Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Grzegorz Jankowski, Sędziowie Sędzia WSA Maria Mysiak (spr.),, Sędzia NSA Iwona Tomaszewska, Protokolant Aneta Kukla, po rozpoznaniu w Wydziale II na rozprawie w dniu 2 sierpnia 2012 r. sprawy ze skargi D. M. na postanowienie Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia [...] r. nr [...] w przedmiocie przywrócenia terminu do wniesienia odwołania I. uchyla zaskarżone postanowienie, II. stwierdza, że zaskarżone postanowienie nie podlega wykonaniu, III. zasądza od Samorządowego Kolegium Odwoławczego na rzecz skarżącego D. M. kwotę [...]złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania.

Postanowieniem z dnia [...] r., Nr [...] , Samorządowe Kolegium Odwoławcze na podstawieart.59 § 2 w związku z art. 58 § 2 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071 ze zm.) - po rozpatrzeniu wniosku D. M. z dnia [...] r., z datą wpływu [..] r., o przywrócenie terminu do wniesienia odwołania od decyzji Prezydenta Miasta z dnia [...] r., Nr [...] , w sprawie cofnięcia mu uprawnień do kierowania pojazdami silnikowymi kat. [...] , nr [...]

- odmówiło przywrócenia terminu do wniesienia odwołania od wymienionej decyzji.

W uzasadnieniu postanowienia organ wskazał, że decyzja Prezydent Miasta z dnia [...] r. przesłana została na adres funkcjonujący

w dotychczasowym postępowaniu, tj. [..] ul.[...] . Doręczenie wymienionej decyzji nastąpiło w ramach tzw. "doręczenia zastępczego" w oparciu

o art. 44 K.p.a. Przesyłka była dwukrotnie awizowana tj. w dniu 8 grudnia 2011 r.

i w dniu 17 grudnia 2011 r. i została zwrócona z adnotacją "adresat chyba nie mieszka pod wskazanym adresem". Organ I instancji uzyskał informację,

że zainteresowany nie jest nigdzie zameldowany, tak na pobyt stały, jak i czasowy.

D. M. wnioskiem z dnia [...] r. zwrócił się z prośbą do Samorządowego Kolegium Odwoławczego o przywrócenie terminu do wniesienia odwołania od ww. decyzji organu I instancji. W uzasadnieniu wniosku wskazał, iż po przeprowadzeniu badań lekarskich w Wojewódzkim Ośrodku Medycyny Pracy w dniu 6 listopada 2008 r., nie czekając na orzeczenie lekarskie, wyjechał do pracy za granicę, gdzie wykonywał pracę w charakterze kierowcy. Jego adresem do korespondencji był [...] ul. [...] , pod którym zamieszkiwali rodzice. Rodzice jednak przed doręczeniem przedmiotowej decyzji wyprowadzili się do miejscowości [...] ul.[...] , pozostawiając na poczcie informację, gdzie należy kierować korespondencję. Decyzja o cofnięciu zainteresowanemu uprawnień do kierowania pojazdem nie została jednak doręczona, a tym samym nie miał wiedzy o jej wydaniu. Okolicznością, która miała wpływ na powzięcie tej wiadomości był fakt zagubienia dokumentów i związany z tym przyjazd do[...] . Informację o wydaniu decyzji otrzymał z Wydziału Komunikacji Urzędu Miasta w dniu [...] r., a tym samym termin odbioru decyzji to wymieniona powyżej data. Jednocześnie zainteresowany wniósł odwołanie od decyzji. Samorządowe Kolegium Odwoławcze po rozpatrzeniu wniosku przeprowadziło dodatkowe postępowanie wyjaśniające i dokonało analizy akt sprawy zgromadzonych przez organ I instancji.

Oceniając zebrany w sprawie materiał dowodowy Kolegium uznało, iż prośba D. M. nie może zostać uwzględniona.

