki i odwiedzanie lekarza raz na miesiąc - bez możliwości kontaktu i pomocy w sytuacjach kryzysowych jest już niewystarczająca. Chora nie ma w pełni świadomości konsekwencji swoich zachowań i wypowiedzi, a jej stan psycho-fizyczny często pogarsza się w ciągu dnia,

- codzienne funkcjonowanie skarżącej dodatkowo jest znacznie utrudnione ze względu na usztywnienie kończyn wskutek zażywania silnych leków. Dlatego ma trudności np. w przygotowywaniu posiłków (nie otworzy konserwy, nie odkręci słoika, nie gotuje itp.) w myciu czy ubieraniu się,

- sporządzony w sprawie wywiad środowiskowy jest niepełny i tendencyjny, gdyż wyraźnie wskazuje na niechęć gminy do udzielania tego rodzaju pomocy wynikającej z nałożonego na nią obowiązku ustawowego. Dotychczasowa, sporadyczna pomoc OPS w R oraz siostry jest już niewystarczająca.

Skarżąca wniosła o wnikliwe przeanalizowanie jej skargi, gdyż brak decyzji uniemożliwia starania się o objęcie opieką i zapewnienie bezpieczeństwa chorej.

W odpowiedzi na skargę Samorządowe Kolegium Odwoławcze wniosło o jej oddalenie w pełni podtrzymując swoje dotychczasowe stanowisko w sprawie.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 1 § 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. z 2018 r., poz. 2107 ze zm.), sąd administracyjny sprawuje kontrolę działalności administracji publicznej pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej. Jej zakres wyznacza art. 134 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2018 r., poz. 1302 ze zm., dalej: p.p.s.a.), zgodnie z którym sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy, nie będąc związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną. Stosownie do art. 145 p.p.s.a., Sąd zobligowany jest do uchylenia decyzji bądź postanowienia (jeżeli dotknięte są naruszeniem prawa materialnego które miało wpływ na wynik sprawy, naruszeniem prawa dającym podstawę do wznowienia postępowania bądź innym naruszeniem przepisów postępowania jeśli mogło mieć ono istotny wpływ na wynik sprawy), do stwierdzenia ich nieważności lub ich wydania z naruszeniem prawa (jeżeli zachodzą przyczyny określone w k.p.a. lub innych przepisach).

Sąd dokonując kontroli legalności zaskarżonej decyzji przeprowadza ocenę zgodności decyzji z prawem. W szczególności istotne jest ustalenie, czy w postępowaniu przed organami administracyjnymi zostały dostatecznie wyjaśnione okoliczności faktyczne istotne dla rozstrzygnięcia sprawy. Ustalenie, iż okoliczności te nie zostały w sposób prawidłowy wyjaśnione uniemożliwia dokonanie oceny, czy zaskarżona decyzja jest zgodna z prawem, w szczególności, czy nastąpiło naruszenie przepisów prawa materialnego mające wpływ na wynik sprawy (por. wyrok NSA z dnia 10 lutego 1981 roku, sygn. akt S.A. 910/80, ONSA 1981, nr 1, poz. 7).

Sąd, badając w tak zakreślonych granicach legalność decyzji Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia 24 czerwca 2019 r. nr: [...] utrzymującej w mocy decyzję Burmistrza z dnia [...] 2019 r. o odmowie skierowania W. K. do domu pomocy społecznej, stwierdził, że rozstrzygnięcie organu II instancji zostało wydane z naruszeniem przepisów prawa procesowego, które mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy, wobec czego konieczne było jego usunięcie z obrotu prawnego.

Materialnoprawną podstawę rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie stanowił przepis 54 ust. 1 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (tj. Dz. U. z 2015 r., poz. 163 ze zm.). Zgodnie z powołanym przepisem, osobie wymagającej całodobowej opieki z powodu wieku, choroby lub niepełnosprawności, niemogącej samodzielnie funkcjonować w codziennym życiu, której nie można zapewnić niezbędnej pomocy w formie usług opiekuńczych, przysługuje prawo do umieszczenia w domu pomocy społecznej.

Powodem odmowy skierowania częściowo ubezwłasnowolnionej skarżącej – W. K. do domu pomocy społecznej było ustalenie organu II instancji (przyjęte za organem I instancji), na podstawie opinii biegłego psychiatry M. J. z dnia 3 kwietnia 2019 r. oraz wywiadu środowiskowego, że skarżąca jest osobą wymagającą długotrwałej opieki i pomocy innych osób w związku z niezdolnością do samodzielnej egzystencji, jednakże nie wymaga pielęgnacji, a także jej obecny sposób funkcjonowania - tj. korzystanie z opieki i leczenia we własnym domu jest dla niej najkorzystniejszy i powinien zostać utrzymany.

