Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Trzydniowy termin wyznaczony na podstawie art. 200 par. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa /Dz.U. nr 137 poz. 926 ze zm./ nie ogranicza uprawnień procesowych strony. Jeżeli strona wypowiedziała się w sprawie zebranego materiału dowodowego wprawdzie po tym terminie, ale przed wydaniem decyzji, to obowiązkiem organu jest ustosunkowanie się do stanowiska strony w treści decyzji.

Naczelny Sąd Administracyjny uznał zasadność skargi Jarosława F. na decyzję Prezesa Głównego Urzędu Ceł z dnia 5 lipca 2000 r. w przedmiocie wymiaru cła i na podstawie art. 22 ust. 1 i ust. 2 pkt 3 ustawy z dnia 11 maja 1995 r. o Naczelnym Sądzie Administracyjnym /Dz.U. nr 74 poz. 368 ze zm./ uchylił zaskarżoną decyzję, a także - zgodnie z art. 55 ust. 1 tej ustawy - zasądził od Prezesa Głównego Urzędu Ceł na rzecz skarżącego dwieście złotych tytułem zwrotu uiszczonego wpisu sądowego.

Decyzją z dnia 23 marca 2000 r. Dyrektor Urzędu Celnego w (...) uznał zgłoszenie celne tkaniny powlekanej PVC w kolorze czarnym /Black/ i granatowym /Navy/ dokonane przez Jarosława F., właściciela firmy "C.I." w Ł., za nieprawidłowe i podwyższył kwotę długu celnego. W uzasadnieniu wskazał, że zadeklarowana przez stronę cena 1 USD za 1 metr tkaniny była zaniżona. Powołany biegły, po przeprowadzeniu analizy cen hurtowych na rynku polskim podobnych i identycznych tkanin pochodzących z Tajwanu, że obecnie minimalne wartości rynkowe wynoszą dla tkaniny Black - 6,30 zł za 1 metr, a dla tkaniny Navy - 7,10 zł za 1 metr. Dyrektor Urzędu Celnego objaśnił, że nie można zastosować art. 25-28 ustawy z dnia 9 stycznia 1997 r. - Kodeks celny /Dz.U. nr 23 poz. 117 ze zm./, ponieważ brak jest wiarygodnych danych. W związku z tym wartość celna towaru została określona na podstawie art. 29 Kodeksu celnego, z uwzględnieniem metody ceny jednostkowej zawartej w art. 27. W uzasadnieniu decyzji stwierdzono, że nie mogą zostać uwzględnione zarzuty zawarte w piśmie Jarosława F. z dnia 20 marca 2000 r. dotyczące opinii biegłego, gdyż pismo wpłynęło jeden dzień po upływie trzydniowego terminu do wypowiedzenia się w sprawie zebranego materiału dowodowego, wyznaczonego na podstawie art. 200 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa /Dz.U. nr 137 poz. 926 ze zm./.

W odwołaniu od powyższej decyzji Jarosław F. podał, że organ celny nie uwzględnił adnotacji banku na fakturze, która potwierdzała dokonanie zapłaty za towar kontrahentowi zagranicznemu, a także dowodów w postaci ofert, cenników i zamówień. Uznał także, iż bezzasadnie zaniechano ustalenia wartości celnej na podstawie art. 25 lub art. 26 Kodeksu celnego, mimo że na terenie Ł. działają firmy importujące identyczne lub podobne towary z tego samego kraju, a nawet od tego samego producenta. Odnosząc się do wyliczenia wartości celnej, zaakcentował, że marża handlowa w wysokości 10 procent przyjęta jest w sposób dowolny, gdyż nie przedstawiono dowodów, na podstawie których przyjęto marżę w tej wysokości. Sporządzona przez biegłego opinia jest wadliwa, ponieważ biegły miał kwalifikacje z zakresu techniki i technologii dziewiarstwa, natomiast opinia dotyczyła materiału tkanego. Biegły dowolnie ustalił także wysokość minimalnych cen hurtowych.

