Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący – Sędzia NSA Krystyna Nowak (sprawozdawca), Sędzia NSA Stanisław Bogucki, Sędzia WSA del. Anna Znamiec, , Protokolant Janusz Bielski, po rozpoznaniu w dniu 19 czerwca 2009 r. na rozprawie w Izbie Finansowej skargi kasacyjnej Ministra Pracy i Polityki Społecznej od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 13 listopada 2007 r. sygn. akt III SA/Wa 1250/07 w sprawie ze skargi U. B. i W. B. "P." s. c. na decyzję Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 maja 2007 r. nr [...] w przedmiocie nadpłaty z tytułu wpłat na Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych za okres od marca 2004 r. do kwietnia 2006 r. 1) oddala skargę kasacyjną, 2) zasądza od Ministra Pracy i Polityki Społecznej na rzecz U. B. i W. B. "P." s. c. kwotę 180 (sto osiemdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.

Wyrokiem z 13 listopada 2007 r. sygn. akt III SA/Wa 1250/07, wydanym na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. a/ i c/ ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270), Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, po rozpoznaniu skargi U. B. i W. B. s.c., uchylił decyzję Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 11 maja 2007 r. Nr [...] w przedmiocie odmowy stwierdzenia nadpłaty we wpłatach na Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych za okres od marca 2004 r. do kwietnia 2006 r. oraz poprzedzającą ją decyzję Prezesa Zarządu PFRON z 27 listopada 2006 r. Nr [...].

Z uzasadnienia wyroku wynikało, że 4 lipca 2006 r., skarżący wnieśli o stwierdzenie nadpłaty za okres od marca 2004 r. do kwietnia 2006 r. Do pisma zawierającego wniosek dołączyli korekty deklaracji, w których wykazali E. M.-I. oraz H. P.-B. jako osoby niepełnosprawne. Wyjaśnili, że osoby te od marca 2004 r. do kwietnia 2006 r., zatrudnione u nich, traktowane były jako osoby pełnosprawne i z tego tytułu pracodawca odprowadził składki na PFRON w pełnej wysokości. Obie pracownice posiadały orzeczenia o stopniu niepełnosprawności, jednakże fakt ten, potwierdzony prawomocnym orzeczeniem, nie był wcześniej znany pracodawcy. Ujawniony został dopiero 2 czerwca 2006 r.

Ustosunkowując się do żądań skarżących organ pierwszej instancji podniósł, iż podstawą do zaliczenia osoby niepełnosprawnej do określonego stopnia niepełnosprawności jest legitymowanie się przez taką osobę ważnym i prawomocnym orzeczeniem o stopniu niepełnosprawności oraz przedstawienie go pracodawcy. Osoba taka jest wliczana do wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych począwszy od dnia następującego po dniu dostarczenia pracodawcy orzeczenia. Organ podkreślił jednocześnie, iż zatrudnienie osoby niepełnosprawnej nakłada na pracodawcę określone obowiązki wymienione w art. od 15 do 20 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych ( Dz. U. Nr 123, poz. 776 ze zm.). Skoro skarżący, zatrudniając pracownice, nie wiedzieli, że są to osoby niepełnosprawne i traktowali je jako osoby pełnosprawne, nie spełniając przy tym wymogów z art. 15 −20 ustawy o rehabilitacji osób niepełnosprawnych, nie mogą korygować deklaracji za okres, w którym nie posiadali wiedzy na temat niepełnosprawności pracownic.

W odwołaniu od decyzji pełnomocnik skarżących wyraził pogląd, iż przepis art. 15 ust. 4 ustawy o rehabilitacji osób niepełnosprawnych nakłada na pracodawcę jedynie obowiązek stosowania wymiaru czasu pracy dla osób niepełnosprawnych. Podniósł też, iż niestosowanie art. od 15 do 20 ustawy, nie może być podstawą zakazu korygowania deklaracji.