W niniejszej sprawie organ, aby prawidłowo zastosować przepis art. 54 ust. 1 u.p.s. winien ustalić czy osoba ubiegająca się o umieszczenie w domu pomocy społecznej wymaga całodobowej opieki z powodu wieku, choroby lub niepełnosprawności i nie może samodzielnie funkcjonować w codziennym życiu oraz nie można jej zapewnić niezbędnej pomocy w formie usług opiekuńczych.

Należy zauważyć, że bezsporne jest ustalenie, iż W. K. z uwagi na stan zdrowia wymaga długotrwałej opieki i pomocy innych osób. Schorzenia, na które cierpi skarżąca (zwłaszcza schizofrenia) odnoszą się zarówno do sfery psychicznej, jak i somatycznej skarżącej. Zasadniczym więc pytaniem, na które należy odpowiedzieć jest to czy oferowana pomoc w postaci usług opiekuńczych jest pomocą wystarczającą w zakresie zapewnienia prawidłowego funkcjonowania skarżącej w życiu codziennym jak to przyjął organ II instancji, a zaprzecza temu kurator działający w imieniu W. K. Na to pytanie Sąd nie jest w stanie jednoznacznie odpowiedzieć w oparciu o zgromadzony materiał dowodowy. Z jednej bowiem strony z opinii lekarskiej i wywiadu środowiskowego wynika, że skarżąca jest w stanie funkcjonować we własnym domu przy korzystaniu z usług opiekuńczych. Nie współgra to jednak z opinią jej kuratora i opisem jej choroby. Dodatkowo zauważyć wypada, że skarżącej przyznano pomoc w postaci usług opiekuńczych zaledwie do 2 godzin tygodniowo - od 24 kwietnia 2019 r. Pomoc opiekuńcza może być przyznana w wymiarze maksymalnym - 8 godzin. Schorzenia, na które cierpi skarżąca mogą wymagać opieki specjalistycznej. Z uzasadnienia stanowiska organu Ii instancji nie wynika również czy taka opieka może być świadczona przez opiekunkę. Sąd powziął wobec tego wątpliwość czy przyznany dotychczas skarżącej sposób pomocy jest wystarczający i czy rzeczywiście nie wymaga ona pomocy w formie umieszczenia w DPS.

Mając na uwadze powyższe uwagi stwierdzić należy, że organ II instancji naruszył przepisy art. 7, 8, 77 § 1 i 80 K.p.a. w stopniu mogącym mieć istotny wpływ na wynik sprawy. Organy nie wyjaśniły bowiem w sposób wyczerpujący okoliczności faktycznych sprawy i nie rozpoznały sprawy w jej całokształcie. Nie uczyniły też w związku z tym zadość obowiązkowi dotyczącemu uzasadnienia decyzji, określonemu w art. 107 § 3 K.p.a. Z zasady prawdy obiektywnej wynika obowiązek organu do wyczerpującego zbadania wszystkich okoliczności faktycznych związanych z określoną sprawą. Dokładne wyjaśnienie stanu faktycznego urzeczywistnia się poprzez nałożenie na organ obowiązku wyczerpującego zebrania i zbadania całego materiału dowodowego, a następnie dokonanie oceny znaczenia i wartości tego materiału i oceny czy dana okoliczność została udowodniona (por. wyrok WSA w Bydgoszczy z 27 kwietnia 2016 roku, sygn. akt II SA/Bd 229/16).

Na koniec należy dostrzec, że dostarczone postanowienie Sądu Rejonowego z dnia 23 lipca 2018 r. [...], nie jest skierowaniem na przymusowe leczenie a jedynie zezwoleniem na umieszczenie osoby chorej w domu pomocy społecznej bez jej zgody.

Ponownie rozpoznając sprawę Samorządowe Kolegium Odwoławcze uzupełni materiał dowodowy celem wyjaśnienia powyżej wskazanych wątpliwości w sprawie za pomocą wszelkich dostępnych środków dowodowych np. poprzez zwrócenie się do biegłego lekarza psychiatry o uzupełnienie opinii i uzasadnienie stanowiska poprzez wskazanie powodów dla których ocenia sytuację pozostawienia skarżącej w jej domu za optymalne rozwiązanie dla niej, ewentualnie konfrontując stanowisko biegłego z opinią innego lekarza.

Z tych też względów biorąc za podstawę art. 145 § 1 pkt lit. "c" p.p.s.a. orzeczono jak na wstępie



Powered by SoftProdukt