Według Kolegium, nie można uznać, iż D. M. uprawdopodobnił

w sposób wiarygodny, że nie ponosi winy za niewywiązanie się z ustawowego terminu do wniesienia odwołania. Faktem jest, że przedłożył dowód, iż rodzice M. i E. M. zostali zameldowani na pobyt stały w [...] przy ul. [..] w dniu [...] r., a więc przed wydaniem przez Prezydenta Miasta [...] decyzji, od której D. M. aktualnie wniósł odwołanie. Jednakże w myśl przepisu art. 41 K.p.a. w toku postępowania strony oraz ich przedstawiciele i pełnomocnicy mają obowiązek zawiadomić organ administracji publicznej o każdorazowej zmianie swego adresu. W razie zaniedbania powyższego obowiązku doręczenia pism pod dotychczasowym adresem ma skutek prawny. Przedmiotowa decyzja skierowana była do wnioskodawcy i to w jego interesie było powiadomienie organu I instancji o aktualnym adresie do doręczeń.

W tym miejscu Kolegium powołało się na wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 13 października 1998 r., sygn. akt I SA/Gd 933/99, Lex 44254, w którym Sąd wypowiedział się, iż przyczyną usprawiedliwiającą niezachowanie terminu nie może być między innymi wyjazd z miejsca zamieszkania.

Według organu, trudno uznać za prawdziwe twierdzenia wnioskodawcy, że nie znał wyniku badań lekarskich przeprowadzonych w Wojewódzkim Ośrodku Medycyny Pracy i nie był świadomy, iż toczy się w tym zakresie postępowanie administracyjne. Z przeprowadzonego postępowania dowodowego wynika bowiem, że orzeczenie takie z wynikiem negatywnym zostało wydane w dniu [...] r., a odwołujący się skorzystał z przysługującego prawa do wniesienia odwołania do Instytutu Medycyny Pracy w Łodzi.

Przedstawione okoliczności wskazują, że D. M. nie dopełnił

w terminie określonej czynności z własnej winy, a przynajmniej nie uwiarygodnił

w dostateczny sposób, iż nie przyczynił się do powstania takiego stanu prawnego.

Na postanowienie Samorządowego Kolegium Odwoławczego

D. M. wniósł skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego

zarzucając mu naruszenie art. 58 K.p.a. poprzez uznanie,

że naruszenie terminu nastąpiło z jego winy.

Zdaniem skarżącego, bezspornym jest, że nie zawiadomił Ośrodka Medycyny Pracy, jak też organu o zmianie miejsca pobytu. Jednakże zawiadomienie takie pozostawili jego rodzice w placówce pocztowej. Znaczna część korespondencji kierowana do niego była przekazana pod wskazany, nowy adres. Z nieznanych przyczyn decyzja o cofnięciu uprawnień do kierowania pojazdami nie została przesłana pod adres pozostawiony w placówce pocztowej.

Skarżący podkreślił, że placówka pocztowa była poinformowana, gdzie należy kierować korespondencję. Brak wiedzy o cofnięciu uprawnień pozbawiły go możliwości złożenia odwołania od decyzji w przypisanym terminie.

W odpowiedzi na skargę Kolegium podtrzymało dotychczas zajmowane stanowisko w sprawie.

Wojewódzki Sąd Administracyjny z w a ż y ł co następuje :

Zgodnie z art. 1 § 1 i 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. - Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz.U. nr 153, poz. 1269 ze zm.) oraz art. 3 § 1 ustawy z dnia

30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przez sądami administracyjnymi (tekst jednolity: Dz. U. z 2012 r. poz. 270) - zwanej dalej "P.p.s.a.", sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej pod względem zgodności z prawem i stosują środki określone w ustawie.

Skarga okazała się zasadna, aczkolwiek nie z przyczyn w niej wskazanych.

Sąd uznał, że nie nastąpiło skuteczne doręczenie D. M. decyzji Prezydenta Miasta z dnia [...] r. w przedmiocie cofnięcia uprawnień do kierowania pojazdami silnikowymi kat.[...] ., a zatem nie można mówić o uchybieniu terminu do wniesienia odwołania od tej decyzji jak również nie można rozważać kwestii przywrócenia bądź odmowy przywrócenia terminu do wniesienia odwołania od tej decyzji.

