Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Janusz Bociąga Sędziowie WSA Dorota Dąbek (spr.) WSA Halina Jakubiec Protokolant Ewelina Knapczyk po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 8 kwietnia 2014 r. sprawy ze skargi B. S. na postanowienie Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego z dnia 11 lipca 2013 r. nr [...] w przedmiocie nałożenia grzywny w celu przymuszenia I. stwierdza nieważność zaskarżonego postanowienia oraz poprzedzającego go postanowienia pierwszej instancji, II. stwierdza, że określone w punkcie pierwszym postanowienia nie mogą być wykonywane, III. zasądza od Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego na rzecz skarżącej B. S. kwotę 100 (sto) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania.

wyroku WSA w Krakowie z dnia 8 kwietnia 2014 r.

W dniu 9 stycznia 2012 r. do Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej wpłynęła "Lista opornych uchylających się od szczepień obowiązkowych" z Zespołu Przychodni i Ośrodków Zdrowia Centrum Zdrowia, Poradnia Lekarza POZ. Z listy tej wynikało, że B. S. nie zaszczepiła swojego dziecka W. S. (ur. [...] 2011 r.) przeciwko błonicy, tężcowi, krztuścowi, polio, Haemophilus infleunzae typu b. B. S. zaszczepiła dziecko tylko na BCG i wzw typu B III dawka.

Powiatowy Inspektor Sanitarny skierował do B. S. pisemne upomnienie Nr [...] z dnia 26 stycznia 2012 r. wzywając ją do niezwłocznego wykonania obowiązku zaszczepienia dziecka. Równocześnie Powiatowy Inspektor Sanitarny powiadomił matkę, iż w przypadku niewykonania obowiązku zostanie po upływie 7 dni od daty doręczenia upomnienia wszczęte postępowanie egzekucyjne i nałożona grzywna w celu przymuszenia do wykonania tego obowiązku.

W piśmie z dnia 2 lutego 2012 r. B. i A. S. oświadczyli, że wstrzymują się z podaniem dziecku szczepionek do momentu aż ukończy drugi rok życia ze względu na złe znoszenie szczepień przez dzieci w ich rodzinie oraz ze względu na fakt, że ich syn bardzo źle reagował na szczepienie zarówno przeciw gruźlicy, jak i wzw typu B.

Powiatowy Inspektor Sanitarny dokonał analizy dokumentacji dziecka i stwierdził, że brak jest w niej przeciwwskazań do szczepień. W związku ze stwierdzeniem, że W. S. nie został zaszczepiony, organ I instancji tytułem wykonawczym Nr [...] z dnia [...] 2012 r. wszczął postępowanie egzekucyjne w administracji wobec zobowiązanej B. S., a postanowieniem z tej samej daty Nr [...] nałożył na nią grzywnę w wysokości 200 zł w celu przymuszenia do zaszczepienia dziecka.

Po rozpatrzeniu zażalenia B. S., Wojewódzki Inspektor Sanitarny postanowieniem z dnia [...] 2012 r. nr [...] utrzymał w mocy postanowienie Powiatowego Inspektora Sanitarnego z dnia [...] 2012 r. Nr [...].

Postanowieniem z dnia 19 grudnia 2012 r., sygn. akt III SA/Kr 1257/12 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie odrzucił skargę B. S. na postanowienie Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego z dnia [...] 2012 r. nr [...].

W dniu 28 maja 2013 r. Powiatowy Inspektor Sanitarny przeprowadził kontrolę stanu uodpornienia dziecka W. S., która wykazała, że dziecko nie zostało zaszczepione przeciwko błonicy, tężcowi, krztuścowi oraz Haemophilus influenzae typu b.

Postanowieniem z dnia [...] 2013 r. Nr [...] Powiatowy Inspektor Sanitarny nałożył na zobowiązaną B. S. grzywnę w wysokości 400 zł celem przymuszenia do wykonania obowiązku zaszczepienia dziecka W. S. przeciwko błonicy, tężcowi, krztuścowi oraz Haemophilus influenzae typu b. Równocześnie organ I instancji wezwał zobowiązaną do niezwłocznego wykonania obowiązku zaszczepienia dziecka pod rygorem nałożenia kolejnych grzywien. Organ I instancji wyjaśnił, iż obowiązek zaszczepienia W. S. przeciwko błonicy, tężcowi, krztuścowi i Haemophilus influenzae wynika z przepisów art. 17 ust. 1 w związku z art. 5 ust. 2 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz. U. nr 234, poz. 1570 z późn. zm.) oraz rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 18 sierpnia 2011 r. sprawie obowiązkowych szczepień ochronnych (Dz. U. nr 182, poz. 1086). Obowiązek ten nie został przez B. S. wykonany mimo upomnienia z dnia 26 stycznia 2012 r. Organ I instancji zaznaczył, iż jest to kolejna grzywna nałożona na zobowiązaną, która mimo tego nie wykonała obowiązku zaszczepienia syna.