Decyzją z dnia 5 lipca 2000 r. Prezes Głównego Urzędu Ceł nie uwzględnił odwołania. W uzasadnieniu stwierdził, że wiarygodność faktury obejmuje nie tylko jej wiarygodność formalną, ale i materialną. Faktura nie jest wiarygodna, gdy podana cena transakcyjna jest rażąco niska. Faktura oraz dokumentacja dotycząca negocjacji pomiędzy eksporterem a importerem podlega ocenie w granicach zasady swobodnej oceny dowodów. Z powodu braku wiarygodnych danych, umożliwiających określenie wartości celnej na podstawie art. 25-28 Kodeksu celnego, wartość celną towaru ustalono metodą określoną w art. 29 tej ustawy z uwzględnieniem metody ceny jednostkowej /art. 27/. Odnosząc się do zarzutu pominięcia cen towarów identycznych i podobnych, podano, że na przełomie lutego i marca 2000 r. przedmiotem przywozu był towar, który nie może być traktowany zamiennie handlowo z towarem sprowadzonym przez Jarosława F. Towar o podobnych cechach był przedmiotem przywozu przez firmę "V.", jednak zgłoszenia zostały dokonane około 2 miesiące przed przyjęciem spornego zgłoszenia celnego. Jednocześnie ustalono, że w okresie tym następował wzrost cen surowców, mający wpływ na wartość celną sprowadzonych tkanin, dlatego nie było możliwe porównanie obu transakcji. Wobec powyższego wartość celną przyjęto na podstawie opinii rzeczoznawcy. Ekspertyzę sporządziła osoba dysponująca specjalistyczną wiedzą, a ocenę pobranej losowo próbki tkaniny przeprowadzono metodą organoleptyczną, popartą badaniami laboratoryjnymi.

W skardze do Naczelnego Sądu Administracyjnego Jarosław F. stwierdził, że organy celne nie odniosły się do zarzutów dotyczących opinii biegłego. Prezes Głównego Urzędu Ceł błędnie przyjął, że nie było warunków do ustalenia wartości celnej na podstawie ceny towarów podobnych. Ustalenie, że w okresie poprzedzającym transakcję nastąpił wzrost cen surowców, nie znajduje uzasadnienia w zebranym materiale dowodowym.

W odpowiedzi na skargę Prezes Głównego Urzędu Ceł wniósł o jej oddalenie, podtrzymując argumentację zawartą w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji i akcentując, że udział biegłego umożliwił bezstronne i wnikliwe rozpoznanie sprawy.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Skarga jest uzasadniona.

Organy obu instancji nie ustosunkowały się do podnoszonych w toku postępowania przez skarżącego zarzutów dotyczących opinii biegłego. Skarżący w piśmie z dnia 20 marca 2000 r. do Dyrektora Urzędu Celnego podał zarzuty, które później powtórzył w odwołaniu, dotyczące specjalności biegłego oraz przyjętych w opinii wysokości cen hurtowych.

Dyrektor Urzędu Celnego stwierdził, że pismo Jarosława F. z dnia 20 marca 2000 r. nie podlega uwzględnieniu, gdyż wpłynęło po terminie wyznaczonym na podstawie art. 200 par. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa /Dz.U. nr 137 poz. 926 ze zm./ w związku z art. 262 ustawy z dnia 9 stycznia 1997 r. - Kodeks celny /Dz.U. nr 23 poz. 117 ze zm./. Zgodnie z tym przepisem przed wydaniem decyzji organ wyznacza stronie trzydniowy termin do wypowiedzenia się w sprawie zebranego materiału dowodowego. W rozpoznawanej sprawie istotne znaczenie ma okoliczność, że pismo wpłynęło przed wydaniem decyzji. Jego treść była znana organowi i nie mogła zostać pominięta. Trzydniowy termin wyznaczony na podstawie art. 200 par. 1 Ordynacji podatkowej nie ogranicza uprawnień procesowych strony. Jeżeli strona wypowiedziała się w sprawie zebranego materiału dowodowego wprawdzie po tym terminie, ale przed wydaniem decyzji, to obowiązkiem organu jest ustosunkowanie się do stanowiska strony w treści decyzji. Przyjęcie poglądu odmiennego, który wyrażono w uzasadnieniu decyzji wydanej w I instancji, i który nie został zakwestionowany przez Prezesa Głównego Urzędu Ceł, nie znajduje uzasadnienia w art. 200 par. 1 Ordynacji podatkowej. Narusza on bowiem zasadę prawdy obiektywnej i zasadę czynnego udziału strony w postępowaniu /art. 122 i art. 123 Ordynacji podatkowej/. Omawiany przepis ustanawia wyłącznie dla organu prowadzącego postępowanie obowiązek wyznaczenia trzydniowego terminu do wypowiedzenia się w sprawie materiału dowodowego, a nie obowiązek dla strony wypowiedzenia się o materiale dowodowym w terminie trzech dni. Uchybienie przez stronę trzydniowemu terminowi natomiast może prowadzić do uniemożliwienia organowi ustosunkowania się do stanowiska strony, gdyby zostało złożone już po wydaniu decyzji. Taka sytuacja jednak w rozpoznawanej sprawie nie wystąpiła.

