Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku w składzie następującym: Przewodniczący sędzia WSA Dariusz Marian Zalewski (spr.), , , po rozpoznaniu w Wydziale I w dniu 14 maja 2024 r. na posiedzeniu niejawnym sprawy ze skargi D. P. na decyzję Kierownika Biura Powiatowego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w Sokółce z dnia 14 września 2023 r., nr 0198-2023-000547 w przedmiocie przyznania pomocy dla rolników działających w sektorze zbóż i nasion oleistych, którzy ponieśli straty gospodarcze spowodowane przywozem zbóż z Ukrainy p o s t a n a w i a: odrzucić skargę. ,

Decyzją z dnia 14 września 2023 r., nr 0198-2023-000547, Kierownik Biura Powiatowego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w Sokółce przyznał D. P. pomoc dla rolników działających w sektorze zbóż i nasion oleistych, którzy ponieśli straty gospodarcze spowodowane przywozem zbóż z Ukrainy w wysokości 2.857,75 zł.

Organ wyjaśnił, że działając zgodnie z art. 107 § 4 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2023 r. poz. 775 z późn. zm, dalej: "k.p.a."), wobec uwzględnienia żądania w całości, odstąpił od uzasadnienia decyzji. Jednocześnie pouczono skarżącego o możliwości złożenia skargi do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku, mając na uwadze treść przepisu art. 127 § 1a k.p.a.

Wobec powyższego, skarżący złożył skargę do WSA w Białymstoku, zarzucając organowi błędne zakwalifikowanie wydanej decyzji jako uwzględniającej jego żądanie w całości, w sytuacji gdy organ pominął jedną z przedłożonych przez niego faktur.

W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej odrzucenie.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku zważył, co następuje:

Skarga podlegała odrzuceniu.

Zgodnie z art. 52 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2023 r. poz. 1634, dalej: "p.p.s.a."). skargę można wnieść po wyczerpaniu środków zaskarżenia, jeżeli służyły one skarżącemu w postępowaniu przed organem właściwym w sprawie, chyba że skargę wnosi prokurator, Rzecznik Praw Obywatelskich lub Rzecznik Praw Dziecka (§ 1). Przez wyczerpanie środków zaskarżenia należy rozumieć sytuację, w której stronie nie przysługuje żaden środek zaskarżenia, taki jak zażalenie, odwołanie lub ponaglenie, przewidziany w ustawie (§ 2).

Przywołane przepisy prawa wskazują, że dopóki stronie przysługuje prawo wniesienia jakiegokolwiek środka zaskarżenia, dopóty wniesienie skargi na ten akt do sądu administracyjnego jest niedopuszczalne jako przedwczesne. Dla wypełnienia warunku wyczerpania środków zaskarżenia bezwzględnie konieczne jest uprzednie rozpoznanie wniesionego środka zaskarżenia przez organ administracji publicznej drugiej instancji. W sytuacji zaś, gdy strona nie wyczerpie trybu zaskarżenia, skarga podlega odrzuceniu na podstawie art. 58 § 1 pkt 6) p.p.s.a., który stanowi, że sąd odrzuca skargę, jeżeli wniesienie skargi z innych przyczyn jest niedopuszczalne. Jak wskazuje się w doktrynie - niedopuszczalność skargi z innych przyczyn wystąpi w szczególności, gdy skarga zostanie wniesiona bez wyczerpania środków zaskarżenia (por. A. Kabat [w:] B. Dauter, M. Niezgódka-Medek, A. Kabat, Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz, wyd. II, LEX/el. 2021, art. 58.). Wedle art. 58 § 3 p.p.s.a. sąd odrzuca skargę postanowieniem. Odrzucenie skargi może nastąpić na posiedzeniu niejawnym.

Stosownie zaś do treści art. 127 § 1a k.p.a., decyzja wydana w pierwszej instancji, od której uzasadnienia organ odstąpił z powodu uwzględnienia w całości żądania strony, jest ostateczna.

Odnosząc wymóg wyczerpania środków zaskarżenia do realiów poddanej sądowej kontroli sprawy wskazać należy, że wymóg ten nie został spełniony. Z akt sprawy wynika, że skarżący uczynił przedmiotem zaskarżenia do sądu decyzję Kierownika Biura Powiatowego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w Sokółce, na mocy której otrzymał pomoc dla rolników działających w sektorze zbóż i nasion oleistych, którzy ponieśli straty gospodarcze spowodowane przywozem zbóż z Ukrainy w wysokości 2.857,75 zł. W realiach niniejszej sprawy, pomimo stwierdzenia przez organ pierwszej instancji w zaskarżonej decyzji, że uwzględnia ona żądanie strony w całości, sąd nie podziela takiego stanowiska. Wskazać bowiem należy, że organ pominął przedłożoną przez skarżącego wraz ze zmianą pierwotnie złożonego wniosku, fakturę nr [...] na kwotę 8.400 zł. Trudno zatem stwierdzić, że uwzględniono żądanie skarżącego w całości.