Decyzją z dnia 11 maja 2007 r. Minister Pracy i Polityki Społecznej utrzymał w mocy decyzję organu pierwszej instancji. W uzasadnieniu decyzji podniósł, że wliczenie przez pracodawcę do stanu zatrudnienia osób niepełnosprawnych poszczególnych pracowników jest możliwe wyłącznie wówczas, gdy przedstawią mu oni dokument potwierdzający stopień niepełnosprawności, co z kolei rodzi po stronie pracodawcy obowiązek realizacji szczególnych uprawnień pracowniczych określonych w art. od 15 do 20 ustawy o rehabilitacji osób niepełnosprawnych. Organ powołał się na art. 15 ust. 4 ustawy, zgodnie z którym osoby te winny być wliczane do wskaźników zatrudnienia osób niepełnosprawnych począwszy od dnia następującego po dniu dostarczenia pracodawcy orzeczenia. Minister Pracy i Polityki Społecznej przyznał, że data rozpoczęcia wliczania osoby niepełnosprawnej do stanu zatrudnienia osób niepełnosprawnych nie została jednoznacznie uregulowana. Podkreślił jednak, że przyjęcie wyłącznie tezy, iż datą tą powinna być pierwsza data, gdy pracownik spełniał łącznie dwa warunki: pozostawania w zatrudnieniu i legitymowania się stosownym orzeczeniem o niepełnosprawności, o którym nie poinformował pracodawcy, prowadziłoby do sytuacji, w której osoba niepełnosprawna nie korzystałaby z przysługujących jej uprawnień w tym samym okresie, w którym pracodawca korzystałby z przywilejów związanych z jej zatrudnieniem.

W skardze na powyższą decyzję pełnomocnik skarżących zarzucił naruszenie:

prawa materialnego, tj. art. 21 ustawy o rehabilitacji osób niepełnosprawnych przez bezpodstawną odmowę stwierdzenia nadpłaty,

prawa procesowego poprzez bezpodstawne zastosowanie art. 15 ust. 4 powołanej wyżej ustawy w drodze analogii, do stosunku prawnego istniejącego pomiędzy Skarżącą a Prezesem Zarządu Funduszu, podczas gdy przepis ten odnosi się wyłącznie do relacji między pracownikiem a pracodawcą. W uzasadnieniu skargi podniósł, iż skoro ustawa Ordynacja podatkowa, której przepisy, z uwagi na treść art. 49 ust. 1 ustawy o rehabilitacji osób niepełnosprawnych mają zastosowanie w przedmiotowej sprawie uznaje za nadpłatę kwoty nadpłaconego lub nienależnie zapłaconego podatku.

W odpowiedzi na skargę Minister Pracy i Polityki Społecznej, wnosząc o oddalenie skargi, podtrzymał stanowisko zawarte w zaskarżonej decyzji.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie stwierdził, że skarga zasługiwała na uwzględnienie. Zaskarżona decyzja naruszała bowiem art. 15 ust. 4 i art. 21 ust. 1 ustawy o rehabilitacji osób niepełnosprawnych oraz art. 122 i art. 124 Ordynacji podatkowej.

Sąd wskazał, że stosownie do art. 21 ust.1 ustawy o rehabilitacji osób niepełnosprawnych pracodawca zatrudniający co najmniej 25 pracowników w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy jest obowiązany, z zastrzeżeniem ust. 2−5 i art. 22 ustawy, dokonywać miesięcznych wpłat na Fundusz, w wysokości kwoty stanowiącej iloczyn 40,65% przeciętnego wynagrodzenia i liczby pracowników odpowiadającej różnicy między zatrudnieniem zapewniającym osiągnięcie wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych w wysokości 6% a rzeczywistym zatrudnieniem osób niepełnosprawnych. Pracodawcy dokonują ww. wpłat w terminie do dnia 20 następnego miesiąca po miesiącu, w którym zaistniały okoliczności powodujące powstanie obowiązku wpłat, składając równocześnie Zarządowi Funduszu deklaracje miesięczne i roczne poprzez teletransmisje danych w formie dokumentu elektronicznego.