Jak wynika z akt, ww. decyzja została przesłana została na adres funkcjonujący w dotychczasowym postępowaniu tj. [...] ul. [...] . Przesyłka była awizowana w dniu [...] r. i w dniu [...] r.

i została zwrócona z adnotacją "adresat chyba nie mieszka pod wskazanym adresem". Organ uznał, że należało przyjąć fikcję skutecznego doręczenia przesyłki zawierającej decyzję z dnia 1 grudnia 2008 r. w oparciu o art. 44 K.p.a. Zdaniem organu, doręczenia dokonano na prawidłowy adres, wynikający z akt i dotychczas stosowany, a strona nie wskazała w toku postępowania innego adresu zamieszkania. Konsekwencją zastosowania instytucji "fikcji doręczenia" było uznanie skutecznego doręczenia decyzji adresatowi, a więc decyzja ta weszła do obrotu prawnego wywołując materialnoprawne jak i procesowe skutki dla skarżącego, między innymi, z datą jej fikcyjnego doręczenia rozpoczął się biegu terminu, przewidzianego w procedurze administracyjnej w art. 129 § 2, do wniesienia odwołania od decyzji orzekającej o uprawnieniach skarżącego do kierowania pojazdami. Konsekwencją braku wiedzy o wydanej decyzji było złożenie odwołania

z uchybieniem ustawowego terminu i wniosek skarżącego o jego przywrócenie.

Zdaniem Sądu, w niniejszej sprawie nie było podstaw do zastosowania procedury fikcji prawnej doręczenia decyzji określonej w art. 44 K.p.a.

Z akt administracyjnych wynika, że organ administracji przed wydaniem decyzji orzekającej o uprawnieniach skarżącego miał informację, że skarżący nie mieszka pod dotychczasowym adresem [...] ul. [...] . Mianowicie na znajdującej się w tych aktach przesyłce, zawierającej wezwanie Prezydenta Miasta z dnia 2 września 2008 r. (karta 45 akt), skierowanej do D. M. w dniu 9 września 2008 r. wpisana została informacja pracownika Poczty Polskiej "zmiana adresu zameldowania na[...] ".

Tak więc z tą datą organ uzyskał wiedzę, że pod dotychczasowym adresem skarżący jest nieobecny, albowiem nastąpiła zmiana miejsca pobytu strony,

a pomimo to decyzję wysłano pod ten sam adres i korespondencja tak, jak

i poprzednia, została zwrócona z informacją, że adresat nie mieszka pod wskazanym adresem.

Podkreślić należy, że z uwagi na znaczenie prawne faktu doręczenia decyzji stronie, doręczenie to musi nastąpić z zachowaniem zasad doręczania pism organu uregulowanych w art. 39-49 K.p.a. i tylko w przypadku zachowania tych reguł doręczenie będzie mogło być uznane za skuteczne i będzie wywierało określone skutki prawne.

Niewątpliwie okoliczność wskazania przez doręczającego (w toku postępowania) nowego adresu strony, winna być przez organ dokładnie wyjaśniona. Zwłaszcza, że skarżący nie był poinformowany, w ramach tego postępowania,

o obowiązku zgłaszania organowi każdorazowej zmiany miejsca zamieszkania. Wprawdzie jest to obowiązek ustawowy strony postępowania, jednakże według ugruntowanej już linii orzeczniczej sądów administracyjnych, organ administracji winien na zasadzie 9 K.p.a. poinformować stronę o tym obowiązku i skutkach jego zaniedbania. Tak więc – zdaniem Sądu - w pierwszej kolejności należało podjąć czynności mające na celu ustalenie dokładnego nowego adresu skarżącego. Poza zwróceniem się do Urzędu Miejskiego o wskazanie adresu zameldowania D. M., organ miał jeszcze możliwość skierowania zapytania do Urzędu Gminy [...], ewentualnie zapytania rodziców strony, jak też mógł podjąć próbę ustalenia pobytu skarżącego telefonicznie, w szczególności, że organ wcześniej praktykował taki kontakt ze skarżącym.