W zażaleniu na powyższe postanowienie Powiatowego Inspektora Sanitarnego B. S. wniosła o jego uchylenie. Postanowieniu organu I instancji B. S. zarzuciła naruszenie art. 77 § 1 Kodeksu postępowania administracyjnego polegające na niezbadaniu spełnienia warunku określonego w art. 17 ust. 2 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi. Zdaniem B. S., organ I instancji nie zbadał, czy zostało wykonane lekarskie badanie kwalifikacyjne w celu wykluczenia przeciwwskazań do wykonania obowiązkowego szczepienia ochronnego. Tym samym organ nie wykazał, że spełnienie obowiązku, do którego przymusza jest wykonalne.

B. S. zarzuciła również naruszenie art. 16 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta, poprzez pozbawienie pacjenta prawa odmowy udzielenia zgody na poddanie się określonym świadczeniom zdrowotnym. Jej zdaniem, w wyniku nałożenia grzywny pacjent przestaje mieć prawo wolnego wyboru i zostaje przymuszony do wykonania świadczenia zdrowotnego jakim niewątpliwie jest szczepienie. B. S. wskazała, że wprawdzie art. 5 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi określa szczepienie jako obowiązkowe, ale nie oznacza to, że pacjent w tym wypadku jest pozbawiony swoich praw. Na takie ograniczenie zezwala jedynie art. 36 w/w ustawy jednakże jest to dopuszczalne tylko w stosunku do osoby, u której podejrzewa się lub rozpoznano chorobę szczególnie niebezpieczną i wysoce zakaźną stanowiącą bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia lub życia innych osób. Natomiast zdaniem B. S. jej syn jest całkowicie zdrowy i nie jest osobą podejrzaną lub chorą na żadną chorobę.

Kolejny podniesiony przez B. S. zarzut dotyczył naruszenia art. 20 § 2 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji poprzez prowadzenie egzekucji przez niewłaściwy organ. B. S. stwierdziła, iż analiza ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji wskazuje, że kierownicy wojewódzkich (i powiatowych) służb, inspekcji i straży, do których niewątpliwie należy zaliczyć organy inspekcji sanitarnej, są organami egzekucyjnymi jedynie w odniesieniu do obowiązków wynikających z wydanych przez siebie decyzji i postanowień. Tego rodzaju ograniczenie nie dotyczy jednakże wojewody, który jest organem właściwym do prowadzenia egzekucji obowiązków o charakterze niepieniężnym, wynikających zarówno z wydanych przez siebie rozstrzygnięć indywidualnych (decyzji, postanowień), jak i obowiązków niepieniężnych wynikających wprost z mocy przepisów prawa. Obowiązek poddania się obowiązkowemu szczepieniu ochronnemu jest obowiązkiem wynikającym bezpośrednio z przepisów prawa, a nie obowiązkiem wynikającym z decyzji lub postanowienia – co, zdaniem B. S., wyłącza możliwość prowadzenia egzekucji przez organy Państwowej Inspekcji Sanitarnej.

B. S. wskazała również, iż postanowienie organu I instancji jest dotknięte wadą nieważności w postaci niewykonalności obowiązku w rozumieniu art. 156 § 1 pkt 5 Kodeksu postępowania administracyjnego. Ani bowiem ustawa o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi, ani rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie obowiązkowych szczepień ochronnych nie precyzują jednoznacznie sposobu realizacji tego obowiązku. B. S. stwierdziła, iż z wyżej wymienionych przepisów nie wynika ani konkretny rodzaj szczepionki (nazwa preparatu, nazwa producenta), ani konkretny termin szczepienia. Rozporządzenie Ministra Zdrowia określa jedynie przedział wiekowy w jakim należy wykonać szczepienie, nie precyzując ściśle określonego terminu. Zdaniem B. S. wynika z tego, że obowiązek może być spełniony zarówno w pierwszym, jak i ostatnim dniu wskazanego okresu. B. S. podniosła, iż w § 5 w/w rozporządzenia określono, że obowiązkowe szczepienia ochronne są prowadzone zgodnie z Programem Szczepień Ochronnych na dany rok publikowanym w formie komunikatu przez Głównego Inspektora Sanitarnego. W opinii B. S., komunikat taki nie jest źródłem obowiązującego prawa w Polsce, gdyż nie mieści się w katalogu określonym w art. 87 Konstytucji RP, a zatem nie może stanowić podstawy prawnej do określenia obowiązku. Zdaniem B. S., z powyższego jednoznacznie wynika, że obowiązek, do którego przymusza postanowienie organu I instancji nie jest jednoznacznie określony w przepisach prawa, a co za tym idzie, jest niewykonalny.