W świetle art. 1 powoływanej ustawy (w brzmieniu obowiązującym po dniu 1 lutego 2003 r.) nie ulega wątpliwości, że

"ustawa dotyczy osób, których niepełnosprawność została potwierdzona orzeczeniem:

1) o zakwalifikowaniu przez organy orzekające do jednego z trzech stopni niepełnosprawności określonych w art. 3,

2) o całkowitej lub częściowej niezdolności do pracy na podstawie odrębnych przepisów lub

3) o niepełnosprawności, wydanym przed ukończeniem 16 roku życia − zwanych dalej osobami niepełnosprawnymi."

Przepis regulujący powstanie obowiązku w zakresie wpłat na Fundusz nie zawiera innych formalnoprawnych wymogów, w zakresie ustalania powstania obowiązku i obliczania wysokości wpłat. W szczególności nie uzależnia skutków w zakresie wysokości wpłat, od momentu powzięcia wiadomości o niepełnosprawności pracownika przez pracodawcę. Oznacza to, zdaniem Sądu, że zatrudnienie osób niepełnosprawnych pracodawca winien określać według rzeczywistej ilości pracowników posiadających jedno z orzeczeń wymienionych w punktach 1−3.

Bezsporne jest, że skarżący zatrudniali dwie pracownice, które w okresie zatrudnienia u skarżących, tj. w okresie od 1 marca 2004 r. do 1 kwietnia 2006 r., posiadały orzeczenie pozwalające uznać je za osoby niepełnosprawne w rozumieniu ustawy o rehabilitacji osób niepełnosprawnych oraz że w okresie od 1 marca 2004 r. do 1 kwietnia 2006 r., określając ilość osób niepełnosprawnych zatrudnionych w firmie skarżących "P." s.c., skarżący nie uwzględnili ich w obliczeniach, bowiem nie mieli informacji o niepełnosprawności tych pracownic. Oznacza to, iż podawana przez skarżących liczba pracowników niepełnosprawnych nie odpowiadała rzeczywistemu zatrudnieniu osób niepełnosprawnych w ww. okresie.

Do wpłat, o których mowa w art. 21 ust. 1 ustawy o rehabilitacji osób niepełnosprawnych stosuje się odpowiednio, z zastrzeżeniami wymienionymi w art. 49 ust. 1 ww. ustawy, przepisy ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. − Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.), zwanej dalej "Ordynacją podatkową". Zobowiązanie z tytułu wpłat na Fundusz jest zobowiązaniem określonym w art. 21 § 1 pkt 1 Ordynacji podatkowej i powstaje z dniem zaistnienia zdarzenia, z którym ustawa wiąże powstanie takiego zobowiązania. Oznacza to, że zobowiązanie powstaje w momencie osiągnięcia przez pracodawcę, zatrudniającego co najmniej 25 pracowników w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy, wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych mniejszego niż 6%, a jego wysokość uzależniona jest od przeciętnego wynagrodzenia (według danych ogłoszonych przez Prezesa GUS za poprzedni kwartał) i różnicy między zatrudnieniem zapewniającym osiągnięcie wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych w wysokości 6% a rzeczywistym zatrudnieniem osób niepełnosprawnych w tym okresie.

Zobowiązanie z tytułu wpłat na PFRON wykonywane jest w drodze samoobliczenia przez zobowiązanego pracodawcę, tj. zadeklarowania i dokonania wpłaty w terminie określonym w ustawie. Jednakże zarówno Prezes PFRON może, w przypadku gdy pracodawca nie zapłacił w całości lub w części należności, nie złożył deklaracji albo gdy wysokość zobowiązania jest inna niż wykazana w deklaracji, wydać decyzję określającą zobowiązanie w prawidłowej wysokości, jak i pracodawca może złożyć korektę − gdy zaniżył deklarowaną wpłatę albo korektę i wniosek o stwierdzenie nadpłaty, jeżeli w deklaracji wykazał zobowiązanie nienależne lub w wysokości większej od należnej i wpłacił zadeklarowany podatek.