Zgodnie z zasadami procedury, organy administracji publicznej stoją na straży praworządności i podejmują wszelkie kroki, w tym z urzędu, niezbędne do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego oraz do załatwienia sprawy, mając na względzie interes społeczny i słuszny interes obywateli (art. 7 K.p.a.). Winny one prowadzić postępowanie w sposób budzący zaufanie jego uczestników do władzy publicznej (art. 8 K.p.a.). Obowiązane są zapewnić stronom czynny udział w każdym stadium postępowania (art. 10 K.p.a.). Organy te są obowiązane w sposób wyczerpujący zebrać i rozpatrzyć cały materiał dowodowy (art. 77 § 1 K.p.a.).

Tymczasem wbrew powyższym zasadom, organ I instancji nie podjął żadnych dodatkowych czynności i nie przeprowadził żadnych dowodów, które mogłyby wskazać miejsce pobytu skarżącego.

W rozpoznawanej sprawie doręczenie skarżącemu decyzji z dnia 1 grudnia 2008 r. nastąpiło z naruszeniem powyżej wskazanych zasad postępowania administracyjnego oraz z naruszeniem art. 48 § 1 K.p.a. w związku z art. 34 K.p.a.

Zgodnie z art. 48 § 1 K.p.a., pisma kierowane do osób nieznanych z miejsca pobytu dla których sąd nie wyznaczył przedstawiciela, doręcza się przedstawicielowi ustanowionemu w myśl art. 34. Zgodnie z tym ostatnim przepisem, organ administracji publicznej wystąpi do sądu z wnioskiem o wyznaczenie przedstawiciela dla osoby nieobecnej lub niezdolnej do czynności prawnych, o ile przedstawiciel nie został już wyznaczony (§1). W przypadku konieczności podjęcia czynności nie cierpiącej zwłoki organ administracji publicznej wyznacza dla osoby nieobecnej przedstawiciela uprawnionego do działania w postępowaniu do czasu wyznaczenia dla niej przedstawiciela przez sąd (§2).

W ocenie Sądu, w drugiej kolejności, w sytuacji gdyby nie udało się organowi ustalić prawidłowego adresu skarżącego, organ – dla prawidłowego doręczenia decyzji - winien uznać skarżącego jako osobę nieznaną z miejsca pobytu

i zastosować powyższe przepisy. Pomimo istnienia faktycznych i prawnych przesłanek do zastosowania ww. przepisów, organ nie skorzystał w postępowaniu

z powyżej wskazanej instytucji zastępstwa procesowego, która ma na celu zapewnienie prawidłowej reprezentacji strony w postępowaniu, między innymi

w przypadku jej nieobecności, a tym samym ochronę interesu strony.

W orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego oraz w literaturze przedmiotu przyjmuje się, że nieprawidłowe doręczenie decyzji przez organ

I instancji powoduje, iż termin do wniesienia odwołania od tej decyzji nie biegnie.

Skoro w przedmiotowej sprawie nie nastąpiło skuteczne doręczenie skarżącemu decyzji Prezydenta Miasta z dnia [...] r., dlatego też nie można mówić o uchybieniu terminu do wniesienia odwołania jak również nie można mówić o odmowie przywrócenia terminu do wniesienia odwołania. Wniosek

o przywrócenie terminu do wniesienia odwołania jest bezprzedmiotowy i organ będzie musiał umorzyć postępowanie w tym zakresie.

W tym stanie rzeczy, Sąd uznał, że zaskarżone postanowienie zostało wydane z naruszeniem art. 7, 8, 10 i 77 § 1 K.p.a. oraz art. 48 K.p.a. w związku z 34 K.p.a., które to naruszenie przepisów procedury administracyjnej w sposób istotny wpłynęło na sposób rozstrzygnięcia przez organ rozpatrywanej sprawy.

Mając na uwadze powyższe, Sąd na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. c P.p.s.a., uchylił zaskarżone postanowienie.

W kwestii wykonalności zaskarżonego postanowienia Sąd orzekł na podstawie art. 152 P.p.s.a., a o kosztach na podstawie art. 200 P.p.s.a.