W takiej sytuacji od będącej przedmiotem skargi decyzji przysługiwało stronie prawo wniesienia odwołania, gdyż wniesienie skargi należało poprzedzić wyczerpaniem trybu odwoławczego. Wniesiona skarga dotyczy zatem decyzji wydanej w I instancji, od której przysługiwało prawo wniesienia odwołania. W konsekwencji należało więc stwierdzić, że skarga do sądu administracyjnego nie była prawnie dopuszczalna od decyzji wydanej przez organ pierwszej instancji. Skarżący wniósł zatem skargę do sądu administracyjnego przedwcześnie.

W ocenie sądu w zaskarżonej decyzji niewłaściwie stwierdzono, że jest ostateczna. W istocie zaskarżona w rozpoznawanej sprawie decyzja nie zawierała prawidłowego pouczenia o terminie i trybie wniesienia odwołania. Zgodnie bowiem z treścią art. 127 § 1 k.p.a., od decyzji wydanej w pierwszej instancji służy stronie odwołanie tylko do jednej instancji. Błędne pouczenie nie tworzy jednak samo przez się prawa do zaskarżenia do sądu administracyjnego takiej decyzji. Wadliwe pouczenie nie może "wykreować" środka zaskarżenia. Prawa procesowe stron postępowania wynikają bowiem z przepisów prawa i nie mogą być modyfikowane przez wadliwe pouczenia organów. Nie budzi wątpliwości, że błędne pouczenie przez organ administracji w decyzji o możliwości wniesienia skargi do sądu nie tworzy dla strony postępowania uprawnienia, które faktycznie na danym etapie postępowania nie przysługiwało.

Zauważyć przy tym wypada, że na podstawie art. 112 k.p.a., błędne pouczenie w decyzji co do prawa odwołania lub skutków zrzeczenia się odwołania albo wniesienia powództwa do sądu powszechnego lub skargi do sądu administracyjnego nie może szkodzić stronie, która zastosowała się do tego pouczenia. Wynikające z art. 112 k.p.a. błędne pouczenie o przysługującym środku zaskarżenia należy traktować na równi z brakiem pouczenia. W przypadku błędnego pouczenia o prawie do złożenia środka zaskarżenia art. 112 k.p.a. przyznaje stronie prawo do skorzystania z takiego środka w trybie i terminie wskazanym w tym pouczeniu. Powołany artykuł z mocy prawa udziela stronie ochrony prawnej, a tym samym nie ma podstaw do odsyłania strony na inną drogę ochrony prawnej (np. poprzez złożenie prośby o przywrócenie terminu), jeżeli ta ochrona jest przyznana z mocy prawa. Dla strony niepouczonej (błędnie pouczonej), termin do jego wniesienia odwołania nie rozpoczął biegu, a więc taka strona nawet uchybiwszy terminowi do wniesienia środka zaskarżenia na skutek braku pouczenia o przysługiwaniu takiego środka, może wnieść odwołanie w każdym czasie bez potrzeby dodatkowego składania wniosku o przywrócenie terminu (zob. wyrok WSA z Łodzi z dnia 3 października 2023 r., II SA/Łd 535/23, LEX nr 3617546). Błędne pouczenie strony o braku przysługiwania środka zaskarżenia lub brak pouczenia o przysługiwaniu środka zaskarżenia nie może prowadzić do negatywnych skutków dla samej strony, która z uchybieniem terminu wniosła odwołanie. Taka strona może skutecznie wnieść odwołanie w każdej chwili, gdyż nie utraciła prawa do dopełnienia tej czynności w myśl wyraźnego przepisu prawa (tak NSA w wyroku z dnia 22 kwietnia 2022 r., I OSK 37/21, LEX nr 3393054).

W konsekwencji, w sytuacji wniesienia przez skarżącego odwołania od decyzji z dnia 14 września 2023 r., organ powinien potraktować je jako wniesione w terminie, bez konieczności przywracania terminu do dokonania tej czynności.

Mając powyższe na uwadze sąd, działając na podstawie art. 58 § 1 pkt 6 i § 3 p.p.s.a., orzekł jak w sentencji postanowienia.