Skarżący zawyżyli należności za miesiące od marca 2004 r. do kwietnia 2006 r., albowiem nie uwzględnili w liczbie pracowników niepełnosprawnych dwóch pracownic, które miały status niepełnosprawnego. Organ w ogóle nie weryfikował wykazanej kwoty nadpłaty, albowiem przyjął, że kwoty wpłat na Fundusz wykazane w deklaracjach pierwotnych są prawidłowe. Prezes PFRON, a następnie organ odwoławczy interpretując art. 21 ust. 1 ustawy o rehabilitacji wywiedli, iż wobec nieuregulowania w ustawie daty rozpoczęcia wliczania osoby niepełnosprawnej do stanu zatrudnienia niepełnosprawnych w zakładzie, w celu ustalenia powstania obowiązku i wysokości wpłat na Fundusz, zastosowanie w drodze analogii mieć będzie art. 15 ust. 4 ustawy o rehabilitacji, który stanowi, że uprzywilejowanie niepełnosprawnego w zakresie wymiaru czasu pracy obowiązuje od dnia następującego po przedstawieniu pracodawcy orzeczenia o niepełnosprawności. Zdaniem Sądu, taka interpretacja przepisu art. 15 ust. 4 powołanej wyżej ustawy przez organy jest błędna.

Po pierwsze dlatego, że zarówno usytuowanie tego przepisu w rozdziale dotyczącym uprawnień osób niepełnosprawnych, jak i jego treść dowodzą, że reguła w nim zawarta odnosi się wyłącznie do ustalania wymiaru czasu pracy niepełnosprawnego. Niedopuszczalne jest ze względu na zakaz wykładni per non est takie ustalenie znaczenia przepisu, przy którym pewne jego zwroty traktowane są jako niemające znaczenia. Wykładnia uznająca początkową część ust. 4 wskazanego artykułu za zbędną, przeczyłaby założeniu racjonalności ustawodawcy leżącym u podstaw poprawnej wykładni przepisów prawa.

Po drugie, jeżeli norma ma znajdować zastosowanie we wszystkich okolicznościach, w przepisie prawnym nie określa się okoliczności jej zastosowania. Natomiast okoliczności te jednoznacznie i wyczerpująco wskazuje się w przepisie prawnym przez rodzajowe ich określenie, jeżeli norma ma znajdować zastosowanie tylko w tych okolicznościach. Takie okoliczności zostały w art. 15 ust. 4 wskazane [por. § 148 ust. 1 i 2 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 czerwca 2002 r. w sprawie "Zasad techniki prawodawczej" (Dz. U. Nr100, poz.908)].

Po trzecie, unormowanie zawarte w ust. 4 art. 15, w kontekście art. 1 ustawy, który stwierdza, iż ustawa dotyczy osób, które uzyskały wymienione w nim orzeczenia, stanowi wyjątek. Z wyjątkami wiąże się zasada exceptiones non sunt extendendae. Nakazuje ona przy interpretacji stosowanie reguł wykładni ścisłej, literalnej, opartej na dyrektywach językowych, bez sięgania do racji celowościowych czy utylitarnych, te bowiem zawsze prowadzą do szerszego rozumienia znaczenia normy prawnej.

Po czwarte, wpłaty na Fundusz są należnościami o charakterze parapodatkowym, nakładają bowiem na pracodawców obowiązek ponoszenia nieodpłatnych, przymusowych oraz bezzwrotnych świadczeń pieniężnych na rzecz Funduszu. Zarówno w prawie podatkowym, jak i szerzej w odniesieniu do obowiązków obywatelskich czy innych nieekwiwalentnych obowiązków podmiotów prawa, stosowanie analogii, które prowadziłoby do rozszerzenia zakresu obowiązków, jest niedopuszczalne.

W skardze kasacyjnej od opisanego wyroku Minister Pracy i Polityki Społecznej wniósł o jego uchylenie w całości i rozpoznanie sprawy w trybie art. 188 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi oraz o zasądzenie na rzecz skarżącego kosztów procesu według norm przepisanych.

