Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Jan Paweł Tarno Sędziowie: Sędzia NSA Monika Nowicka (spr.) Sędzia del. NSA Jerzy Stankowski Protokolant asystent sędziego Łukasz Mazur po rozpoznaniu w dniu 9 sierpnia 2013 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej wniosku Komendanta Wojewódzkiego Policji w B. o rozstrzygnięcie sporu kompetencyjnego pomiędzy Komendantem Wojewódzkim Policji w B. a Samorządowym Kolegium Odwoławczym we W. w przedmiocie wskazania organu właściwego do rozpoznania odwołania H. M, dotyczącego skierowania na badania psychologiczne z uwagi na przekroczenie liczby 24 punktów, otrzymanych na podstawie art. 130 ust. 1 ustawy Prawo o ruchu drogowym postanawia: wskazać Komendanta Wojewódzkiego Policji w B, jako organ właściwy do rozpoznania odwołania.

Komendant Wojewódzki Policji w B. wnioskiem z dnia 17 maja 2013 r. wniósł o rozstrzygnięcie sporu kompetencyjnego pomiędzy wnioskodawcą a Samorządowym Kolegium Odwoławczym we W. w sprawie rozpatrzenia odwołania H. M. od decyzji Komendanta Miejskiego Policji we W. z dnia [...] grudnia 2012 r.

W uzasadnieniu swego wniosku organ wskazywał, że decyzją z dnia [...] grudnia 2012 r., nr [...], Komendant Miejski Policji we W. - na podstawie art. 124 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym - orzekł o skierowaniu H. M. na badania psychologiczne, z uwagi na przekroczenie liczby 24 punktów, otrzymanych na podstawie art. 130 ust. 1 tej ustawy.

Odwołanie od powyższej decyzji złożył H. M., kierując je do Komendanta Wojewódzkiego Policji w B.. Odwołanie zostało następnie przekazane do Samorządowego Kolegium Odwoławczego we W., jako organu właściwego do jego rozpoznania, które zwróciło ją Komendantowi Wojewódzkiemu Policji w B.

Wnioskodawca podkreślił jednak, że stanowisko Kolegium jest nieprawidłowe, bowiem z dniem 19 stycznia 2013 r. na mocy art. 126 pkt 10 lit. j) ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami (Dz. U. Nr 30, poz. 151 ze zm.) uchylony został rozdział 4 w dziale IV ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym (t. j. Dz. U. z 2012 r. poz. 1137 ze zm.), regulujący m.in. kwestię kierowania przez organy Policji w trybie postępowań administracyjnych na badania psychologiczne i lekarskie przeprowadzane w celu stwierdzenia istnienia lub braku przeciwwskazań do kierowania pojazdem i zgodnie z art. 99 ustawy o kierujących pojazdami obecnie właściwy do wydania decyzji w tym przedmiocie jest starosta dla którego organem wyższego stopnia jest Samorządowe Kolegium Odwoławcze.

Organ podkreślił, że powołana ustawa zmieniająca nie zawiera przepisów intertemporalnych dotyczących sposobu rozpoznawania spraw zainicjowanych w okresie obowiązywania uchylonych obecnie przepisów ustawy Prawo o ruchu drogowym i nie zakończonych przed dniem 19 stycznia 2013 r. Artykuł 19 k.p.a. nakłada zaś na organy administracji publicznej obowiązek przestrzegania - z urzędu- swojej właściwości - rzeczowej i miejscowej. Obowiązek ten musi być realizowany w każdym stadium postępowania od momentu jego wszczęcia do momentu rozstrzygnięcia sprawy decyzją administracyjną.

Samorządowe Kolegium Odwoławcze we W. w odpowiedzi na wniosek, wnosząc o wskazanie Komendanta Wojewódzkiego Policji w B. jako organu właściwego do załatwienia przedmiotowej sprawy, wskazywało, że w sytuacji, gdy istnieje organ wyższego rzędu nad Komendantem Miejskim Policji i jest nim Komendant Wojewódzki Policji w B., to fakt, że po zmianie przepisów sprawy tego rodzaju nie należą już do właściwości Policji, lecz starosty, nie powodował, że Samorządowe Kolegium Odwoławcze stało się organem właściwym do rozpoznania odwołania od decyzji, którą jeszcze, jako organ właściwy, wydał Komendant Miejski Policji we W. Kolegium nie może być, organem wyższego stopnia w stosunku do organów administracji publicznej, innych niż organy jednostek samorządu terytorialnego. Okoliczność, że ustawa powierza określonemu organowi jednostki samorządu terytorialnego wykonywanie zadań należących do zakresu administracji rządowej, nie oznacza że tym samym samorządowe kolegium odwoławcze staje się organem wyższego stopnia w stosunku do innych organów niż organ jednostki samorządu terytorialnego. Jeżeli zatem zaskarżona decyzja została wydana przez Komendanta Miejskiego Policji we W. to Samorządowe Kolegium Odwoławcze nie mogło być uznane za właściwy w niniejszej sprawie organ odwoławczy.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył co następuje:

Zgodnie z art. 4 w zw. z art. 15 § 1 pkt 4 ustawy z 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r. poz. 270 ze zm. zwanej dalej p.p.s.a.), Naczelny Sąd Administracyjny rozstrzyga m.in. spory kompetencyjne między organami jednostek samorządu terytorialnego, a organami administracji rządowej.