Postanowieniem z dnia 11 lipca 2013 r. nr [...], wydanym na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 w związku z art. 144 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2013 r. poz. 267) i art. 18 ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz. U. z 2012 r. poz. 1015), Wojewódzki Inspektor Sanitarny utrzymał w mocy postanowienie Powiatowego Inspektora Sanitarnego z dnia [...] 2013 r. Nr [...]. Za niezasadny organ II instancji uznał zarzut naruszenia przez Powiatowego Inspektora Sanitarnego art. 77 § 1 Kodeksu postępowania administracyjnego. Zdaniem organu II instancji, Powiatowy Inspektor Sanitarny w sposób wyczerpujący zebrał i rozpatrzył całość materiału dowodowego, zaś wydanie zaskarżonego postanowienia poprzedzone zostało kontrolą w Zespole Przychodni i Ośrodków Zdrowia Centrum Zdrowia, Wiejski Ośrodek Zdrowia w N przeprowadzoną w dniu 28.05.2013 r. Organ II instancji stwierdził, iż podnoszony przez zobowiązaną zarzut braku badania kwalifikacyjnego dziecka w celu wykluczenia przeciwwskazań zdrowotnych wobec nie zgłoszenia się z dzieckiem do szczepienia jest z oczywistych względów bezzasadny.

Odnosząc się do zarzutu naruszenia art. 16 ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta organ II instancji stwierdził, iż szczepienia ochronne dzieci są szczepieniami obowiązkowymi i wynikają bezpośrednio z przepisów prawa, tj. art. 5 ust. 1 pkt 1b i art. 17 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz. U. nr 234, poz. 1570 z późn. zm.). W przypadku uchylania się rodzica od wypełnienia tego ustawowego obowiązku, wyegzekwowanie jego wykonania podlega egzekucji administracyjnej na podstawie art. 3 ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Wojewódzki Inspektor Sanitarny podzielił stanowisko organu I instancji, iż dziecko przy braku przeciwwskazań zdrowotnych powinno zostać poddane szczepieniom ochronnym, co jest zgodne ze stanowiskiem Rzecznika Praw Dziecka, który wypowiedział się "iż dziecko nie jest przedmiotem prawa własności rodziców, nad którym mogą oni sprawować nieograniczone władztwo", bowiem powszechnie wiadomo, że lepiej jest zapobiegać chorobie niż ją leczyć.

W kwestii zarzutu naruszenia art. 20 § 2 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji organ II instancji wskazał, iż znane są mu liczne orzeczenia sądów administracyjnych nie kwestionujące właściwości organów Państwowej Inspekcji Sanitarnej w kwestii egzekucji obowiązków o charakterze niepieniężnym, w tym dotyczących egzekwowania obowiązku wykonania szczepień ochronnych. Jako przykład takiego orzeczenia organ II instancji podał wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie z dnia 27 września 2012 r., sygn. akt II SA/Ol 840/12, w którego uzasadnieniu Sąd wskazał, że organy państwowej inspekcji sanitarnej są uprawnione do egzekwowania w drodze postępowania egzekucyjnego w administracji obowiązku szczepień ochronnych wynikającego z ustawy. Organ II instancji dodał, że sprawowanie nadzoru nad realizacją szczepień ochronnych zgodnie z ustawą z dnia 14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej należy do zadań organów Państwowej Inspekcji Sanitarnej.

Za bezpodstawny organ II instancji uznał również ostatni podniesiony przez B. S. zarzut, albowiem zgodnie z przepisem art. 17 ust. 11 ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi, Główny Inspektor Sanitarny w drodze komunikatu ogłasza Program Szczepień Ochronnych na dany rok ze wskazaniami dotyczącymi sposobu realizacji obowiązku szczepień w zakresie rodzaju szczepionek i wieku dziecka poddawanego szczepieniom. Wykaz obowiązujących szczepień ochronnych oraz zasady ich przeprowadzania i dokumentowania zawarte są w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 18 sierpnia 2011 r. w sprawie obowiązkowych szczepień ochronnych (Dz. U. nr 182 poz. 1086).