Wyrokowi zarzucił:

naruszenie prawa materialnego przez błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie przepisu art. 21 ust. 1 w zw. z art. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. Nr 123, poz. 776 ze zm.), poprzez przyjęcie, że określenie "rzeczywiste zatrudnienie osób niepełnosprawnych" oznacza wszystkich zatrudnionych pracowników posiadających orzeczenie o stopniu niepełnosprawności, a nie wyłącznie pracowników zatrudnionych jako osoby niepełnosprawne legitymujących się stosownym orzeczeniem oraz naruszenie art. 23 Kodeksu cywilnego poprzez przyjęcie, że osoba niepełnosprawna legitymująca się orzeczeniem o stopniu niepełnosprawności podejmująca pracę ma obowiązek poinformowania pracodawcy o swojej niepełnosprawności i posiadaniu takiego orzeczenia niezależnie od konsekwencji jakie mogą z wyniknąć z tego faktu, co stanowi naruszenie jej dóbr osobistych − tj. na przesłance wynikającej z art. 174 pkt 1 ustawy − Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi.

W uzasadnieniu skargi jej autor wskazał, m.in., że przekonanie Sądu, iż zatrudnienie osób niepełnosprawnych pracodawca winien określać według rzeczywistej ilości pracowników posiadających jedno z orzeczeń wymienionych w punktach 1−3 art. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. nie było w pełni prawdziwe, bowiem pracodawca nie może zatrudniać osób, które nie ukończyły 16 roku życia i legitymują się orzeczeniem o niepełnosprawności; to orzeczenie jest wydawane dla innych celów.

Zdaniem wnoszącego kasację, przedstawione stanowisko Sądu wynikało z błędnej wykładni art. 21 w zw. z art. 1 ustawy o rehabilitacji. Aby dokonać wpłat na Fundusz, o których mowa w art. 21 ustawy o rehabilitacji, pracodawca zatrudniający co najmniej 25 pracowników (w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy) jest obowiązany:

1) ustalić stan zatrudnienia osób niepełnosprawnych w swoim zakładzie pracy w danym miesiącu, czyli właśnie "rzeczywiste zatrudnienie osób niepełnosprawnych",

2) obliczyć ile osób, przy jego stanie zatrudnienia, stanowi 6-procentowy wskaźnik zatrudnienia

3) obliczyć ile wynosi 40,65% przeciętnego wynagrodzenia

i dopiero na podstawie tych wskaźników określić wysokość miesięcznej wpłaty na Fundusz.

Należy przy tym podkreślić, że do stanu zatrudnienia osób niepełnosprawnych można zaliczyć tylko te osoby, które są zatrudnione właśnie jako osoby niepełnosprawne, a nie jak bezpodstawnie przyjął Wojewódzki Sąd Administracyjny, osoby, które legitymują się orzeczeniem o stopniu niepełnosprawności.

Podstawowym warunkiem zatrudnienia pracownika jako osoby niepełnosprawnej jest przedstawienie przez niego orzeczenia o stopniu niepełnosprawności (lub równoważnego), bowiem brak takiego dokumentu uniemożliwia tę czynność. Logicznym zatem jest, że pracodawca nie może zatrudnić pracownika jako pracownika niepełnosprawnego, jeśli nie wie i nie ma na to dowodów, że jest on osobą niepełnosprawną. W związku z tym, wbrew temu co orzekł Wojewódzki Sąd Administracyjny − zdaniem wnoszącego skargę − skarżący, którzy zatrudniali pracownice posiadające orzeczenie o stopniu niepełnosprawności, a nie mieli informacji o ich niepełnosprawności i nie ujmowali ich w liczbie pracowników niepełnosprawnych, podawali w deklaracjach liczbę zatrudnianych osób niepełnosprawnych zgodną z "rzeczywistym stanem zatrudnienia osób niepełnosprawnych".

Zaskarżonemu orzeczeniu zarzucił również, że narusza ono dobra osobiste tych pracownic, o których mowa w art. 23 Kodeksu cywilnego, poprzez uznanie, że mają one obowiązek wyjawić pracodawcy informacje o swoim stanie zdrowia. W świetle powołanego przepisu o przekazaniu informacji o własnym stanie zdrowia mają prawo decydować wyłącznie osoby, których to dotyczy. O tym, czy przedstawić pracodawcy posiadane orzeczenie o stopniu niepełnosprawności decyduje sama osoba niepełnosprawna i jeśli uzna ona, że posiadany stopień niepełnosprawności i rodzaj schorzenia nie ma wpływu na wykonywanie przez nią oferowanego zakresu pracy, to nie musi przedkładać posiadanego orzeczenia o zaliczeniu jej do któregoś ze stopni niepełnosprawności. W konsekwencji tego zostanie zatrudniona jako osoba sprawna i nie będzie korzystała z przysługujących jej uprawnień z tytułu rzeczywistej niepełnosprawności, a co za tym idzie również pracodawca nie będzie uprawniony do korzystania ze skutków wynikających z zatrudniania osoby niepełnosprawnej.