Zaskarżona decyzja narusza zasadę swobodnej oceny dowodów /art. 191 Ordynacji podatkowej/. Ustalenie "zwyczajowej marży handlowej" w wysokości 10 procent i twierdzenie o wzroście cen surowców w okresie dwóch miesięcy przed zgłoszeniem towaru przez skarżącego nie znajduje uzasadnienia w zebranym materiale dowodowym. Nie wynikają one także z opinii biegłego. Strona w toku postępowania zakwestionowała również wysokość cen hurtowych wynikających z opinii biegłego. W związku ze zgłoszonym zarzutem należało wezwać biegłego do uzupełnienia opinii, bowiem nie wskazał, na jakiej podstawie ustalił w opinii wysokość cen. Opinia biegłego, jak każdy inny dowód w sprawie, może być kwestionowana i podlega ocenie w granicach zasady swobodnej oceny dowodów. Biegły nie jest zwolniony od wskazania źródeł, podstaw i przesłanek, które uzasadniają poszczególne stwierdzenia zawarte w opinii.

Pozostałe zarzuty skargi nie są trafne. W uzasadnieniu zaskarżonej decyzji prawidłowo podkreślono, że rażąco niska cena tkanin podana w fakturze uzasadniała odmowę przyjęcia wartości transakcyjnej na podstawie art. 23 par. 7 Kodeksu celnego. Rezultatem badania wiarygodności wysokości cen podanych przez stronę i wynikających z dokumentów jest ustalenie, że ujawniona cena jest niewiarygodna dla określenia wartości celnej. Wobec braku wiarygodności ceny transakcyjnej należało wartość celną ustalić jedną z metod wskazanych w kodeksie celnym. Prezes Głównego Urzędu Ceł szczegółowo omówił przyczyny braku możliwości ustalenia wartości celnej na podstawie kolejnych metod wskazanych w art. 25-28 Kodeksu celnego. Zarzut skargi dotyczył jedynie odrzucenia możliwości wartości celnej na podstawie cen towarów podobnych. W uzasadnieniu zaskarżonej decyzji, odrzucając możliwość ustalenia wartości celnej na podstawie cen towarów podobnych, zaakcentowano, że uniemożliwił to wzrost cen surowców w okresie około 2 miesięcy przed zgłoszeniem celnym sprowadzonego przez skarżącego towaru. Stwierdzenie wzrostu cen, jak już wyżej zaznaczono, będzie wymagało wskazania dowodów potwierdzających takie ustalenie i w zależności od wyników weryfikacji należy ponownie rozważyć możliwość ustalenia wartości celnej na podstawie art. 26 Kodeksu celnego.

Z tych względów należało na podstawie art. 22 ust. 1, ust. 2 pkt 3 oraz art. 55 ustawy z dnia 11 maja 1995 r. o Naczelnym Sądzie Administracyjnym /Dz.U. nr 74 poz. 368 ze zm./ orzec jak w sentencji.