W skardze na powyższe postanowienie Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego B. S. wniosła o jego uchylenie wraz z poprzedzającym je postanowieniem organu I instancji oraz umorzenie postępowania egzekucyjnego. W uzasadnieniu skargi skarżąca podniosła te same zarzuty, szczegółowo opisane w zażaleniu na postanowienie organu I instancji, tj. dotknięcie wadą nieważności w postaci niewykonalności obowiązku w rozumieniu art. 156 § 1 pkt 5 Kodeksu postępowania administracyjnego, naruszenie art. 20 § 2 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji poprzez prowadzenie egzekucji przez niewłaściwy organ oraz art. 16 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta, poprzez pozbawienie pacjenta prawa odmowy udzielenia zgody na poddanie się określonym świadczeniom zdrowotnym.

W odpowiedzi na skargę Wojewódzki Inspektor Sanitarny wniósł o oddalenie skargi. Za bezpodstawny organ II instancji uznał zarzut niewykonalności obowiązku nałożonego na skarżącą zaskarżonym postanowieniem. Organ wyjaśnił, iż niewykonalność obowiązku w przypadku obowiązku poddania się szczepieniom ochronnym może być trwała lub czasowa (np. osoba zobowiązana do poddania się obowiązkowi szczepień ochronnych nie może tego uczynić, gdyż jest chora). Natomiast zdaniem organu, skarżąca nie wskazała by istniały trwałe lub czasowe przeszkody uniemożliwiające wykonanie ciążącego na niej obowiązku. Za chybiony organ II instancji uznał zarzut, iż z przepisów prawa nie wynika rodzaj i zakres obowiązku albowiem z mocy ustawy skarżąca ma obowiązek szczepić swoje dziecko, zgodnie z Programem Szczepień Ochronnych, przeciwko chorobom zakaźnym, które szczegółowo wymienione zostały w upomnieniu, a w konsekwencji w tytule wykonawczym. Organ II instancji dodał, iż obowiązek szczepień wynika z przepisu art. 17 ust. 1 w zw. z art. 5 ust. 2 ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi oraz rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie obowiązkowych szczepień ochronnych.

Odnosząc się do zarzutu prowadzenia egzekucji przez organ niewłaściwy, organ II instancji wskazał, iż państwowy wojewódzki inspektor sanitarny i państwowy powiatowy inspektor sanitarny są organami rządowej administracji zespolonej, pierwszy w województwie, drugi w powiecie. Do zadań organów inspekcji sanitarnej należy realizacja zadań z zakresu zdrowia publicznego. Wykonywanie przez organy inspekcji sanitarnej zadań z zakresu zdrowia publicznego polega między innymi na prowadzeniu działalności zapobiegawczej i przeciwepidemicznej w zakresie chorób zakaźnych, w ramach której zadaniem Państwowej Inspekcji Sanitarnej jest między innymi, ustalanie zakresów i terminów szczepień ochronnych oraz sprawowanie nadzoru w tym zakresie (art. 5 pkt 4 ustawy o Państwowej Inspekcji Sanitarnej). Organ II instancji powołał się przy tym na wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z dnia 16 kwietnia 2013 r., sygn. akt: III SA/Kr 1104/12, w którym Sąd stwierdził, że organy inspekcji sanitarnej są uprawnione do prowadzenia postępowania egzekucyjnego w zakresie egzekwowania ustawowego obowiązku szczepień.

Organ II instancji wskazał również, iż w w/w wyroku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie podał, że ustawowy obowiązek szczepień ochronnych oznacza niedopuszczalność korzystania z tzw. klauzuli sumienia, tj. uprawnienia pacjenta do odmowy poddania się świadczeniu zdrowotnemu z powołaniem się na art. 16 ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta. Zdaniem Sądu, wynikające z w/w ustawy uprawnienie pacjenta do wyrażenia zgody na udzielenie świadczeń zdrowotnych albo odmowy takiej zgody, jest bowiem wyłączone w przypadkach, gdy przepisy odrębne stanowią inaczej (vide: art. 15 tej ustawy) a zatem, między innymi w odniesieniu do szczepień ochronnych obowiązkowych z mocy ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi. W związku z powyższym Wojewódzki Inspektor Sanitarny uznał, że skarga B. S. nie zasługuje na uwzględnienie.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 1 § 1 i § 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. nr 153, poz. 1269 z późn. zm.) sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę administracji publicznej pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej. Zgodnie zaś z art. 134 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm., zwana dalej "p.p.s.a."), Sąd rozstrzygając w granicach danej sprawy nie jest związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skarga zasługuje na uwzględnienie, albowiem zasadny jest zarzut skarżącej naruszenia przez organy art. 20 ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz. U. z 2012 r. poz. 1015 z późn. zm., zwanej dalej "u.p.e.a.") w zakresie prowadzenia postępowania przez niewłaściwe organy egzekucyjne.