Tymczasem Wojewódzki Sąd Administracyjny bezzasadnie przyjął, że oświadczenie woli pracownika nie ma w takim wypadku żadnego znaczenia, bowiem sam fakt, że pracownik posiada orzeczenie o stopniu niepełnosprawności, nawet wówczas gdy nie zamierza informować o tym pracodawcy, stanowi wystarczający powód, aby pracodawca mógł zaliczyć go do grona osób niepełnosprawnych i czerpać z tego określone przepisami profity, podczas gdy pracownice − będące w zatrudnieniu jako osoby sprawne − nie korzystały w tym czasie z przysługujących w takich wypadkach przywilejów z tytułu posiadania stopnia niepełnosprawności, tj.:

– 7-godzinnego dnia pracy i 35-godzinnego tygodnia pracy bez obniżenia wysokości

wynagrodzenia wypłacanego w stałej miesięcznej wysokości,

– braku możliwości zatrudniania w porze nocnej i w godzinach nadliczbowych,

– dodatkowej15-minutowej przerwy w pracy zaliczanej do czasu pracy, przeznaczonej na gimnastykę lub wypoczynek,

– dodatkowego 10-dniowego urlopu wypoczynkowego w danym roku,

– zwolnień od pracy, z zachowaniem prawa do wynagrodzenia, w wymiarze 21 dni roboczych w celu uczestnictwa w turnusie rehabilitacyjnym,

– zwolnień od pracy w celu wykonania badań lekarskich i inne.

Gdyby uznać, że pracodawca może dokonać korekty stanu zatrudnienia osób niepełnosprawnych wstecz do daty wymienionej w orzeczeniu, to pracownik i tak byłby pozbawiony, w korygowanym okresie, możliwości realizacji szczególnych uprawnień pracowniczych, a w większości przypadków także możliwości uzyskania stosownej rekompensaty z tego tytułu (szczególnie ochrony przed pracą w porze nocnej i godzinach nadliczbowych, incydentalnych zwolnień określonych w art. 20 ust. 1 pkt 1 ustawy, dodatkowych przerw w pracy i skróconych norm czasu pracy), zaś pracodawca w pełni korzystałby z uprawnień związanych z zatrudnianiem tej osoby jako osoby niepełnosprawnej.

Odpowiadając na skargę kasacyjną, P. s.c. U. B. i W. B. wnieśli o jej oddalenie i o zasądzenie na ich rzecz kosztów postępowania według norm przepisanych.

Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził, że skarga kasacyjna Ministra Pracy i Polityki Społecznej nie miała uzasadnionych podstaw.

Skarga tego rodzaju była (i jest) środkiem prawnym dalece sformalizowanym. Jej przedmiotem mógł być wyłącznie wyrok lub kończące postępowanie w sprawie postanowienie wojewódzkiego sądu administracyjnego (art. 173 § 1 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi). Zatem tylko przeciw takiemu, konkretnemu orzeczeniu mogły być kierowane zarzuty kasacyjne. Ich podstawą mogło być wyłącznie:

– naruszenie (przez w.s.a.) prawa materialnego przez błędną jego wykładnię lub niewłaściwe zastosowanie (art. 174 pkt 1 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi),

– naruszenie (przez w.s.a.) przepisów postępowania, jeżeli uchybienie to mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy (art. 174 pkt 2).

Zgodnie z art. 176 powoływanej ustawy: "Skarga kasacyjna powinna czynić zadość wymaganiom przepisanym dla pisma w postępowaniu sądowym oraz zawierać oznaczenie zaskarżonego orzeczenia ze wskazaniem czy jest ono zaskarżone w całości, czy w części, przytoczenie podstaw kasacyjnych i ich uzasadnienie, wniosek o uchylenie lub zmianę orzeczenia z oznaczeniem zakresu żądanego uchylenia lub zmiany".