W rozpatrywanej sprawie zaistniał negatywny spór kompetencyjny pomiędzy Samorządowym Kolegium Odwoławczym we W. - traktowanym w myśl art. 5 § 2 pkt 6 k.p.a., jako organ administracji samorządowej a Komendantem Wojewódzkim Policji w B. - będącym organem administracji rządowej, dlatego do rozstrzygnięcia tego sporu właściwy jest Naczelny Sąd Administracyjny. Spór kompetencyjny powstał na tle rozpatrzenia odwołania od decyzji Komendanta Miejskiego Policji we W. z dnia [...] grudnia 2012 r. w sprawie skierowania na badania psychologiczne. Decyzja w sprawie skierowania na badanie psychologiczne została wydana na podstawie art. 124 ust. 1 pkt 2 lit. b ustawy z 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. z 2012 r. poz. 1137 ze zm.).

Organem kontroli ruchu drogowego uprawnionym do wydania wskazanej decyzji z mocy powołanego art. 124 ust. 1 pkt 2 lit. b był komendant powiatowy Policji z uwagi na treść art. 129 ust. 1 ustawy - Prawo o ruchu drogowym, art. 6a ust. 1 ustawy z 6 kwietnia 1990 r. o Policji (Dz. U. z 2011 r. Nr 287, poz. 1687 ze zm.) oraz § 2 ust. 1 rozporządzenia Ministra Zdrowia z 1 kwietnia 2005 r. w sprawie badań psychologicznych kierowców i osób ubiegających się o uprawnienia do kierowania pojazdami oraz wykonujących pracę na stanowisku kierowcy (Dz. U. Nr 69, poz. 622, ze zm.).

Z dniem 19 stycznia 2013 r. weszła w życie ustawa z 5 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami, którą uchylono m.in. 124 ustawy - Prawo o ruchu drogowym, natomiast w art. 99 ust. 1 pkt 3 lit. b ustawy o kierujących pojazdami wskazano m.in., że decyzje administracyjne o skierowaniu kierowcy na badanie psychologiczne w zakresie psychologii transportu, jeżeli przekroczył liczbę 24 punktów otrzymanych za naruszenia przepisów ruchu drogowego, wydaje starosta. Od 19 stycznia 2013 r., organem właściwym do orzekania w pierwszej instancji w sprawie, która była także przedmiotem decyzji Komendanta Miejskiego Policji we W. z dnia [...] grudnia 2012 r., jest zatem starosta.

W ustawie o kierujących pojazdami nie zamieszczono jednak przepisu przejściowego określającego właściwość stosowania przepisów nowej ustawy do spraw wszczętych i niezakończonych decyzją ostateczną przed dniem jej wejścia w życie. Nie zamieszczono również przepisu określającego właściwość stosowania w tych sprawach przepisów dotychczasowych. Należy zatem przyjąć, jako zasadę, bezpośrednie działanie w tych sprawach nowej ustawy, jako obowiązującej w dniu prowadzenia postępowania i wydawania decyzji.

Zarówno jednak uprzednio obowiązujące przepisy ustawy - Prawo o ruchu drogowym, jak i przepisy ustawy o kierujących pojazdami, nie określają organu właściwego do rozpatrzenia odwołania od decyzji wydanej w pierwszej instancji odpowiednio, przez komendanta powiatowego Policji i starostę. Ustalenia właściwego organu odwoławczego należy zatem dokonać na podstawie przepisów k.p.a., zawierających ogólne zasady ustalania tej właściwości.

Zgodnie z art. 127 § 2 k.p.a., właściwy do rozpatrzenia odwołania jest organ administracji publicznej wyższego stopnia, chyba że ustawa przewiduje inny organ odwoławczy. W rozpatrywanej sprawie decyzję z dnia [...] grudnia 2012 r. wydał Komendant Miejski Policji we W., dlatego – w myśl art. 6a ust. 2 pkt 1 ustawy o Policji w zw. z art. 127 § 2 k.p.a. – organem wyższego stopnia, będącym w konsekwencji organem odwoławczym, jest Komendant Wojewódzki Policji w B.

Okoliczność zmiany właściwości organu pierwszej instancji z dniem 19 stycznia 2013 r. w sprawach skierowania kierowców na badania psychologiczne nie ma w niniejszej sprawie znaczenia, ponieważ przedmiotem sporu nie jest właściwość organu administracji do orzekania w pierwszej instancji. Z żadnych zaś przepisów prawa nie wynika, aby samorządowe kolegium odwoławcze było organem wyższego stopnia wobec komendanta miejskiego (powiatowego) Policji. Uznanie za właściwy organ odwoławczy organu wyższego stopnia wobec organu administracji obecnie właściwego do orzekania w pierwszej instancji miałoby znaczenie tylko wtedy, gdyby obecnie nie istniał już organ, który wydał rozstrzygnięcie w pierwszej instancji. Wówczas należałoby ustalić, który organ jest obecnie właściwy w danym rodzaju spraw do orzekania w pierwszej instancji, aby za organ odwoławczy uznać organ wyższego stopnia nad tym właśnie organem.

W niniejszej sprawie, decyzję z dnia [...] grudnia 2012 r. wydał Komendant Miejski Policji we W., który nadal istnieje, dlatego organem odwoławczym od tej decyzji jest aktualny organ wyższego stopnia wobec Komendanta Miejskiego Policji we W., tj. Komendant Wojewódzki Policji w B. Odmienne określenie właściwości organu odwoławczego musiałoby wynikać z jednoznacznego wskazania ustawodawcy o stosowaniu nowej ustawy do spraw niezakończonych decyzją ostateczną przed jej wejściem w życie. Ustawa o kierujących pojazdami nie zawiera jednak takiego wskazania. Taki pogląd jest prezentowany w orzecznictwie sądów administracyjnych (por. postanowienia NSA z 25 czerwca 2013 r., I OW 46/13 i I OW 55/13).

W związku z powyższym, na podstawie art. 15 § 2 P.p.s.a. Naczelny Sąd Administracyjny postanowił, jak w sentencji.