Na wstępie rozważań należy wskazać, że zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 lit. b ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz. U. z 2008 r. nr 234 poz. 1570 z późn. zm.), osoby przebywające na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej są obowiązane na zasadach określonych w ustawie do poddawania się obowiązkowym szczepieniom ochronnym. Również zgodnie z art. 17 ust. 1 tej ustawy, osoby określone na podstawie ust. 10 pkt 2, są obowiązane do poddawania się szczepieniom ochronnym przeciw chorobom zakaźnym wskazanym na podstawie ust. 10 pkt 1, zwanym dalej "obowiązkowymi szczepieniami ochronnymi". Wykaz chorób zakaźnych objętych obowiązkiem szczepienia ochronnego oraz osoby lub grupy osób obowiązane do poddania się takim obowiązkowym szczepieniom określa aktualnie rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 18 sierpnia 2011 r. w sprawie obowiązkowych szczepień ochronnych (Dz. U. nr 182, poz. 1086).

Obowiązek poddania się szczepieniom ochronnym wynika bezpośrednio z mocy prawa, jest zatem bezpośrednio wykonalny pod rygorem wszczęcia postępowania egzekucyjnego (wdrożenia przymusu administracyjnego) w sytuacji niedostosowania się do tego obowiązku. Sporny obowiązek podlega zatem egzekucji administracyjnej. Konieczne jest jednak ustalenie organu właściwego do przeprowadzenia postępowania egzekucyjnego mającego na celu spowodowanie wykonania obowiązkowego szczepienia.

W ocenie Sądu organem do prowadzenia postępowania egzekucyjnego w zakresie obowiązku poddawania się szczepieniom ochronnym, wynikającego z art. 5 ust. 1 pkt 2 lit. b ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi, jest odpowiedni wojewoda, a nie organy Inspekcji Sanitarnej. Zgodnie bowiem z art. 20 § 1 pkt 1 – 4 u.p.e.a., organem egzekucyjnym w zakresie egzekucji administracyjnej obowiązków o charakterze niepieniężnym jest: wojewoda; właściwy organ jednostki samorządu terytorialnego w zakresie zadań własnych, zadań zleconych i zadań z zakresu administracji rządowej oraz obowiązków wynikających z decyzji i postanowień z zakresu administracji publicznej wydawanych przez samorządowe jednostki organizacyjne; kierownik wojewódzkiej służby, inspekcji lub straży w odniesieniu do obowiązków wynikających z wydawanych w imieniu własnym lub wojewody decyzji i postanowień; kierownik powiatowej służby, inspekcji lub straży w odniesieniu do obowiązków wynikających z wydawanych w zakresie swojej właściwości decyzji i postanowień. Treść cytowanego przepisu prowadzi do wniosku, że kierownicy wojewódzkich (i powiatowych) służb, inspekcji i straży – do których należy zaliczyć także organy Inspekcji Sanitarnej szczebla wojewódzkiego i powiatowego – są organami egzekucyjnymi tylko w odniesieniu do obowiązków wynikających z wydanych przez te organy decyzji i postanowień. Przedmiotowe ograniczenie nie dotyczy wojewody, który jest organem ogólnie właściwym do prowadzenia egzekucji obowiązków o charakterze niepieniężnym, wynikających zarówno z wydanych przezeń rozstrzygnięć indywidualnych (decyzji, postanowień), jak i wprost z mocy przepisów prawa.