Zarzucając wyrokowi naruszenie prawa materialnego − tak jak to miało miejsce w rozpoznawanej sprawie − autor skargi winien wskazać rodzaj naruszenia: błędna wykładnia czy niewłaściwe zastosowanie, powołać "naruszone" przepisy i wyjaśnić na czym polegała ich błędna wykładnia lub niewłaściwe zastosowanie przez sąd − dokonane dla potrzeb oceny zgodności z prawem przedmiotu zaskarżenia (art. 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych − Dz. U. Nr 153, poz. 1269 ze zm.) i jaka − jego zdaniem − była wykładnia właściwa lub prawidłowe zastosowanie wskazanych przepisów (przepisu). Oczywiście mogło się zdarzyć, że na skutek błędnej wykładni doszło do niewłaściwego zastosowania przepisu w określonym stanie faktycznym sprawy. Co do zasady są to jednak dwie różne podstawy kasacyjne wymagające właściwego uzasadnienia.

Stan faktyczny sprawy był niesporny. U. i W. B. prowadzili działalność gospodarczą w formie spółki cywilnej przy zatrudnieniu pracowników.

Ta okoliczność nakładała na nich, wynikający z art. 21 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. Nr 123, poz. 776 ze zm.), obowiązek dokonywania miesięcznych wpłat na Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych. Obowiązek i wysokość wpłat zależała od wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych w stosunku do ilości zatrudnionych ogółem.

W okresie, którego sprawa dotyczyła zatrudniali faktycznie dwie osoby niepełnosprawne, które przy ustalaniu tego wskaźnika nie były "uwzględniane".

Jak to słusznie stwierdził Wojewódzki Sąd Administracyjny w skarżonym wyroku, art. 21 ust. 1 ustawy, zamieszczony w jej rozdziale 6 "Szczególne obowiązki i uprawnienia pracodawców w związku z zatrudnianiem osób niepełnosprawnych", nie zawierał innych formalnoprawnych wymogów, w zakresie obowiązku i ustalania wysokości należnych wpłat; nie wiązał sposobu ustalania wysokości wpłat z wykorzystywaniem przez pracowników − osoby niepełnosprawne należnych im przywilejów zapisanych w rozdziale 4 ustawy "Uprawnienia osób niepełnosprawnych". To − wbrew przekonaniu autora skargi kasacyjnej − wymiar czasu pracy takiej osoby zależał od przedstawienia pracodawcy orzeczenia o niepełnosprawności (art. 15 ust. 4), a nie obowiązki pracodawcy w zakresie ustalania wysokości i dokonywania miesięcznych wpłat na PFRON. Ewentualne naruszenie przez pracodawcę należnych niepełnosprawnym uprawnień należało do postępowania innego niż postępowanie o zwrot nienależnych wpłat na Fundusz.

Niezależnie od motywów jakimi kierował się pracownik nie deklarując pracodawcy w momencie zatrudniania swej niepełnosprawności, nie było uzasadnienia prawnego do obciążania pracodawcy nienależnymi składkami na PFRON, skoro posiadanie orzeczenia o niepełnosprawności zostało przez takiego pracownika ujawnione w trakcie zatrudnienia.

Nie było zrozumiałe odwołanie się w skardze kasacyjnej do art. 23 Kodeksu cywilnego. Zgodnie z jego art. 1 "Kodeks reguluje stosunki cywilnoprawne między osobami fizycznymi i osobami prawnymi", natomiast postępowanie dotyczące ustalania wysokości wpłat na PFRON i korekty tej wysokości uregulowane zostało przez prawo administracyjne.

Jak wyżej wskazano, zarzuty skargi kasacyjnej miały dotyczyć konkretnego orzeczenia sądu administracyjnego i mieścić się w granicach zakreślonych przez art. 174 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi.

Ze wskazanych przyczyn Naczelny Sąd Administracyjny, na podstawie art. 184 i art. 204 pkt 2 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, orzekł jak w wyroku.