Powyższa regulacja prawna oznacza, że możliwość prowadzenia postępowania egzekucyjnego co do określonego obowiązku o charakterze niepieniężnym przez organy Inspekcji Sanitarnej musiałaby wynikać bezpośrednio z przepisów szczególnych, a takich przepisów szczególnych brak. Zgodnie bowiem z przepisami ustawy z dnia 14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej (Dz. U. z 2011 r. nr 212, poz. 1263, zwanej dalej "PIS"), organy tej Inspekcji zostały powołane do: sprawowania kontroli przestrzegania przepisów określających wymagania higieniczne i zdrowotne (art. 4 ust. 1) oraz wydawania zarządzeń i decyzji lub występowania do innych organów o ich wydanie – w wypadkach określonych w przepisach o zwalczaniu chorób zakaźnych (art. 5 pkt 4). Z kolei stosownie do treści ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi, powiatowy inspektor sanitarny jest uprawniony do wydania decyzji nakładającej obowiązki na osobę zakażoną lub chorą na chorobę zakaźną albo osobę podejrzaną o zakażenie lub chorobę zakaźną, lub osobę, która miała styczność ze źródłem biologicznego czynnika chorobotwórczego (art. 33 ust. 1), natomiast nie jest uprawniony do wydania decyzji dotyczących szczepień ochronnych, bowiem obowiązek wykonania takich szczepień, co wyżej wykazano, jest bezpośrednio wykonalny i wynika wprost z przepisów prawa. Wobec zatem braku podstaw do władczego rozstrzygania przez organ Inspekcji Sanitarnej o nakazaniu poddania małoletniego dziecka szczepieniu ochronnemu – brak jest też podstaw do uznania organów Inspekcji Sanitarnej jako właściwych do prowadzenia egzekucji powyższego obowiązku niepieniężnego w rozumieniu art. 20 § 1 u.p.e.a. (por. wyrok WSA w Łodzi Białymstoku z dnia 11 września 2013 r., sygn. akt III SA/Łd 545/13).

Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 1 sierpnia 2013 r., sygn. akt II OSK 745/12 wskazał, że podstawą do wywiedzenia właściwości organów Inspekcji Sanitarnej do prowadzenia postępowania egzekucyjnego w sprawie obowiązku poddania obowiązkowym szczepieniom ochronnym nie mogą być przepisy art. 2, 3 lub 4 ustawy PIS, albowiem dotyczą one ogólnie zadań i zakresu działania Inspekcji, ani art. 33 czy art. 36 ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi, bowiem dotyczą one kompetencji tych organów w innej sytuacji (wykrycia zakażenia chorobą) niż sporna w sprawie niniejszej. Powyższe oznacza, że w przypadku spornego obowiązku poddania obowiązkowemu szczepieniu obowiązuje zasada ogólna z art. 20 § 1 pkt 1 u.p.e.a., zgodnie z którą to wojewoda jest właściwy do przeprowadzenia egzekucji tego obowiązku. W konsekwencji toczące się przed organami inspekcji sanitarnej postępowanie w przedmiocie przymusowego wykonania obowiązku poddania małoletniego szczepieniu ochronnemu, w tym co do nałożenia grzywny w celu przymuszenia, toczyło się przed organami niewłaściwymi, co prowadzi do stwierdzenia nieważności zaskarżonych rozstrzygnięć (vide: wyrok WSA w Poznaniu z dnia 21 marca 2013 r., sygn. akt II SA/Po 96/13, http://orzeczenia.nsa.gov.pl). W niniejszym postępowaniu, na mocy art. 18 u.p.e.a., mają zastosowanie przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego. Zgodnie zaś z art. 156 § 1 pkt 1 k.p.a. organ administracji publicznej stwierdza nieważność decyzji, która wydana została z naruszeniem przepisów o właściwości. Z kolei z art. 145 § 1 pkt 2 p.p.s.a. wynika, że sąd uwzględniając skargę na decyzję lub postanowienie stwierdza nieważność decyzji lub postanowienia w całości lub części, jeżeli zachodzą przyczyny określone w art. 156 k.p.a. lub w innych przepisach.

Stwierdzone wyżej naruszenie przepisów o właściwości dające podstawę do stwierdzenia nieważności zaskarżonego postanowienia oraz postanowienia go poprzedzającego czyni, w ocenie Sądu, przedwczesną merytoryczną ocenę zarzutów podniesionych w skardze (vide: J.P. Tarno, Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz, Warszawa 2010, uwaga 12 do art. 145).

Mając powyższe na uwadze, na mocy art. 145 § 1 pkt 2 p.p.s.a., orzeczono jak w pkt I wyroku.

W punkcie II wyroku orzeczono na podstawie art. 152 p.p.s.a. o braku możliwości wykonania zaskarżonych postanowień.

O kosztach postępowania orzeczono w pkt III wyroku na podstawie art. 200 p.p.s.a.